Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam theo tiêu chuẩn quốc tế COSO
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
------------------
NGUYỄN THỊ QUỲNH HƢƠNG
HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN
QUỐC TẾ COSO
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
------------------
NGUYỄN THỊ QUỲNH HƢƠNG
HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN
QUỐC TẾ COSO
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 9.34.02.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS LÊ VĂN LUYỆN
2. TS. NGUYỄN QUANG THÁI
HÀ NỘI - 2020
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình khoa học do chính tôi nghiên cứu và
thực hiện. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong Luận án hoàn toàn trung thực,
có nguồn gốc rõ ràng. Luận án không trùng lắp với bất kỳ công trình nghiên cứu
nào đã được công bố.
Hà Nội, ngày 01 tháng 09 năm 2020
Nghiên cứu sinh
Nguyễn Thị Quỳnh Hương
ii
MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU.................................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÁC
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO...........19
1.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ THEO TIÊU
CHUẨN QUỐC TẾ COSO ............................................................................................19
1.1.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ theo tiêu chuẩn quốc tế COSO.................19
1.1.2 Các thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ theo tiêu chuẩn quốc tế COSO....22
1.2 KHÁI QUÁT VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI CÁC NHTM
THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO....................................................................30
1.2.1 Sự cần thiết thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ trong NHTM..............................30
1.2.2 Đặc trưng của NHTM ảnh hưởng đến việc thiết kế và vận hành hệ thống kiểm
soát nội bộ theo tiêu chuẩn quốc tế COSO .......................................................................31
1.2.3 Cơ sở thiết lập và vận hành hệ thống kiểm soát nội bộ theo thông lệ quốc tế ......34
1.2.4 Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ trong các NHTM theo tiêu chuẩn quốc
tế COSO .............................................................................................................................38
1.2.5 Điều kiện để áp dụng tiêu chuẩn quốc tế COSO khi thiết lập hệ thống kiểm soát
nội bộ cho NHTM ..............................................................................................................57
1.3 SỰ HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI NHTM THEO
TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO.................................................................................59
1.3.1 Quan niệm về sự hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại NHTM ......................59
1.3.2 Các tiêu chí đánh giá sự hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại NHTM...........60
1.4 KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ VIỆC THIẾT LẬP KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO - BÀI HỌC
CHO NHNo&PTNT VIỆT NAM..................................................................................63
1.4.1 Kinh nghiệm quốc tế về việc thiết lập kiểm soát nội bộ tại các ngân hàng theo tiêu
chuẩn quốc tế COSO..........................................................................................................63
1.4.2 Bài học rút ra cho NHNo&PTNT Việt Nam...........................................................68
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................................70
iii
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI
BỘ TẠI NHNo&PTNT VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO ..71
2.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NHNo&PTNT VIỆT NAM.....................................71
2.1.1 Sự hình thành và phát triển của NHNo&PTNT Việt Nam ....................................71
2.1.2 Khái quát về hoạt động của NHNo&PTNT Việt Nam...........................................73
2.2 THỰC TRẠNG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI
NHNo&PTNT VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO..................76
2.2.1 Cơ sở pháp lý cho việc thiết lập hệ thống Kiểm soát Nội bộ tại các Ngân hàng
Thương mại Việt Nam. ......................................................................................................76
2.2.2 Thực trạng hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại NHNo&PTNT Việt Nam
theo tiêu chuẩn quốc tế COSO ..........................................................................................80
2.3 NGHIÊN CỨU ĐỊNH LƢỢNG ẢNH HƢỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ TỚI
SỰ HỮU HIỆU CỦA HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI NHNo & PTNT
VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO .......................................... 117
2.3.1 Kết quả nghiên cứu định tính khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu
của HTKSNB tại NHTM................................................................................................ 117
2.3.2 Kết quả nghiên cứu định lượng ảnh hưởng của các nhân tố tới sự hữu hiệu của
HTKSNB tại NHNo&PTNT Việt Nam......................................................................... 118
2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG HOÀN THIỆN HỆ THỐNG
KIỂM SOÁT NỘI BỘ CỦA NHNo&PTNT VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN
QUỐC TẾ COSO.......................................................................................................... 135
2.4.1 Kết quả đạt được .................................................................................................... 135
2.4.2 Hạn chế và nguyên nhân........................................................................................ 136
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2............................................................................................. 142
CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ
TẠI NHNo&PTNT VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO ...... 143
3.1 ĐỊNH HƢỚNG HOẠT ĐỘNG VÀ HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM
SOÁT NỘI BỘ TẠI NHNo&PTNT VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN QUỐC
TẾ COSO........................................................................................................................ 143
iv
3.1.1 Những vấn đề đặt ra đối với quản lý và sự cần thiết phải hoàn thiện hệ thống
kiểm soát nội bộ tại NHNo&PTNT Việt Nam.............................................................. 143
3.1.2 Định hướng hoạt động và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ tại NHNo&PTNT
Việt Nam trong thời gian tới........................................................................................... 145
3.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TẠI
NHNo&PTNT VIỆT NAM THEO TIÊU CHUẨN QUỐC TẾ COSO............... 148
3.2.1 Giải pháp hoàn thiện môi trường kiểm soát tại NHNo&PTNT Việt Nam ........ 148
3.2.2 Giải pháp hoàn thiện đánh giá rủi ro tại NHNo&PTNT Việt Nam.................... 153
3.2.3 Giải pháp hoàn thiện hoạt động kiểm soát tại NHNo&PTNT Việt Nam........... 157
3.2.4 Giải pháp hoàn thiện thông tin và truyền thông tại NHNo&PTNT Việt Nam .. 161
3.2.5 Giải pháp hoàn thiện giám sát các kiểm soát tại NHNo&PTNT Việt Nam....... 165
3.3 KIẾN NGHỊ CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN GIẢI PHÁP.................... 169
3.3.1 Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.............................................................. 169
3.3.2 Đối với Hiệp hội ngân hàng .................................................................................. 171
3.3.3 Đối với các cơ sở đào tạo....................................................................................... 171
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3............................................................................................. 171
KẾT LUẬN CHUNG.................................................................................................... 172
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết tắt Nguyên nghĩa
AICPA American Institute of Certified Public Accountants
Hiệp hội Kế toán viên công chứng Mỹ
BCTC Báo cáo tài chính
BĐH Ban điều hành
BGĐ Ban giám đốc
BKS Ban kiểm soát
CAP Committee on Accounting Procedure
Uỷ ban thủ tục kế toán
CNTT Công nghệ thông tin
COBIT Control Objectives for Information Technologies
Khuôn khổ kiểm soát và kiểm tra hệ thống thông tin
COSO Committee of Sponsoring Organizations
Uỷ ban chuẩn mực kiểm toán và dịch vụ đảm bảo
quốc tế
CRO Chief Risk Officer - Giám đốc rủi ro
ERM Enterprise Risk Management - Quản trị rủi ro doanh
nghiệp
GDV Giao dịch viên
HĐQT Hội đồng quản trị
HĐRR Hội đồng rủi ro
HĐTV Hội đồng thành viên
HSC Hội sở chính
HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ
IAASB International Auditing and Assurance Standards Board
Uỷ ban chuẩn mực kiểm toán và dịch vụ đảm bảo
vi
quốc tế
ICAI Institute of Chartered Accountant
Viện kế toán Chartered của Ấn Độ
IFAC International Federation of Accountants
Liên đoàn kế toán quốc tế
IIA The Institute of Internal Auditors
Uỷ ban kiểm toán nội bộ
ISA International Standard on Auditing
Chuẩn mực kiểm toán quốc tế
KSNB Kiểm soát nội bộ
KTNB Kiểm toán nội bộ
MIS Management Information System
Hệ thống thông tin quản lý
NHNN Ngân hàng Nhà nước
NHTM Ngân hàng thương mại
PGD Phòng giao dịch
SPDV Sản phẩm dịch vụ
TCTC Tổ chức tài chính
TCTD Tổ chức tín dụng
TGĐ Tổng giám đốc
TSC Trụ sở chính
UBKT Uỷ ban kiểm toán
UBQLRR Uỷ ban quản lý rủi ro
VSA Vietnamese Standards on Auditing
Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam
vii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Tên hình Trang
Hình 1. Khung nghiên cứu của Luận Án 17
Hình 1.1 Mô hình KSNB của COSO - Kim tự tháp HTKSNB 28
Hình 1.2 Mô hình quản lý rủi ro – Theo COSO (ERM) 29
Hình 1.3 Các rủi ro trong lĩnh vực ngân hàng 43
Hình 1.4 Quy trình đánh giá rủi ro 44
Hình 1.5 Mô hình 03 tuyến phòng thủ theo Basel 49
Hình 1.6 Vị trí của quản lý rủi ro trong mô hình 03 (04) tuyến phòng thủ 51
Hình 2.1 Nội dung của Basel II và Thông tư 13/2018 của NHNN 77
Hình 2.2 Hệ thống Kiểm soát nội bộ theo Thông tư 13/2018 của NHNN 78
Hình 2.3 Hệ thống kiểm soát nội bộ với 03 (04) tuyến phòng thủ áp dụng
cho các NHTM Việt Nam
78
Hình 2.4 Mô hình 03 tuyến phòng thủ gắn với mô hình quản trị và cơ cấu
bộ máy quản lý tại Agribank 95
Hình 2.5 Mô hình nghiên cứu 119
Hình 2.6 Kiểm định về tính thích hợp của phương pháp và dữ liệu thu
thập (KMO và Bartlett’s Test)
126
Hình 2.7 Kiểm định mức độ giải thích của các biến quan sát đối với nhân
tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của HTKSNB tại Agribank
127
Hình 2.8 Ma trận nhân tố xoay (Rotated Component Matrixa) 129
Hình 2.9 Kiểm định tương quan từng phần của các hệ số hồi quy 129
Hình 2.10 Kiểm định mức độ giải thích của mô hình (Model Summary
b
) 130
Hình 2.11 Kiểm định mức độ phù hợp của mô hình (phương sai –
ANOVA)
130
Hình 2.12 Đồ thị phân tán của phần dư chuẩn hoá 132
Hình 2.13 Đồ thị giá trị dự đoán chuẩn hoá 134
viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Tên bảng Trang
Bảng 1.1 Cơ sở thiết lập Hệ thống kiểm soát nội bộ theo thông lệ quốc tế 35
Bảng 1.2 Khuôn mẫu KSNB được các quốc gia sử dụng 64
Bảng 2.1 Một số chỉ tiêu tài chính của Agribank từ 2015 - 2019 76
Bảng 2.2 Kết quả khảo sát một số nhân tố thuộc Môi trường kiểm soát
của Agribank
81
Bảng 2.3 Số lượng nhân viên tính đến 31/12/2019 của một số ngân hàng 86
Bảng 2.4 Kết quả KTNB tại các chi nhánh Agribank về quản trị, điều
hành các năm 2017-2019
112
Bảng 2.5 Các loại tồn tại, sai sót tại các chi nhánh Agribank về quản trị,
điều hành được KTNB phát hiện các năm 2017-2019
112
Bảng 2.6 Kết quả KTNB tại các chi nhánh Agribank về hoạt động tín
dụng các năm 2017 - 2019
113
Bảng 2.7 Các loại tồn tại, sai sót tại các chi nhánh Agribank về hoạt động
tín dụng được KTNB phát hiện các năm 2017-2019
113
Bảng 2.8 Thống kê mẫu phiếu khảo sát định lượng 118
Bảng 2.9 Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của HTKSNB của
Agribank
120
Bảng 2.10 Kết quả khảo sát mức độ hữu hiệu của HTKSNB tại Agribank 124
Bảng 2.11 Bảng tổng hợp kết quả kiểm định chất lượng thang đo các
nhân tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu của HTKSNB
125
Bảng 2.12 Tầm quan trọng của các nhân tố ảnh hưởng đến sự hữu hiệu
của HTKSNB tại Agribank
133
ix
DANH MỤC CÁC HỘP
Tên hộp Trang
Hộp 2.1 Mục tiêu của Agribank qua các năm 89
Hộp 2.2 Quy trình cho vay của Agribank 99
Hộp 2.3 Nội dung và phạm vi KTNB tại Agribank năm 2019 111
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Tên biểu đồ Trang
Biểu đồ 2.1 Tổng tài sản hợp nhất của Agribank từ 2015 - 2019 74
Biểu đồ 2.2 Tổng lợi nhuận trước thuế của Agribank từ 2015 - 2019 75
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Tên sơ đồ Trang
Sơ đồ 2.1 Mô hình quản trị và cơ cấu bộ máy quản lý của Agribank 72
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Sau hơn 10 năm trở thành thành viên của WTO, nền kinh tế Việt Nam đã đạt
được những thành tựu bước đầu. Môi trường và thể chế hoạt động của hệ thống
ngân hàng đã có những chuyển biến tích cực với những thành công đáng ghi nhận
về khung điều tiết, quản trị nội bộ, tổ chức bộ máy, chất lượng nguồn nhân lực và
sự phát triển của các dịch vụ ngân hàng hiện đại ứng dụng những thành tựu của
khoa học công nghệ. Song hoạt động của hệ thống ngân hàng dễ bị tổn thương
trước những biến động của môi trường bên trong và bên ngoài. Để ngăn ngừa
những tổn thất và rủi ro có thể xảy ra trong quá trình hoạt động kinh doanh, ngoài
các biện pháp thanh tra - kiểm tra - giám sát của các Cơ quan quản lý Nhà nước;
trước hết đòi hỏi bản thân các ngân hàng phải có những biện pháp hữu hiệu. Mà
biện pháp quan trọng nhất là ngân hàng phải thiết lập được Hệ thống kiểm soát nội
bộ (HTKSNB) một cách đầy đủ và có hiệu quả vì trong mô hình quản trị doanh
nghiệp nói chung hay ngân hàng nói riêng thì HTKSNB luôn là yếu tố mang tính
sống còn.
Trước yêu cầu đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã
ban hành Thông tư 44/2011/TT-NHNN quy định về HTKSNB và kiểm toán nội bộ
(KTNB) của tổ chức tín dụng (TCTD), ngân hàng nước ngoài. Văn bản pháp lý này
đã góp phần nâng kiểm soát nội bộ (KSNB) lên đúng tầm và vai trò. Tuy nhiên,
thực tế triển khai và đánh giá mức độ ph hợp của HTKSNB cho thấy Thông tư
44/2011/TT-NHNN còn mang tính khái quát, chưa thực sự đầy đủ và đáp ứng được
quy định về vai trò thực sự của một HTKSNB trong hoạt động ngân hàng. Vì vậy,
Thống đốc NHNN đã ban hành Thông tư 13/2018/TT-NHNN quy định về
HTKSNB của ngân hàng thương mại (NHTM), chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Các quy định trong Thông tư 13/2018/TT-NHNN khá cụ thể và rõ ràng, đặc biệt là
đã tiệm cận với các thông lệ quốc tế về xây dựng HTKSNB. Điều này cũng phù hợp
với thực tế triển khai Basel II tại Việt Nam. Theo đó, HTKSNB được quy định nổi
2
bật theo ba tuyến phòng thủ độc lập nhằm kiểm soát, phòng ngừa, phát hiện và xử
lý kịp thời rủi ro trong hoạt động ngân hàng. Bên cạnh đó, Thông tư 13/2018/TTNHNN cũng quy định HTKSNB thực hiện năm chức năng là giám sát của quản lý
cấp cao, KSNB, quản lý rủi ro, đánh giá nội bộ về mức đầy đủ vốn và KTNB.
Có thể nói các nước phát triển đã đưa ra định nghĩa, cách thức tiến hành xây
dựng HTKSNB trong nhiều năm trước và đã hệ thống thành những chuẩn mực được
công nhận toàn cầu. Năm 1992, Uỷ ban Các tổ chức tài trợ (COSO - Committee of
Sponsoring Organizations) thuộc Hội đồng quốc gia Hoa Kỳ về chống gian lận khi
lập Báo cáo tài chính (BCTC) đã ban hành báo cáo về khuôn mẫu KSNB đầu tiên.
Cho đến nay, qua nhiều lần điều chỉnh và cập nhật, khuôn mẫu KSNB COSO thực
sự đã trở thành cơ sở nền tảng cho việc xây dựng HTKSNB của nhiều loại hình
doanh nghiệp trên thế giới. Việc áp dụng các chuẩn mực đã được quốc tế công nhận
sẽ giúp các ngân hàng tại Việt Nam đẩy nhanh tiến độ và đạt được hiệu quả trong
quá trình xây dựng và hoàn thiện HTKSNB; từ đó tiết kiệm thời gian, kinh phí và
quan trọng hơn là nâng cao sự phù hợp của HTKSNB so với thông lệ quốc tế nhằm
tăng hiệu quả quản lý và đáp ứng yêu cầu khắt khe của hội nhập.
Trong hệ thống ngân hàng Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam (Agribank) là hệ thống ngân hàng lớn nhất cả về vốn, tài sản,
đội ngũ nhân viên, mạng lưới hoạt động và số lượng khách hàng… Tuy nhiên, đây
lại là hệ thống ngân hàng bộc lộ nhiều yếu kém trong quản trị điều hành cũng như
những lỗ hổng kiểm soát. Từ những lý do trên, hoàn thiện HTKSNB tại Agribank
trở thành vấn đề có tính cấp bách trong quản lý, có ý nghĩa cả về mặt lý luận và
thực tiễn trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, tác giả đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện
Hệ thống kiểm soát nội bộ tại NHNo&PTNT Việt Nam theo tiêu chuẩn quốc tế
COSO” làm đề tài luận án tiến sĩ.
2. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
Cho đến nay, trên thế giới cũng như ở Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu các
khía cạnh khác nhau về KSNB, HTKSNB. Vì vậy, luận án hệ thống hóa, phân tích
và đánh giá các nghiên cứu đã thực hiện có liên quan đến KSNB, HTKSNB, sự hữu
3
hiệu của HTKSNB và các nhân tố tác động đến sự hữu hiệu của HTKSNB. Từ đó,
luận án xác định khe hổng nghiên cứu và đưa ra định hướng nghiên cứu.
2.1 Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài
Các công trình nghiên cứu trên thế giới liên quan đến KSNB, HTKSNB
được thực hiện ở nhiều lĩnh vực và khía cạnh khác nhau.
Nghiên cứu về KSNB trong mối quan hệ với quản trị doanh nghiệp.
Năm 1992, trong báo cáo của mình dưới tiêu đề Internal Control-Intergrated
framework”, COSO đã nghiên cứu về hệ thống quản trị rủi ro doanh nghiệp (ERM)
bao gồm 8 bộ phận: môi trường nội bộ, thiết lập mục tiêu, nhận diện sự kiện, đánh
giá rủi ro, đối phó rủi ro, các hoạt động kiểm soát, thông tin truyền thông và giám
sát. Sau đó, năm 2004 COSO chính thức ban hành ERM làm nền tảng trong việc
quản trị rủi ro doanh nghiệp.
Một số công trình nghiên cứu tiêu biểu sau đây đều cho rằng KSNB có mối
quan hệ với công tác quản trị doanh nghiệp, cụ thể: KSNB có vai trò định hướng thị
trường của doanh nghiệp và KSNB có tác động đến hoạt động phát triển sản phẩm
mới của doanh nghiệp. Cụ thể là quan điểm của Merchant, K.A (1985) trong nghiên
cứu Kiểm soát trong tổ chức kinh doanh”; Anthony R.N và Dearden, Jbedford
(1989) trong nghiên cứu Kiểm soát quản lý”; Laura F.Spira và Micheal Page
(2002) trong nghiên cứu về quản trị rủi ro trong mối quan hệ với KSNB; Faudizah,
Hasnal và Muhamad (2005) trong nghiên cứu về mối quan hệ giữa chiến lược kinh
doanh của doanh nghiệp với KSNB; Yuan Li, Yi Liu, Youngbin Zhao (2006) trong
nghiên cứu về vai trò định hướng thị trường của doanh nghiệp và KSNB có tác
động đến hoạt động phát triển sản phẩm mới...
Tiếp theo, Mawanda (2008) trong nghiên cứu về những ảnh hưởng của
KSNB với hoạt động tài chính tại các trường đại học ở Uganda đã chứng minh được
mối quan hệ giữa HTKSNB và hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Varipin Mongkolsamai và Phapruke Ussahawanitchakit (2012) lại nghiên
cứu về ảnh hưởng của chiến lược KSNB đến hiệu quả hoạt động của các doanh
nghiệp niêm yết tại Thái Lan và xác định được các nhân tố tác động đến chiến lược
4
KSNB là tầm nhìn điều hành minh bạch, kiến thức của nhân viên, sự đa dạng của
các giao dịch kinh doanh và nhu cầu của các bên liên quan.
Sahabi Ibrahim, Gordon Diibuzie và Mohammed Abubakari (2017) trong
nghiên cứu về tác động của HTKSNB với hoạt động tài chính tại các cơ sở y tế ở
khu vực phía tây của Ghana đã cho thấy mối quan hệ giữa KSNB và hoạt động tài
chính của doanh nghiệp.
Nghiên cứu về KSNB trong mối quan hệ với kiểm toán.
Các nghiên cứu ban đầu về KSNB chủ yếu trong mối liên hệ với KTNB và
từng bước bổ sung mục tiêu của KTNB.
Thuật ngữ KSNB bắt đầu xuất hiện từ việc Công ty Kiểm toán Price
Waterhouse khi thực hiện chức năng nhận xét báo cáo tài chính (BCTC) nhận thức
rằng không cần thiết cũng như không thực tế khi yêu cầu kiểm tra tất cả các nghiệp
vụ kinh tế phát sinh mà chỉ cần chọn mẫu để kiểm tra và dựa vào sự tin tưởng
HTKSNB của đơn vị được kiểm toán trong việc thu nhận, xử lý và tổng hợp các
thông tin để lập BCTC. Vì vậy, các kiểm toán viên bắt đầu quan tâm đến KSNB với
hình thức ban đầu của KSNB là kiểm soát tiền.
Đến năm 1905, Robert H. Montgomery đã đưa ra ý kiến của mình về nội
dung của hệ thống kiểm tra nội bộ mà sau này đã phát triển lên thành KSNB trong
cuốn Auditing - Theory and Practice”. Tuy nhiên, quan điểm này đưa ra chủ yếu
để giúp cho kiểm toán viên trong việc nhận diện tác động của KSNB tới công việc
của kiểm toán nên còn tương đối đơn giản và mang tính sơ khai.
Năm 1929, công bố của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Federal Reserve System
- FED) lần đầu tiên đưa ra khái niệm về KSNB. Theo đó, KSNB được định nghĩa là
một công cụ để bảo vệ tiền và các tài sản khác đồng thời thúc đẩy nâng cao hiệu quả
hoạt động và đây là một cơ sở để phục vụ cho việc lấy mẫu thử nghiệm của kiểm
toán viên.
Năm 1936, trong công bố của mình, Hiệp hội kế toán viên công chứng Mỹ
(AICPA) cũng đưa ra khái niệm về KSNB, trong đó bổ sung thêm mục tiêu của
KSNB là bảo đảm số liệu kế toán chính xác.