Hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Giầy Thượng Đình.DOC

Lêi nãi ®Çu

Mét ®iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ kinh tÕ tËp trung bao cÊp

lµ vÊn ®Ò xem xÐt gi¸ trÞ, gi¸ trÞ sö dông vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng. NÒn kinh tÕ

tËp trung khi s¶n xuÊt s¶n phÈm thiªn vÒ gi¸ trÞ sö dông ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn kÜ

thuËt vµ sè lîng ®Ò ra theo kÕ ho¹ch nhng khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng th× c¸c

ho¹t ®éng kinh tÕ vËn ®éng theo qui luËt gi¸ trÞ: s¶n phÈm muèn c¹nh tranh th× hao

phÝ lao ®éng c¸ biÖt cµng thÊp cµng tèt. Lý do nµy khiÕn viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n

phÈm lu«n lµ ®Ò tµi cÇn quan t©m cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp. Muèn gi¸ thµnh h¹

th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i gi¶m.

Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®ßi hái ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c¸c mÆt hiÖu

n¨ng, hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh. Th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp lµm c¬

së cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ doanh nghiÖp nªn yªu cÇu ph¶i kÞp thêi, ®Çy

®ñ, chÝnh x¸c. §iÒu nµy cµng qu¸n triÖt h¬n trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.

Thùc tiÔn lu«n biÕn ®æi, ®Æt ra yªu cÇu vÒ lý luËn còng nh chÕ ®é kÕ to¸n lu«n

ph¶i söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi thùc tiÔn vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ. Ngay

trong thùc tiÔn, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan, viÖc ¸p dông chÕ

®é kÕ to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng, ®ñ theo yªu cÇu

nhÊt lµ viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.

NhËn thøc ®îc tÝnh cÊp thiÕt vµ tÇm quan träng ®ã, em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:

“Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty

GiÇy Thîng §×nh” cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò

gåm ba phÇn chÝnh:

Ch ¬ng I: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.

Ch ¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i

C«ng ty GiÇy Thîng §×nh.

Ch ¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh.

§Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o –

TS. NguyÔn N¨ng Phóc cïng sù gióp ®ì, chØ b¶o cña c¸c c¸n bé Phßng KÕ to¸n -

Tµi chÝnh cña C«ng ty. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u ®ã.

MÆc dï ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu song do thêi gian thùc tËp ng¾n, tr×nh ®é h¹n chÕ

nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, kÝnh mong sù c¶m th«ng vµ ®ãng gãp ý

kiÕn cña c¸c thÇy c«, b¹n bÌ vµ c¸c anh chÞ trong Phßng KÕ to¸n – Tµi chÝnh ®Ó

chuyªn ®Ò hoµn thiÖn h¬n.

1

Môc lôc

Trang

Lêi nãi ®Çu 1

Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh

nghiÖp c«ng nghiÖp 5

I. Chi phÝ s¶n xuÊt 5

1. Kh¸i niÖm 5

2 .Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 6

2.1. C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ 6

2.2.C¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ 7

2.3. C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi lîng c«ng

viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh

8

2.4. C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ

víi ®èi tîng chÞu chi phÝ

8

II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 10

1. Kh¸i niÖm 10

2. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 11

3. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 12

3.1. Theo thêi ®iÓm vµ nguån sè liÖu h×nh thµnh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh 12

3.2. Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ 12

III. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm

13

IV. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt - tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi c«ng

t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp

13

V. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹nh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 14

1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 14

1.1. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm 14

1.2. C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt 15

1.3. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt 15

1.4. C¨n cø vµo c¸c yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp 15

2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 15

2.1. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng viÖc 15

2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 16

2.3. Ph¬ng ph¸p liªn hîp h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 16

2.4. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc 16

3. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 16

VI. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 17

1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 17

2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 17

2

2.1. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp 18

2.2. Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ 18

2.3. Ph¬ng ph¸p hÖ sè 18

2.4. Ph¬ng ph¸p tû lÖ 19

2.5. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô 20

2.6. Ph¬ng ph¸p liªn hîp 20

3. Ph¬ng ¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong

mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp 20

3.1. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n 20

3.2. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng 20

3.3. Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc 21

3.4. Doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, kiÓu chÕ biÕn liªn

tôc 21

VII. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm trong doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p

kª khai thêng xuyªn 22

1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 22

2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 24

3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 25

4. H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc 27

5. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ 28

6. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt 29

6.1. H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng 29

6.2. H¹ch to¸n thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt 30

7. H¹ch to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt phô 31

7.1. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¶n ®¬n 32

7.2. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau mét lÇn 33

7.3. Ph¬ng ph¸p ®¹i sè 34

8. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 34

8.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 35

8.2. KiÓm kª vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang 35

VIII. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm trong doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p

kiÓm kª ®Þnh kú 37

1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 37

2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 38

3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 38

4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang 38

IX. Chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n 39

1. Chøng tõ 39

2. Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt 40

3. Sæ kÕ to¸n tæng hîp 40

42

3

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng

§×nh

I. Mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty 42

1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty 42

2. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ 43

3. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty 44

4. §Æc ®iÓm c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý 47

5. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n 50

5.1. Tæ chøc vÒ mÆt nh©n sù 50

5.2. Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch vµ h¹ch to¸n 52

II. Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i C«ng ty GiÇy Thîng

§×nh

54

1. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 54

2. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 55

3. HÖ thèng tµi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n

xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh

55

4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh 57

4.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 57

4.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 62

4.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 67

4.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dë

dang

73

III. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh 75

1. C«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh 75

2. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 75

Ch¬ng III: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng

§×nh

77

I. NhËn xÐt chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh

77

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®óng,

tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm

77

2. Nguyªn t¾c hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm

78

3. NhËn xÐt chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh

79

II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ

tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh

81

KÕt luËn 90

4

Ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp

I. Chi phÝ s¶n xuÊt

1. Kh¸i niÖm

§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè:

lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè vµo qu¸

tr×nh s¶n xuÊt (c¸c yÕu tè ®Çu vµo) h×nh thµnh c¸c kho¶n chi phÝ t¬ng øng.

Gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô gåm 3 bé phËn C, V, m.

C: lµ toµn bé gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu

thô s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, nh : khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ

nguyªn vËt liÖu... Bé phËn nµy gäi lµ lao ®éng qu¸ khø (lao ®éng vËt ho¸).

V: lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia vµo

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. Bé phËn nµy gäi

lµ lao ®éng sèng.

m: lµ gi¸ trÞ lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm, lao

vô, dÞch vô.

ë gãc ®é doanh nghiÖp, ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp ph¶i bá

ra 2 bé phËn chi phÝ lµ C vµ V.

Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c

kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó

tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh

(th¸ng, quý, n¨m ). …

VÒ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt díi tõng gãc ®é nghiªn cøu nh sau:

♦ §èi víi c¸c nhµ kinh tÕ häc: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c phÝ tæn ph¶i chÞu khi s¶n

xuÊt s¶n phÈm trong k×.

♦ §èi víi c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh, thuÕ, ng©n hµng: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c

kho¶n chi liªn quan tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.

♦ §èi víi nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ kho¶n ph¶i bá ra ®Ó mua

c¸c yÕu tè cÇn thiÕt phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt

cho doanh nghiÖp trong giíi h¹n ®Çu t kh«ng ®æi.

♦ §èi víi c¸c nhµ kÕ to¸n: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ kho¶n ph¶i hy sinh hay trõ ra ®Ó

®¹t ®îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh, nã ®îc xem xÐt nh mét lîng tiÒn ph¶i tr¶ cho c¸c

ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm.

5

Theo quan ®iÓm cña kÕ to¸n Ph¸p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ tÊt c¶ tiÒn mµ doanh

nghiÖp ®· bá ra ®Ó mua c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét thêi gian nhÊt

®Þnh, gåm: tiÒn mua vËt t, dÞch vô phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thï lao cho ngêi lao

®éng vµ c¸c kho¶n chi kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt hÑp h¬n kh¸i niÖm chi phÝ. Chi phÝ tÝnh cho tÊt c¶

c¸c yÕu tè ®Çu vµo trong kú kinh doanh gåm c¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi

s¶n xuÊt.

MÆt kh¸c, chi phÝ kh¸c víi chi tiªu: chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n

nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt

trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ngîc l¹i, chi tiªu lµ

sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã

dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi

tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp (chi mua vËt t, hµng ho¸ ), chi tiªu cho qu¸ tr×nh …

s¶n xuÊt kinh doanh (chi cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n lÝ ) vµ chi tiªu …

cho qu¸ tr×nh tiªu thô (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, qu¶ng c¸o ). …

Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ.

Tæng chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ

hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÝnh vµo kú nµy.

Chi phÝ vµ chi tiªu kh¸c nhau c¶ vÒ mÆt lîng vµ thêi gian:

♦ Chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ kho¶n chi tiªu trong kú (thêng ph¸t huy t¸c dông mét

lÇn).

♦ Chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu cña kú tríc ph©n bæ chi phÝ cña kú

nµy.

♦ Chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu cña kú sau nhng liªn quan ®Õn s¶n

xuÊt kinh doanh cña kú nµy (chi phÝ ph¶i tr¶).

Sù kh¸c biÖt gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ trong c¸c doanh nghiÖp lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh

chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc dÞch chuyÓn gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n cña chóng.

2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt

Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt vµo tõng lo¹i, tõng

nhãm theo nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Ngêi ta thêng sö dông mét sè tiªu

thøc sau:

2.1. C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ

Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè kh¸c nhau mµ mçi

yÕu tè chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng mét néi dung kinh tÕ, kh«ng ph©n biÖt

chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë ®©u vµ môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ ®ã nh thÕ nµo.

Toµn bé c¸c chi phÝ ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:

6

♦ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu gåm c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô,

nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, céng cô, dông cô mµ doanh nghiÖp ®· sö dông …

cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt

nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu, ®éng lùc).

♦ Chi phÝ nh©n c«ng bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, tiÒn trÝch b¶o hiÓm

x· héi (BHXH), b¶o hiÓm y tÕ (BHYT), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) mµ doanh

nghiÖp ph¶i chÞu.

♦ Chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh gåm toµn bé sè khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh

ph¶i trÝch cña tÊt c¶ c¸c tµi s¶n sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh

trong kú.

♦ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi gåm toµn bé sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· chi tr¶

cho c¸c lo¹i dÞch vô mua ngoµi nh tiÒn ®iÖn, níc, bu phÝ phôc vô cho ho¹t …

®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.

♦ Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c dïng vµo s¶n xuÊt, ngoµi

bèn yÕu tè trªn.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ ®Ó ph©n

tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Ngoµi ra, nã cßn gióp

cho viÖc lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi

chÝnh, cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch cung

øng vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng vµ tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau ®ång

thêi cung cÊp tµi liÖu ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n.

2.2. C¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ

Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ý nghÜa c¸c bé phËn chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm

kh¸c nhau th× ®îc xÕp riªng theo ba kho¶n môc sau:

 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:

PhÇn nµy bao gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn

liÖu tiªu hao trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. …

 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n

trÝch theo l¬ng: BHXH, BHYT, KPC§.

 Chi phÝ s¶n xuÊt chung:

Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ ph¸t sinh ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt cã chøc

n¨ng phôc vô chung cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.

C¸ch ph©n lo¹i c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông phôc vô tèt cho c«ng t¸c

qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt: cung cÊp sè liÖu cho kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,

ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµm tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp

®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau ®ång

thêi cßn gióp cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh

s¶n phÈm.

7

Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng

chi phÝ cã cïng môc ®Ých, c«ng dông mµ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung

nh thÕ nµo.

2.3 . C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi lîng c«ng viÖc, s¶n

phÈm hoµn thµnh

Theo c¸ch nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i:

 Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ):

BiÕn phÝ lµ nh÷ng chi phÝ mµ tæng sè hoÆc tû lÖ so víi khèi lîng c«ng viÖc hoµn

thµnh thay ®æi (khèi lîng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh t¨ng th× tæng chi phÝ

t¨ng vµ ngîc l¹i) nhng nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm th× kh«ng ®æi. Ch¼ng

h¹n, nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp.

 Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ):

§Þnh phÝ lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè so víi khèi lîng, c«ng viÖc

hoµn thµnh nhng nÕu tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh th× l¹i

thay ®æi. Ch¼ng h¹n: chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ thuª mÆt b»ng…

Trong chi phÝ s¶n xuÊt chung phÇn lín lµ ®Þnh phÝ.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, gióp cho

viÖc xem xÐt c¸ch øng xö tõng lo¹i chi phÝ, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn, phôc vô viÖc

ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh

doanh. MÆt kh¸c, gióp viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ trong c¸c b¸o c¸o bé phËn ®Ó ra c¸c

quyÕt ®Þnh qu¶n lý.

2.4. C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t￾îng chÞu chi phÝ

Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia ra lµm hai lo¹i:

 Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n

xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n

cã thÓ c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ghi trùc tiÕp cho ®èi tîng chÞu chi phÝ.

 Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt nhiÒu

lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n

bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn thÝch hîp

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp

vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý.

Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn, cßn mét sè c¸ch kh¸c nh : ph©n lo¹i theo c¸ch

thøc kÕt chuyÓn chi phÝ…

ë Ph¸p coi chi phÝ lµ gi¸ phÝ ph¶i tr¶ khi sö dông ®å vËt vµ dÞch vô nh»m môc

®Ých kiÕm lêi, chi phÝ lµ kho¶n chi lµm gi¶m vèn cña C«ng ty nhng vÉn ph¶i thùc

8

hiÖn theo hy väng sè thu nhËp mang l¹i sÏ lµm t¨ng thªm vèn. Quan niÖm nµy chia

chi phÝ theo c¸c yÕu tè:

 Chi phÝ vÒ nh©n viªn: gåm tiÒn l¬ng, phô cÊp, thëng.

 Chi phÝ vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n kh¸c nép ng©n s¸ch.

 Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi.

 Chi phÝ vÒ qu¶ng c¸o, quµ tÆng, vËn chuyÓn, bu ®iÖn, ng©n hµng.

 Chi phÝ qu¶n lý th«ng thêng.

 Chi phÝ vÒ tµi chÝnh, vay ph¶i tr¶, chiÕt khÊu ph¶i tr¶.

 Chi phÝ ®Æc biÖt.

Còng theo kh¸i niÖm trªn, nÕu hiÓu chi phÝ lµ sè tiÒn bá ra ®Ó mua c¸c yÕu tè

cÇn thiÕt cho chÕ t¹o s¶n phÈm th× chi phÝ gåm hai bé phËn:

 Chi phÝ mua hµng, vËt t, c¸c lo¹i dù tr÷ s¶n xuÊt.

 C¸c phÝ tæn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.

ë Mü quan niÖm: Chi phÝ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm tÊt c¶

c¸c chi phÝ vµ nguån ®îc sö dông ®Ó mang l¹i doanh thu. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n

xuÊt dùa vµo hai c¨n cø :

 C¨n cø vµo mèi quan hÖ víi khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt th× gåm cã chi phÝ

bÊt biÕn vµ chi phÝ kh¶ biÕn.

 Chi phÝ bÊt biÕn lµ phÇn chi phÝ hÇu nh gi÷ nguyªn tæng sè tiÒn víi mäi khèi

lîng s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt ra.

 Chi phÝ kh¶ biÕn lµ phÇn chi phÝ cã xu híng gia t¨ng theo sù gia t¨ng cña

khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ cã xu híng gi¶m so víi sù gi¶m sót cña sè l￾îng s¶n phÈm.

 C¨n cø vµo mèi quan hÖ víi b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ®-

îc chia thµnh chi phÝ ®Þnh møc vµ chi phÝ lÞch sö.

 Chi phÝ ®Þnh møc lµ chi phÝ ph¶i g¸nh chÞu ®îc x¸c ®Þnh tríc .

 Chi phÝ lÞch sö lµ chi phÝ thùc tÕ ph¶i g¸nh chÞu.

Qua c¸ch ph©n lo¹i cña c¸c níc th× kÕ to¸n ph¸p khã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸

thµnh s¶n phÈm, mµ ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh toµn bé. KÕ to¸n Mü vµ ViÖt Nam

ph©n lo¹i râ rµng h¬n, thuËn lîi cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c.

II II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm

III 1. Kh¸i niÖm

Trong s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao phÝ. §Ó ®¸nh gi¸

chÊt lîng kinh doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc xem xÐt

trong mèi quan hÖ víi mÆt thø hai còng lµ mÆt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh

9