Giải Pháp Phát Triển Sản Xuất Rau An Toàn Ở Huyện Mê Linh Hà Nội

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Mọi sự giúp đỡ cho việc nghiên cứu đã được cảm ơn và các thông tin

chỉ dẫn tong luận văn đều được ghi rõ nguồn gốc.

Hà nội, ngày tháng năm 2013

Tác giả

Phạm Thị Thu Phương

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của

nhiều cơ quan, nhiều tổ chức và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn tới tất cả

tập thể và các cá nhân đã tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu

vừa qua.

Tôi xin bày tỏ long biết ơn sâu sắc tới thầy giáo Trần Đình Thao,

Trường Đại học Nông Nghiệp I Hà Nội đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt

quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi xin trân thành cảm ơn ban giám hiệu trường Đại học Lâm Nghiệp,

Khoa sau Đại học, các thầy giáo trong khoa Quản trị Kinh Doanh, những

người đã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu và giúp đõ tôi hoàn thành

luận văn này.

Tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, khích lệ và

giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Hà nội, ngày tháng năm 2013

Tác giả

Phạm Thị Thu Phương

iii

MỤC LỤC

Trang

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................vi

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN

CỨU .................................................................................................................. 4

1.1. Khái niệm, vai trò của RAT.................................................................. 4

1.1.1. Khái niệm về RAT............................................................................ 4

1.1.2. Các yêu cầu chất lượng của rau an toàn ........................................... 4

1.1.3. Điều kiện sản xuất rau an toàn.......................................................... 4

1.1.4. Khái niệm về phát triển sản xuất RAT ............................................. 6

1.2. Vai trò của phát triển sản xuất RAT ....................................................... 8

1.3. Đặc điểm và những nhân tố ảnh hưởng tới phát triển sản xuất RAT... 11

1.3.1. Đặc điểm của sản xuất RAT........................................................... 11

1.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ RAT ở Việt Nam.................................. 15

1.4.1. Sản xuất RAT.................................................................................. 15

1.4.2. Tình hình tiêu thụ RAT................................................................... 17

1.5. Sự cần thiết phải phát triển sản xuất RAT ở Huyện Mê Linh – Hà Nội..... 21

1.5.1. Đáp ứng nhu cầu thị trường ............................................................ 21

1.5.3. Hiệu quả kinh tế - xã hội................................................................. 22

Chương 2 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU................................................................................................ 23

2.1. Đặc điểm cơ bản của địa bàn nghiên cứu ............................................ 23

iv

2.1.1. Điều kiện tự nhiên của Huyện Mê Linh – Hà Nội......................... 23

2.1.2. Đặc điểm và tình hình phát triển kinh tế và xã hội ở Huyện Mê Linh

– Hà Nội.................................................................................................... 25

2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 28

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu.......................................................... 28

2.2.2. Phương pháp phân tích xử lý số liệu .............................................. 29

2.2.3. Hệ thống các chỉ tiêu trong sản xuất phát triển RAT ..................... 31

2.2.3. Phương pháp tham khảo ý kiến chuyên gia................................... 31

Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................ 32

3.1. Tình hình sản xuất RAT ở Huyện Mê Linh – Hà Nội.......................... 32

3.1.1. Diện tích, năng suất, sản lượng rau trên địa bàn huyện.................. 32

3.1.2. Phân bố sản lượng rau trên địa bàn huyện Mê Linh....................... 34

3.1.3. Cơ cấu chủng loại và diện tích sản xuất rau tại một số địa phương ở

Huyện Mê Linh – Hà Nội ......................................................................... 35

3.2. Tình hình đầu tư và thực hiện qui trình kỹ thuật sản xuất RAT........... 39

3.2.1. Đầu tư cơ sở hạ tầng ....................................................................... 39

3.2.2. Tình hình thực hiện qui trình sản xuất rau an toàn......................... 45

3.2.3. Tình hình sử dụng thuốc BVTV trên rau........................................ 48

3.2.4. Tình hình sản xuất và tiêu thụ RAT huyện Mê Linh – Hà Nội..... 49

3.2.5. Tình hình sơ chế, bảo quản, chế biến rau tại huyện Mê Linh năm 2012

................................................................................................................... 52

3.3. Thực trạng về tiêu thụ RAT.................................................................. 56

3.3.1. Hệ thống các cửa hàng kinh doanh RAT trên địa bàn huyện Mê

Linh ........................................................................................................... 56

3.4. Hiệu quả kinh tế từ việc sản xuất RAT ở Huyện Mê Linh – Hà Nội..... 59

3.4.1. Tình hình sản xuất rau thông thường và RAT của hộ nông dân .... 59

3.4.2. Hiệu quả kinh tế sản xuất RAT huyện Mê Linh, Hà Nội............... 61

v

3.4.3. So sánh hiệu quả kinh tế giữa sản xuất rau thông thường và rau an

toàn tại huyện Mê Linh – Hà Nội ............................................................. 63

3.5. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc sản xuất RAT trên địa bàn

huyện Mê Linh – Hà Nội ............................................................................. 64

3.5.1. Các yếu tố ảnh hưởng .................................................................... 64

3.5.2. Những thuận lợi và khó khăn ảnh hưởng đến sự phát triển RAT ở

Huyện Mê Linh – Hà Nội ......................................................................... 69

3.6. Định hướng và một số giải pháp góp phần thúc đẩy sản xuất RAT..... 72

3.6.1. Định hướng phát triển sản xuất RAT trên địa bàn huyện Mê Linh,

Hà Nội....................................................................................................... 72

3.6.2. Một số giải pháp góp phần thúc đẩy sản xuất RAT. ...................... 73

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................................ 94

TÀI LIỆU THAM KHẢO

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Viết đầy đủ

RAT Rau an toàn

BVTV Bảo vệ thực vật

HTX Hợp tác xã

UBND Ủy ban nhân dân

GAP Good Agricultural Practice

GTGT Giá trị gia tăng

GTXS Giá trị sản xuất

IPM Phòng trừ dịch hại tổng hợp

NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

TM Thương Mại

VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm

HCBVTV Hoá chất bảo vệ thực vật

NTM Nông thôn mới

HĐND Hội đồng nhân dân

SWOT Strengths Weaknesses Opportunities Threats

PRA Panel Reactive Antibody

ADDA Chương trình tập huấn của Đan Mạch

FAO Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc

GTSL Giá trị sản lượng

CPTG Chi phí trung gian

CPSX Chi phí sản xuất

VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

TT Tên bảng Trang

3.1 Diện tích, năng suất, sản lượng rau huyện Mê Linh năm 2012 33

3.2 Phân bố sản lượng rau huyện Mê Linh giai đoạn (2010-2012) 34

3.3 Diện tích gieo trồng rau theo mùa vụ huyện Mê Linh giai

đoạn 2010 -2012

36

3.4 Diện tích gieo trồng RAT theo mùa vụ ở một số xã điển hình

huyện Mê Linh giai đoạn 2012

36

3.5 Cơ cấu chủng loại rau gieo trồng tại huyện Mê Linh giai đoạn

(2010-2012)

38

3.6 tình hình sử dụng phân bón của nông dân 45

3.7 nguồn nước tưới chính cho rau 46

3.8 Tình hình sản xuất và tiêu thụ rau tại Mê Linh năm 2012 50

3.9 Tình hình sơ chế, bảo quản, chế biến RAT tại huyện Mê Linh

năm 2012

52

3.10 Tình hình sản xuất rau của nông hộ huyện Mê Linh 60

3.11 tình hình sử dụng phân bón của nông dân 33

3.12 Chi phí và hiệu quả kinh tế sản xuất một số đối tượng rau

chính tại Mê Linh năm 2013

62

3.13 So sánh hiêu quả kinh tế của RAT với rau thường (Tính cho 1 63

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Rau xanh là nhu cầu không thể thiếu trong cơ cấu bữa ăn hàng

ngày của con người trên khắp hành tinh. Đặc biệt, khi lương thực và các

thức ăn nhiều đạm đã được đảm bảo thì yêu cầu về chất lượng, số lượng

rau lại càng gia tăng như một nhân tố tích cựu trong cân bằng dinh

dưỡng và tăng sức đề kháng cho cơ thể kéo dài tuổi thọ. Chính vì thế,

rau xanh trở thành sản phẩm nông nghiệp có giá trị kinh tế cao và có thị

trường tiêu thụ rộng lớn ở nội địa và xuất khẩu.

Rau xanh cũng như cây trồng khác, để có giá trị kinh tế cao, ngoài

yêu cầu về giống tốt, chủng loại đa dạng, thì vấn đề về kỹ thuật canh tác

góp phần không nhỏ vào việc nâng cao năng suất, sản lượng rau. Chính

vì vậy, người trồng rau không ngừng cải tiến kỹ thuật canh tác, nâng cao

đầu tư phân bón, bảo vệ thực vật nhằm nâng cao năng suất.Do vậy, để

đảm bảo phát triển sản xuất RAT cần quan tâm đồng bộ cả khâu tổ chức sản

xuất và tổ chức tiêu thụ. Thực tế, khó khăn cơ bản nhất trong phát triển diện

tích sản xuất RAT vẫn là nhận thức của nông dân về sản xuất RAT chưa rõ

ràng, thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ sản xuất. Bên cạnh đó, các

điều kiện khác về trang thiết bị cần thiết phục vụ cho công tác quản lý nhà

nước về RAT, công tác thông tin tuyên truyền về sản xuất, kinh doanh RAT

còn hạn chế, chưa được thường xuyên, kịp thời nên một bộ phận cán bộ và số

đông nông dân còn thiếu thông tin về quản lý, sản xuất, tiêu thụ rau an toàn.

Theo chủ trương, đến năm 2015 tất cả những vùng sản xuất RAT tập

trung phải được sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP (tiêu chuẩn sản

xuất nông nghiệp tốt). Để đạt được mục tiêu theo đúng lộ trình từ nay đến

năm 2015, cần giải quyết đồng bộ các giải pháp về khoa học công nghệ, quy

2

hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, hình thành mô hình tổ chức sản xuất khép kín từ

sản xuất đến tiêu thụ và hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về sản xuất rau

an toàn. Đây cũng chính là giải pháp cơ bản nhất để phát triển các vùng RAT.

Mới đây, Hà Nội đã xây dựng Đề án phát triển rau an toàn, phấn đấu

đến năm 2015, thành phố có khoảng 5.000 đến 5.500 ha rau an toàn, dự tính

khi đó rau an toàn sẽ đáp ứng được khoảng hơn 30% nhu cầu thị trường Hà

Nội. Huyện Mê Linh có trên 3.400ha trồng rau, củ, quả, tập trung tại các xã

vùng bãi như Tráng Việt, Văn Khê, Tiến Thắng... Theo UBND huyện Mê

Linh, rau là cây trồng thế mạnh của địa phương nhưng hiện nay việc tiêu thụ

sản phẩm còn hạn chế. Người dân chủ yếu chở ra các chợ đầu mối Vân Nội

(Đông Anh) và Long Biên tiêu thụ với giá cả bấp bênh, số lượng các doanh

nghiệp tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ RAT với nông dân rất ít.. Hy vọng

rằng, đề án được triển khai thành công thì người tiêu dùng Thủ đô sẽ có nhiều

cơ hội hơn để được sử dụng sản phẩm rau an toàn.

Thúc đẩy phát triển sản xuất rau an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm

rau, bảo vệ người tiêu dùng, tăng cao thu nhập cho người lao động vùng sản

xuất rau là cần thiết. Xuất phát từ thực tiễn đó, tôi thực hiện đề tài : “Giải

pháp phát triển sản xuất rau an toàn ở Huyện Mê Linh – Hà Nội”

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát:

Thông qua việc đánh giá thực trạng sản xuất và tiêu thụ RAT trong

những năm qua từ đó đề xuất giải pháp phát triển sản xuất RAT tại Huyện Mê

Linh, Hà Nội

2.2. Mục tiêu cụthể:

- Góp phần hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển sản

xuất RAT

3

- Đánh giá thực trạng phát triển sản xuất RAT và các yếu tố ảnh hưởng

đến phát triển sản xuất RAT ở Huyện Mê Linh, Hà Nội.

- Đề xuất định hướng và một số giải pháp phát triển rau an toàn ở Huyện

Mê Linh, Hà Nội

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài:

- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thực trạng và giải pháp đẩy mạnh

phát triển sản xuất RAT trên địa bàn Huyện Mê Linh, Hà Nội.

3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài :

+Phạm vi về nội dung:

- Thực trạng sản xuất RAT trên địa bàn Huyện Mê Linh, Hà Nội, trong

đó chủ yếu tập trung vào việc đẩy mạnh phát triển sản xuất RAT

- Một số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy mạnh phát triển sản xuất RAT

+Phạm vi về không gian:Huyện Mê Linh, Hà Nội.

+ Phạm vi về thời gian: Từ năm 2010 – 2012

4- Nội dung nghiên cứu

- Những vấn đề lý luận về sản xuất RAT, đẩy mạnh phát triển sản

xuất RAT

- Thực trạng sản xuất RAT của Huyện Mê Linh, Hà Nội

- Các nhân tố ảnh hưởng đến việc phát triển sản xuất RAT.

- Giải pháp phát triển RAT trên địa bàn Huyện Mê Linh, Hà Nội