Giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH



HOÀNG THỊ VIỆT

GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH



HOÀNG THỊ VIỆT

GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH

PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 9.34.02.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS, TS. ĐINH TRỌNG THỊNH

2. PGS, TS. NHỮ TRỌNG BÁCH

HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận án là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của

tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, các kết

quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực,

khách quan.

Nghiên cứu sinh

Hoàng Thị Việt

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU

MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ................................. 6

1.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến nội dung luận án..................... 6

1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nƣớc................................................ 6

1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở ngoài nƣớc ............................................ 16

1.2. Đánh giá tình hình nghiên cứu có liên quan và khoảng trống cho

nghiên cứu của luận án ....................................................................................... 19

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................... 22

CHƢƠNG 2. PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP VÀ GIẢI PHÁP TÀI

CHÍNH CHO PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP................................................... 23

2.1. Nông nghiệp và phát triển nông nghiệp....................................................... 23

2.1.1. Nông nghiệp ........................................................................................ 23

2.1.2. Phát triển nông nghiệp........................................................................ 27

2.2. Giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp .................................................. 36

2.2.1. Khái quát về giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp..................... 36

2.2.2. Nội dung các giải pháp tài chính cho phát triển nông nghiệp ............. 43

2.2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến việc sử dụng giải pháp tài chính cho

phát triển nông nghiệp.................................................................................. 58

2.3. Kinh nghiệm về giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp của một số

quốc gia và địa phƣơng ở Việt Nam................................................................... 59

2.3.1 Kinh nghiệm của một số quốc gia........................................................ 59

2.3.2. Kinh nghiệm của một số địa phƣơng ở Việt Nam............................... 65

2.3.3. Bài học kinh nghiệm sử dụng giải pháp tài chính cho phát triển

nông nghiệp tỉnh Nghệ An............................................................................ 69

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................... 72

CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH PHÁT TRIỂN

NÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH NGHỆ AN............................................................... 73

3.1. Khái quát về nông nghiệp tỉnh Nghệ An...................................................... 73

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Nghệ An .............................. 73

3.1.2. Tình hình phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An ................................. 75

3.1.3. Vốn đầu tƣ cho phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An ........................ 85

3.2. Thực trạng các giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ

An giai đoạn 2014 - 2019 ................................................................................... 87

3.2.1. Thực trạng giải pháp tài chính đối với cơ sở hạ tầng phát triển nông

nghiệp tỉnh Nghệ An...................................................................................... 87

3.2.2. Thực trạng giải pháp tài chính đối với đất đai cho phát triển

nông nghiệp.................................................................................................. 97

3.2.3. Thực trạng giải pháp tài chính đối với nguồn nhân lực cho phát

triển nông nghiệp ......................................................................................... 103

3.2.4. Thực trạng giải pháp tài chính đối với khoa học công nghệ cho

phát triển nông nghiệp.................................................................................. 109

3.2.5. Thực trạng giải pháp tài chính đối với thị trƣờng tiêu thụ nông

sản ................................................................................................................ 118

3.3. Đánh giá chung về giải pháp tài chính cho phát triển nông nghiệp tỉnh

Nghệ An ............................................................................................................. 125

3.3.1. Những kết quả đạt đƣợc...................................................................... 125

3.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân.......................................................... 128

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................... 138

CHƢƠNG 4. HOÀN THIỆN GIẢI PHÁP TÀI CHÍNH PHÁT TRIỂN

NÔNG NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN....................................................................... 139

4.1. Quan điểm, mục tiêu, định hƣớng phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ

An đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ........................................................ 139

4.1.1. Cơ hội và thách thức phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An thời

gian tới ......................................................................................................... 139

4.1.2. Quan điểm phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An đến năm 2030 ........ 142

4.1.3. Mục tiêu phát triển nông nghiệp ......................................................... 143

4.1.4. Định hƣớng phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An đến năm 2030....... 144

4.2. Quan điểm sử dụng giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ

An....................................................................................................................... 146

4.3. Hoàn thiện giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An

đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 .............................................................. 149

4.3.1. Nhóm giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển nông nghiệp tỉnh

Nghệ An ....................................................................................................... 149

4.3.2. Nhóm giải pháp hỗ trợ khác cho phát triển nông nghiệp tại tỉnh

Nghệ An ....................................................................................................... 171

4.4. Một số kiến nghị.......................................................................................... 180

4.4.1. Đối với Quốc hội ................................................................................ 180

4.4.2. Thủ tƣớng Chính phủ và các bộ ngành có liên quan........................... 181

KẾT LUẬN CHƢƠNG 4................................................................................... 183

KẾT LUẬN............................................................................................................. 184

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN

QUAN ĐẾN LUẬN ÁN.......................................................................................... 185

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................... 186

PHỤ LỤC................................................................................................................ 1

PHỤ LỤC 1. MẪU PHIẾU KHÁO SÁT ........................................................... 1

PHỤ LỤC 2. BẢNG TỔNG HỢP KẾT QUẢ KHẢO SÁT............................... 8

PHỤ LỤC 3. HIỆN TRẠNG SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ CƠ

CẤU THEO ĐỐI TƢỢNG SỰ DỤNG TỈNH NGHỆ AN NĂM 2019 ............. 17

PHỤ LỤC 4. MỨC ĐỘ CƠ GIỚI HÓA Ở MỘT SỐ KHÂU SẢN XUẤT

NÔNG NGHIỆP................................................................................................. 18

PHỤ LỤC 5. DIỄN BIẾN NĂNG SUẤT SẢN XUẤT CỦA MỘT SỐ

CÂY HÀNG NĂM CHÍNH ............................................................................... 19

PHỤ LỤC 6. CÁC DOANH NGHIỆP NÔNG NGHIỆP ĐƢỢC MIỄN

GIẢM TIỀN THUÊ ĐẤT, THUÊ MẶT NƢỚC GIAI ĐOẠN 2014 - 2019 ...... 20

PHỤ LỤC 7. CHỈ TIÊU QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP

TỈNH NGHỆ AN ĐẾN NĂM 2030 ................................................................... 21

PHỤ LỤC 8........................................................................................................ 23

PHỤ LỤC 9. CƠ CẤU NGUỒN VỐN ĐẦU TƢ XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ

TẦNG NÔNG NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2014 - 2019 ............. 24

PHỤ LỤC 10. CƠ CẤU NGUỒN VỐN XÚC TIẾN THƢƠNG MẠI

NÔNG NGHIỆP TỈNH NGHỆ AN GIAI ĐOẠN 2014 - 2019 ......................... 25

PHỤ LỤC 11. SƠ ĐỒ CÁC BƢỚC NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN.............. 26

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TT Từ viết tắt Từ đầy đủ

1 CNC Công nghệ cao

2 CSHT Cơ sở hạ tầng

3 PTNN Phát triển nông nghiệp

4 FDI Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

5 GTGT Giá trị gia tăng

6 GTSX Giá trị sản xuất

7 IPSARD

Viện Chính sách và Chiến lƣợc Phát triển nông nghiệp

nông thôn

8 KCHKM Kiên cố hóa kênh mƣơng

9 KHCN Khoa học công nghệ

10 MTNT Môi trƣờng nông thôn

11 NĐT Nhà đầu tƣ

12 NHTM Ngân hàng thƣơng mại

13 NSNN Ngân sách nhà nƣớc

14 ODA Hỗ trợ phát triển chính thức

15 PPP Hình thức đối tác công tƣ

16 TNDN Thu nhập doanh nghiệp

17 TNHH Trách nhiệm hữu hạn

18 VĐT Vốn đầu tƣ

19 XTTM Xúc tiến thƣơng mại

20 WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG, BIỂU

Sơ đồ

Sơ đồ 2.1. Các ngành cơ bản trong lĩnh vực nông nghiệp .........................................24

Bảng

Bảng 3.1. Cơ cấu lao động tỉnh Nghệ An theo lĩnh vực ............................................77

Bảng 3.2. Giá trị sản xuất và cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Nghệ An giai

đoạn 2014 - 2019......................................................................................79

Bảng 3.3. Quy mô sản xuất giống nuôi trồng thủy sản tỉnh Nghệ An........................83

Bảng 3.4. Giá trị xuất khẩu hàng hóa nông, lâm thủy sản tỉnh Nghệ An ...................84

Bảng 3.5. Quy mô vốn đầu tƣ trong lĩnh vực nông nghiệp tỉnh Nghệ An..................86

Bảng 3.6. Cơ cấu vốn đầu tƣ trong nông nghiệp tỉnh Nghệ An giai đoạn 2014 -

2019..........................................................................................................86

Bảng 3.7. Chi ngân sách nhà nƣớc cho đầu tƣ xây dựng cơ sở hạ tầng trong

lĩnh vực nông nghiệp tỉnh Nghệ An..........................................................89

Bảng 3.8. Doanh số cho vay xây dựng cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn

tỉnh Nghệ An giai đoạn 2014 - 2019.........................................................95

Bảng 3.9. Thực trạng Chi NSNN đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động

nông thôn tỉnh Nghệ An .........................................................................105

Bảng 3.10. Chi NSNN phát triển khoa học công nghệ trong nông nghiệp...............110

Bảng 3.11. Dƣ nợ cho vay nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại các ngân

hàng thƣơng mại tỉnh Nghệ An ..............................................................116

Bảng 3.12. Chi NSNN cho hoạt động xúc tiến thƣơng mại nông sản......................119

Bảng 4.1. Chỉ tiêu phát triển ngành nông nghiệp Nghệ An đến năm 2030 ..............143

Biểu

Biểu đồ 3.1. Tốc độ tăng trƣởng GDP nông nghiệp tỉnh Nghệ An ............................76

Biểu đồ 3.2. Cơ cấu lao động theo ngành nghề trong lĩnh vực nông nghiệp

tỉnh Nghệ An năm 2019 ........................................................................78

Biểu đồ 3.3. Năng suất lao động trong nông nghiệp tại tỉnh Nghệ An và toàn

tỉnh đoạn 2014 - 2019 ...........................................................................78

Biểu đồ 3.4. Tín dụng đầu tƣ phát triển Nhà nƣớc cho chƣơng trình kiên cố

hóa kênh mƣơng....................................................................................94

Biểu đồ 3.5. Đánh giá về ƣu đãi thuê đất, thuê mặt nƣớc của Nhà nƣớc ...................99

Biểu đồ 3.6. Khảo sát mức độ miễn giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp ................100

Biểu đồ 3.7. Chi ngân sách Nhà nƣớc cho giải phóng mặt bằng trong nông

nghiệp giai đoạn 2014 - 2019..............................................................101

Biểu đồ 3.8. Mức độ cần thiết nhà nƣớc hỗ trợ tích tụ tập trung đất đai nông

nghiệp của tỉnh Nghệ An.....................................................................103

Biểu đồ 3.9. Kinh phí đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn giai

đoạn 2014 - 2019.................................................................................104

Biểu đồ 3.10. Chi NSNN hỗ trợ liên kết sản xuất gắn chế biến và tiêu thụ

nông sản tỉnh Nghệ An........................................................................122

Biểu đồ 3.11. Mức độ tác động chính sách tín dụng đối với hình thức liên kết

sản xuất và tiêu thụ nông sản tỉnh Nghệ An ........................................124

Biểu đồ 3.12. Mức độ hợp lý của ƣu đãi đất đai trong lĩnh vực nông nghiệp

tỉnh Nghệ An.......................................................................................130

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Sau hơn 30 năm đổi mới, nông nghiệp Việt Nam vẫn là một ngành sản xuất vật

chất có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế. Nông nghiệp không chỉ trực tiếp

cung cấp lƣơng thực, thực phẩm, tạo công ăn việc làm cho khoảng 65% dân cƣ mà

còn cung cấp nguyên liệu đầu cho ngành công nghiệp chế biến, sử dụng sản phẩm

đầu ra của các ngành công nghiệp, dịch vụ khác nhƣ: phân bón, máy móc, tín dụng…

Vì vậy, phát triển nông nghiệp có ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển kinh tế xã hội

của đất nƣớc. Trong Nghị quyết 26-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ƣơng khóa X

về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã khẳng định “Nông nghiệp, nông dân, nông

thôn có vị trí chiến lƣợc trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực lƣợng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền

vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy

bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trƣờng sinh thái của đất nƣớc” [1]. Với vai

trò quan trọng của nông nghiệp, nông dân và nông thôn đối với sự phát triển kinh tế -

xã hội của đất nƣớc thì một trong những giải pháp đã Đảng và Nhà nƣớc ta đƣa ra là

đổi mới mạnh mẽ cơ chế, chính sách để huy động cao các nguồn lực, phát triển

nhanh kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân. Điều

này cho thấy đƣợc tầm quan trọng của tài chính đối với phát triển nông nghiệp,

nông thôn ở nƣớc ta trong giai đoạn hiện nay.

Nghệ An là một tỉnh ở khu vực Bắc Trung Bộ, có địa bàn kinh tế rộng, dân cƣ

chủ yếu sống ở nông thôn và lao động trong lĩnh vực nông nghiệp. Điều kiện tự

nhiên của Nghệ An rất thích hợp để phát triển đa dạng nhiều loại cây trồng, vật nuôi

mang lại giá trị cao về mặt kinh tế. Những năm vừa qua, lĩnh vực nông nghiệp đã có

những bƣớc phát triển mạnh mẽ, góp phần trọng vào sự phát triển kinh tế xã hội và

từng bƣớc thay đổi bộ mặt nông thôn của Nghệ An. Giai đoạn 2014 - 2019, lĩnh vực

nông nghiệp của tỉnh Nghệ An chiếm 37% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn tỉnh,

2

đóng góp gần 24% tổng sản phẩm (GRDP) trên địa bàn. Tuy nhiên, sản xuất nông

nghiệp tỉnh Nghệ An vẫn gặp nhiều trở ngại nhất định nhƣ hệ thống cơ sở hạ tầng

thiếu đồng bộ, sản xuất chủ yếu là quy mô nhỏ, ứng dụng khoa học công nghệ và

liên kết sản xuất chuỗi còn hạn chế, thị trƣờng tiêu thụ vẫn thiếu tính ổn định…

Thực trạng trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, nhƣng nguyên nhân quan trọng là

tài chính cho phát triển nông nghiệp ở tỉnh Nghệ An còn những hạn chế, bất cập

chƣa đủ động lực để phát triển kinh tế nông nghiệp tƣơng xứng với tiềm năng vốn

có của tỉnh. Trƣớc thực tiễn đó, việc nghiên cứu hoàn thiện các giải pháp tài chính

phù hợp, có cơ sở khoa học làm đòn bẩy mạnh mẽ trong việc thực hiện mục tiêu

phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An là yêu cầu cần thiết cần đặt ra.

Chính vì vậy, nghiên cứu sinh đã lựa chọn đề tài “Giải pháp tài chính phát

triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An” làm luận án tiến sĩ, nhằm vận dụng lý luận vào

điều kiện thực tiễn hoạt động nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An, qua đó đề

xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện các giải pháp tài chính góp phần phát triển nông

nghiệp đảm bảo mục tiêu phát triển ổn định và bền vững trong thời gian tới.

2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án

2.1. Mục tiêu nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề xuất các giải pháp nhằm hoàn

thiện các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An trong

thời gian tới.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để thực hiện mục tiêu trên, nhiệm vụ cụ thể của luận án là:

- Hệ thống hóa, phân tích làm rõ và bổ sung cơ sở lý luận về phát triển nông

nghiệp và giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp.

- Tổng kết kinh nghiệm về giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp của một

số quốc gia trên thế giới và một số địa phƣơng ở Việt Nam, từ đó rút ra các bài học

kinh nghiệm cho tỉnh Nghệ An.

3

- Tổng hợp, phân tích làm rõ thực trạng giải pháp tài chính cho phát triển nông

nghiệp tại tỉnh Nghệ An, đánh giá những kết quả đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân

của những hạn chế đó.

- Xây dựng quan điểm, đề xuất các giải pháp và kiến nghị với các cơ quan có

liên quan nhằm hoàn thiện các giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tại tỉnh

Nghệ An thời gian tới.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tƣợng nghiên cứu của luận án là những vấn đề lý luận và thực tiễn về giải

pháp tài chính phát triển nông nghiệp.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi nội dung nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu các giải pháp tài

chính từ phía Nhà nƣớc đối với các yếu tố chủ yếu tạo ra môi trƣờng và điều kiện

thuận lợi thúc đẩy phát triển nông nghiệp, gồm: (i) Giải pháp tài chính đối với cơ sở

hạ tầng; (ii) Giải pháp tài chính đối với đất đai; (iii) Giải pháp tài chính đối với khoa

học công nghệ; (iv) Giải pháp tài chính đối với nguồn nhân lực; (v) Giải pháp tài

chính đối với thị trƣờng tiêu thụ nông sản. Các giải pháp tài chính đối với các yếu tố

tạo môi trƣờng và điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, luận án tập trung

nghiên cứu là giải pháp về chi ngân sách nhà nƣớc, tín dụng và thuế.

- Phạm vi không gian và thời gian nghiên cứu:

Ở tỉnh Nghệ An, thực trạng các giải pháp tài chính từ phía Nhà nƣớc đối với

các yếu tố tạo môi trƣờng và điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp nghiên

cứu trong giai đoạn 2014 - 2019 và các mục tiêu, quan điểm, định hƣớng và đề xuất

hoàn thiện giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp của tỉnh Nghệ An nghiên cứu

áp dụng đến năm 2025, tầm nhìn đến 2030.

Kinh nghiệm của các nƣớc và địa phƣơng khác ở Việt Nam luận án nghiên

cứu kinh nghiệm của Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Thành phố Hồ Chí Minh,

An Giang, Thái Bình trong khoảng thời gian từ năm 1999 - 2019.

4

4. Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận án sử dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để

nghiên cứu các vấn đề, hiện tƣợng trong trạng thái động, đảm bảo tính logic, tính

toàn diện và tính thực tiễn. Trên cơ sở đó, luận án đã sử dụng các phƣơng pháp

nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực kinh tế nhƣ: Phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp

phân tích, phƣơng pháp thống kê, so sánh, phƣơng pháp khảo sát bằng bảng hỏi.

Phương pháp tổng hợp: Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng nhằm kế thừa có chọn

lọc những kết quả nghiên cứu trong và ngoài nƣớc về những vấn đề lý luận có liên

quan đến giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp. Trên cơ sở đó hình thành cơ sở

lý luận cho đề tài của luận án.

Phương pháp phân tích: Luận án đã thu thập và thống kê dữ liệu sơ cấp, thứ

cấp liên quan đến các giải pháp tài chính cho phát triển nông nghiệp tại tỉnh Nghệ

An theo chuỗi thời gian từ các báo cáo của các cơ quan quản lý Nhà nƣớc nhƣ: Ủy

ban nhân dân tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tƣ, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông

thôn, Sở Tài chính tỉnh Nghệ An, Cục Thống kê Nghệ An, Số liệu điều tra của

Tổng Cục thống kê… và xuống quan sát trực tiếp tại một số vùng sản xuất nông

nghiệp của tỉnh Nghệ An. Từ đó thực hiện phân tích thực trạng giải pháp tài chính

phát triển nông nghiệp tại tỉnh Nghệ An.

Phương pháp thống kê, so sánh: Thông qua thu thập thông tin số liệu, luận

án đã tiến hành xử lý lập bảng biểu, vẽ đồ thị, biểu đồ so sánh vấn đề nghiên cứu

giữa các năm và đánh giá nội dung nghiên cứu

Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi: Tác giả thực hiện phát phiếu khảo sát,

điều tra về thực trạng giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tại tỉnh Nghệ An.

Tác giả đã thiết kế mẫu phiếu điều tra đảm bảo phục vụ yêu cầu thu thập thông tin,

khảo sát bằng hình thức phát phiếu cho 230 đối tƣợng, kết quả thu về có 216 phiếu

điều tra với thông tin cần thiết tin cậy. Đối tƣợng lựa chọn là các hợp tác xã, các chủ

trang trại, doanh nghiệp sản xuất trong lĩnh vực nông nghiệp.

5

5. Những đóng góp mới của luận án

Về mặt lý luận:

Luận án đã bổ sung, làm rõ các vấn đề lý luận về phát triển nông nghiệp và

giải pháp tài chính cho phát triển nông nghiệp trên các khía cạnh: khái niệm phát

triển nông nghiệp; các yếu tố chủ yếu tạo môi trƣờng và điều kiện thuận lợi thúc

đẩy phát triển nông nghiệp; làm rõ khái niệm giải pháp tài chính tài chính phát triển

nông nghiệp, nhấn mạnh đến giải pháp tài chính của Nhà nƣớc đối với các yếu tố

tạo môi trƣờng và điều kiện thúc đẩy phát triển nông nghiệp nhƣ giải pháp tài chính

về cơ sở hạ tầng, đất đai, khoa học công nghệ, lao động, tiêu thụ nông sản.

Về mặt thực tiễn:

Luận án đã nghiên cứu kinh nghiệm về giải pháp tài chính phát triển nông

nghiệp ở một số quốc gia trên thế giới và các địa phƣơng của Việt Nam, từ đó rút

kinh nghiệm có thể tham khảo, vận dụng cho tỉnh Nghệ An. Tổng hợp, phân tích,

đánh giá thực trạng giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp của tỉnh Nghệ An giai

đoạn 2014 - 2019, chỉ ra những thành công, hạn chế và nguyên nhân của các hạn

chế, từ đó đề xuất, kiến nghị với các cơ quan có liên quan nhằm hoàn thiện giải

pháp tài chính thúc đẩy phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An.

Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ là nguồn cung cấp thông tin có giá trị trong

việc hoạch định và thực thi các giải pháp tài chính cho phát triển nông nghiệp đối

với tỉnh Nghệ An nói riêng và các tỉnh trong cả nƣớc nói chung.

6. Kết cấu luận án

Ngoài Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục, nội dung

chính của luận án đƣợc kết cấu thành 4 chƣơng:

Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Chương 2. Phát triển nông nghiệp và giải pháp tài chính cho phát triển nông nghiệp

Chương 3. Thực trạng giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tại tỉnh Nghệ An

Chương 4. Hoàn thiện giải pháp tài chính phát triển nông nghiệp tỉnh Nghệ An.

6

CHƢƠNG 1

TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. Các công trình nghiên cứu có liên quan đến nội dung luận án

1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước

1.1.1.1. Các nghiên cứu về phát triển nông nghiệp

Thời gian vừa qua, phát triển nông nghiệp, nông thôn đã đƣợc nhiều nhà

nghiên cứu cũng nhƣ các cấp quản lý đặc biệt quan tâm. Có rất nhiều đề tài luận án,

các hội thảo khoa học đã tiến hành nghiên cứu đến vấn đề này. Trong phạm vi

nghiên cứu luận án chỉ nêu ra những nghiên cứu tiêu biểu nhƣ:

- Đặng Kim Sơn (2008) Sách: “Kinh nghiệm quốc tế về nông nghiệp, nông

thôn, nông dân trong quá trình công nghiệp hoá”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia

Hà Nội. Cuốn sách đã nhấn mạnh vai trò phát triển nông nghiệp là tiền đề khởi động

cho quá trình công nghiệp hóa đất nƣớc. Sự cất cánh về công nghiệp đòi hỏi nông

nghiệp cung cấp một lƣợng lƣơng thực đủ lớn, đủ sức giữ giá thực phẩm không

tăng, ổn định mức lƣơng thực tế cho một lƣợng khổng lồ lao động tăng vọt khi tham

gia vào công nghiệp. Theo tác giả đầu tƣ áp dụng cơ giới hóa, phát triển thủy lợi và

ứng dụng KHCN vào sản xuất là giải pháp quan trọng hàng đầu tạo nên năng suất

cây trồng, vật nuôi cao hơn, làm thay đổi cơ cấu sản xuất và thúc đẩy tăng trƣởng

phát triển nông nghiệp. Đồng thời, tác phẩm đã giới thiệu những kinh nghiệm quốc

tế về nông nghiệp, nông thôn, nông dân trong quá trình công nghiệp hoá ở nhiều

nƣớc trên thế giới nhƣ: Tây Âu, Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản… Từ đó,

liên hệ tới những vấn đề ở Việt Nam về phát triển nông nghiệp nhƣ: Chính sách đầu

tƣ, quy hoạch sản xuất và sử dụng đất đai, chuyển dịch cơ cấu lao động, KHCN...

Đây là những vấn đề mà Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn trong quá trình công

nghiệp hóa hiện đại hóa đất nƣớc. [69]

- Nguyễn Vĩnh Thanh và Lê Sỹ Thọ (2010), sách “Nông nghiệp Việt Nam sau

khi gia nhập WTO - thời cơ và thách thức” Nhà xuất bản Lao động - Xã hội. Cuốn

sách đã trình bày cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển nông nghiệp trong thời kỳ

hội nhập WTO. Những cơ hội và thách thức của nông nghiệp Việt Nam khi gia