Hoàn thiện kế toán nguyên vật liệu ở Công ty TNHH Hữu Nghị

Lêi më ®Çu

Tr¶i qua h¬n 10 n¨m ®æi míi vµ ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ViÖt Nam

cã sù ®Þnh híng cña §¶ng vµ qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc ®· t¹o nh÷ng bíc tiÕn

ph¸t triÓn quan träng vµ ®ång thêi t¹o ra cho c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt - kinh doanh

nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nãi riªng kh«ng Ýt nh÷ng c¬ héi, thö

th¸ch; thùc tÕ ®· cho thÊy chØ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thùc sù cã hiÖu qu¶

th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®îc trong sù c¹nh tranh kh¾c nghiÖt cña nÒn

KTTT. Trong ®ã doanh nghiÖp lµ nh÷ng ®¬n vÞ c¬ së, tÕ bµo quan träng cña nÒn

kinh tÕ quèc d©n. V× kh«ng cã s¶n xuÊt - kinh doanh th× kh«ng thÓ nãi ®Õn ¸p

dông c¸c thµnh tùu khoa häc tiÕn bé cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ kinh tÕ quèc

tÕ.

NÒn KTTT víi nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nã ®· kÝch thÝch nÒn s¶n xuÊt hµng

ho¸ ph¸t triÓn nhanh chãng vµ n¨ng ®éng ®· kÝch thÝch cho Khoa häc- C«ng

nghÖ ph¸t triÓn ®Ó t¹o nªn m¾t xÝch quan träng, chóng t¸c ®éng vµ kÝch thÝch

lÉn nhau ph¸t triÓn gióp cho cuéc sèng cña chóng ta tèt h¬n.

Tæ chøc s¶n xuÊt - kinh doanh tèi u nhÊt míi cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi c¸c

doanh nghiÖp kh¸c vµ víi c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi, ®Æc biÖt lµ s¾p tíi hµng

rµo thuÕ quan khu vùc §«ng - Nam - ¸ (AFTA) ®îc th¸o bá.

§Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®ã th× mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n, quan träng

lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m tíi tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

Trong ®ã cã yÕu tè rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ chi phÝ NVL. Chi

phÝ nµy thêng chiÕm tû träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm

(tõ 60% - 70% ) ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.

KÕ to¸n víi chøc n¨ng lµ c«ng cô qu¶n lý b¶o vÖ tµi s¶n cña doanh nghiÖp,

do ®ã ph¶i nghiªn cøu ®Ó tæ chøc qu¶n lý nh thÕ nµo ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu

trªn.

Sau mét kho¶ng thêi gian ®i s©u t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt￾kinh doanh ë C«ng ty. NhËn thÊy sù quan träng cña NVL ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®¸p øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång thêi, kh«ng bÞ ø ®äng vèn

NVL cho s¶n xuÊt. Trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc tÝch luü ®îc cïng víi sù gióp ®ì

nhiÖt t×nh cñaTS. Ng« TrÝ TuÖ vµ c¸c anh chÞ kÕ to¸n ë C«ng ty Tr¸ch nhiÖm

h÷u h¹n H÷u NghÞ, t«i ®· chän ®Ò tµi: " Hoµn thiÖn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ë

C«ng ty TNHH H÷u NghÞ”. Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n gåm 3 ch-

¬ng:

- Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n NVL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n

xuÊt.

- Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n NVL ë C«ng ty TNHH H÷u NghÞ.

- Ch¬ng III: Hoµn thiÖn kÕ to¸n NVL ë C«ng ty TNHH H÷u NghÞ.

-31-

Ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong

doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ

to¸n Nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:

1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña NVL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:

VËt liÖu lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng, thÓ hiÖn díi d¹ng vËt ho¸, lµ mét

trong ba yÕu tè c¬ b¶n trùc tiÕp ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm míi cña qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt.

* Nguyªn liÖu: Lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng cha qua chÕ biÕn c«ng nghiÖp

* VËt liÖu: Lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng ®· qua chÕ biÕn.

NVL cã mét sè ®Æc ®iÓm sau:

- NVL cã h×nh th¸i biÓu hiÖn ë d¹ng vËt chÊt ho¸ nh s¾t thÐp trong doanh

nghiÖp c¬ khÝ, b«ng trong xÝ nghiÖp dÖt, v¶i trong xÝ nghiÖp may mÆc...

- NVL chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh.

- Khi tham gia vµo mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, díi t¸c ®éng cña lao ®éng, NVL

bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh

th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm.

- NVL lµ mét bé phËn thuéc tµi s¶n lu ®éng, gi¸ trÞ NVL tån kho lµ vèn lu

®éng dù tr÷ cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.

2. ý nghÜa vµ t¸c dông cña kÕ to¸n vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n

xuÊt:

- KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cã tÝnh chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi ®Ó l·nh ®¹o

C«ng ty n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh sö dông cÇn trong kú ®Ó lËp kÕ ho¹ch thu mua,

dù tr÷ vµ xuÊt dïng NVL c¶ vÒ kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn, tõ ®ã cã biÖn ph¸p qu¶n

lý thÝch hîp. MÆt kh¸c, tÝnh chÝnh x¸c vµ kÞp thêi cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu,

nãi c¸ch kh¸c lµ chÊt lîng cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu cã ¶nh hëng tíi chÊt l￾îng cña c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy ngay tõ

kh©u ®Çu tiªn ph¶i tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu mét c¸ch ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c

vµ khoa häc.

- Nguyªn vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸

thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nªn viÖc qu¶n lý

qu¸ tr×nh thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ xuÊt dïng vËt liÖu trùc tiÕp

t¸c ®éng ®Õn nh÷ng chØ tiªu quan träng cña doanh nghiÖp nh chØ tiªu s¶n lîng,

chØ tiªu gi¸ thµnh...

-32-

- Tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó

qu¶n lý vËt liÖu, cung cÊp kÞp thêi, ®ång bé vËt liÖu cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt, sö dông vµ dù tr÷ vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm, ng¨n ngõa hiÖn tîng h hao,

mÊt m¸t, l·ng phÝ vËt liÖu trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh

doanh.

- Tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ ph¶n ¸nh kÞp thêi t×nh h×nh biÕn ®éng nhËp

- xuÊt

- Tån NVL ®Ó cung cÊp sè liÖu cho viÖc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh

gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp. C«ng t¸c nµy nªu kh«ng lµm tèt sÏ ¶nh h￾ëng tíi c«ng t¸c tÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÉn tíi t×nh tr¹ng nhµ qu¶n lý kh«ng n¾m

b¾t ®îc t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ cung øng vËt t mét c¸ch kÞp thêi, chÝnh x¸c.

- Nhê cã c«ng t¸c kÕ to¸n NVL, míi cung cÊp th«ng tin h÷u Ých gióp cho

doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch thu mua ®Ó s¶n xuÊt vµ dù tr÷ NVL, tr¸nh t×nh tr¹ng

lµm giµn ®o¹n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ø ®äng NVL.

3. Yªu cÇu qu¶n lý NVL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:

- XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm NVL vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý vËt

liÖu, cã thÓ thÊy ®Ó lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý vËt liÖu, th× tríc hÕt cÇn ph¶i thùc

hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng yªu cÇu sau:

- X©y dùng quy chÕ vÒ b¶o qu¶n, thu mua vµ sö dông vËt t. Cã ®ñ kho tµng

sö dông cho dù tr÷, b¶o qu¶n vËt t , dông cô c©n, ®o, ®ong, ®Õm vËt t.

- X©y dùng ®Þnh møc vËt t cÇn thiÕt, ®Þnh møc vËt t tèi ®a, tèi thiÓu, ®Þnh

møc sö dông vµ hao hôt hîp lý trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n vµ sö dông.

- Tæ chøc kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu vÒ c¸c chøng tõ, c¸c nghiÖp vô néi sinh

nh ph©n bæ NVL cho s¶n phÈm ... sæ s¸ch kÕ to¸n NVL, tr×nh tù lu©n chuyÓn

chøng tõ hîp lý, khoa häc.

- Tæ chøc c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm kª thêng xuyªn, ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a

kÕ to¸n vµ thñ kho ... vµ t×nh h×nh tæng hîp ®èi chiÕu nhËp - xuÊt - tån.

- Ph©n tÝch vËt t vµ nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt.

4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n NVL trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt:

- Tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n NVL lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ

thiÕu ®Ò qu¶n lý vµ thóc ®Èy viÖc cung øng ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång bé nh÷ng

NVL cÇn cho s¶n xuÊt, dù tr÷, còng nh sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm c¸c lo¹i NVL,

nh»m ng¨n ngõa c¸c hiÖn tîng nh h hao, mÊt m¸t vµ l·ng phÝ c¸c yÕu tè ®Çu vµo

trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. V× vËy, kÕ to¸n NVL cÇn thùc hiÖn

tãt c¸c nhiÖm vô sau:

- Ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi vÒ

sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp kho.

-33-

- TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ tån kho. Ph¸t

hiÖn kÞp thêi sè thõa, thiÕu, ø ®äng, kÐm phÈm chÊt ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn

ph¸p xö lý kÞp thêi, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a thiÖt h¹i cã thÓ x¶y ra.

- TËp hîp vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c sè lîng vµ gi¸ trÞ NVL xuÊt kho,

kiÓm tra t×nh h×nh chÊp hµnh c¸c ®Þnh møc tiªu hao NVL.

- Ph©n bæ hîp lý gi¸ trÞ NVL sö dông vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhiÖm vô trªn, kÕ to¸n vËt liÖu cÇn ph¶i tæ chøc mét

c¸ch cã hÖ thèng trªn c¸c chøng tõ, sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp theo nh÷ng ph¬ng

ph¸p thÝch hîp víi doanh nghiÖp. Do vËy kÕ to¸n NVL cÇn thùc hiÖn tèt c¸c

nhiÖm vô c¬ b¶n sau:

- N¾m v÷ng ®Æc ®iÓm NVL cÇn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña

doanh nghiÖp vÒ chñng lo¹i; quy c¸ch; ®Æc tÝnh c¬, lý, ho¸; tÝnh chÊt lu chuyÓn

(lËp sæ danh ®iÓm vËt t ).

- Lùa chän ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nhËp - xuÊt NVL mét c¸ch hîp lý.

- Lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt, tæng hîp vµ thiÕt kÕ hÖ thèng sæ

chi tiÕt, sæ tæng hîp cho NVL.

- ThiÕt kÕ hÖ thèng b¸o c¸o kho NVL.

II. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ Nguyªn vËt liÖu trong c¸c

doanh nghiÖp s¶n xuÊt:

1. Ph©n lo¹i NVL:

Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, NVL bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i, thø kh¸c

nhau, cã vai trß c«ng dông vµ tÝnh n¨ng lý, ho¸ kh¸c nhau. §Ó cã thÓ qu¶n lý vµ

tæ chøc h¹ch to¸n mét c¸ch chÆt chÏ tõng lo¹i, thø NVL phôc vô cho nhu cÇu

qu¶n trÞ doanh nghiÖp, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chóng theo nh÷ng tiªu

thøc thÝch hîp.

Ph©n lo¹i vËt liÖu lµ s¾p xÕp c¸c lo¹i, thø vËt liÖu cïng lo¹i víi nhau theo

mét ®Æc trng (tiªu thøc) nhÊt ®Þnh nµo ®ã thµnh tõng nhãm ®Ó thuËn lîi cho viÖc

qu¶n lý vµ h¹ch to¸n.

Tuú theo tõng doanh nghiÖp, tuú theo c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i mµ NVL dîc

ph©n lo¹i kh¸c nhau. Nh×n chung NVL ®îc ph©n lo¹i theo mét sè tiªu thøc

chÝnh sau:

1.1 C¨n cø vµo vai trß vµ c«ng dông cña NVL

- NVL chÝnh (bao gåm c¶ b¸n thµnh phÈm mua ngoµi ®Ó tiÕp tôc chÕ

biÕn): Lµ nh÷ng nguyªn liÖu, vËt liÖu sau qu¸ tr×nh gia c«ng chÕ biÕn sÏ lµ

c¬ së vËt chÊt chñ yÕu cÊu thµnh nªn thùc thÓ vËt chÊt cña s¶n phÈm.

- NVL phô: lµ nh÷ng NVL cã t¸c dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®îc sö

dông kÕt hîp víi NVL chÝnh ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao tÝnh n¨ng chÊt lîng

-34-

cña s¶n phÈm hoÆc ®îc sö dông ®Ó duy tr× cho c«ng cô lao ®éng ho¹t ®éng

b×nh thêng, hoÆc ®îc dïng ®Ó phôc vô cho nhu cÇu kü thuËt hay nhu cÇu

qu¶n lý.

- Nhiªn liÖu: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu dïng ®Ó t¹o ra nhiÖt n¨ng nh than ®¸,

than bïn, cñi, x¨ng, dÇu,... Nhiªn liÖu tån t¹i ë c¶ ba d¹ng láng, khÝ, r¾n.

Thùc chÊt nhiªn liÖu lµ mét lo¹i vËt liÖu phô, tuy nhiªn nã ®îc t¸ch ra thµnh

mét lo¹i riªng v× viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu dïng nhiªn liÖu chiÕm mét tû träng

lín vµ ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nhiªn liÖu

còng cã yªu cÇu vµ kü thuËt qu¶n lý hoµn toµn kh¸c víi vËt liÖu th«ng thêng.

- Phô tïng thay thÕ: Lµ lo¹i vËt t ®îc sö dông cho ho¹t ®éng b¶o dìng, söa

ch÷a TSC§ cña doanh nghiÖp. Trong c¸c doanh nghiÖp ®Ó b¶o qu¶n, b¶o d￾ìng, söa ch÷a kh«i phôc n¨ng lùc h¹ot ®éng cña TSC§ ®ßi hái c¸c doanh

nghiÖp ph¶i mua s¾m, dù tr÷ c¸c lo¹i phô tïng thay thÕ.

- ThiÕt bÞ vµ vËt liÖu XDCB : Lµ c¸c lo¹i vËt liÖu thiÕt bÞ phôc vô cho ho¹t

®éng XDCB, t¸i t¹o TSC§.

- PhÕ liÖu thu håi: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu thu håi tõ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh

doanh ®Ó sö dông l¹i hoÆc b¸n ra ngoµi.

C¸ch ph©n lo¹i nh trªn lµ dùa vµo vai trß cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn, còng cã trêng hîp cïng mét lo¹i vËt liÖu ë mét

doanh nghiÖp cã lóc ®îc sö dông nh vËt liÖu chÝnh, cã lóc l¹i ®îc sö dông nh vËt

liÖu phô. Do ®ã, khi ph©n lo¹i vËt liÖu cÇn ph¶i c¨n cø vµo vai trß, t¸c dông

chÝnh cña chóng. H¹ch to¸n theo c¸ch ph©n lo¹i nãi trªn ®¸p øng ®îc yªu cÇu

ph¶n ¸nh tæng qu¸t vÒ mÆt gi¸ trÞ ®èi víi mçi lo¹i vËt liÖu.

1.2 C¨n cø vµo chøc n¨ng cña NVL ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

- NVL sö dông cho s¶n xuÊt: lµ c¸c lo¹i NVL tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt s¶n phÈm. Gåm cã:

- NVL trùc tiÕp: lµ c¸c lo¹i NVL trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n

phÈm.

- NVL gi¸n tiÕp: lµ c¸c lo¹i NVL tiªu hao gi¸n tiÕp trong qu¸ tr×nh phôc vô

s¶n xuÊt s¶n phÈm (Thêng lµ chi phÝ cè ®Þnh nh chi phÝ dÇu mì b¶o dìng

m¸y mãc).

- NVL sö dông cho b¸n hµng.

- NVL sö dông cho qu¶n lý DN.

1.3 C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh.

- NVL mua ngoµi: Lµ nh÷ng NVL sö dông cho s¶n xu¸t kinh doanh dîc

DN mua ngoµi thÞ trêng. Mua ngoµi lµ ph¬ng thøc cung øng NVL thêng

xuyªn cña mçi DN.

- NVL tù s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng NVL do DN tù chÕ biÕn hay thuª ngoµi chÕ

biÕn ®Ó sö dông cho s¶n xuÊt ë giai ®o¹n sau.

-35-

- NVL nhËn gãp vèn liªn doanh hoÆc ®îc biÕu tÆng, cÊp ph¸t.

- PhÕ liÖu thu håi:Lµ nh÷ng NVL bÞ th¶i ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã

thÓ ®îc t¸i sö dông hoÆc ®em b¸n.

1.4 C¨n cø vµo quyÒn së h÷u .

- NVL thuéc së h÷u cña DN.

- NVL kh«ng thuéc së h÷u cña DN.

§Ó ®¶m b¶o thuËn tiÖn, tr¸nh nhÇm lÉn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vÒ

sè lîng vµ gi¸ trÞ ®èi víi tõng thø, lo¹i vËt liÖu, trªn c¬ së ph©n lo¹i vËt liÖu,

DN ph¶i x©y dùng "Sæ danh ®iÓm vËt liÖu", x¸c ®Þnh thèng nhÊt tªn gäi cña

tõng thø vËt liÖu, m· hiÖu, qui c¸ch cña vËt liÖu, sè hiÖu cña mçi thø vËt liÖu,

®¬n vÞ tÝnh vµ gi¸ h¹ch to¸n cña vËt liÖu. Sè hiÖu ®Ó chØ tõng thø vËt liÖu gäi

lµ sè danh ®iÓm vËt liÖu. HÖ thèng sè danh ®iÓm vËt liÖu ®îc x©y dùng theo

nguyªn t¾c ph©n lo¹i. Mçi sè danh ®iÓm bao gåm nhiÒu ch÷ sè s¾p xÕp theo

mét thø tù nhÊt ®Þnh ®Ó chØ lo¹i, nhãm vµ thø vËt liÖu.

Sæ danh ®iÓm vËt liÖu cã t¸c dông trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n ®Æc

biÖt trong ®iÒu kiÖn c¬ giíi ho¸ c«ng t¸c t¸c h¹ch to¸n, nã cung cÊp th«ng tin

cho qu¶n lý, trong ®ã thÓ hiÖn qui c¸ch ®¬n vÞ, m· sè, lµ c¨n cø ®Ó më thÎ kho,

sæ chi tiÕt h¹ch to¸n ë DN.

Sæ danh ®iÓm vËt liÖu.

Ký hiÖu Tªn, nh·n hiÖu,

qui c¸ch

§¬n vÞ

tÝnh

§¬n gi¸ Ghi chó

Nhãm vËt liÖu Danh ®iÓm

2. §¸nh gi¸ vËt liÖu:

§¸nh gi¸ NVL lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng theo nh÷ng nguyªn t¾c

nhÊt ®Þnh. Do vËy, ®Ó lµm tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu tríc hÕt cÇn n¾m v÷ng

c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n chung ®îc thõa nhËn, trong ®ã cã c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n

sau:

- Nguyªn t¾c gi¸ phÝ (Cost principle): Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái viÖc ®o lêng,

tÝnh to¸n vÒ tµi s¶n, c«ng nî, vèn, doanh thu, chi phÝ ph¶i ®Æt trªn c¬ së gi¸ phÝ

thùc tÕ.

- Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: (Consistency principle): C¸c kh¸i niÖm , c¸c

nguyªn t¾c, c¸c chuÈn mùc, c¸c ph¬ng ph¸p ... mµ kÕ to¸n sö dông ph¶i ®¶m

b¶o liªn tôc, nhÊt qu¸n, kh«ng thay ®æi tõ kú nµy sang kú kh¸c.

-36-

- Nguyªn t¾c c«ng khai (Disclosure principle):Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái b¸o

c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ph¶i rµng, dÔ hiÓu vµ ph¶i bao gåm ®Çy ®ñ c¸c

th«ng tin liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nh÷ng b¸o c¸o nµy

ph¶i ®îc tr×nh bµy c«ng khai cho tÊt c¶ nh÷ng ngêi quan t©m ... Khi doanh

nghiÖp thay ®æi ph¬ng ph¸p thay ®æi tÝnh gi¸ xuÊt kho th× ph¶i gi¶i tr×nh trªn

thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh.

- Nguyªn t¾c träng yÕu (Materiality principle): Nguyªn t¾c nµy chó träng

®Õn c¸c vÊn ®Ò (c¸c yÕu tè), c¸c kho¶n môc... mang tÝnh träng yÕu, quyÕt ®Þnh

b¶n chÊt vµ néi dung sù vËt, hiÖn tîng mµ bá qua nh÷ng vÊn ®Ò, nh÷ng yÕu tè ...

thø yÕu, kh«ng lµm thay ®æi b¶n chÊt vµ néi dung sù vËt, hiÖn tîng, nh khi ph©n

bæ chi phÝ chung cho vËt liÖu ...

- Nguyªn t¾c thËn träng (Conseriatism principle): C¸c gi¶i ph¸p ®îc lùa

chän ph¶i b¶o ®¶m ch¾c ch¾n r»ng ¶nh hëng cña chóng tíi vèn chñ së h÷u lµ rÊt

Ýt, hay nãi c¸ch kh¸c, ph¬ng ¸n kÕ to¸n ®îc lùa chän lµ ph¬ng ¸n ®em l¹i lîi

nhuËn thÊp nh khi gi¸ vÒ mét lo¹i NVL nµo ®ã trªn thÞ trêng gi¶m th× ph¶i tiÕn

hµnh ghi gi¶m gi¸ trÞ cña lo¹i vËt liÖu nµy ...

- Nguyªn t¾c thíc ®o tiÒn tÖ (Monetary principle): Thíc ®o tiÒn tÖ lµ ®¬n vÞ

®ång nhÊt trong viÖc tÝnh to¸n, ghi nhËn c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vµ kÕ to¸n chØ

ph¶n ¸nh nh÷ng g× cã thÓ biÓu hiÖn ®îc b»ng tiÒn.

KÕ to¸n vËt liÖu ®· sö dông thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã

còng nh sù biÕn ®éng cña vËt liÖu. §©y lµ thíc ®o c¬ b¶n cña khoa häc h¹ch

to¸n kÕ to¸n.

2.1 §¸nh gi¸ vËt liÖu nhËp kho:

NVL nhËp kho chñ yÕu ®îc tÝnh b»ng gi¸ thµnh thùc tÕ. C¸ biÖt chØ cã

mét vµi sè Ýt trêng hîp ph¶i sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi nhËn nhËp kho NVL.

Ch¼ng h¹n, khi NVL nhËp kho nhng cha cã chøng tõ ho¸ ®¬n, kÕ to¸n cã thÓ sö

dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ, ®Õn khi cã chøng tõ ho¸ ®¬n th× kÕ to¸n tiÕn hµnh

®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n thµnh gi¸ thùc tÕ cho l« NVL ®ã.

Gi¸ thùc tÕ cña NVL nhËp vµo ®îc x¸c ®Þnh tuú theo tõng nguån nhËp nh

sau:

* §èi víi NVL mua ngoµi.

Gi¸ thùc tÕ

vËt liÖu nhËp =

Gi¸ ghi trªn ho¸

®¬n ngêi b¸n +

Chi phÝ thu

mua

-

C¸c kho¶n gi¶m

gi¸ (nÕu cã)

Trong ®ã:

- Gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n (bao gåm c¶ thuÕ nhËp khÈu, nÕu cã):

+ NÕu DN tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ mua lµ gi¸ cha

tÝnh thuÕ.

+ NÕu DN tÝnh thuÕ VAT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ mua lµ gi¸ cã

thuÕ.

-37-

- Chi phÝ thu mua thêng bao gåm:

+ Chi phÝ vËn chuyÓn b¶o qu¶n.

+ Chi phÝ thuª kho, b·i.

+ Chi phÝ b¶o hiÓm hµng ho¸ khi mua.

+ Hao hôt trong ®Þnh møc khi mua.

+ C«ng t¸c phÝ cña ngêi ®i mua.

* §èi víi NVL s¶n xuÊt:

Gi¸ thùc tÕ

vËt liÖu nhËp =

Gi¸ vËt liÖu xuÊt

®Ó chÕ biÕn +

Chi phÝ chÕ biÕn

kh¸c

* §èi víi NVL do Nhµ Níc cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp:

Gi¸ thùc tÕ vËt

liÖu nhËp =

Gi¸ trÞ vËt liÖu ghi trªn

biªn b¶n bµn giao +

Chi phÝ tiÕp

nhËn (nÕu cã)

* §èi víi NVL nhËn gãp vèn liªn doanh:

Gi¸ thùc tÕ

vËt liÖu nhËp =

Gi¸ trÞ gãp vèn

tho¶ thuËn +

Chi phÝ liªn quan ®Õn

viÖc tiÕp nhËn(nÕu cã)

* §èi víÝ NVL nhËn do tÆng thëng, viªn trî:

Gi¸ thùc tÕ

vËt liÖu nhËp =

Gi¸ trÞ do héi ®ång bµn

giao x¸c ®Þnh trªn c¬ së

gi¸ thÞ trêng

+

Chi phÝ liªn

quan (nÕu cã)

* §èi víi phÕ liÖu thu håi: gi¸ thùc tÕ lµ gi¸ íc tÝnh thùc tÕ cã thÓ sö dông

®îc hay gi¸ thu håi tèi thiÓu.

2.2 X¸c ®Þnh gi¸ NVL xuÊt kho.

ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho ®îc c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng

cña tõng DN, vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n.

Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ NVL xuÊt dïng. DN cã thÓ

lùa chän mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau nhng ph¶i tu©n thñ chÆt chÏ nguyªn t¾c

nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n (nÕu cã thay ®æi ph¶i gi¶i thÝch râ rµng).

2.2.1 Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh:

Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn c¬ së thùc tÕ xuÊt vËt liÖu ë l« nµo th× dïng gi¸

mua thùc tÕ cña l« ®ã ®Ó tÝnh gi¸ thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt dïng cho ®èi tîng sö

dông.

* ¦u ®iÓm: TÝnh gi¸ vËt liÖu ®îc chÝnh x¸c.

* Nhîc ®iÓm: Thùc hiÖn rÊt khã, vËt liÖu ph¶i ®îc chi tiÕt theo tõng l« hµng

theo tõng lÇn nhËp mµ trªn thùc tÕ kh«ng ph¶i DN nµo lµm còng ®îc.

-38-

* ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông ®èi víi vËt t ®Æc chñng cã

gÝa trÞ lín hoÆc ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ x©y dùng ®îc hÖ thèng b¶o qu¶n vËt

liÖu sau mçi lÇn nhËp kho riªng.

2.2.2 Ph¬ng ph¸p NhËp tríc-XuÊt tríc (FIFO):

Theo ph¬ng ph¸p nµy, NVL xuÊt kho ®îc tÝnh gi¸ trªn c¬ së gi¶ ®Þnh lµ l«

NVL nµo nhËp vµo kho tríc sÏ xuÊt dïng tríc, l« NVL nµo nhËp sau sÏ xuÊt

dïng sau. NÕu gi¸ c¶ cã xu híng t¨ng th× gi¸ trÞ hµng tån kho sai víi gi¸ thùc tÕ

t¹i thêi ®iÓm cuèi kú: gi¸ trÞ hµng xuÊt trong kú thÊp, gi¸ trÞ hµng tån kho cao,

dÉn ®Õn chi phÝ kinh doanh gi¶m, lîi nhuËn t¨ng. Ngîc l¹i, nÕu gi¸ c¶ NVL cã

xu híng gi¶m th× gi¸ trÞ hµng tån kho thÊp, lîi nhuËn gi¶m.

* ¦u ®iÓm:

- Cho phÐp kÕ to¸n cã thÓ tÝnh gi¸ xuÊt kho kÞp thêi.

- ViÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ lµm.

* Nhîc ®iÓm:

- Ph¶i tÝnh gi¸ theo tõng danh ®iÓm cña NVL vµ ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt NVL

tån kho theo tõng lo¹i nªn rÊt tèn c«ng søc.

- Lµm cho chi phÝ kinh doanh cña DN kh«ng ph¶n øng kÞp víi gi¸ c¶ thÞ tr￾êng NVL.

* ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng DN cã Ýt danh ®iÓm NVL,

sè lÇn nhËp, xuÊt kho cña mçi danh ®iÓm NVL kh«ng nhiÒu.

2.2.3 Ph¬ng ph¸p NhËp sau xuÊt tríc (LIFO)

Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh NVL mua sau sÏ ®îc xuÊt kho tríc (cã nghÜa lµ

ngîc víi ph¬ng ph¸p FIFO ë trªn) do vËy gi¸ thùc tÕ cña NVL xuÊt dïng chÝnh

lµ gi¸ cña l« NVL mua sau cïng vµ gi¸ trÞ NVL tån kho chÝnh lµ gi¸ trÞ cña l«

NVL mua tríc tiªn. Ph¬ng ph¸p nµy phï hîp khi gi¸ c¶ cã xu híng gi¶m, v× khi

®ã gi¸ trÞ l« hµng xuÊt kho thÊp, chi phÝ gi¶m dÉn ®Õn lîi nhuËn t¨ng.

* ¦u ®iÓm:

- TÝnh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ lµm.

- C«ng viÖc tÝnh gi¸ ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn trong kú.

- Ph¶n ¸nh chi phÝ kinh doanh cña DN phï hîp víi sù biÕn ®éng gi¸ c¶ cña

thÞ trêng NVL.

* Nhîc ®iÓm: Còng nh ph¬ng ph¸p FIFO, trong trêng hîp gi¸ c¶ NVL biÕn

®éng m¹nh th× viÖc tÝnh gi¸ l¹i Ýt chÝnh x¸c vµ bÊt hîp lý.

* ¸p dông: Ph¬ng ph¸p nµy nµy thÝch hîp ®èi víi nh÷ng DN Ýt danh ®iÓm

vËt liÖu, gi¸ c¶ NVL t¬ng ®èi æn ®Þnh, sè lÇn nhËp- xuÊt cña mçi lo¹i lín.

2.2.4 Ph¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n:

-39-