Hoàn thiện kế toán thu và thoái thu bảo hiểm xã hội tại bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

THÂN THỊ THU THẢO

HOÀN THIỆN KẾ TOÁN THU VÀ THOÁI THU

BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI

HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành: Kế Toán

Mã số: 8.34.03.01

Ngƣời hƣớng dẫn: PGS. TS. Trần Thị Cẩm Thanh

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập do tôi tự thực

hiện. Mọi số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc

ai công bố trong bất cứ một công trình khoa học nào khác.

Tác giả luận văn

Thân Thị Thu Thảo

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành bài luận văn này, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Lãnh

đạo Trƣờng Đại học Quy Nhơn, Phòng Đào tạo Sau đại học, Khoa Kinh tế và

Kế toán và quý thầy/cô giảng viên tham gia giảng dạy đã tận tình truyền đạt

những kiến thức quý báu cũng nhƣ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi

trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Trƣờng Đại học Quy Nhơn.

Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS. TS. Trần Thị Cẩm Thanh,

ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn quý Ban lãnh đạo, quý

anh/chị/em tại các bộ phận chuyên môn/nghiệp vụ của BHXH huyện An Lão

đã hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này.

Bình Định, ngày .... tháng ..... năm 2021

Tác giả luận văn

Thân Thị Thu Thảo

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 8

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài........................................................................ 2

3. Tổng quan nghiên cứu của đề tài .............................................................. 2

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài................................................... 4

5. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................... 4

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.................................................. 5

7. Kết cấu của đề tài ...................................................................................... 5

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN THU VÀ THOÁI THU

BẢO HIỂM XÃ HỘI ........................................................................................ 6

1.1. Khái quát chung về Bảo hiểm xã hội......................................................... 6

1.1.1. Khái niệm về BHXH, BHYT, BHTN................................................. 6

1.1.2. Bản chất của BHXH............................................................................ 8

1.1.3. Vai trò của BHXH trong nền kinh tế xã hội ..................................... 10

1.1.4. Các loại hình BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện............................ 12

1.2. Khái quát về thu và thoái thu BHXH....................................................... 18

1.2.1. Khái niệm về thu và thoái thu BHXH............................................... 18

1.2.2. Bản chất của thu, thoái thu BHXH ................................................... 19

1.3. Nội dung thu và thoái thu BHXH ............................................................ 19

1.3.1. Nguồn hình thành và sử dụng quỹ BHXH........................................ 19

1.3.2. Tổ chức và quản lý hoạt động thu BHXH ........................................ 22

1.3.3. Tổ chức và quản lý hoạt động thoái thu bảo hiểm xã hội................. 25

1.4. Kế toán thu và thoái thu BHXH tại đơn vị Bảo hiểm xã hội................... 27

1.4.1. Quy định kế toán về thu và thoái thu Bảo hiểm xã hội..................... 27

1.4.2. Kế toán thu Bảo hiểm xã hội............................................................. 28

1.4.3. Kế toán thoái thu bảo hiểm xã hội .................................................... 32

1.4.4. Báo cáo thu bảo hiểm xã hội............................................................. 31

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN THU VÀ THOÁI THU BẢO

HIỂM XÃ HỘI TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI HUYỆN AN LÃO, TỈNH

BÌNH ĐỊNH .................................................................................................... 36

2.1. Giới thiệu chung về Bảo hiểm xã hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định .... 36

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Bảo hiểm xã hội huyện An

Lão, tỉnh Bình Định..................................................................................... 36

2.1.2. Cơ cấu tổ chức bảo hiểm xã hội huyện An Lão tỉnh Bình Định....... 40

2.1.3.Đặc điểm tổ chức quản lý tại BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình

Định............................................................................................................. 41

2.1.4. Đặc điểm hoạt động của BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình Định ..... 43

2.1.5. Đặc điểm tổ chức kế toán.................................................................. 44

2.2. Thực trạng kế toán thu và thoái thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã

hội huyện An Lão, tỉnh Bình Định.................................................................. 49

2.2.1. Đặc điểm hoạt động thu và thoái thu BHXH tại BHXH huyện An

Lão, tỉnh Bình Định..................................................................................... 49

2.2.2. Kế toán thu BHXH............................................................................ 50

2.2.3. Kế toán thoái thu BHXH................................................................... 60

2.3. Đánh giá thực trạng kế toán thu và thoái thu BHXH tại BHXH huyện

An Lão, tỉnh Bình Định................................................................................... 64

2.3.1. Ƣu điểm............................................................................................. 64

2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................... 66

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN THU VÀ THOÁI

THU BHXH TẠI BHXH HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH................ 72

3.1. Định hƣớng phát triển về BHXH tại BHXH huyện An Lão, tỉnh

Bình Định ........................................................................................................ 72

3.2. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện kế toán thu và thoái thu BHXH tại

BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình Định ........................................................... 73

3.2.1. Yêu cầu hoàn thiện kế toán thu chi, tổ chức bộ máy kế toán tại

Bảo hiểm xã hội huyện An Lão tỉnh Bình Định ......................................... 73

3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện kế toán thu chi, tổ chức bộ máy kế toán tại

Bảo hiểm xã hội huyện An Lão tỉnh Bình Định ......................................... 75

3.3. Một số giải pháp hoàn thiện kế toán thu và thoái thu BHXH tại

BHXH huyện An Lão, tỉnh Bình Định ........................................................... 75

3.3.1. Giải pháp hoàn thiện kế toán thu Bải hiểm xã hội............................ 75

3.3.2. Giải pháp hoàn thiện kế toán thoái thu Bảo hiểm xã hội.................. 80

3.3.3. Các điều kiện để thực hiện giải pháp ................................................ 81

KẾT LUẬN CHUNG...................................................................................... 84

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................ 85

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (BẢN SAO)

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Nội dung chữ viết tắt

1 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp

2 BHXH Bảo hiểm xã hội

3 BHYT Bảo hiểm y tế

4 CBVC Cán bộ viên chức

5 DVKT Dịch vụ kỹ thuật

6 HSBA Hồ sơ bệnh án

7 KCB Khám chữa bệnh

8 KHTC Kế hoạch tài chính

9 KSNB Kiểm soát nội bộ

NLĐ Ngƣời lao động

10 NSNN Ngân sách nhà nƣớc

NSDLĐ Ngƣời sử dụng lao động

11 TLCS Tháng lƣơng cơ sở

TNLĐ, BNN Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp

11 TN&TKQTTHC Tiếp nhận và trả kết quả thủ tục hành chính

12 TTTT Thanh toán trực tiếp

13 UBND Uỷ ban nhân dân

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH, SƠ ĐỒ

Bảng 1.1: Mức đóng BHXH bắt buộc của ngƣời lao động............................. 12

Bảng 1.2: Mức đóng BHXH bắt buộc của ngƣời sử dụng lao động............... 13

Bảng 1.3: Hệ thống chứng từ thu BHXH........................................................ 29

Bảng 2.1: Kết quả thu BHXH, BHYT năm 2018-2020.................................. 48

Bảng 2.2: Tổng hợp kết quả chi BHXH, BHYT năm 2018-2020 .................. 49

Bảng 2.3: Bảng tổng hợp số thoái thu BHXH, BHYT, BHTN từ năm

2018 – 2020..................................................................................... 63

Hình 2.1. Bản thông báo phƣơng thức đóng bảo hiểm xã hội ........................ 54

Hình 2.2. Phiếu thu nộp tiền bảo hiểm xã hội tự nguyện................................ 55

Hình 2.3. Bảng tổng hợp số phải thu BHXH, BHYT, BHTN ........................ 56

Hình 2.4. Quyết định của Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện An Lão ............ 57

Hình 2.5: Chứng từ ghi sổ............................................................................... 58

Hình 2.6. Danh sách các đối tƣợng nhận tiền thoái thu .................................. 58

Hình 2.7. Phiếu chi.......................................................................................... 59

Sơ đồ 2.1: Sơ đồ bộ máy hoạt động tại BHXH huyện An Lão....................... 40

Sơ đồ 2.2: Sơ đồ bộ máy kế toán tại BHXH huyện An Lão........................... 45

Sơ đồ 2.3: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán máy...................... 47

Sơ đồ 2.4: Hình thức kế toán của BHXH huyện............................................. 48

Sơ đồ 2.5: Sơ đồ thu tại BHXH huyện An Lão .............................................. 51

Sơ đồ 2.6: Quy trình luân chuyển chứng từ thu.............................................. 52

Sơ đồ 2.7: Quy trình thu BHXH ..................................................................... 53

Sơ đồ 2.8: Quy trình luân chuyển chứng từ thoái thu BHXH tại BHXH tỉnh

Bình Định......................................................................................... 60

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngành BHXH đã có chặng đƣờng phát triển một phần tƣ thế kỷ, với mục

tiêu lớn nhất đặt ra là góp phần xây dựng sự nghiệp an sinh xã hội bền vững,

trong đó BHXH, BHYT là những trụ cột chính.

Bảo hiểm xã hội là chính sách an sinh xã hội quan trọng trong hệ thống

chính sách xã hội đƣợc Đảng và Nhà nƣớc đặc biệt quan tâm. Chính sách bảo

hiểm xã hội, bảo hiểm y tế ra đời thể hiện quan điểm nhân văn mang ý nghĩa

nhân đạo và có tính chia sẻ cộng đồng sâu sắc

Chế độ về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp (gọi

chung là bảo hiểm xã hội) hiện nay là một trong những chính sách lớn của

Đảng và Nhà nƣớc góp phần bảo đảm ổn định đời sống cho ngƣời lao động,

ngƣời dân; ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội; thúc đẩy sự nghiệp xây

dựng đất nƣớc, bảo vệ tổ quốc.

Trong những năm thực hiện đƣờng lối đổi mới vừa qua, kinh tế ở nƣớc

ta có tốc độ phát triển rất nhanh và nhiều tiềm năng, huy động ngày càng

nhiều lao động mới và có năng lực, góp phần quan trọng vào phát triển kinh

tế. Thực hiện chính sách BHXH cho ngƣời lao động một mặt làm tăng trƣởng

quỹ BHXH; mặt khác bảo đảm quyền lợi cho ngƣời lao động, tạo sự bình

đẳng giữa lao động thuộc khu vực Nhà nƣớc và khu vực kinh tế tƣ nhân. Đối

với những ngƣời không đủ điều kiện tham gia BHXH bắt buộc thì BHXH tự

nguyện là một lựa chọn chính xác. Bên cạnh đó, khuyến khích ngƣời dân

tham gia bảo hiểm y tế cũng là hỗ trợ một phần hoặc hoàn toàn chi phí khám

chữa bệnh, đỡ một phần gánh nặng cho chúng ta trong việc sử dụng các dịch

vụ y tế.

BHXH huyện An Lão là đơn vị sự nghiệp có thu trực thuộc BHXH tỉnh

Bình Định. Toàn bộ kinh phí hoạt động đều do BHXH tỉnh Bình Định với