Hoàn thiện hạch toán TSCĐ HH tại công ty khai thác công trình thuỷ lợi Thanh Trì

Lêi nãi ®Çu

Tµi s¶n cè ®Þnh lµ yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña toµn bé

nÒn kinh tÕ quèc d©n. §èi víi mçi doanh nghiÖp, TSC§ lµ bé phËn c¬ b¶n cña

vèn kinh doanh, lµ h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn cè ®Þnh, nã thÓ hiÖn tr×nh ®é

c«ng nghÖ, n¨ng lùc vµ thÕ m¹nh cña doanh nghiÖp trong s¶n xuÊt kinh doanh,

®ång thêi lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi¶m bít søc lao ®éng vµ n©ng cao n¨ng suÊt

lao ®éng. TSC§ g¾n liÒn víi doanh nghiÖp trong mäi thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn

kinh tÕ, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ khoa häc kü thuËt trë thµnh lùc l￾îng s¶n xuÊt trùc tiÕp th× vai trß cña TSC§ l¹i cµng quan träng.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ ®¬n thuÇn ë viÖc

cã vµ sö dông TSC§ mµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i b¶o toµn, ph¸t triÓn vµ sö dông

cã hiÖu qu¶ c¸c TSC§ hiÖn cã. V× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã chÕ ®é qu¶n lý

thÝch ®¸ng, toµn diÖn ®èi víi TSC§ tõ t×nh h×nh t¨ng, gi¶m c¶ vÒ sè lîng vµ gi¸

trÞ ®Õn t×nh h×nh sö dông, hao mßn vµ s÷a ch÷a TSC§, ph¶i sö dông hîp lý, ®Çy

®ñ ph¸t huy hÕt c«ng suÊt cña TSC§ t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thu

håi vèn ®Çu t nhanh ®Ó t¸i s¶n xuÊt trang bÞ vµ ®æi míi c«ng nghÖ tõ ®ã gãp

phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, tõng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng cho ngêi lao

®éng.

XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm riªng cña TSC§ lµ cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông

l©u dµi, còng nh vÞ trÝ quan träng cña TSC§ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh

®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n TSC§ ngµy cµng ®îc chó träng vµ n©ng cao t¹o ®iÒu

kiÖn cñng cè vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý TSC§ cña nhµ níc nãi chung vµ

cña doanh nghiÖp nãi riªng, ®ång thêi ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng më réng quy m«

s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp th«ng qua trang bÞ TSC§. ViÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ

to¸n tèt hay kh«ng ®Òu ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña c«ng

t¸c qu¶n lý. ViÖc thùc hiÖn qu¶n lý TSC§ mét c¸ch khoa häc kh«ng nh÷ng

gióp cho doanh nghiÖp h¹ch to¸n TSC§ mét c¸ch chÝnh x¸c mµ cßn n©ng cao

hiÖu qu¶ sö dông TSC§, chèng thÊt tho¸t tµi s¶n.

1

C«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi Thanh Tr× lµ mét doanh nghiÖp nhµ

níc cã quy m« vµ gi¸ trÞ TSC§ t¬ng ®èi lín. V× vËy, viÖc qu¶n lý chÆt chÏ,

chÝnh x¸c, kÞp thêi sè lîng TSC§ hiÖn cã còng nh t×nh h×nh biÕn ®éng TSC§,

vèn khÊu hao TSC§ lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu hiÖn nay nh»m gi¶m bít chi phÝ,

t¨ng thªm lîi nhuËn cho c«ng ty.

Víi mong muèn sö dông nh÷ng kiÕn thøc häc tËp trong nhµ trêng kÕt hîp

víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña mét doanh nghiÖp cô thÓ, em chän ®Ò tµi:

“Hoµn thiÖn h¹ch to¸n TSC§ HH t¹i c«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi

Thanh Tr×” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.

§Ò tµi cña em gåm 3 phÇn chÝnh:

Ch ¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n TSC§ trong c¸c

doanh nghiÖp SX

Ch ¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n TSC§ HH t¹i c«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh

thuû lîi Thanh Tr×

Ch ¬ng III: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n TSC§ HH t¹i c«ng ty khai th¸c c«ng

tr×nh thuû lîi Thanh Tr×.

Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty, ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c anh

chÞ phßng kÕ to¸n tµi chÝnh còng nh sù chØ b¶o cña gi¸o viªn híng dÉn TiÕn sü￾NguyÔn ThÞ Lêi ®· gióp em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Tuy nhiªn gi÷a lý luËn vµ

thùc tiÔn cßn cã mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh, t×nh h×nh TSC§ trong n¨m Ýt biÕn

®éng b¶n th©n l¹i cha cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc qu¶n lý nªn luËn v¨n

kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt.

RÊt mong muèn vµ ch©n thµnh tiÕp thu ý kiÕn ®ãng gãp bæ sung cña c¸c

anh chÞ phßng kÕ to¸n còng nh nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cña gi¸o viªn híng dÉn

RÊt ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o vµ c¸c anh chÞ!

2

Ch¬ng I

Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n TSC§ h÷u h×nh

trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

I.Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh (TSC§HH)

1.1 Kh¸i niÖm tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh (TSC§HH):

-TSC§ lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng chñ yÕu cã h×nh th¸i vËt chÊt ( tõng ®¬n vÞ

tµi s¶n cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu chøc n¨ng nhÊt ®Þnh)

tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn cña TSC§HH,tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh

doanh nhng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu nh nhµ cöa, vËt kiÕn tróc,

m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nh÷ng tµi s¶n kh¸c cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông l©u dµi

theo quy ®Þnh trong chÕ ®é qu¶n lý TSC§HH hiÖn hµnh.

Nh vËy, t liÖu lao ®éng lµ tõng tµi s¶n h÷u h×nh cã kÕt cÊu ®éc lËp hoÆc lµ

mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµi s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi nhau ®Ó cïng thùc

hiÖn mét hay mét sè chøc n¨ng nhÊt ®Þnh mµ nÕu thiÕu bÊt kú mét bé phËn nµo

®ã th× c¶ hÖ thèng kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®îc.

Tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®îc

nhµ níc quy ®Þnh tuú theo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ

trong thêi gian nhÊt ®Þnh. Theo chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao

TSC§ ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 206/2003/Q§-BTC ngµy 12/12/2003

cña bé trëng bé tµi chÝnh vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh

hiÖn nay lµ:

-Ch¾c ch¾n thu ®îc lîi Ých kinh tÕ trong t¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã.

-Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy.

-Cã thêi gian sö dông tõ mét n¨m trë lªn.

-Cã gi¸ trÞ tõ 10.000.000 ®ång (Mêi triÖu ®ång trë lªn).

-Trêng hîp mét hÖ thèng gåm nhiÒu bé phËn tµu s¶n riªng lÎ liªn kÕt víi

nhau, trong ®ã mçi bé phËn cÊu thµnh cã thêi gian sö dông kh¸c nhau vµ nÕu

thiÕu mét bé phËn nµo ®ã mµ c¶ hÖ thèng vÉn thùc hiÖn chøc n¨ng ho¹t ®éng

3

chÝnh cña nã nhng do yªu cÇu qu¶n lý, sö dông tµi s¶n cè ®Þnh ®ßi hái ph¶i

qu¶n lý riªng tõng bé phËn tµi s¶n th× mçi bé phËn tµi s¶n ®ã nÕu cïng tho¶ m·n

®ång thêi bèn tiªu chuÈn cña tµi s¶n cè ®Þnh ®îc coi lµ mét tµi s¶n cè ®Þnh h÷u

h×nh ®éc lËp.

1.2. §Æc ®iÓm tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh:

Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh, tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh

cã ®Æc ®iÓm:

-Tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh tõ khi b¾t ®Çu sö dông

cho ®Õn khi lo¹i th¶i vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cña nã.

- Trong qu¸ tr×nh tham gia s¶n xuÊt, tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vÒ mÆt

gi¸ trÞ. PhÇn gi¸ trÞ nµy ®îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh th«ng qua con ®êng khÊu hao. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm nµy ®Ó kÕ

to¸n qu¶n lý vÒ mÆt gi¸ trÞ.

1.3. Yªu cÇu qu¶n lý TSC§:

-Do ®Æc ®iÓm cña TSC§ nh ®· nãi ë trªn, cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ TSC§

c¶ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. VÒ hiÖn vËt, cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ viÖc b¶o qu¶n, sö

dông TSC§ ë doanh nghiÖp. VÒ mÆt gi¸ trÞ, cÇn ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh

hao mßn, viÖc thu håi vèn ®Çu t ban ®Çu ®Ó t¸i s¶n xuÊt TSC§ trong c¸c doanh

nghiÖp.

1.4. NhiÖm vô tæ chøc h¹ch to¸n TSC§.

§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu qu¶n lý, kÕ to¸n TSC§ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c

nhiÖm vô sau:

1. Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh, tæng hîp sè liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c ®Çy

®ñ, kÞp thêi vÒ sè lîng, hiÖn tr¹ng vµ gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m

vµ di chuyÓn TSC§ trong néi bé doanh nghiÖp, viÖc h×nh thµnh vµ thu håi c¸c

kho¶n ®Çu t dµi h¹n nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc mua s¾m, ®Çu t,viÖc b¶o qu¶n

vµ sö dông TSC§ ë doanh nghiÖp.

2. Ph¶n ¸nh kÞp thêi gi¸ trÞ hao mßn TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông, t×nh h×nh

trÝch lËp vµ sö dông c¸c kho¶n gi¶m gi¸ ®Çu t dµi h¹n, tÝnh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c

sè khÊu hao vµ c¸c kho¶n dù phßng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.

3. Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§, ph¶n

¸nh chÝnh x¸c chi phÝ thùc tÕ vÒ TSC§ ph¸t sinh, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ

ho¹ch vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§.

4

4. Tham gia kiÓm kª, kiÓm tra ®Þnh kú hay bÊt thêng TSC§ vµ c¸c kho¶n

®Çu t dµi h¹n, tham gia ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ khi cÇn thiÕt, tæ chøc ph©n tÝch t×nh

h×nh b¶o qu¶n vµ sö dông TSC§ ë doanh nghiÖp.

II. Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ TSC§

1. Ph©n lo¹i TSC§.

TSC§ trong doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau ®îc sö dông trong

nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Do vËy

®Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý sö dông vµ h¹ch to¸n TSC§ cÇn s¾p xÕp TSC§

theo tõng nhãm vµ theo nh÷ng tiªu thøc ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng cã c¸c

c¸ch ph©n lo¹i sau:

1.1. Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn:

Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, TSC§ trong doanh nghiÖp bao gåm TSC§HH vµ

TSC§VH .

*TSC§ h÷u h×nh: Lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ ®¶m b¶o

®óng tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông theo chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn hµnh

nh nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, vËt kiÕn tróc.

*TSC§ V« h×nh: Lµ nh÷ng TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nhng ph¶n

¸nh mét lîng gi¸ trÞ mµ doanh nghiÖp ®· thùc sù ®Çu t xuÊt ph¸t tõ lîi Ých quyÒn

hay ®Æc quyÒn cña doanh nghiÖp ®¹i diÖn cho mét quyÒn hîp ph¸p nµo ®ã vµ

ngêi chñ së h÷u ®îc hëng quyÒn lîi kinh tÕ nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp,

chi phÝ nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, b»ng ph¸t minh,s¸ng chÕ, chi phÝ vÒ lîi thÕ th-

¬ng m¹i.

Ph©n lo¹i theo h×nh thøc nµy gióp cho ngêi qu¶n lý cã mét c¸ch nh×n tæng

thÓ c¬ cÊu ®Çu t cña doanh nghiÖp. §©y lµ c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c

quyÕt ®Þnh ®Çu t hoÆc ®iÒu chØnh ph¬ng híng ®Çu t cho phï hîp víi t×nh h×nh

thùc tÕ.

1.2. Ph©n lo¹i theo quyÒn së h÷u:

Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, TSC§ cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh TSC§ tù

cã vµ TSC§ ®i thuª.

5

* TSC§ tù cã: lµ c¸c TSC§ ®îc x©y dùng, mua s¾m vµ h×nh thµnh tõ

nguån vèn ng©n s¸ch cÊp hoÆc cÊp trªn cÊp, nguån vèn vay, nguån vèn liªn

doanh, c¸c quü cña doanh nghiÖp vµ c¸c TSC§ ®îc biÕu, tÆng. §©y lµ nh÷ng

TSC§ thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp vµ ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng c©n ®èi

kÕ to¸n cña doanh nghiÖp.

* TSC§ thuª ngoµi: Lµ nh÷ng TSC§ ®i thuª ®Ó sö dông trong mét thêi

gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång thuª tµi s¶n. Tuú theo ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång

thuª mµ TSC§ ®i thuª ®îc chia thµnh TSC§ thuª tµi chÝnh vµ TSC§ thuª ho¹t

®éng.

+ TSC§ thuª tµi chÝnh: Lµ TSC§ mµ doanh nghiÖp ®i thuª dµi h¹n vµ ®îc

bªn cho thuª trao quyÒn qu¶n lý vµ sö dông trong hÇu hÕt thêi gian tuæi thä cña

TSC§ .TiÒn thu vÒ cho thuª ®ñ cho ngêi cho thuª trang tr¶i ®îc chi phÝ cña tµi

s¶n céng víi kho¶n lîi nhuËn tõ ®ã.

+TSC§ thuª ho¹t ®éng: Lµ nh÷ng tµi s¶n ®¬n vÞ ® i thuª cña ®¬n vÞ kh¸c

®Ó sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång ký kÕt.

1.3.Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh:

C¨n cø vµo nguån vèn dïng ®Ó ®Çu t, mua s¾m tµi s¶n, TSC§ ®îc chia:

-Tµi s¶n ®Çu t, mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn tÝn dông.

-Tµi s¶n ®Çu t, mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn tù bæ sung nh quü ®Çu

t ph¸t triÓn, quü phóc lîi.

-Tµi s¶n thuéc nguån vèn liªn doanh do c¸c bªn tham gia liªn doanh ®ãng

gãp.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp sö dông vµ ph©n phèi

vèn khÊu hao chÝnh x¸c, hîp lý nh ®Ó tr¶ tiÒn vay, tr¶ vèn gãp liªn doanh, nép

ng©n s¸ch.

Ngoµi ra trong kÕ to¸n tµi chÝnh cßn cã c¸c c¸ch ph©n lo¹i TSC§ kh¸c

nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu qu¶n lý cô thÓ cña doanh nghiÖp nh ph©n lo¹i TSC§

theo c«ng dông kinh tÕ, theo t×nh h×nh sö dông.

2.§¸nh gi¸ TSC§:

XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông,

TSC§ ®îc ®¸nh gi¸ theo 3 lo¹i gi¸: Nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn, gi¸ trÞ cßn l¹i.

2.1§¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸ TSC§:

Nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã

TSC§ ®ã vµ ®a TSC§ ®ã vµo vÞ trÝ s½n sµng sö dông.

6

-TSC§HH mua s¾m: Nguyªn gi¸ TSC§ HH mua s¾m bao gåm gi¸ mua (

(-) trõ c¸c kho¶n ®îc chiÕt khÊu th¬ng m¹i), c¸c kho¶n thuÕ ( kh«ng bao gåm

c¸c kho¶n thuÕ ®îc hoµn l¹i), vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ®a tµi

s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh chi phÝ chuÈn bÞ mÆt b»ng, chi phÝ vËn

chuyÓn vµ bèc xÕp ban ®Çu, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö ( trõ (-) c¸c kho¶n thu håi

vÒ s¶n phÈm, phÕ liÖu do ch¹y thö), chi phÝ chuyªn gia vµ c¸c chi phÝ liªn quan

trùc tiÕp kh¸c.

-TSC§ HH do ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n theo ph¬ng thøc giao thÇu: §èi

víi TSC§ HH h×nh thµnh do ®Çu t x©y dùng theo ph¬ng thøc giao thÇu, nguyªn

gi¸ lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng, c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp

kh¸c vµ lÖ phÝ tríc b¹ ( nÕu cã).

-TSC§HH mua tr¶ chËm: Trêng hîp TSC§HH mua s¾m ®îc thanh to¸n

theo ph¬ng thøc tr¶ chËm, nguyªn gi¸ TSC§HH ®ã ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ mua

tr¶ ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua tr¶ chËm vµ gi¸

mua tr¶ tiÒn ngay ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo kú h¹n thanh to¸n, trõ khi sè

chªnh lÖch ®ã ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§HH ( vèn ho¸) theo quy ®Þnh cña

chuÈn mùc “ chi phÝ ®i vay”.

-TSC§ HH tù x©y dùng hoÆc tù chÕ: Nguyªn gi¸ TSC§HH tù x©y dùng

lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña TSC§ tù x©y dùng hoÆc tù chÕ céng (+) chi phÝ l¾p ®Æt

ch¹y thö. Trêng hîp doanh nghiÖp dïng s¶n phÈm do m×nh s¶n xuÊt ra ®Ó

chuyÓn thµnh TSC§ th× nguyªn gi¸ lµ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã céng (+)

c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc ®a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö

dông. Trong c¸c trêng hîp trªn mäi kho¶n l·i néi bé kh«ng ®îc tÝnh vµo nguyªn

gi¸ cña tµi s¶n ®ã. C¸c chi phÝ kh«ng hîp lý nh nguyªn vËt liÖu l·ng phÝ, lao

®éng hoÆc c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c vît qu¸ møc b×nh thêng trong qu¸ tr×nh tù

x©y dùng hoÆc tù chÕ kh«ng ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ HH.

-TSC§ HH mua díi h×nh thøc trao ®æi: Nguyªn gi¸ TSC§ HH mua díi

h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ HH kh«ng t¬ng tù hoÆc tµi s¶n kh¸c ®îc x¸c

®Þnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña c¸c TSC§ HH nhËn vÒ, hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña tµi

s¶n ®em trao ®æi sau khi ®iÓu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t¬ng ®¬ng tiÒn tr¶ thªm

hoÆc thu vÒ.

7

-Nguyªn gi¸ TSC§ HH mua díi h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ HH t¬ng

tù, hoÆc cã thÓ h×nh thµnh do ®îc b¸n ®Ó ®æi lÊy quyÒn së h÷u mét tµi s¶n t¬ng

tù ( tµi s¶n t¬ng tù lµ tµi s¶n cã c«ng dông t¬ng tù trong cïng lÜnh vùc kinh

doanh). Trong c¶ hai trêng hîp kh«ng cã bÊt kú kho¶n l·i hay lç nµo ®îc ghi

nhËn trong qu¸ tr×nh trao ®æi. Nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ

cßn l¹i cña TSC§ ®em ®i trao ®æi.

VÝ dô: ViÖc trao ®æi c¸c TSC§ HH t¬ng tù nh trao ®æi m¸y mãc thiÕt bÞ,

ph¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c c¬ së dÞch vô hoÆc TSC§ HH kh¸c.

• C¸c trêng hîp ®Æc biÖt kh¸c:

- Nguyªn gi¸ TSC§ HH nhËn cña ®¬n vÞ kh¸c gãp vèn liªn doanh, liªn kÕt

lµ gi¸ trÞ vèn gãp ®îc héi ®ång liªn doanh chÊp thuËn (+) céng víi chi phÝ tiÕp

nhËn ( nÕu cã).

-Nguyªn gi¸ TSC§ HH do ®îc viÖn trî, biÕu tÆng lµ gi¸ thÞ trêng cña

TSC§ HH t¬ng ®¬ng.

- Nguyªn gi¸ TSC§ HH do ®îc cÊp ph¸t:

+ CÊp míi: Nguyªn gi¸ TSC§ HH cÊp míi (+) céng víi chi phÝ l¾p ®Æt

ch¹y thö míi.

+ Nhµ níc cÊp: Lµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH ®îc cÊp (+) céng víi chi

phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö míi.

+ CÊp trªn cÊp: Lµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ HH ®îc cÊp (+) céng víi gi¸ trÞ

hao mßn luü kÕ (+) céng víi chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö míi.

ViÖc ghi sæ TSC§ theo nguyªn gi¸ cho phÐp ®¸nh gi¸ tæng qu¸t n¨ng lùc

s¶n xuÊt, tr×nh ®é trang bÞ c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ quy m« s¶n xuÊt cña

doanh nghiÖp. ChØ tiªu nguyªn gi¸ TSC§ HH cßn lµ c¬ së ®Ó tÝnh khÊu hao,

theo dâi t×nh h×nh thu håi vèn ®Çu t ban ®Çu vµ x¸c ®Þnh hiÖu suÊt sö dông

TSC§ HH.

KÕ to¸n TSC§ HH ph¶i triÖt ®Ó t«n träng nguyªn t¾c ghi theo nguyªn gi¸.

Nguyªn gi¸ cña tõng TSC§ HH trªn sæ vµ b¸o c¸o kÕ to¸n chØ ®îc x¸c ®Þnh mét

lÇn khi t¨ng TSC§ HH vµ kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian tån t¹i cña TSC§

HH ë doanh nghiÖp trõ c¸c trêng hîp sau:

8