Giải pháp phát triển sản xuất quýt hàng hóa tại huyện Bạch Thông tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN ANH TUẤN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT

QUÝT HÀNG HÓA TẠI HUYỆN BẠCH THÔNG

TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN ANH TUẤN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN SẢN XUẤT

QUÝT HÀNG HÓA TẠI HUYỆN BẠCH THÔNG

TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. BÙI ĐÌNH HÒA

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu luận văn này là đúng sự

thật và chưa từng được sử dụng bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp đỡ trong

việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn, thông tin trích dẫn trong luận văn

đã được ghi rõ nguồn gốc.

Bắc Kạn, ngày 03 tháng 01 năm 2018

Tác giả

Nguyễn Anh Tuấn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của

các cơ quan, các cấp lãnh đạo và các cá nhân. Tôi xin chân thành cảm ơn sâu

sắc và kính trọng tới tất cả các tập thể, các cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi

trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Kinh

tế Nông nghiệp, Khoa sau Đại học Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã

tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi bày tỏ lòng biết sơn sâu sắc tới Thầy hướng dẫn luận văn - TS Bùi

Đình Hòa và các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, giúp tôi trong suốt quá

trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà

khoa học, các thầy cô giáo.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của Văn phòng UBND tỉnh, Cục

Thống kê tỉnh Bắc Kạn, các phòng, ban, ngành liên quan và cán bộ khuyến

nông xã Quang Thuận, Dương Phong, các hộ dân thôn Nà Chạp, Nà Thoi, Nà

Vài xã Quang Thuận; Bản Tràn, Khuổi Có, Nà Coọng xã Dương Phong đã cung

cấp tài liệu, thông tin và có những ý kiến quý báu về nội dung của bản luận văn.

Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp đỡ

tôi thực hiện luận văn này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, ngày 03 tháng 01 năm 2018

Tác giả

Nguyễn Anh Tuấn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.............................................................................................ii

MỤC LỤC..................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................... v

MỞ ĐẦU.................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................. 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................. 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ............................... 3

1.1. Cơ sở khoa học về sản suất nông sản hàng hóa ................................. 3

1.1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................... 3

1.1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................ 8

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU......................................................................................................... 18

2.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................... 18

2.2. Nội dung nghiên cứu........................................................................ 18

2.2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu........................................................ 18

2.2.2. Thực trạng phát triển sản xuất quýt ở huyện Bạch Thông............ 18

2.2.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất quýt hàng hóa trên địa

bàn huyện Bạch Thông ................................................................. 18

2.2.4. Những lợi thế, rào cản và giải pháp phát triển sản phẩm quýt hàng

hóa tại huyện Bạch Thông ............................................................ 18

2.3. Phạm vi nghiên cứu.......................................................................... 19

2.4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 19

2.3.1. Thu thập số liệu............................................................................. 19

2.3.2. Phương pháp phân tích.................................................................. 19

iv

2.3.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................ 20

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN....................... 21

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu........................................................... 21

3.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên huyện Bạch Thông...................... 21

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.............................................................. 25

3.1.3. Đánh giá các lợi thế và hạn chế về tự nhiên KT-XH đến phát triển

sản xuất quýt hàng hoá của huyện Bạch Thông............................ 35

3.2. Thực trạng phát triển sản xuất quýt ở huyện Bạch Thông............... 36

3.2.1. Diện tích, năng suất, sản lượng và giá trị hàng hóa quýt huyện Bạch

Thông ............................................................................................ 36

3.2.3. Tình hình tổ chức sản xuất và dịch vụ nông nghiệp ..................... 39

3.2.4. Đánh giá tổng quát kết quả đạt được và hạn chế, tồn tại ............. 41

3.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất quýt hàng hóa trên địa

bàn huyện Bạch Thông ................................................................. 44

3.3.1. Kết quả và hiệu quả sản xuất quýt của nhóm hộ điều tra ............. 44

3.3.2. Yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất quýt hàng hóa trên địa bàn huyện

Bạch Thông ................................................................................... 47

3.4. Những lợi thế, rào cản và giải pháp phát triển sản phẩm quýt hàng hóa

tại huyện Bạch Thông ................................................................... 59

3.4.1. Những lợi thế................................................................................. 59

3.4.2. Những rào cản chính ..................................................................... 60

3.4.3. Giải pháp phát triển sản phẩm quýt hàng hóa tại huyện Bạch

Thông....................................................................................................... 62

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................... 65

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 66

PHỤ LỤC ................................................................................................ 68

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Sản lượng, cung cấp và tiêu thụ quýt trên thế giới............. 9

Bảng 1.2. Diện tích và sản lượng cam quýt cả nước......................... 11

Bảng 1.3: Sản lượng cam, quýt ở một số vùng trồng tập trung năm

2016 của tỉnh Bắc Kạn...................................................... 15

Bảng 3.1. Các đơn vị hành chính huyện Bạch Thông....................... 22

Bảng 3.2: Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp năm 2016 huyện

Bạch Thông ...................................................................... 23

Bảng 3.3: Cơ cấu đất sử dụng tính đến 31/12/2016 phân theo loại đất

huyện Bạch Thông............................................................ 24

Bảng 3.4: Diện tích, dân số và mật độ dân số năm 2016 .................. 27

Bảng 3.5: Dân số trung bình phân theo giới tính và phân theo thành

thị, nông thôn .................................................................... 29

Bảng 3.6. Dân số trung bình phân theo xã, thị trấn thuộc huyện...... 30

Bảng 3.7: Giá trị sản phẩm thu được trên 1 héc ta đất trồng trọt phân

theo xã, phường, thị trấn thuộc huyện .............................. 31

Bảng 3.8: Diện tích gieo trồng, diện tích thu hoạch và sản lượng một

số cây lâu năm................................................................... 32

Bảng 3.9: Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên phân theo giới tính và

phân theo thành thị, nông thôn ......................................... 33

Bảng 3.10: Tỷ lệ hộ nghèo .................................................................. 34

Bảng 3.11: Tỷ lệ hộ dân được sử dụng điện sinh hoạt, sử dụng nước và

nhà tiêu hợp vệ sinh .......................................................... 35

Bảng 3.12: Diện tích trồng quýt phân theo xã, phường, thị trấn huyện

Bạch Thông....................................................................... 36

Bảng 3.14: Sản lượng cây ăn quả quýt phân theo xã, phường, thị trấn

thuộc huyện....................................................................... 38

Bảng 3.15: Diện tích đất nông nghiệp, đất trồng quýt và diện tích quýt

cho thu hoạch .................................................................... 44

vi

Bảng 3.16: Diện tích, năng suất, sản lượng quýt nhóm hộ điều tra .... 45

Bảng 3.17: Giá trị thu nhập từ cây quýt của nhóm hộ điều tra ........... 46

Bảng 3.18: Tổng hợp những hộ có diện tích trồng quýt (đã cho thu

hoạch) dưới 3 ha ............................................................... 48

Bảng 3.19: Tổng hợp những hộ có diện tích trồng quýt (đã cho thu

hoạch) từ 3 ha đến 6ha...................................................... 49

Bảng 3.20: Sản xuất quýt của các hộ gia đình có điều kiện kinh tế khá

trở lên ................................................................................ 51

Bảng 3.21: Sản xuất quýt của các hộ kinh tế trung bình..................... 51

Bảng 3.22: Sản xuất quýt của các hộ người Dao ................................ 52

Bảng 3.23: Sản xuất quýt của các hộ người Tày................................. 53

Bảng 3.24: Các chủ hộ có trình độ văn hóa lớp 9 trở xuống............... 54

Bảng 3.25: Các chủ hộ có trình độ lớp 10 trở lên ............................... 54

Bảng 3.26: Ảnh hưởng của yêu tố thị trường và các khó khăn trong sản

xuất quýt của nhóm hộ điều tra......................................... 56