Giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn Huyện Quốc Oai, Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC THỦY LỢI

KHOA KINH TẾ

CHU VĂN TUẤN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quản lí Kinh tế

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN BÁ UÂN

HÀ NỘI - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa

bàn huyện Quốc Oai, Thành phố Hà Nội” là công trình nghiên cứu độc lập của riêng

tôi. Các số liệu, kết quả, ý kiến nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng

và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào trước

đây./.

Hà Nội, tháng 2 năm 2017

Tác giả luận văn

Chu Văn Tuấn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy hướng dẫn luận văn của

mình, PGS.TS. Nguyễn Bá Uân trong việc hướng dẫn lựa chọn đề tài và quá trình thực

hiện luận văn này. Sự hiểu biết sâu sắc về khoa học, cũng như kinh nghiệm của thầy

chính là tiền đề giúp tác giả đạt được kết quả này. Trong suốt quá trình nghiên cứu,

thầy đã kiên nhẫn hướng dẫn chi tiết, hiệu chỉnh và kiểm duyệt tất cả các nội dung của

luận văn. Ngoài ra, tác giả cũng xin cảm ơn tới sự giúp đỡ, chỉ bảo của các thầy cô

khác trong Khoa Kinh tế, trường Đại học Thủy Lợi đã giúp tác giả hoàn thành luận

văn.

Trong quá trình thực hiện, tác giả cũng nhận được sự giúp đỡ của rất nhiều đồng

nghiệp trong và ngoài đơn vị công tác. Các cán bộ, nhân viên của Ủy ban Nhân dân

huyện Quốc Oai và đặc biệt là Phòng Nông nghiệp huyện Quốc Oai đã giúp cung cấp

các thông tin, số liệu phục vụ cho luận văn.

Cuối cùng, để có được kết quả này, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân trong thời

gian làm luận văn, tác giả cũng rất biết ơn cán bộ, nhân viên công ty của tác giả, đã

ủng hộ và tạo điều kiện về thời gian, kinh phí trong quá trình học tập.

Mặc dù vậy, do trình độ, kinh nghiệm và thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên luận

văn khó tránh khỏi những thiếu sót, tác giả mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp.

Hà Nội, ngày tháng năm 2017

Tác giả luận văn

Chu Văn Tuấn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii

MỤC LỤC .................................................................................................................... iii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................ vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ .............. viii

PHẦN MỞ ĐẦU ...........................................................................................................ix

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ

TRANG TRẠI.................................................................................................................1

1.1 Khái niệm và bản chất của kinh tế trang trại.......................................................1

1.2 Vai trò và ý nghĩa của kinh tế trang trại...............................................................2

1.3 Đặc trưng của kinh tế trang trại ............................................................................4

1.4 Tiêu chí nhận diện trang trại..................................................................................5

1.5 Tiêu chí xác định kinh tế trang trại .......................................................................6

1.6 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại ...................................6

1.7 Phân loại kinh tế trang trại...................................................................................10

1.7.1 Phân loại theo hình thức tổ chức quản lý .......................................................................10

1.7.2 Phân loại theo cơ cấu sản xuất.........................................................................................11

1.7.3 Phân loại theo cơ cấu thu nhập........................................................................................11

1.7.4 Phân loại theo hình thức sở hữu tư liệu sản xuất..........................................................12

1.8 Kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở một số quốc gia trên thế giới .....13

1.9 Qúa trình hình thành kinh tế trang trại ở Việt Nam .........................................17

1.9.1 Kinh tế trang trại Việt Nam thời kỳ phong kiến dân tộc................................................17

1.9.2 Kinh tế trang trại Việt Nam thời kỳ pháp thuộc..............................................................17

1.9.3 Kinh tế trang trại Việt Nam thời kỳ 1954 - 1975.............................................................18

1.9.4 Thời kỳ 1975 trở lại đây ..............................................................................................18

Kết luận chương 1........................................................................................................23

2.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Quốc Oai .........................................24

2.1.1 Đặc điểm tự nhiên ..............................................................................................................28

2.1.1.1 Vị trí địa lý.........................................................................................................28

iv

2.1.1.2 Đất đai, khí hậu.................................................................................................29

2.1.2 Đặc điểm kinh tế - xã hội...................................................................................................29

2.1.2.1 Dân số, quy mô & phân bố dân số ....................................................................29

2.1.2.2 Thu nhập bình quân, cơ cấu ngành nghề ..........................................................29

2.1.3 Giáo Dục - Y tế - Văn hoá.................................................................................................30

2.2 Thực trạng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Quốc Oai 30

2.2.1 Về quy mô đất canh tác của mỗi trang trại......................................................................30

2.2.2 Về lao động của mỗi trang trại .........................................................................................31

2.2.3 Khối lượng và giá trị nông sản tạo ra ..............................................................................32

2.2.4 Về thu nhập.........................................................................................................................33

2.2.5 Về vốn..................................................................................................................................34

2.3. Đánh giá chung về tình hình phát triển kinh tế trang trại huyện Quốc Oai ..35

2.3.1 Những thành tựu đã đạt được và định hướng phát triển của huyện những

năm tới..................................................................................................................... 35

2.3.2 Một số vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân .....................................................................45

Kết luận chương 2 .......................................................................................................45

CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ TRANG TRẠI

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN QUỐC OAI – HÀ NỘI ..................................................47

2.3 Định hướng phát triển kinh tế chung của cả nước đến năm 2020....................47

3.1.1 Những quan điểm cơ bản về phát triển kinh tế trang trại.............................................47

3.1.2 Phát huy sức mạnh tổng hợp của các thành phần kinh tế............................................47

3.1.3 Phát triển đa dạng các loại hình kinh doanh của chủ trang trại theo hướng tập trung

hoá, chuyên môn hoá, phát huy lợi thế so sánh ở mỗi vùng đất nước..................................48

3.1.4 Phát triển kinh tế trang trại trên mọi vùng đất nước, trước mắt tập trung ở các vùng

trung du, miền núi và những vùng có diện tích đất Nông - Lâm - Ngư nghiệp bình quân

nhân khẩu cao..............................................................................................................................48

3.1.5 Phát huy nội lực trong nông nghiệp, nông thôn, tạo bước phát triển của kinh tế trang

trại nhằm thu hút các nguồn lực từ bên ngoài cho phát triển kinh tế trang trại.................49

3.1.6 Phát triển kinh tế trang trại có sự quản lý của nhà nước..............................................50

2.4 Phương hướng cụ thể phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn Huyện Quốc Oai

trong thời gian tới .........................................................................................................50

v

3.2.1 Phương hướng phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Quốc Oai trong thời

gian tới...........................................................................................................................................53

2.5 Đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế trang trại trên địa

bàn huyện Quốc Oai....................................................................................................54

3.3.1 Giải pháp về vốn .................................................................................................................54

3.3.2. Giải pháp về lao động........................................................................................................55

3.3.3 Giải pháp về đất đai............................................................................................................56

3.3.4 Giải pháp về khoa học công nghệ ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao .................57

3.3.4.1 Công nghệ nhà kính...........................................................................................59

3.3.4.2 Công nghệ tưới tiêu tự động, tiết kiệm nước .....................................................60

3.3.4.4 Hạt giống, gen....................................................................................................61

3.3.4.5 Ứng dụng công nghệ thông tin ..........................................................................61

3.3.4.6 Công nghệ sau thu hoạch ..................................................................................62

3.3.4.7 Nghiên cứu và phát triển (R&D).......................................................................63

3.3.5. Nâng cao trình độ chuyên môn của các chủ trang trại ................................................64

Kết luận chương 3........................................................................................................64

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................................66

Kết luận ........................................................................................................................66

Kiến nghị ......................................................................................................................68

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................70

PHỤ LỤC .....................................................................................................................72

vi

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 2.1. Bản đồ quy hoạch huyện Quốc Oai, Hà Nội đến năm 2030 ..........................26

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.2 Sự phát triển trang trại ở Tây Đức .................................................................13

Bảng 1.3 Sự phát triển trang trại ở Pháp .......................................................................14

Bảng 1.4 Sự phát triển trang trại ở Đài Loan ................................................................14

Bảng 1.5 Sự phát triển trang trại ở Hàn Quốc ...............................................................14

Bảng 1.6 Bộ tiêu chí đánh giá Kinh tế trang trại...........................................................17

Bảng 2.1 Quy mô đất canh tác bình quân của ...............................................................31

các trang trại trên địa bàn huyện Quốc Oai 2010 -2015................................................31

Bảng 2.2 Lao động của các chủ trang trên địa bàn huyện Quốc Oai 2012 -2015.........32

Bảng 2.3. Bảng số lượng gia súc gia cầm huyện Quốc Oai 2012 -2015.......................32

Bảng 2.4. Bảng giá trị nông sản huyện Quốc Oai 2012-2015.......................................33

viii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ

CCN Cụm công nghiệp

CP Cổ phần

CSSKSS Chăm sóc sức khỏe sinh sản

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

HTX Hợp tác xã

KHHGĐ Kế hoạch hóa gia đình

NTM Nông thôn mới

TP Thành phố

UBND Ủy ban nhân dân