Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH



NGUYỄN THỊ BÌNH

HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH

DƯỢC PHẨM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI – 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH



NGUYỄN THỊ BÌNH

HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH

DƯỢC PHẨM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành: Kế toán

Mã số: 62.34.03.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

1. GS.TS. NGUYỄN VĂN CÔNG

2. TS. LÊ THỊ DIỆU LINH

HÀ NỘI – 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

trong luận án là trung thực. Những kết luận của luận án chưa từng được công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Hà Nội, ngày tháng năm 2017

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Thị Bình

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

MỤC LỤC................................................................................................................. ii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. vi

DANH MỤC BẢNG............................................................................................... vii

DANH MỤC HÌNH............................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1

2. Tổng quan nghiên cứu có liên quan đến kế toán quản trị chi phí....................2

3. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................18

4. Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................18

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................18

6. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................19

6.1. Phương pháp thu thập dữ liệu........................................................................19

6.2. Phương pháp xử lý dữ liệu.............................................................................22

7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn............................................................................23

8. Kết cấu của đề tài ................................................................................................23

Chương 1..................................................................................................................24

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG CÁC

DOANH NGHIỆP ...................................................................................................24

1.1.Bản chất, vai trò, yêu cầu và nguyên tắc của kế toán quản trị chi phí ........24

1.1.1. Bản chất kế toán quản trị chi phí ................................................................24

1.1.2. Vai trò kế toán quản trị chi phí ...................................................................29

1.1.3. Yêu cầu và nguyên tắc của kế toán quản trị chi phí ...................................31

1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến kế toán quản trị chi phí ...................................33

1.2.1. Các nhân tố bên trong doanh nghiệp ..........................................................33

1.2.2. Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp..........................................................35

1.3. Nội dung kế toán quản trị chi phí...................................................................36

iii

1.3.1. Nhận diện và phân loại chi phí ...................................................................37

1.3.2. Xây dựng định mức và dự toán chi phí ......................................................43

1.3.3. Kế toán chi phí hoạt động và tính giá thành sản phẩm...............................48

1.3.4. Phân tích biến động chi phí ........................................................................54

1.3.5. Hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí ..................................................56

1.3.6. Phân tích thông tin chi phí..........................................................................57

1.4. Kinh nghiệm vận dụng kế toán quản trị chi phí và bài học cho các doanh

nghiệp kinh doanh dược phẩm ..............................................................................60

1.4.1. Kinh nghiệm quốc tế...................................................................................60

1.4.2. Bài học kinh nghiệm về vận dụng kế toán quản trị chi phí cho các doanh

nghiệp kinh doanh dược phẩm..................................................................................62

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................64

Chương 2..................................................................................................................66

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI

PHÍ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP KINH DOANH DƯỢC PHẨM TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA.............................................................................66

2.1. Tổng quan về các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh

Thanh Hóa ...............................................................................................................66

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển .................................................................66

2.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh và tổ chức kinh doanh ............................69

2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh và phân cấp quản

lý tài chính.................................................................................................................81

2.1.4. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán...............................................................83

2.2. Thực trạng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh doanh

dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa .............................................................84

2.2.1. Thực trạng nhận diện và phân loại chi phí .................................................84

2.2.2. Thực trạng xây dựng định mức và dự toán chi phí.....................................88

2.2.3. Thực trạng kế toán chi phí hoạt động và tính giá thành sản phẩm.............92

2.2.4. Thực trạng phân tích biến động chi phí ......................................................98

iv

2.2.5. Thực trạng hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí ................................99

2.2.6. Thực trạng phân tích thông tin chi phí......................................................100

2.3. Đánh giá thực trạng kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh

doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ...............................................102

2.3.1. Thành tựu đạt được...................................................................................102

2.3.2. Tồn tại và nguyên nhân.............................................................................103

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................109

Chương 3................................................................................................................110

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG CÁC

DOANH NGHIỆP KINH DOANH DƯỢC PHẨM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

THANH HÓA........................................................................................................110

3.1. Mục tiêu phát triển ngành Dược Thanh Hóa và yêu cầu hoàn thiện kế toán

quản trị chi phí tại các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm.........................110

3.1.1 Mục tiêu phát triển.....................................................................................110

3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện ...................................................................................114

3.2. Giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh

doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ...............................................116

3.2.1. Hoàn thiện nhận diện và phân loại chi phí ...............................................117

3.2.2. Hoàn thiện xây dựng định mức và dự toán chi phí...................................125

3.2.3. Hoàn thiện kế toán chi phí hoạt động và tính giá thành sản phẩm...........133

3.2.4. Hoàn thiện phân tích biến động chi phí....................................................136

3.2.5. Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị chi phí ..............................138

3.2.6. Hoàn thiện phân tích thông tin chi phí......................................................140

3.2.7. Xây dựng mô hình kế toán trách nhiệm....................................................141

3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong

các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa........144

3.3.1. Về phía Nhà nước .....................................................................................144

3.3.2. Về phía Hiệp hội doanh nghiệp Dược Việt Nam......................................146

3.3.3. Về phía các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm Thanh Hóa ................148

v

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................150

KẾT LUẬN CHUNG ............................................................................................151

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC

GIẢ .........................................................................................................................153

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................154

PHỤ LỤC...............................................................................................................160

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Ký hiệu và chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

DN Doanh nghiệp

SL SP Số lượng sản phẩm

CPBH Chi phí bán hàng

CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp

KH Kế hoạch

KTQTCP Kế toán quản trị chi phí

SXC Sản xuất chung

NCTT Nhân công trực tiếp

NVL TT Nguyên vật liệu trực tiếp

TC Target costing

TDABC Time-driven activity-based costing

KC Kaizen costing

ABC Activity-based costing

WHO Tổ chức y tế thế giới

GPP Thực hành tốt nhà thuốc

GMP Tiêu chuẩn thực hành sản xuất tốt

VTYT Vật tư y tế

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

YHCT Y học cổ truyền

CP Cổ phần

TSCĐ Tài sản cố định

GDP Thực hành tốt phân phối thuốc

GLP Hệ thống an toàn chất lượng phòng thí nghiệm

GSP Thực hành tốt bảo quản thuốc

PIC/S Hệ thống hợp tác thanh tra dược phẩm

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Định mức lượng nguyên vật liệu...................................................89

Bảng 2.2: Định mức chi phí nguyên vật liệu trực tiếp............................90

Bảng 2.3: Định mức chi phí nhân công trực tiếp.....................................90

Bảng 2.4: Chi phí sản xuất lô sản phẩm viên nén Aciclovir 400mg..............93

Bảng 2.5: Bảng phân tích biến động chi phí..................................................99

Bảng 3.1: Bảng phân loại chi phí theo mối quan hệ với mức độ hoạt động118

(Đối với DN sản xuất và DN kinh doanh tổng hợp)....................................118

Bảng 3.2: Bảng phân loại chi phí theo mối quan hệ với mức độ hoạt động121

(Đối với DN kinh doanh thương mại)..........................................................121

Bảng 3.3: Dự toán linh hoạt........................................................................131

Bảng 3.4: Phân tích chi phí dựa trên dự toán linh hoạt..............................132

viii

DANH MỤC HÌNH

Hình 1: Số lượng doanh nghiệp dược phẩm phân theo loại hình ..................20

doanh nghiệp ..................................................................................................20

Hình 2: Số lượng doanh nghiệp dược phẩm phân theo quy mô ....................20

doanh nghiệp ..................................................................................................20

Hình 3: Số lượng doanh nghiệp dược phẩm phân theo lĩnh vực hoạt động ..21

Hình 1.1: Mối quan hệ giữa kế toán tài chính và kế toán quản trị.................27

Hình 1.2: Dự toán sản xuất kinh doanh [36]..................................................46

Hình 1.3: Quy trình phân tích biến động chi phí ...........................................56

Hình 2.1: Doanh thu dược phẩm Thanh Hóa.................................................69

Hình 2.2: Tiền thuốc bình quân đầu người/Năm ...........................................74

Hình 2.3: Tình hình tiêu thụ thuốc trong nước và thuốc nhập khẩu..............75

Hình 2.4: Qui trình công nghệ sản xuất thuốc viên (thuốc tân dược)............79

Hình 2.5: Qui trình công nghệ sản xuất thuốc tiêm (thuốc tân dược)............79

Hình 2.6: Quy trình công nghệ sản xuất thuốc đông dược ............................80

Hình 2.7: Tổ chức bộ máy quản lý trong doanh nghiệp ................................82

Hình 2.8: Tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty CP Dược ..............................83

VTYT Thanh Hóa ..........................................................................................83

Hình 2.9: Tổ chức bộ máy kế toán tại DNTN hãng thuốc thể thao ...............84

Hình 2.10: Tỷ trọng chi phí hoạt động trong DN sản xuất ............................85

Hình 2.11: Cơ cấu chi phí sản xuất trong DN SX dược phẩm.......................86

có qui mô vừa và nhỏ.....................................................................................86

Hình 2.12: Cơ cấu chi phí sản xuất trong DN SX dược phẩm.......................86

có qui mô lớn .................................................................................................86

Hình 2.13: Tỷ trọng chi phí hoạt động trong DN kinh doanh tổng hợp ........87

Hình 2.14: Tỷ trọng chi phí hoạt động trong DN kinh doanh thương mại....88

Hình 2.15: Các định mức chi phí hoạt động trong DN KD ...........................89

dược phẩm Thanh Hóa...................................................................................89

Hình 2.16: Tỷ trọng chi phí lãi vay qua các năm 2011-2015 ........................97

ix

Hình 2.17: Tỷ trọng chi phí lãi vay qua các năm 2011-2015 ........................98

Hình 2.18: Tỷ trọng doanh nghiệp thực hiện phân tích biến động chi phí ....99

Hình 3.1: Trình tự lập dự toán từ cấp cơ sở ................................................130

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Ngành Dược Việt Nam là một trong số các ngành có vị trí quan trọng trong

nền kinh tế quốc dân và đời sống xã hội, gắn liền với sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ

sức khỏe nhân dân. Sự phát triển của ngành dược là một yếu tố quan trọng nhằm

đảm bảo an ninh y tế và an sinh xã hội. Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta luôn quan

tâm, chỉ đạo xây dựng ngành Dược Việt Nam phát triển một cách bền vững ở hiện

tại cũng như tương lai. Tuy nhiên, ngành Dược Việt Nam hiện nay so với các nước

trong khu vực và trên thế giới vẫn là ngành có mức độ phát triển tương đối thấp.

Để hội nhập nền kinh tế thế giới, đòi hỏi ngành Dược phải đầu tư toàn diện

nhằm đẩy mạnh năng lực cạnh tranh nội địa và với các hãng dược phẩm nước ngoài.

Phải phát huy hiệu quả hoạt động của mỗi đơn vị, đổi mới dây chuyền công nghệ,

năng lực quản lý của doanh nghiệp mới có thể tồn tại và phát triển. Ngoài ra, trong

các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm, thông tin về chi phí có vị trí rất quan trọng

trong việc giúp các nhà quản trị kiểm soát chi phí nhằm mục tiêu đưa ra nhiều loại

sản phẩm với mức giá cả hợp lý, tiết kiệm được ngân sách để đầu tư cho việc đa dạng

hoá cơ cấu sản phẩm kinh doanh, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, hiện đại

hóa dây chuyền sản xuất, tăng cường cho hoạt động quảng cáo, phát triển sản phẩm

mới, mở rộng thị trường …

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, muốn quản lý hoạt động kinh doanh

có hiệu quả, các nhà quản trị doanh nghiệp cần nắm bắt được thông tin về chi phí,

bởi vì chi phí là cơ sở của việc lựa chọn các phương án kinh doanh. Hơn nữa, việc

tính toán và kiểm soát được chi phí thực tế phát sinh ở từng cá nhân, bộ phận sẽ

giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp đánh giá được chính xác hiệu quả hoạt động của

từng cá nhân, bộ phận đó, và có thể đánh giá được mức độ sử dụng chi phí tiết kiệm

hay lãng phí ở từng bộ phận, từ đây tiến hành điều chỉnh, đồng thời cũng là căn cứ

để thiết lập và xây dựng các chính sách thưởng phạt hợp lý.

Theo khảo sát thực tế hiện nay, về công tác cung ứng và phân phối thuốc cho

các tuyến điều trị ở Thanh Hóa chỉ mới đạt ở mức độ khiêm tốn khoảng 30% giá trị

2

tiền thuốc theo nhu cầu sử dụng, giá trị tiền thuốc bình quân đầu người đạt 12,3 USD

tương đương 228.000 đồng/năm vào năm 2009 và đạt 19,05 USD tương đương

400.000 đồng/năm vào năm 2015 [20]. Về công tác kế toán quản trị chi phí, trong khi

hệ thống kế toán quản trị chi phí hiện đại đã được các doanh nghiệp tại những nước

phát triển trên thế giới xây dựng từ lâu và phát huy được tính hữu ích của nó, thì hiện

nay các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa mới chỉ

chú trọng vào việc ghi nhận thông tin kế toán tài chính, về kế toán quản trị chi phí

mới đang chập chững hình thành nên tồn tại rất nhiều điểm hạn chế đối với chức năng

cung cấp thông tin cho nội bộ doanh nghiệp. Khả năng phối hợp giữa các bộ phận,

phòng ban trong doanh nghiệp để tổ chức thu thập đầy đủ dữ liệu đầu vào, đầu ra gặp

nhiều khó khăn. Như vậy, ngược lại với tầm quan trọng của kế toán quản trị chi phí,

là sự sơ sài của hệ thống kế toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh doanh

dược phẩm Thanh Hóa, điều này khiến cho doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm

Thanh Hóa khó có thể phát triển bền vững trong điều kiện nền kinh tế cạnh tranh của

khu vực và thế giới. Do đó, ngành kinh doanh dược phẩm Thanh Hóa đang ngành cần

thiết phải xây dựng và hoàn thiện kế toán quản trị chi phí nhằm phục vụ cho việc

quản trị mọi hoạt động kinh doanh của mình.

Xuất phát từ đặc thù ngành kinh doanh dược phẩm tại Thanh Hóa, thực tế kế

toán quản trị chi phí trong các doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm Thanh Hóa, tác

giả đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí trong các doanh

nghiệp kinh doanh dược phẩm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” làm nội dung để

nghiên cứu.

2. Tổng quan nghiên cứu có liên quan đến kế toán quản trị chi phí

Lịch sử của kế toán gắn liền với sự ra đời và phát triển của con người qua

các hình thái kinh tế xã hội, mà cốt lõi là sự ra đời và phát triển của chữ viết

cũng như việc sử dụng các con số và phép tính. Cùng với sự phát triển của nền

kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường, kế toán ngày càng hoàn thiện trên mọi

phương diện, nó trở thành công cụ không thể thiếu được trong quản trị, kiểm tra,

kiểm soát và điều hành các hoạt động kinh tế tài chính của bất cứ đơn vị nào.

3

Cho đến khi bước vào kỷ nguyên của thời đại thông tin (cuối thế kỷ 20 đến nay),

kế toán dần chuyển từ kế toán thủ công sang kế toán trên máy, bắt đầu có sự tách

rời chức năng của chủ doanh nghiệp và chức năng quản trị doanh nghiệp, thì lúc

này kế toán quản trị và đặc biệt là kế toán quản trị chi phí dần dần phát huy vai

trò quan trọng của mình. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thế

giới, các doanh nghiệp đang nỗ lực tìm kiếm cách thức kiểm soát, quản lý, để

tối thiểu hóa chi phí, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao hiệu quả hoạt động và

tính cạnh tranh. Muốn vậy, doanh nghiệp không thể thiếu được sự tồn tại của

kế toán quản trị chi phí. Các quan điểm tiếp cận về kế toán quản trị cũng ngày

càng chi tiết và rõ ràng hơn, tập trung đi sâu vào từng nội dung cụ thể của kế

toán quản trị. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về kế

toán quản trị doanh nghiệp. Ban đầu trong các công trình nghiên cứu của mình,

các tác giả đề cập đến kế toán quản trị dưới dạng tổng quát, mang tính định

hướng xây dựng kế toán quản trị, cho đến những năm 1990, nhiều tác giả đã

nghiên cứu chi tiết hơn về nội dung của kế toán quản trị, đi sâu tìm hiểu và áp

dụng vào ngành nghề kinh doanh cụ thể. Có thể khái quát một số công trình

nghiên cứu tiêu biểu dưới các góc độ sau đây:

- Về nhận diện và phân loại chi phí:

Tác giả Michael W Maher (2000) trong nghiên cứu của mình cũng cho thấy

sự cần thiết của kế toán quản trị trong thời đại hiện nay. Kế toán quản trị định

hướng cho việc kiểm soát chi phí trong tổ chức, Michael W Maher đã kết luận có 3

cách phân loại chi phí khác nhau cho các mục đích kiểm soát chi phí, bao gồm: (1)

Chi phí chênh lệch; (2) chi phí toàn bộ; (3) Chi phí trách nhiệm. Làm rõ quy trình

phân tích thông tin chi phí thông qua báo cáo phân tích chi phí, báo cáo đánh giá

trách nhiệm quản lý. Đây là cơ sở để đánh giá tính hiệu quả của các hoạt động trong

từng bộ phận tại tổ chức góp phần vào công tác kiểm soát chi phí của tổ chức đó.

Tuy nhiên nghiên cứu chỉ dừng lại về mặt lý thuyết mà chưa vận dụng vào thực tiễn

các doanh nghiệp [61].

4

Trong nghiên cứu của mình, tác giả Phan Tú Nga (2006) dựa vào đặc điểm

kinh doanh để định hướng phân loại chi phí cho Tổng công ty xây dựng Sông Hồng,

cụ thể, tác giả khuyến nghị doanh nghiệp nên nhận diện chi phí theo mức độ hoạt

động và nhận diện chi phí theo trung tâm chi phí, cách nhận diện này dựa trên điều

kiện, ngành nghề kinh doanh cụ thể của đơn vị là chuyên xây dựng ở các lĩnh vực:

dân dụng, công nghiệp, giao thông, truyền tải điện, cấp thoát nước… Với đặc thù

của hoạt động xây dựng luôn gắn liền với dự toán công trình, trong khi đó doanh

nghiệp hiện tại vẫn đang sử dụng phương pháp nhận diện chi phí chưa tối ưu cho

việc cung cấp thông tin đến các cấp quản trị là phân loại theo chức năng hoạt động

mà chưa phân loại theo cách ứng xử của chi phí, theo mối quan hệ với đối tượng

chịu chi phí, theo trung tâm chi phí [14].

Tác giả Hồ Văn Nhàn (2010) đã nghiên cứu một cách có hệ thống về cơ sở

lý luận và thực tiễn của công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành dịch vụ vận

chuyển khách trong doanh nghiệp taxi. Nghiên cứu của tác giả đi vào xây dựng

mô hình tổ chức công tác kế toán quản trị chi phí và giá thành của dịch vụ vận tải,

chỉ ra cách thức phân loại chi phí phù hợp với đặc thù của loại hình doanh nghiệp

này là hoạt động vận chuyển của taxi khách, từ đó định hướng phương pháp tính

giá thành cho hoạt động vận chuyển [15].

Tác giả Đào Thúy Hà (2015) đã làm rõ cách phân loại chi phí trong các

doanh nghiệp sản xuất thép ở Việt Nam, dựa trên các cơ sở nhận diện như theo hình

thái tự nhiên, theo phạm vi, theo khả năng quy nạp, theo sự thay đổi của chi phí với

mức độ hoạt động, hoặc theo kỳ tính kết quả và theo mục đích kiểm soát, ra quyết

định. Từ đó đưa ra cách phân loại chi phí phù hợp cho các doanh nghiệp này là phân

loại theo cấp bậc chi phí của các hoạt động luyện thép [10].

- Về xây dựng định mức và lập dự toán chi phí:

Tác giả Phạm Quang (2002) trong nghiên cứu của mình đã trình bày

những vấn đề về cơ sở lý luận chung của hệ thống báo cáo kế toán quản trị, phân tích

rõ bản chất kế toán quản trị và đã giải quyết được các vấn đề nêu ra một cách có hệ

thống cả về mặt lý luận và thực tiễn. Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã định