Giáo dục văn hóa trang phục cho học sinh trung học phổ thông trong giai đoạn hiện nay

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ THÙY DUNG

GIÁO DỤC VĂN HOÁ TRANG PHỤC

CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Thái Nguyên - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ THÙY DUNG

GIÁO DỤC VĂN HOÁ TRANG PHỤC

CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Chuyên ngành: Giáo dục học

Mã số: 60.14.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Văn Hộ

Thái Nguyên - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số

liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, được các đồng

tác giả cho phép sử dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công

trình nào khác.

Xác nhận

của Người hướng dẫn khoa học

GS.TS. Nguyễn Văn Hộ

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thùy Dung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Bằng sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn

GS.TS Nguyễn Văn Hộ, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em trong

suốt quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo khoa Tâm lí giáo dục, khoa

Sau đại học, cán bộ phòng quản lý khoa học trường Đại học Sư phạm – Đại

học Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học

tập, nghiên cứu tại trường.

Tôi cũng xin được bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới BGH, bạn bè, đồng

nghiệp khoa Văn - xã hội trường Đại học Khoa học cùng gia đình và những

người thân yêu đã động viên, quan tâm chia sẻ và tạo mọi điều kiện giúp tôi

hoàn thành tốt khoá học này.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2012

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thùy Dung

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Trang

Trang bìa phụ

Lời cam đoan........................................................................................................i

Lời cảm ơn ......................................................................................................... ii

Mục lục.............................................................................................................. iii

Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt.............................................................. vi

Danh mục bảng biểu......................................................................................... vii

MỞ ĐẦU ............................................................................................................1

Chương 1. LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC VĂN HOÁ TRANG PHỤC

CHO HỌC SINH THPT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY .......................5

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu...................................................................5

1.1.1. Trên thế giới .......................................................................................6

1.1.2. Ở Việt Nam ......................................................................................10

1.2. Những khái niệm công cụ......................................................................13

1.2.1. Giáo dục ...........................................................................................13

1.2.2. Văn hóa.............................................................................................14

1.2.3. Văn hóa mặc/ Văn hóa trang phục ...................................................18

1.2.4. Trang phục học đường .....................................................................18

1.2.5. Giáo dục văn hóa trang phục cho học sinh THPT ...........................20

1.2.6. Khái niệm biện pháp giáo dục văn hóa trang phục cho học sinh THPT......20

1.3. Một số vấn đề giáo dục văn hóa trang phục cho học sinh THPT trong

giai đoạn hiện nay..........................................................................................22

1.3.1. Mục tiêu giáo dục VHTP cho học sinh THPT.................................22

1.3.2. Nội dung giáo dục VHTP cho học sinh THPT ................................22

1.3.3. Nguyên tắc giáo dục VHTP cho học sinh THPT.............................23

1.3.4. Phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục VHTP cho học sinh THPT....28

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

1.3.5. Vai trò của giáo viên trong việc giáo dục VHTP cho học sinh THPT......29

1.4. Một số quan điểm xưa và nay về cái đẹp ...............................................31

1.5. Giá trị của văn hoá trang phục học sinh THPT ......................................33

1.6. Văn hoá trang phục học sinh THPT trong thời kì hội nhập ...................34

Chương 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC VĂN HOÁ TRANG PHỤC

CHO HỌC SINH THPT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY .....................36

2.1. Khái quát về đối tượng nghiên cứu .......................................................36

2.1.1. Giáo dục THPT Thái Nguyên ..........................................................36

2.1.1. Trường THPT Sông Công................................................................38

2.1.2. Trường THPT Lê Hồng Phong ........................................................39

2.1.3. Trường THPT Lương Ngọc Quyến..................................................40

2.1.4. Trường THPT Chu Văn An..............................................................41

2.2. Thực trạng nhận thức của học sinh THPT về văn hóa trang phục

trong giai đoạn hiện nay ................................................................................42

2.2.1 Mục đích............................................................................................42

2.2.2 Nội dung nghiên cứu .........................................................................42

2.2.3 Phương pháp nghiên cứu thực trạng .................................................42

2.2.4 Địa bàn và khách thể khảo sát...........................................................43

2.2.5 Cách thức tiến hành khảo sát.............................................................44

2.2.6. Kết quả khảo sát thực trạng..............................................................44

2.3. Thực trạng trang phục của học sinh THPT trong giai đoạn hiện nay ....47

2.3.1. Thực trạng mặc đồng phục của học sinh THPT...............................47

2.3.2. Thực trạng mặc trang phục tự do của học sinh THPT.....................52

2.4. Thực trạng về công tác giáo dục văn hoá trang phục cho học sinh của

nhà trường THPT trong giai đoạn hiện nay...................................................55

2.5. Nguyên nhân cơ bản dẫn đến thực trạng giáo dục văn hoá trang phục

cho học sinh của nhà trường THPT trong giai đoạn hiện nay.......................59

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

2.5.1. Do tác động của xu thế hội nhập kinh tế quốc tế .............................59

2.5.2. Do đặc thù tâm lý lứa tuổi................................................................60

2.5.3. Nhà trường THPT chưa coi vấn đề giáo dục văn hóa trang phục

là nhiệm vụ trọng tâm.................................................................................64

2.5.4. Do sự thiếu quan tâm dạy dỗ và kiểm tra, theo dõi của gia đình.....65

Chương 3. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC VĂN HOÁ TRANG PHỤC CHO

HỌC SINH THPT TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ...............................67

3.1. Những nguyên tắc chỉ đạo và cơ sở khách quan của việc giáo dục

trang phục cho học sinh THPT......................................................................67

3.2. Các biện pháp cụ thể...............................................................................69

3.2.1 Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết về văn hóa trang

phục ở trường THPT ..................................................................................69

3.2.2. Tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục bên trong và bên ngoài

nhà trường ..................................................................................................70

3.2.3. Tiến hành giáo dục truyền thống và giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc .....75

3.2.4. Giáo dục văn hóa trang phục cho học sinh thông qua tổ chức các

hoạt động ngoại khóa .................................................................................78

3.2.5. Tích hợp nội dung giáo dục văn hóa trang phục thông qua các

môn học đặc thù. ........................................................................................80

3.2.7. Lôgic của các biện pháp...................................................................82

3.3. Khảo nghiệm .......................................................................................82

3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm......................................................................82

3.3.2. Nội dung, khách thể khảo nghiệm, quy trình và cách đánh giá kết quả.82

3.3.3. Kết quả khảo nghiệm........................................................................83

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................88

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................90

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

1 BGH Ban giám hiệu

2 CBQL Cán bộ quản lý

3 CNH - HĐH Công nghiệp hóa hiện đại hóa

4 CSVC – TBDH Cơ sở vật chất – Thiết bị dạy học

5 GD Giáo dục

6 GD – ĐT Giáo dục - Đào tạo

7 GV Giáo viên

8 HT Hiệu trưởng

9 HS Học sinh

10 KH – CN Khoa học Công nghệ

11 KT – XH Kinh tế xã hội

12 NXBGD Nhà xuất bản Giáo dục

13 QL Quản lý

14 PPHS Phụ huynh học sinh

15 PP Phương pháp

16 PPDH Phương pháp dạy học

17 PTKT Phương tiện kỹ thuật

18 TBDH Thiết bị dạy học

19 TNCSHCM Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh

20 THPT Trung học phổ thông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Trang

Bảng 2.1. Nhận thức về chức năng của trang phục...........................................44

Bảng 2.2. Nhận thức về ý nghĩa trang phục của học sinh THPT......................46

Bảng 2.3. Tỷ lệ học sinh THPT vi phạm quy định mặc đồng phục..................49

Bảng 2.4. Những nguyên nhân ảnh hưởng đến việc mặc đồng phục của học sinh..50

Bảng 2.5. Khảo sát tiêu chí lựa chọn trang phục tự do của học sinh THPT.....53

Bảng 2.6. Nhận thức về tầm quan trọng của giáo dục trang phục cho học

sinh THPT........................................................................................56

Bảng 2.7. Những khó khăn trong quá trình GD thị hiếu thẩm mỹ cho HS

(Phiếu hỏi GVCN) ...........................................................................58

Bảng 3.1. Đánh giá của giáo viên về tính cấp thiết của các biện pháp giáo dục

văn hóa trang phục cho học sinh THPT trong giai đoạn hiện nay........84

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1.Lý do chọn đề tài

Từ xưa đến nay, thời trang luôn là một đề tài được nhiều người quan

tâm, chú ý. Ngày xưa, ông cha ta thường quan niệm “cơm no áo ấm” nhưng

ngày nay thì “ăn ngon mặc đẹp”. Chính vì thế nhu cầu mặc đẹp ngày một

nâng cao, và quan niệm về “cái đẹp” giờ đây cũng theo đó mà dần thay đổi.

Trước sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin, cùng với sự giao thoa

của các nền văn hoá thì quan niệm về trang phục ngày nay đã có nhiều nét

khác xưa.

Thời trang nói chung và trang phục nói riêng nó mang nét đặc trưng

của từng lĩnh vực nghề nghiệp, từng lứa tuổi, từng hoàn cảnh…Xã hội ngày

càng phát triển thì nhu cầu về thời trang của con người cũng ngày càng nâng

cao. Trước xu thế hội nhập quốc tế hiện nay thì giới trẻ, trong đó có cả lứa

tuổi học sinh THPT là đối tượng có khả năng hội nhập nhanh chóng hơn cả.

Ngày nay với làn sóng thời trang như vũ bão đã thật sự cuốn hút tuổi

teen(chiếm một tỉ lệ không nhỏ so với tổng số dân hiện nay) tạo thành những

mốt và từ đó đã len lỏi dần vào nhà trường làm cho những sắc màu đồng phục

áo trắng, quần xanh (màu trắng tượng trưng cho sự thánh thiện, trong sạch,

tinh khiết, màu của sự hoàn hảo khởi đầu của thành công, của hy vọng; quần

xanh gắn liền với sự hiều biết, năng lượng, tính chính trực, nghiêm trang)

đang bị pha tạp và hòa dần bởi những gam màu khác…Bởi thế mà trang phục

của lứa tuổi học đường có rất nhiều nét khác xưa. Một phần là do quan niệm

của học sinh ngày nay thay đổi và một phần là do ảnh hưởng của các yếu tố

khác như phim ảnh, internet, tivi, sách báo,…Trong lứa tuổi học sinh THPT

hiện nay đã xuất hiện rất nhiều các kiểu trang phục đó là những bộ quần áo

“thiếu vải”, những bộ đồ “nóng bỏng” mà lứa tuổi học sinh coi là “modern”.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

Thực tế trong những năm gần đây báo chí liên tục đưa tin về vấn đề trang

phục quá “sành điệu” của học sinh, làm mất đi vẻ hồn nhiên thánh thiện vốn

có của các em.

Trước thực tế đó hiện nay, việc đưa vấn đề giáo dục văn hoá trang

phục học đường cho học sinh trở nên hết sức cần thiết. Một mặt, giáo dục văn

hóa trang phục học đường nhằm làm trong sạch và lành mạnh môi trường sư

phạm, mặt khác giúp gìn giữ và phát huy những nét đẹp trong truyền thống

văn hóa của dân tộc. Mặt khác, hoạt động này còn góp phần định hình những

chuẩn mực cho các em về đạo đức, về vẻ đẹp đích thực, về những giá trị Chân –

Thiện – Mỹ để từ đó các em có định hướng đúng đắn trong tương lai.

Đứng trước thực trạng trên, với tư cách là nhà giáo dục tôi đã quyết định

chọn đề tài “Giáo dục văn hoá trang phục cho học sinh THPT trong giai

đoạn hiện nay” để nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng về giáo

dục văn hóa trang phục trong nhà trường THPT nhằm tìm ra hệ thống các

biện pháp để giáo dục văn hóa trang phục cho học sinh.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

Khách thể nghiên cứu: Quá trình giáo dục quan điểm thẩm mỹ cho học

sinh THPT.

Đối tượng nghiên cứu: Hệ thống các biện pháp giáo dục văn hóa trang

phục cho học sinh trong nhà trường PT

4. Giả thuyết khoa học

Văn hoá trang phục học đường sẽ nâng cao nếu:

- Đề tài tìm ra đúng những nguyên nhân làm cho trang phục học đường

của học sinh thay đổi theo hướng tiêu cực.

- Đề tài đưa ra được các biện pháp giáo dục làm thay đổi nhận thức và hành

vi của học sinh THPT về phong cách ăn mặc và văn hoá trang phục học đường.