Hoàn thiện phân bổ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư XDCB do thành phố Thái Nguyên quản lý

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG ANH TUẤN

HOÀN THIỆN PHÂN BỔ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC

CHO CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN

DO THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN QUẢN LÝ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG ANH TUẤN

HOÀN THIỆN PHÂN BỔ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC

CHO CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN

DO THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN QUẢN LÝ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Trần Chí Thiện

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả

nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất

kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, ngày ….. tháng ….. năm 2016

Tác giả luận văn

Hoàng Anh Tuấn

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu chương trình Cao học chuyên

ngành Quản lý kinh tế của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái

Nguyên, tác giả đã được các Quý Thầy/cô, gia đình, bè bạn và đồng nghiệp giúp đỡ

rất nhiều. Tác giả xin chân thành cảm ơn và gửi lời biết ơn sâu sắc đến quý Thầy/Cô

của trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã trang bị cho tác

giả những kiến thức quý báu để hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình.

Tác giả xin chân thành gửi lời cảm ơn đến PGS. TS Trần Chí Thiện đã dành

thời gian, công sức để hướng dẫn nghiên cứu và hoàn thành đề tài Luận văn “Hoàn

thiện phân bổ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư XDCB do thành phố

Thái Nguyên quản lý”.

Do thời gian có hạn và kinh nghiệm còn hạn chế nên không tránh khỏi những

khiếm khuyết của luận văn, tác giả rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý

báu của các quý Thầy/Cô, bạn bè và đồng nghiệp để đưa ra được một luận văn hoàn

thiện và có ý nghĩa hơn nữa.

Thái Nguyên, ngày ….. tháng ….. năm 2016

Tác giả luận văn

Hoàng Anh Tuấn

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC BẢNG............................................................................................... vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ .......................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ...........................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

4. Những đóng góp mới của luận văn .........................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÂN BỔ NGÂN SÁCH

CHO CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN ............................................4

1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................4

1.1.1. Đầu tư xây dựng cơ bản ....................................................................................4

1.1.2. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản ...........................................................................10

1.1.3. Vốn đầu tư và phân bổ vốn ngân sách đầu tư xây dựng cơ bản .....................16

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác phân bổ Ngân sách nhà nước cho đầu tư

XDCB........................................................................................................................27

1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................29

1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới....................................................29

1.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước............................................30

1.2.3. Bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn ..........................................................32

Chƣơng 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................36

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................36

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................36

2.2.1. Phương pháp điều tra, thu thập thông tin, số liệu ...........................................36

2.2.2. Phương pháp phân tích số liệu ........................................................................36

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................37

Chƣơng 3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN BỔ NGÂN SÁCH CHO CÁC

DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ BẢN DO THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

QUẢN LÝ ................................................................................................................41

3.1. Giới thiệu chung về thành phố Thái Nguyên .....................................................41

3.2. Tình hình chung về đầu tư XDCB từ ngân sách của thành phố Thái Nguyên

trong những năm gần đây........................................................................................43

3.2. Thực trạng công tác phân bổ vốn đầu tư cho các dự án đầu tư XDCB do thành

phố Thái Nguyên quản lý..........................................................................................51

3.2.1. Nguyên tắc phân bổ vốn đầu tư cho các dự án đầu tư XDCB do thành phố

Thái Nguyên quản lý.................................................................................................51

3.2.2. Phương thức phân bổ vốn đầu tư cho các dự án đầu tư XDCB do thành phố

Thái Nguyên quản lý.................................................................................................56

3.2.3. Thực trạng sử dụng vốn đầu tư theo ngành, lĩnh vực đầu tư ..........................56

3.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu lực quản lý hoạt động phân bổ vốn đầu tư cho

các dự án đầu tư xây dựng cơ bản do thành phố Thái Nguyên quản lý....................65

3.2.3.4. Thủ tục hành chính và các quy định của pháp luật ......................................68

3.3. Đánh giá chung về công tác phân bổ ngân sách nhà nước cho các dự án đầu tư

xây dựng cơ bản do thành phố Thái Nguyên quản lý ...............................................69

3.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................69

3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .................................................................................70

Chƣơng 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN BỔ

NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC CHO CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ

BẢN DO THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN QUẢN LÝ.........................................77

4.1. Quan điểm về công tác phân bổ NSNN cho các dự án đầu tư XDCB do thành

phố Thái Nguyên quản lý..........................................................................................77

4.1.1. Định hướng và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thái Nguyên............77

4.1.2. Quan điểm của Thái Nguyên trong công tác phân bổ ngân sách nhà nước cho

các dự án đầu tư XDCB ............................................................................................78

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác phân bổ NSNN cho các dự án đầu tư

XDCB do thành phố Thái Nguyên quản lý...............................................................79

4.2.1. Hoàn thiện các căn cứ phân bổ vốn ngân sách nhà nước................................79

4.2.2. Hoàn thiện các nội dung phân bổ....................................................................86

4.2.3. Xây dựng hệ thống pháp lý đồng bộ về quản lý và phân bổ NSNN trong đầu

tư XDCB ...................................................................................................................91

4.2.4. Tổ chức tuyên truyền rộng rãi, có hệ thống các chính sách, pháp luật đã

ban hành....................................................................................................................92

4.2.5. Tiếp tục cải cách hành chính trong triển khai thực hiện các dự án thực hiện

đầu tư.........................................................................................................................93

4.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, giám sát của Nhà nước trong đầu tư

XDCB........................................................................................................................94

4.2.7. Thực hiện nghiêm pháp luật đề ra...................................................................96

4.2.8. Tổ chức tốt công tác đào tạo cán bộ................................................................97

4.3. Một số kiến nghị.................................................................................................97

4.3.1. Đối với Chính phủ...........................................................................................97

4.4.2. Đối với Tỉnh Thái Nguyên .............................................................................98

KẾT LUẬN..............................................................................................................99

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................100

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

CNH-HĐH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

FDI : Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GPMB : Giải phóng mặt bằng

HĐND : Hội đồng nhân dân

KT - XH : Kinh tế - xã hội

NSNN : Ngân sách nhà nước

TKKT-TDT : Thiết kế kỹ thuật - tổng dự toán

UBND : Ủy ban nhân dân

VĐT : Vốn đầu tư

XDCB : Xây dựng cơ bản

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1: Tổng vốn đầu tư xã hội năm 2012-2015 của thành phố Thái Nguyên.....44

Bảng 3.2: Tình hình phân bổ vốn đầu tư XDCB cho từng ngành, lĩnh vực của thành

phố Thái Nguyên giai đoạn năm 2012-2015 ...........................................46

Bảng 3.3. Số dự án đầu tư XDCB được đầu tư qua các năm 2012-2015 .................49

Bảng 3.4: Tổng hợp vốn đầu tư XDCB của thành phố Thái Nguyên từ năm

2012 - 2015................................................................................... 53

Bảng 3.5: Cơ cấu đầu tư xã hội phân theo ngành, lĩnh vực, giai đoạn 2012 - 2015.57

Bảng 3.6: Hiệu quả đầu tư theo ngành, lĩnh vực giai đoạn 2012-2015 ....................58

Bảng 3.7. Vốn đầu tư XDCB từ ngân sách cho lĩnh vực CN-TM-DL theo giai đoạn

đầu tư .......................................................................................................59

Bảng 3.8. Vốn đầu tư XDCB từ ngân sách cho nông nghiệp theo giai đoạn đầu tư 60

Bảng 3.9: Vốn đầu tư XDCB từ ngân sách cho lĩnh vực Hạ tầng đô thị ..................62

Bảng 3.10: Vốn đầu tư XDCB từ ngân sách cho lĩnh vực văn hóa-xã hội...............63

Bảng 3.11. Các nhân tố ảnh hưởng đến phân bổ vốn đầu tư cho các dự án đầu tư xây

dựng cơ bản do thành phố Thái Nguyên quản lý.....................................66

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1: Vốn đầu tư xã hội trên địa bàn Thái Nguyên giai đoạn 2012-2015 .............44

Biểu đồ 3.2. Vốn cho các dự án đầu tư XDCB từ NSNN giai đoạn 2012-2015 do

thành phố Thái Nguyên quản lý ..............................................................47

Biểu đồ 3.3: Dự án đầu tư XDCB qua 4 năm 2012-2015.........................................49

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Trình tự trong hoạt động đầu tư.................................................................7

Số hoá bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn

Việt Nam đã và đang thực hiện công cuộc đổi mới kinh tế, xây dựng và thực

hiện cơ chế quản lý mới nhằm phát triển nền kinh tế theo hướng kinh tế hàng hoá

nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Tuy

nhiên, cùng với những thuận lợi mà đổi mới đem lại vẫn có rất nhiều khó khăn.

Đầu tư xây dựng cơ bản được chú ý đầu tiên trong công cuộc đổi mới, vốn

cho đầu tư XDCB chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số vốn đầu tư phát triển. Nhận thức

được tầm quan trọng của vốn đầu tư XDCB đối với sự phát triển, những năm gần

đây Nhà nước luôn tăng cường vốn cho đầu tư XDCB. Quy mô đầu tư cho từng

công trình cũng như số lượng các công trình đầu tư ngày càng lớn hơn. Vấn đề đáng

xem xét là lượng vốn này đã và đang được phân bổ, sử dụng như thế nào, có khả

năng phục vụ đắc lực mục tiêu tăng trưởng kinh tế xã hội hay không, có những hạn

chế nào cần khắc phục…

Phân bổ vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước có

vai trò quan trọng trong việc phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, tạo môi trường

đầu tư lành mạnh, thu hút thêm nhiều nguồn vốn từ các thành phần kinh tế để đầu tư

phát triển, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa,

góp phần thực hiện tốt các mục tiêu xã hội, bảo vệ môi trường, xóa đói giảm nghèo,

nâng cao đời sống nhân dân

Thành phố Thái Nguyên đã được Chính phủ công nhận là đô thị loại I, là

thành phố công nghiệp được thành lập từ năm 1962 (tiền thân là thị xã Thái

Nguyên) có vị trí quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thái

Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam. Thành phố tiếp tục tập trung cao

độ cho phát triển kinh tế, phát triển tiềm năng du lịch, dịch vụ, quản lý tốt quy

hoạch và xây dựng kết cấu hạ tầng, xây dựng thành phố phấn đấu đến năm 2020 trở

thành đô thị trực thuộc Trung ương và là một trung tâm công nghiệp, thương mại,

dịch vụ, giao dịch quốc tế có vai trò tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của

vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc. Tuy nhiên, thành phố Thái Nguyên đang phải đối

mặt với nhiều khó khăn như: thành phố đang trong quá trình xây dựng và phát triển,

cơ sở vật chất kỹ thuật và hạ tầng kinh tế - xã hội còn thiếu, vốn đầu tư được huy

động còn rất hạn hẹp so với nhu cầu. Việc huy động nguồn vốn đầu tư từ nội bộ

nền kinh tế còn hạn chế, chủ yếu dựa vào nguồn hỗ trợ của ngân sách trung ương và

khai thác quỹ đất...