Giáo dục đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

LƢƠNG CÔNG LÝ

GIÁO DỤC ĐÀO TẠO VỚI VIỆC PHÁT

TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƯỢNG

CAO Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành : CNDVBC & CNDVLS

Mã số : 62 22 80 05

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS VŨ HỒNG SƠN

HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa

học của riêng tôi. Các số liệu, tư liệu được sử dụng trong

luận án là trung thực, có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng.

Những kết quả khoa học của luận án chưa được công bố

trong bất kỳ công trình nào.

Tác giả luận án

Lương Công Lý

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN

ĐỀ TÀI 6

1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến nguồn nhân lực và vai

trò của giáo dục - đào tạo nguồn nhân lực 6

1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng nguồn nhân

lực chất lượng cao 12

1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến phương hướng và giải

pháp phát huy vai trò của giáo dục - đào tạo với việc phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao 17

Chƣơng 2: NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƢỢNG CAO VÀ VAI TRÒ

CỦA GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO VỚI VIỆC PHÁT TRIỂN

NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT LƢỢNG CAO Ở VIỆT NAM

HIỆN NAY 24

2.1. Nguồn nhân lực chất lượng cao và tầm quan trọng của việc phát

triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay 24

2.2. Quan niệm, vai trò, những nhân tố tác động và yêu cầu giáo dục -

đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt

Nam hiện nay 45

Chƣơng 3: GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO VỚI VIỆC PHÁT TRIỂN NGUỒN

NHÂN LỰC CHẤT LƢỢNG CAO Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

- THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 63

3.1. Thực trạng thực hiện vai trò của giáo dục - đào tạo với việc phát

triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay 63

3.2. Một số mâu thuẫn cần giải quyết trong phát huy vai trò của giáo

dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở

Việt Nam hiện nay 94

Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU

NHẰM PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO

VỚI VIỆC PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC CHẤT

LƢỢNG CAO Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 104

4.1. Phương hướng phát huy vai trò của giáo dục - đào tạo với việc

phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay 104

4.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy vai trò của giáo dục -

đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt

Nam hiện nay 109

KẾT LUẬN 149

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ 151

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 152

PHỤ LỤC

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Từ xưa đến nay, ở Việt Nam và trên thế giới, sự thành công hay thất bại

của công việc hoặc sự tồn vong, suy thịnh của quốc gia, đều phụ thuộc rất lớn

vào nguồn nhân lực của quốc gia. Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của

cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, kinh tế trí thức và toàn cầu hoá, các

nước ngày càng chú ý nhiều hơn đến phát triển nguồn nhân lực chất lượng

cao. Nguồn nhân lực đã trở thành lợi thế cạnh tranh của nhiều quốc gia dân

tộc trên thế giới. Phát huy vai trò giáo dục - đào tạo để phát triển, nâng cao

chất lượng nguồn nhân lực ngày càng được các nước chú trọng nhằm phát

huy nội lực đất nước trước sự cạnh tranh quyết liệt và gay gắt giữa các quốc

gia dân tộc trên thế giới trong không gian toàn cầu hóa hiện nay.

Hơn hai mươi lăm năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước theo định

hướng xã hội chủ nghĩa do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, cách mạng Việt

Nam đã thu được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã

thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, chuyển sang thời kỳ phát triển

mới: đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, vững bước đi lên trên

con đường xã hội chủ nghĩa. Những thành tựu đó tạo điều kiện căn bản và đòi

hỏi phải phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao để

đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới.

Trong sự nghiệp đổi mới đất nước, nguồn nhân lực chất lượng cao nước

ta có sự phát triển nhanh, đóng góp quan trọng vào những thành tựu to lớn có

ý nghĩa lịch sử của đất nước trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Giáo

dục - đào tạo đã góp phần đặc biệt quan trọng quyết định trực tiếp đến sự phát

triển nguồn nhân lực ấy của đất nước. Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII

của Đảng đã đề ra quan điểm lớn: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách

hàng đầu”, nhằm đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng với yêu cầu mới. Đại hội

XI của Đảng đã xác định đột phá chiến lược: “Phát triển nhanh nguồn nhân

lực, nhất là ngồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản

2

và toàn diện nền giáo dục quốc dân; gắn kết chặt chẽ phát triển nguồn nhân

lực với phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ” [43, tr.106].

Trong những năm qua, nền giáo dục - đào tạo Việt Nam nói chung, các

trường đại học ở nước ta nói riêng đã đào tạo ra được một đội ngũ kỹ sư, cử

nhân khoa học giỏi, những thạc sĩ, tiến sĩ trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị,

giáo dục và đào tạo, văn hóa, xã hội… đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực chất

lượng cao cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Tuy

nhiên, giáo dục - đào tạo ở Việt Nam hiện nay còn nhiều hạn chế. Nội dung,

chương trình, phương pháp giảng dạy, lực lượng quản lý, giảng dạy, cơ chế,

chính sách, cũng như môi trường, điều kiện, trang thiết bị phục vụ giáo dục - đào

tạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng

được yêu cầu thực tiễn. Chất lượng giáo dục - đào tạo, nhất là ở bậc đại học -

trực tiếp đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao nhìn chung còn thấp. Trình độ,

năng lực chuyên môn của sinh viên sau khi ra trường còn nhiều hạn chế, khả

năng thích nghi với thực tế chưa cao; nguồn nhân lực chất lượng cao nước ta còn

thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng, bất cập về cơ cấu. Điều đó phản ánh

những hạn chế, bất cập của nền giáo dục - đào tạo nước ta, chưa thể hiện tốt vai

trò của mình trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tùy thuộc vào nhiều yếu tố,

trong đó vai trò của giáo dục - đào tạo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Vấn đề

đã cấp bách đặt ra đối với giáo dục - đào ở nước ta nói chung, đối với các

trường đại học nói riêng là làm thế nào để có được nguồn nhân lực chất lượng

cao đủ sức đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước

và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm

2020 nước ta cơ bản là một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, xây dựng

thành công xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh như

Đảng ta xác định.

Những vấn đề đó đã đặt ra một cách rất cấp bách đối với nước ta hiện

nay cả về lý luận và thực tiễn, đòi hỏi phải được nghiên cứu thấu đáo. Với ý

3

nghĩa đó, tác giả lựa chọn vấn đề “Giáo dục - đào tạo với việc phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài nghiên cứu

luận án tiến sĩ.

2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án

2.1. Mục đích nghiên cứu

Luận án làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản và thực trạng vai trò của giáo

dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đề xuất một số

phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm phát huy vai trò của giáo dục - đào tạo

với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Làm rõ cơ sở lý luận về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và vai

trò của giáo dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở

Việt Nam hiện nay.

- Làm rõ thực trạng vai trò của giáo dục - đào tạo đối với việc phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay.

- Đề xuất một số phương hướng, giải pháp chủ yếu nhằm phát huy vai trò

của giáo dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở

Việt Nam hiện nay.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Luận án tập trung nghiên cứu làm rõ vai trò của giáo dục - đào tạo với

việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Lu

lượng cao và toàn bộ vấn đề giáo dục - đào tạo, mà nghiên cứu vai trò của giáo

dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta; tập

trung nghiên cứu vấn đề này ở các trường đại học của Việt Nam hiện nay.

- Khảo sát thực tiễn vai trò của giáo dục - đào tạo với việc phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao ở một số trường đại học ở Việt Nam hiện nay.

4

- Về thời gian, nghiên cứu vai trò của giáo dục - đào tạo với việc phát

triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay.

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận án dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ

Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về chiến

lược phát triển giáo dục - đào tạo, phát triển nguồn nhân lực, nguồn nhân lực

chất lượng cao ở Việt Nam. Sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác -

Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kết hợp chặt chẽ lý luận và thực tiễn, sử dụng

đúng đắn, phù hợp các phương pháp phân tích và tổng hợp, lôgích và lịch sử,

điều tra xã hội học, tổng kết thực tiễn là những phương pháp chủ đạo được áp

dụng trong nghiên cứu đề tài luận án.

5. Những đóng góp mới của luận án

- Luận án lý giải rõ hơn vai trò của giáo dục - đào tạo với việc phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay.

- Từ những thành tựu, hạn chế và một số vấn đề đặt ra trong thực trạng,

đề xuất một số phương hướng cơ bản và giải pháp chủ yếu nhằm phát huy vai

trò của giáo dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở

Việt Nam hiện nay.

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án

6.1. Ý nghĩa lý luận của luận án

Lý giải rõ hơn lý luận về nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao

và vai trò của giáo dục - đào tạo với việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng

cao ở Việt Nam hiện nay. Góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho việc thực

hiện phương hướng và giải pháp phát huy vai trò của giáo dục - đào tạo với

việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam hiện nay.

6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án

- Kết quả nghiên cứu của luận án có thể sử dụng làm tư liệu tham khảo

trong việc hoạch định, thực thi chính sách phát triển vai trò của giáo dục - đào

tạo ở các trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam hiện nay.

5

- Luận án có thể làm tài liệu tham khảo cho các giảng viên, nhà quản lý

giáo dục và học sinh, sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng ở Việt

Nam hiện nay.

7. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận

án gồm 4 chương, 9 tiết.

6

Chƣơng 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH

NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN NGUỒN NHÂN

LỰC VÀ VAI TRÒ CỦA GIÁO DỤC - ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của cách mạng khoa học công nghệ

hiện đại, kinh tế trí thức và toàn cầu hoá, các nước ngày càng chú ý đến phát

triển nguồn nhân lực. Vấn đề nguồn nhân lực và giáo dục - đào tạo nguồn

nhân lực hiện nay thu hút nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu của các nước

trên nhiều lĩnh vực khoa học quan tâm nghiên cứu. Ở đây, nêu một số công

trình của tác giả nước ngoài một số nước sau:

- Một số công trình nghiên cứu ở Trung Quốc có liên quan đến luận án:

Lương Dụ Giai (2006), Sách Quản lý nhân tài, Nhà xuất bản Đại học

Trung Sơn, Quảng Đông, Trung Quốc, đã tập trung phân tích vào một số vấn

đề cơ bản, như khái niệm về nhân tài, quản lý nhân tài, đặc trưng cơ bản của

nguồn nhân tài, những yếu tố ảnh hưởng đến nhân tài, hệ giá trị nguồn nhân

tài, hệ thống động lực của nguồn nhân tài, việc bố trí và sử dụng nhân tài, thể

chế và pháp lý quản lý nhân tài. Đây là cuốn sách lý luận cơ bản về nguồn

nhân tài và quản lý nguồn nhân tài của Trung Quốc.

(2008), Sách

,

giáo dục - đào tạo phát triển nguồn nhân lực chấ

-

7

-

dựng chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc.

Vương Huy Diệu (2010), Sách Chiến lược quốc gia nhân tài biến đổi thế

giới, Nhà xuất bản Nhân dân, đã trình bày chiến lược phát triển nguồn nhân

lực chất lượng cao (nhân tài) của Trung Quốc, phân tích những vấn đề cơ bản

về nhân tài, đánh giá tình hình nhân tài Trung Quốc hiện nay; đề xuất những

chủ trương, nội dung, chính sách, đặc biệt là giáo dục và đào tạo phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước trong thời kỳ phát triển mới.

Lưu Tiểu Bình (2011), Sách Lý luận và phương pháp đánh giá nguồn

nhân lực, Nhà xuất bản Đại học Vũ Hán, cho rằng trong điều kiện kinh tế tri

thức hiện nay, nguồn nhân lực đóng vai trò vô cùng quan trọng; việc khơi

nguồn, phát triển nguồn nhân lực và nguồn nhân lực chất lượng cao có tầm

quan trọng đặc biệt. Vì thế, để khai thác và phát huy nguồn nhân lực các quốc

gia cần phải có lý luận và phương pháp đánh giá đúng đắn; đồng thời nêu lên

một số vấn đề lý luận và phương pháp đánh giá nguồn nhân lực.

Vương Xung (2012), Sách Chất lượng tăng trưởng kinh tế khu vực phía

Tây Trung Quốc với việc khai thác nguồn nhân lực nông thôn, Nhà xuất bản

Nhân dân, đã trình bày sự tăng trưởng kinh tế khu vực phía Tây Trung Quốc

hiện nay, nêu lên những yếu tố của chất lượng tăng trưởng, trong đó chú trọng

phân tích yếu tố nguồn nhân lực; từ đó chỉ ra một số vấn đề khai thác và phát

huy nguồn nhân lực nông thôn, trong đó nhấn mạnh cần chú trọng đến giáo

dục và đào tạo nguồn nhân lực để đảm bảo và nâng cao chất lượng tăng

trưởng kinh tế khu vực phía Tây Trung Quốc trong bối cảnh mới.

(2004), Bài báo

-

8

trong thời kỳ mới.

- Một số công trình nghiên cứu của các nước khác liên quan đến luận án:

Ở Nhật Bản, Okuhina Yasuhiro (1994), Sách

tạo

.

Ở Hàn Quốc, Jang Ho Kim (2005), Sách Khung mẫu mới về phát triển

nguồn nhân lực: các sáng kiến của chính phủ để phát triển kinh tế để hội

nhập xã hội tại Hàn Quốc, Nhà xuất bản KRIVET Seoul, 135949, Hàn Quốc.

Cuốn sách đã đề cập đến các thách thức kinh tế xã hội trong phát triển nguồn

nhân lực chất lượng cao tại Hàn Quốc; khẳng định vai trò to lớn của nguồn

nhân lực chất lượng cao; khả năng cạnh tranh nguồn nhân lực của đất nước;

đưa ra định hướng phát triển; đặc biệt đã đưa ra và phân tích các vấn đề giáo

dục và đào tạo nghề, kết hợp đào tạo với nghiên cứu và phát triển, những vấn

đề về xây dựng xã hội học tập ở Hàn Quốc.

Ở Xinhgapo, cuốn

-

9

, phát triển nhân

tài của Xinhgapo.

Ở Lào,

,

-

, đặc đ ; phân

tích

.

Những quan niệm, khái niệm, đặc điểm, vai trò của nguồn nhân lực,

nguồn nhân lực chất lượng cao, nhân tài, tài năng, trí thức, tầm quan trọng của

giáo dục - đào tạo, cũng như các vấn đề về sử dụng, trọng dụng nhân tài, phát

triển nguồn nhân lực chất lượng cao, được các công trình trên đề cập khá toàn

diện. Đây là cơ sở quan trọng cho phép tác giả có thể tiếp thu, kế thừa và tiếp

tục nghiên cứu làm rõ trong đề tài luận án của mình.

- Ở Việt Nam, đến nay có khá nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến

nguồn nhân lực chất lượng cao và vai trò của giáo dục - đào tạo nguồn nhân

lực, tiêu biểu như:

Phạm Minh Hạc (2001), Nghiên cứu con người và nguồn lực đi vào công

nghiệp hoá, hiện đại hoá, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội. Công trình phân

tích cơ sở lý luận và thực tiễn thực hiện chiến lược con người với tư tưởng coi

nhân tố con người, phát triển con người, nguồn lực con người có ý nghĩa

quyết định đối với việc sáng tạo vật chất và tinh thần; trình bày mối quan hệ

giữa giáo dục - đào tạo, sử dụng và tạo việc làm với phát triển nguồn nhân lực

đất nước; từ đó xác định trách nhiệm quản lý của giáo dục - đào tạo đối với

việc phát triển nguồn nhân lực đi vào công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Lương Việt Hải (Chủ nhiệm - 2003), Đề tài Ảnh hưởng của tiến bộ khoa

học, kỹ thuật và công nghệ đến việc nghiên cứu và phát triển con người và

nguồn nhân lực những năm đầu thế kỷ XXI thuộc Đề tài khoa học cấp Nhà

10

nước KX-05 Nghiên cứu văn hoá, con người, nguồn nhân lực đầu thế kỷ

XXI”11-2003. Đề tài nghiên cứu tổng hợp và toàn diện trên các vấn đề cơ bản

về con người, về nguồn nhân lực; phân tích, làm rõ khái niệm, những yếu tố

tác động, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực; những vấn đề cơ bản về

giáo dục và đào tạo, quản lý nguồn nhân lực ở Việt Nam trong quá trình đẩy

mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; khuyến nghị một số vấn đề cơ bản để

phát triển văn hóa, xây dựng con người, phát triển giáo dục và đạo tạo nguồn

nhân lực trong những thập kỷ tiếp theo.

Bùi Ngọc Lan (2002), Sách Nguồn lực trí tuệ trong sự nghiệp đổi mới ở

Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách đi sâu phân

tích nguồn lực trí tuệ trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam; chỉ rõ vai trò của

nguồn lực trí tuệ đối với sự phát triển xã hội và những điều kiện chủ yếu để

phát huy nguồn lực trí tuệ; đề xuất và phân tích phương hướng, giải pháp cơ

bản phát huy nguồn lực trí tuệ trong công cuộc đổi mới và xây dựng đất nước

theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Phạm Tất Dong (2005), Sách Trí thức Việt Nam thực tiễn và triển vọng,

chủ biên, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Tác giả đã nêu lên một số

quan niệm về trí thức, trí thức Việt Nam; phân tích đặc điểm, sự hình thành và

phát triển của đội ngũ trí thức Việt Nam; chỉ ra triển vọng và giải pháp phát

triển đội ngũ này trong thời kỳ mới.

Nguyễn Đắc Hưng (2007), Sách Phát triển nhân tài chấn hưng đất nước,

Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách bàn đến lực lượng “đầu

tàu” trong nguồn nhân lực chất lượng cao; trình bày một số khái niệm cơ bản

như: tiềm năng, năng lực, năng khiếu, tài năng, nhân tài, quản lý nhân tài; chỉ

ra một số kinh nghiệm trong lịch sử dân tộc Việt Nam và ở một số nước trên

thế giới về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển nhân tài; phân

tích một số quan điểm cơ bản của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về trí thức và

nhân tài; chỉ ra những yếu tố tác động trực tiếp đến phát triển nhân tài, những

nội dung cơ bản về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển nhân

11

tài; đưa ra một số vấn đề về đào tạo học sinh, sinh viên, về phát hiện, bồi

dưỡng, đào tạo, sử dụng và thu hút nhân tài của đất nước.

Nguyễn An Ninh (2009), Sách Phát huy tiềm năng trí thức khoa học xã

hội Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Cuốn sách góp phần

luận giải tiềm năng trí thức khoa học xã hội Việt Nam, một bộ phận quan

trọng của nguồn nhân lực chất lượng cao của nước nhà; phân tích những vấn

đề lý luận, thực tiễn liên quan đến trí thức khoa học xã hội Việt Nam, với tư

cách là nguồn nhân lực quan trọng trong nguồn nhân lực đất nước; xác định

các vấn đề cơ bản về cơ chế, chính sách, chế độ, về giáo dục - đào tạo để phát

huy tiềm năng trí thức khoa học xã hội Việt Nam trong thời kỳ mới.

Phạm Thành Nghị (Chủ biên - 2007), Sách Nâng cao hiệu quả quản lý

nguồn nhân lực trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nhà

xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội. Cuốn sách đã đề cập đến những vấn đề lý

luận cơ bản về nguồn nhân lực và quản lý nguồn nhân lực; phân tích hiệu quả

quản lý nguồn nhân lực và những yếu tố tác động đến quản lý nguồn nhân lực

nước ta trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Vũ Văn Phúc, Nguyễn Duy Hùng (Đồng chủ biên - 2012), Sách Phát

triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội

nhập quốc tế, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trình bày một số khái

niệm cơ bản về nhân lực, nguồn nhân lực, phân tích đặc điểm của nguồn nhân

lực Việt Nam, những vấn đề cơ bản để phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu

cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Đây là cuốn sách có

giá trị tham khảo trong nghiên cứu và trong chỉ đạo thực tiễn phát triển nguồn

nhân đất nước hiện nay.

Hồ Sĩ Qúy (2007), Giáo trình Con người và phát triển con người,

Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Khoa Triết học, Nhà xuất bản

Giáo dục, Hà Nội. Giáo trình trình bày những vấn đề cơ bản và có hệ thống về

con người và phát triển con người, như phương pháp luận nghiên cứu con

người, định ngĩa, khái niệm về con người, sự phát triển con người, nguồn lực

12

con người, nhân cách, tiềm năng, tài năng, cộng đồng và cá nhân. Trình bày

những vấn đề cơ bản về con người Việt Nam, vai trò nhân tố con người, chỉ ra

những khả năng phát triển con người; xác định phương hướng, giải pháp xây

dựng con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Nguyễn Hữu Tiệp (2010), Giáo trình Giáo trình nguồn nhân lực, Nhà

xuất bản Lao động - xã hội, Hà Nội. Giáo trình trình bày một cách có hệ

thống những vấn đề cơ bản về nguồn nhân lực, như khái niệm, tiêu chí, phân

loại, những yếu tố chi phối đến nguồn nhân lực; trình bày vấn đề giáo dục đào

tạo nguồn nhân lực, quản lý, bố trí, sử dụng, trọng dụng, các chính sách, cơ

chế đối với nguồn nhân lực của đất nước.

Lê Thị Hồng Điệp (2010), Luận án Tiến sĩ Kinh tế chính trị Phát triển

nguồn nhân lực chất lượng cao để hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam.

Luận án trình bày những khái niệm cơ bản như: nguồn nhân lực, nguồn nhân

lực chất lượng cao, đặc điểm nguồn nhân lực chất lượng cao của nước ta, vấn

đề phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; phân tích những vấn đề gia tăng

dân số, cơ cấu nguồn nhân lực, tỷ lệ nhân lực khoa học công nghệ, đặc điểm,

yêu cầu của kinh tế tri thức đối với nguồn nhân lực chất lượng cao; đề xuất

những giải pháp cơ bản nhằm phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao để

hình thành nền kinh tế tri thức ở Việt Nam.

1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng nguồn nhân

lực chất lƣợng cao

Vũ Hy Chương (Chủ nhiệm - 2002), Đề tài Đánh giá, dự báo triển vọng

và những giải pháp cơ bản tạo nguồn lực để tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại

hóa, Đề tài Khoa học xã hội 02-02. Đề tài đã đánh giá nguồn nhân lực đất nước,

chỉ ra những điểm mạnh, hạn chế và nguyên nhân; dự báo những yếu tố tác động

đến sự phát triển của nguồn nhân lực và những triển vọng phát triển nguồn nhân

lực trong thời gian tới. Trên cơ sở đó, đề xuất phương hướng và hệ giải pháp cơ

bản khá toàn diện, trong đó nhấn mạnh đến giải pháp giáo dục và đào tạo nhằm

tạo ra nguồn nhân lực để tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.