Huy động vốn đầu tư trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng - tỉnh Lạng Sơn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VI ĐỨC QUỲNH

HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ TRONG

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở

HUYỆN CHI LĂNG - TỈNH LẠNG SƠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VI ĐỨC QUỲNH

HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ TRONG

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở

HUYỆN CHI LĂNG - TỈNH LẠNG SƠN

Chuyên ngành: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Mã số: 60.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. LƯU THÁI BÌNH

THÁI NGUYÊN -2016

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

và kết quả nghiên cứu trong luận văn này có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và

chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào khác.

Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn thạc sĩ này

đều đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2016

Tác giả

Vi Đức Quỳnh

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài “Huy động vốn đầu tư trong xây dựng

nông thôn mới ở huyện Chi Lăng - tỉnh Lạng Sơn”, tôi đã nhận được sự

hướng dẫn, giúp đỡ, động viên nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin

được chân thành bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập

thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Ban chủ

nhiệm Khoa Kinh tế, Bộ môn Kinh tế học của trường Đại học Kinh tế và

Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình

học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn người hướng dẫn khoa học TS. Lưu Thái Bình

đã giúp đỡ tận tình trong suốt thời gian nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận

văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà

khoa học, các thầy cô giáo trong trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh

doanh - Đại học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác

của các đồng chí tại UBND tỉnh Lạng Sơn, các đồng chí tại địa điểm nghiên

cứu, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các đồng chí đã hỗ trợ nhiệt tình, cung

cấp mọi tư liệu liên quan tới đề tài.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2016

Tác giả

Vi Đức Quỳnh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT........................................................... vii

DANH MỤC BẢNG, ĐỒ THỊ..........................................................................viii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn ..................................................................... 4

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HUY ĐỘNG VỐN

ĐẦU TƯ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI........................................ 5

1.1. Một số lý luận cơ bản về huy động vốn đầu tư trong xây dựng nông

thôn mới .................................................................................................. 5

1.1.1. Một số khái niệm..................................................................................... 5

1.1.2. Cơ cấu nguồn vốn và các phương thức huy động vốn trong nước ....... 14

1.1.3. Sự cần thiết phải huy động vốn đầu tư trong xây dựng nông thôn mới........ 19

1.1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác huy động vốn đầu tư trong

xây dựng nông thôn mới ....................................................................... 21

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về huy động vốn đầu tư trong xây dựng nông

thôn mới ................................................................................................ 25

1.2.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia trên thế giới về huy động vốn

trong xây dựng NTM ............................................................................ 25

1.2.1.1. Kinh nghiệm của Trung Quốc [12].................................................... 25

1.2.2. Kinh nghiệm về huy động vốn trong xây dựng NTM tại Việt Nam..... 28

1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm rút ra về huy động vốn trong xây

dựng NTM tại huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn.................................... 35

iv

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................. 39

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 39

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 39

2.2.1. Phương pháp nghiên cứu điểm.............................................................. 39

2.2.2. Thu thập số liệu..................................................................................... 40

2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 41

2.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá huy động vốn đầu tư trong chương trình

xây dựng nông thôn mới ....................................................................... 43

2.3.1. Quy mô và cơ cấu huy động vốn .......................................................... 44

2.3.2. Các hình thức huy động ........................................................................ 44

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC HUY ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ

TRONG CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN

CHI LĂNG - TỈNH LẠNG SƠN ..................................................................... 45

3.1. Đặc điểm địa bàn huyện Chi Lăng - tỉnh Lạng Sơn................................. 45

3.1.1. Vị trí địa lý và phạm vi lãnh thổ ........................................................... 45

3.1.2. Đặc điểm tự nhiên ................................................................................. 45

3.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 47

3.1.4. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và

môi trường............................................................................................. 50

3.2. Khái quát tình hình xây dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng, tỉnh

Lạng Sơn ............................................................................................... 51

3.2.1. Công tác lập quy hoạch, đề án xây dựng nông thôn mới...................... 51

3.2.2. Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân.......................... 51

3.2.3. Xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu.......................................................... 53

3.2.4. Về phát triển giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ môi trường ................. 56

3.2.5. Kết quả huy động, sử dụng nguồn lực .................................................. 58

3.3. Thực trạng công tác huy động vốn đầu tư trong chương trình xây

dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn ....................... 59

3.3.1. Quy mô và cơ cấu huy động vốn .......................................................... 59

v

3.3.2. Các hình thức huy động ................................................................................72

3.3.3. Kết quả huy động vốn theo các lĩnh vực đầu tư ..........................................73

3.3.4. Nguồn vốn huy động đầu tư trong chương trình xây dựng nông thôn

mới tại huyện Chi Lăng ................................................................................76

3.3.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác huy động vốn đầu tư trong chương

trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn ................78

3.4. Đánh giá chung về công tác huy động vốn đầu tư trong chương trình

xây dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng................................................80

3.4.1. Những kết quả đạt được ................................................................................80

3.4.2. Những hạn chế, yếu kém và nguyên nhân...................................................83

Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM ĐẨY MẠNH CÔNG TÁC HUY

ĐỘNG VỐN ĐẦU TƯ TRONG CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG

THÔN MỚI Ở HUYỆN CHI LĂNG, TỈNH LẠNG SƠN ĐẾN NĂM 2020.........86

4.1. Mục tiêu và phương hướng phát triển kinh tế xã hội của huyện Chi

Lăng, tỉnh Lạng Sơn........................................................................................86

4.1.1. Mục tiêu tổng quát.........................................................................................86

4.1.2. Mục tiêu cụ thể ..............................................................................................86

4.1.3. Phương hướng và quan điểm về huy động vốn trong chương trình

xây dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng................................................90

4.2. Một số giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác huy động vốn đầu tư trong

chương trình xây dựng nông thôn mới ở huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn .....91

4.2.1. Giải pháp công tác chỉ đạo triển khai thực hiện ..........................................91

4.2.2. Giải pháp trong công tác thực hiện quy hoạch ............................................92

4.2.3. Giải pháp nâng cao trình độ quản lý để sử dụng các nguồn vốn có

hiệu quả..........................................................................................................92

4.2.4. Giải pháp về đa dạng hóa các hình thức tín dụng........................................93

4.2.5. Giải pháp về tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp và người nông dân ......94

4.2.6. Phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển

dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho người dân.............94

vi

4.2.7. Nâng cao trách nhiệm của các đoàn thể trong công tác xây dựng nông

thôn mới.........................................................................................................95

4.2.8. Các giải pháp khác.........................................................................................98

4.3. Một số kiến nghị ............................................................................................ 100

4.3.1. Kiến nghị với trung ương, tỉnh Lạng Sơn................................................. 100

4.3.2. Kiến nghị với UBND huyện Chi Lăng ..................................................... 101

4.3.3. Kiến nghị đối với UBND cấp xã ............................................................... 102

KẾT LUẬN............................................................................................................ 103

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 104

PHỤ LỤC .............................................................................................................. 106

vii

DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

STT DẠNG VIẾT TẮT DẠNG ĐẦY ĐỦ

1 BCH Ban chấp hành

2 BNNPTNT Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn

3 GDP Thu nhập quốc nội

4 HTX Hợp tác xã

5 KHKT Khoa học kỹ thuật

6 LĐNN Lao động nông nghiệp

7 LĐXH Lao động xã hội

8 NN Nông nghiệp

9 NQ/TW Nghị Quyết/ Trung ương

10 NTM Nông thôn mới

11 NXB Nhà xuất bản

12 PTNT Phát triển nông thôn

13 QĐ/TTg Quyết định/ Thủ tướng

14 QĐ-BBCVT Quyết định -Bộ bưu chính viễn thông

15 QĐ-BCĐXDNTM Quyết định -Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới

16 QĐ-BGD&ĐT Quyết định -Bộ giáo dục và đào tạo

17 QĐ-BVHTTDL Quyết định -Bộ văn hóa thông tin du lịch

18 QĐ-BYT Quyết định -Bộ y tế

19 QĐKT ĐNT Quy trình kỹ thuật điện nông thôn

20 TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

21 TCXDVN Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam

22 THCS Trung học cơ sở

23 TT -BNNPTNT Thông tư -Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn

24 TT-BXD Thông tư -Bộ xây dựng

25 TTCN Tiểu thủ công nghiệp

26 TTLT-BNNPTNT￾BKHDT-BTC

Thông tư liên tịch -Bộ nông nghiệp phát triển

nông thôn -Bộ kế hoạch đầu tư -Bộ tài chính

27 UBND Ủy ban nhân dân

viii

DANH MỤC BẢNG, ĐỒ THỊ

Bảng

Bảng 3.1: Nguồn vốn huy động từ NSNN cho xây dựng NTM huyện Chi

Lăng giai đoạn 2011 - 2015 .......................................................... 60

Bảng 3.2: Cơ cấu nguồn vốn Ngân sách Trung ương cho xây dựng NTM

huyện Chi Lăng giai đoạn 2011 - 2015 ........................................ 64

Bảng 3.3 : Vốn tín dụng cho xây dựng NTM huyện Chi Lăng giai đoạn

2011 - 2015 ................................................................................... 65

Bảng 3.4: Các hình thức huy động vốn trong cộng đồng cho xây dựng

NTM huyện Chi Lăng giai đoạn 2011 - 2015 .............................. 72

Bảng 3.5. Nguồn vốn huy động xây dựng nông thôn mới tại huyện Chi Lăng.... 77

Bảng 3.6. Trình độ cán bộ ảnh hưởng đến công tác huy động vốn đầu tư

cho xây dựng nông thôn mới tại huyện Chi Lăng ........................ 79

Bảng 4.1: Các chỉ tiêu kinh tế trong giai đoạn từ nay đến 2020 huyện Chi Lăng ......... 87

Đồ thị

Đồ thị 3.1: Cơ cấu các nguồn vốn huy động cho xây dựng nông thôn mới

huyện Chi Lăng giai đoạn 2011 - 2015 ........................................ 58

Đồ thị 3.2: Cơ cấu vốn NSNN cho xây dựng NTM huyện Chi Lăng giai

đoạn 2011 - 2015 .......................................................................... 61

Đồ thị 3.3: Nguồn vốn huy động từ các doanh nghiệp, tổ chức khác cho

xây dựng NTM huyện Chi Lăng giai đoạn 2011 - 2015 .............. 68

Đồ thị 3.4: Vốn huy động từ cộng đồng cho xây dựng NTM huyện Chi

Lăng giai đoạn 2011 - 2015 .......................................................... 70

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng đã khẳng định đẩy mạnh CNH,

HĐH hóa nông nghiệp, nông thôn. Phát triển nông nghiệp theo hướng hiện

đại, hiệu quả, bền vững. Khai thác lợi thế của nền nông nghiệp nhiệt đới để

phát triển sản xuất hàng hóa lớn với năng suất chất lượng và hiệu quả có khả

năng cạnh tranh cao; phát triển mạnh công nghiệp, dịch vụ và làng nghề gắn

với bảo vệ môi trưởng; triển khai Chương trình xây dựng nông thôn mới phù

hợp với đặc điểm từng vùng theo các bước đi cụ thể, vững chắc trong từng

giai đoạn. Giải quyết đồng bộ các vấn đề về nông nghiệp, nông dân, nông

thôn; xây dựng và phát triển nhanh kinh tế nông thôn từng bước ổn định và

bền vững, tạo ra giá trị gia tăng ngày càng cao, gắn công nghiệp chế biến và

tiêu thụ sản phẩm. Hoàn thiện quy hoạch phát triển nông thôn và xây dựng

nông thôn mới.

Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới là một

chương trình tổng thể về phát triển kinh tế - xã hội, chính trị và quốc

phòng, an ninh trên địa bàn nông thôn cả nước. Phát triển nông nghiệp,

nông thôn nhằm nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân ở

nông thôn là mục tiêu lớn của Đảng và Nhà nước ta được Nghị quyết số

26-NQ/TW ngày 05/8/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X

về "Nông nghiệp, nông dân, nông thôn" cụ thể hoá.

Tuy nhiên, tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông

thôn còn chậm; sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ, phân tán; công nghiệp chế

biến nông sản, tiểu thủ công nghiệp, làng nghề chưa phát triển nhanh; chất

lượng nguồn nhân lực còn thấp so với yêu cầu; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội

khu vực nông thôn còn bất cập; môi trường nông thôn một số nơi còn nhiều

bức xúc; đời sống văn hóa, tinh thần của một bộ phận nông dân còn thiếu

thốn, khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn còn lớn.