Khảo sát hiệu ứng của hỗn hợp selen nano/oligochitosan và spirulina platensis đến số lượng bạch cầu ở chuột.

21 61(5) 5.2019

Khoa học Y - Dược

Mở đầu

Những năm gần đây, các bệnh liên quan đến giảm bạch cầu

(giảm bạch cầu dưới 0,5×109

tế bào/l) ở trẻ em và người trưởng

thành ngày càng tăng [1]. Có nhiều nguyên nhân gây nên hiện

tượng này như: nhiễm trùng (lao, sốt xuất huyết, virus HIV), các

phương pháp hóa trị, xạ trị, các bệnh liên quan đến tủy xương.

Có nhiều phương pháp để điều trị bệnh giảm bạch cầu như:

điều trị nhiễm trùng bằng kháng sinh, truyền máu... Ngoài ra, còn

sử dụng leukine để phục hồi đối với bệnh nhân hóa trị, xạ trị do

ung thư. Trong thời gian gần đây, phương pháp kích thích bạch

cầu hạt G-CSF, GM-CSF được sử dụng khá rộng rãi trong việc

hỗ trợ các bệnh nhân giảm bạch cầu trung tính [2]. Tuy nhiên, các

phương pháp này đều khá phức tạp.

Năm 2013, M.H. Yazdi và cộng sự nhận thấy selen nano có khả

năng giúp phục hồi và có hiệu ứng gia tăng hàm lượng bạch cầu

trên chuột khi chuột được chiếu xạ bởi tia X [3]. Ngoài ra, nhiều

nghiên cứu cho thấy selen nano có khả năng chống oxy hóa [4],

kháng virus, kháng khuẩn, phòng chống ung thư [3]. Selen nano

cũng được chứng minh có khả năng tương thích sinh học hiệu

quả, độc tính thấp hơn so với các dạng vô cơ và hữu cơ khác [5,

6]. Đồng thời, selen nano có phương pháp chế tạo khá đơn giản,

dễ thực hiện.

Spirulina platensis và chiết xuất của nó có thể ngăn chặn hoặc

ức chế ung thư ở người và động vật. Spirulina kích thích hệ miễn

dịch và giúp tăng cường khả năng tạo ra các tế bào máu mới của cơ

thể như các bộ phận quan trọng của hệ miễn dịch, xương tế bào gốc

tủy, đại thực bào, tế bào T và tế bào NK. Các bệnh nhiễm trùng do

vi khuẩn hoặc ký sinh trùng có thể được ngăn ngừa hoặc đáp ứng

tốt hơn với việc điều trị và chữa lành vết thương của S. platensis.

Các triệu chứng của thiếu máu, ngộ độc và suy giảm miễn dịch có

thể được giảm bớt [7].

Với mong muốn tạo sản phẩm góp phần thúc đẩy tăng sinh số

lượng bạch cầu, chúng tôi đã tiến hành khảo sát ảnh hưởng của

sự kết hợp S. platensis và selen nano/oligochitosan đến số lượng

bạch cầu trên chuột. Mục tiêu nghiên cứu là khảo sát sự biến động

số lượng bạch cầu của chuột khi cho uống kết hợp S. platensis

và selen nano/oligochitosan nhằm hướng tới tạo thực phẩm chức

năng dành cho các bệnh nhân có lượng bạch cầu thấp, như các

bệnh nhân điều trị ung thư bằng các biện pháp xạ trị, hóa trị, các

bệnh về nhiễm trùng, các bệnh giảm bạch cầu do dòng tủy.

Vật liệu và phương pháp nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu và nguyên liệu

Bột khô S. platensis là sản phẩm của Phòng thí nghiệm thực

vật và chuyển hóa sinh học, Bộ môn Công nghệ sinh học, Khoa

Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia

TP Hồ Chí Minh.

SeO2

là sản phẩm tinh khiết (Merck, Đức), NH4

OH 5%, nước

cất.

Khảo sát hiệu ứng của hỗn hợp

selen nano/oligochitosan và Spirulina platensis

đến số lượng bạch cầu ở chuột

Nguyễn Thị Mỹ Lan1*, Võ Thị Loan Thảo1

, Quách Phương Đông1

, Đặng Văn Phú2

, Nguyễn Quốc Hiến2

Tóm tắt:

Selen có vai trò quan trọng trong điều hòa miễn dịch và có ảnh hưởng tới các bệnh liên quan đến miễn dịch, đặc biệt

là bệnh rối loạn bạch cầu trung tính. Bên cạnh đó, Spirulina platensis cũng có khả năng thúc đẩy tăng sinh các tế bào

miễn dịch. Với mong muốn tạo sản phẩm góp phần thúc đẩy tăng sinh số lượng bạch cầu, nghiên cứu đã tiến hành

khảo sát ảnh hưởng của sự kết hợp Spirulina platensis và selen nano/oligochitosan đến số lượng bạch cầu trên chuột.

Selen nano/oligochitosan được tổng hợp có kích thước 47,33±1,61 nm bằng phương pháp chiếu xạ gamma Co-60

dung dịch SeO2

/oligochitosan. Tính chất selen nano được khảo sát qua các đặc trưng: phổ UV-Vis, ảnh TEM, phổ

tán sắc năng lượng EDX, phổ hồng ngoại IR. Chế phẩm selen nano được ổn định trong oligochitosan có thời gian bảo

quản dưới 45 ngày (ở 4o

C). Số lượng bạch cầu ở chuột tăng 1,59 lần khi sử dụng hỗn hợp selen nano/oligochitosan

và S. platensis (với liều dùng 0,1 mg selen nano/kg/ngày và 0,1 g S. platensis/kg/ngày) so với đối chứng.

Từ khóa: bạch cầu (WBC), oligochitosan, selen nano (SeNPs), spirulina.

Chỉ số phân loại: 3.5

*

Tác giả liên hệ: Email: [email protected].

1

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh 2

Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai Công nghệ Bức xạ

Ngày nhận bài 2/1/2019; ngày chuyển phản biện 24/1/2019; ngày nhận phản biện 13/3/2019; ngày chấp nhận đăng 22/3/2019