Hoàn thiện các quy định của pháp luật về doanh nghiệp dân doanh ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

-------***-------

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ

DOANH NGHIỆP DÂN DOANH Ở VIỆT NAM

Ngành: Luật Kinh tế

HOÀNG MẠNH HÙNG

Hà Nội - 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG

-------***-------

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ

DOANH NGHIỆP DÂN DOANH Ở VIỆT NAM

Ngành: Luật Kinh tế

Mã số: 8380107

Họ và tên học viên: Hoàng Mạnh Hùng

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Bùi Ngọc Sơn

Hà Nội - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi dưới sự

hướng dẫn của PGS.TS Bùi Ngọc Sơn.

Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nào.

Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm 2019

Tác giả luận văn

Hoàng Mạnh Hùng

i

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo Trường Đại học Ngoại thương,

nhất là các cán bộ, giảng viên khoa sau đại học đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác

giả hoàn thành bản luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin trân trọng cảm ơn thầy giáo

hướng dẫn PGS.TS Bùi Ngọc Sơn đã hết lòng ủng hộ và hướng dẫn tác giả hoàn

thành luận văn.

Xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã giúp đỡ, chia sẻ khó khăn và

động viên tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn

này.

Xin trân trọng cảm ơn!

Hà Nội, ngày 18 tháng 11 năm 2018

Học viên

Hoàng Mạnh Hùng

ii

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN

Luận văn đã tập trung nghiên cứu các nội dung chủ yếu sau:

- Làm rõ những vấn đề lý luận về doanh nghiệp dân doanh và pháp luật doanh

nghiệp dân doanh; nội dung chủ yếu của pháp luật về doanh nghiệp dân doanh; các

yếu tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp dân doanh và kinh

nghiệm của một số nước về pháp luật doanh nghiệp dân doanh.

- Làm rõ quá trình hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp dân doanh tại Việt

Nam thông qua Luật Công ty năm 1990, Luật doanh nghiệp năm 1999, Luật doanh

nghiệp 2005 và Luật doanh nghiệp 2014.

- Trên cơ sở những vấn đề lý luận và phân tích quá trình hoàn thiện pháp luật

doanh nghiệp dân doanh, luận văn đưa ra các giải pháp và kiến nghị nhằm tiếp tục

hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp dân doanh ở Việt Nam trong thời gian tới.

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ i

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN ............................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................1

CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ

DOANH NGHIỆP DÂN DOANH Ở VIỆT NAM..................................................6

1.1. Khái quát chung doanh nghiệp dân doanh và pháp luật doanh nghiệp

dân doanh ...............................................................................................................6

1.1.1. Khái niệm, phân loại, đặc điểm doanh nghiệp dân doanh......................6

1.1.2. Khái niệm chung về pháp luật doanh nghiệp dân doanh ở Việt Nam..11

1.2. Những nội dung cơ bản của pháp luật về doanh nghiệp dân doanh .......13

1.2.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của

doanh nghiệp dân doanh...................................................................................13

1.2.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp dân doanh......14

1.2.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp dân

doanh..................................................................................................................14

1.2.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp dân doanh.15

1.2.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp dân

doanh với tư cách là một chủ thể kinh doanh .................................................16

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp dân

doanh.....................................................................................................................17

1.3.1. Quan điểm đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước 17

1.3.2. Trình độ phát triển kinh tế......................................................................17

1.3.3. Trình độ, kỹ thuật lập pháp.....................................................................17

1.3.4. Quan điểm lập pháp ................................................................................18

1.3.5. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ........................................................18

1.4. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về hoàn thiện pháp luật

doanh nghiệp dân doanh.....................................................................................18

iv

1.4.1. Kinh nghiệm của Singapore ...................................................................18

1.4.2. Kinh nghiệm của Malaysia .....................................................................22

1.4.3. Kinh nghiệm của Hàn Quốc ...................................................................24

1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam .......................................................25

CHƯƠNG 2: QUÁ TRÌNH HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH

NGHIỆP DÂN DOANH TẠI VIỆT NAM...........................................................27

2.1. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1990 ........................................................27

2.2. Giai đoạn từ năm 1990 đến 1999 .................................................................27

2.2.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của

doanh nghiệp dân doanh...................................................................................27

2.2.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp dân doanh......29

2.2.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp dân

doanh..................................................................................................................30

2.2.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp dân doanh.31

2.2.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp dân doanh ....31

2.2.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp dân

doanh với tư cách là một chủ thể kinh doanh .................................................31

2.3. Giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2005 ........................................................33

2.3.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của

doanh nghiệp dân doanh...................................................................................33

2.3.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp dân doanh......34

2.3.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp dân

doanh..................................................................................................................36

2.3.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp dân doanh.36

2.3.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp dân doanh ....36

2.3.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp dân

doanh với tư cách là một chủ thể kinh doanh .................................................37

2.4. Giai đoạn từ 2005 đến năm 2014 .................................................................37

2.4.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của

doanh nghiệp dân doanh...................................................................................38

v

2.4.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp dân doanh......39

2.4.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp dân

doanh..................................................................................................................40

2.4.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp dân doanh.40

2.4.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp dân doanh ....40

2.4.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp dân

doanh với tư cách là một chủ thể kinh doanh .................................................41

2.5. Giai đoạn từ 2014 đến 2019..........................................................................41

2.5.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của

doanh nghiệp dân doanh...................................................................................42

2.5.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp dân doanh......42

2.5.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp dân

doanh..................................................................................................................44

2.5.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp dân doanh.45

2.5.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp dân doanh ....45

2.5.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp dân

doanh với tư cách là một chủ thể kinh doanh .................................................46

2.6. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện pháp luật

doanh nghiệp dân doanh ở Việt Nam ................................................................46

2.6.1. Quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước .................46

2.6.2. Trình độ phát triển kinh tế của Việt Nam..............................................48

2.6.3 Trình độ, kỹ thuật lập pháp......................................................................49

2.6.4. Quan điểm lập pháp ................................................................................50

2.6.5. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.................................51

2.7. Đánh giá thực trạng pháp luật về doanh nghiệp dân doanh ở Việt Nam52

2.7.1. Những mặt tích cực.................................................................................53

2.7.2. Các mặt hạn chế ......................................................................................55

2.7.3. Nguyên nhân của các hạn chế................................................................59

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM TIẾP TỤC HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT

VỀ DOANH NGHIỆP TẠI VIỆT NAM...............................................................60

vi

3.1. Định hướng chung nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp

dân doanh tại Việt Nam trong những năm tới..................................................60

3.1.1. Triển khai thực hiện đường lối lãnh đạo của Đảng về định hướng phát

triển kinh tế đất nước trong những năm tới ....................................................60

3.2. Các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp dân

doanh ở Việt Nam những năm tới......................................................................66

3.2.1. Đảm bảo quyền tự do kinh doanh ..........................................................66

3.2.2. Đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và bình đẳng .................69

3.2.4. Tăng cường hoạt động lập pháp, xây dựng luật đảm bảo tính khả thi 73

3.2.5. Hoàn thiện các quy định của Luật doanh nghiệp 2014 về thành lập

doanh nghiệp dân doanh...................................................................................75

3.2.6. Hoàn thiện pháp luật về số lượng thành viên tối thiểu trong công ty cổ

phần....................................................................................................................77

3.2.7. Hoàn thiện quy định về trách nhiệm tài sản của thành viên góp vốn

trong công ty hợp danh .....................................................................................78

3.2.8. Nâng cao vai trò nhận thức của các chủ thể tham gia hoạt động kinh

doanh..................................................................................................................79

3.2.9. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về vị trí, vai trò của pháp

luật doanh nghiệp dân doanh trong nền kinh tế thị trường ...........................81

3.3. Kiến nghị cụ thể ............................................................................................82

3.3.1. Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam ..........................................................82

3.3.2. Đối với Chính phủ ...................................................................................82

3.3.3. Đối với Quốc hội......................................................................................82

3.3.4. Đối với doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp......................................82

KẾT LUẬN..............................................................................................................84

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................85