Giải pháp phát triển hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN VĂN DẦN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ NÔNG

NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĂN BÀN,

TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN VĂN DẦN

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ NÔNG

NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĂN BÀN,

TỈNH LÀO CAI

Ngành: Phát triển nông thôn

Mã ngành: 8.62.01.16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hà Quang Trung

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung

thực và chưa được sử dụng để bảo vệ học hàm, học vị nào.

Tôi xin cam đoan: Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được

cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã đều được chỉ rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, ngày 10 tháng 8 năm 2019

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Văn Dần

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn “Giải pháp phát triển hợp

tác xã nông nghiệp huyện Văn Bàn” tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các

cơ quan, các tổ chức và các cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả

các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện

nghiên cứu luận văn này.

Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Nông lâm

Thái Nguyên, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Khoa Sau đại học - Đại học

Thái Nguyên cùng các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tôi trong

suốt quá trình học tập.

Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn thầy

giáo, Tiến sĩ Hà Quang Trung, đã trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn khoa học và giúp

đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn Sở Nông nghiệp và PTNT, Sở Kế hoạch và

Đầu tư, Sở Tài Nguyên và Môi trường, Cục Thống kê, Chi cục Phát triển nông thôn,

Liên minh HTX tỉnh, Phòng Nông nghiệp và PTNT; phòng Tài chính – Kế hoạch;

Chi cục Thống Kê; Trung Tâm Dịch vụ nông nghiệp… các HTX nông nghiệp trên

địa bàn huyện đã giúp đỡ, cung cấp thông tin, số liệu cho tôi trong suốt quá trình

thực hiện nghiên cứu luận văn.

Xin chân thành cảm ơn tất các bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp

đỡ nhiệt tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận văn này.

Do thời gian nghiên cứu có hạn, luận văn của tôi chắc hẳn không thể

tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót, tôi rất mong nhận được sự đóng góp của các

thầy cô giáo cùng toàn thể bạn đọc.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng 8 năm 2019

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Văn Dần

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .......................................................................vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN THẠC SỸ ......................................................... viii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa và những đóng góp của đề tài....................................................................2

Chương 1: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ

NÔNG NGHIỆP........................................................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận về kinh tế hợp tác và hợp tác xã ....................................................4

1.1.1. Khái niệm về kinh tế hợp tác ............................................................................4

1.1.2. Khái niệm về hợp tác xã....................................................................................5

1.1.3. Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của hợp tác xã..............................................6

1.1.4. Vai trò HTX trong phát triển nông thôn .........................................................10

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển HTXNN ...............................................10

1.2. Tình hình phát triển hợp tác xã trên thế giới và ở việt nam...............................21

1.2.1. Vai trò phát triển hợp tác xã nông nghiệp trên thế giới ..................................21

1.2.2. Tình hình phát triển hợp tác xã nông nghiệp ở Việt Nam ..............................27

1.3. Rút ra bài học kinh nghiệm cho phát triển hợp tác xã nông nghiệp trên địa

bàn huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai ..................................................................35

Chương 2: ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......36

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.............................................................................36

2.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................37

2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................43

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

iv

2.1.3. Đặc điểm cơ sở hạ tầng của huyện Văn Bàn...................................................45

2.1.4. Nhận xét chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Văn

Bàn ảnh hưởng đến phát triển hợp tác xã nông nghiệp..................................46

2.2. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................47

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................47

2.3.1. Chọn điểm nghiên cứu ....................................................................................47

2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................48

2.3.3. Phương pháp xử lý số liệu...............................................................................48

2.3.4. Phương pháp phân tích....................................................................................49

2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................49

Chương 3: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ

NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN VĂN BÀN, TỈNH LÀO CAI .............51

3.1. Đánh giá thực trạng phát triển hợp tác xã trên địa bàn huyện Văn Bàn ............51

3.2.1. Thực trạng phát triển hợp tác xã huyện Văn Bàn giai đoạn 2016 - 2018 .......51

3.2. Kết quả hoạt động hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn huyên Văn Bàn

được khảo sát..................................................................................................62

3.2.1. Tổng hợp trình độ của cán bộ làm công tác quản lý hợp tác xã nông nghiệp........62

3.2.2. Năng lực điều hành của cán bộ quản lý và trình độ xã viên của các hợp

tác xã nông nghiệp..........................................................................................63

3.2.3. Kết quả SXNN của hợp tác xã nông nghiệp ...................................................63

3.2.4. Tình hình tài sản, nguồn vốn của hợp tác xã nông nghiệp..............................67

3.2.5. Phân loại hoạt động của hợp tác xã nông nghiệp............................................68

3.3.2. Kết quả triển khai các chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển hợp tác

xã trên địa bàn ................................................................................................69

3.3.3. Công tác quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, HTXNN trên địa bàn

huyện Văn Bàn ...............................................................................................73

3.3.4. Đánh giá chung về tình hình phát triển hợp tác xã nông nghiệp ....................74

3.4. Giải pháp triển HTXNN trên địa bàn huyện Văn Bàn giai đoạn 2020 - 2025..............77

3.4.1. Quan điểm, định hướng phát triển HTXNN trên địa bàn huyện Văn Bàn

giai đoạn 2020 -2025......................................................................................77

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

v

3.4.2. Mục tiêu phát triển phát triển HTX NN huyện Văn Bàn giai đoạn đến

năm 2025 ........................................................................................................78

3.4.3. Các giải pháp triển HTXNN trên địa bàn huyện Văn Bàn giai đoạn 2020 - 2025...........79

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................85

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................90

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BHXH: Bảo hiểm xã hội

BHYT: Bảo hiểm y tế

BQ: Bình quân

ĐHTV: Đại hội thành viên

ĐHXV: Đại hội thành viên

DT: Diện tích

DVNN: Dịch vụ nông nghiệp

ĐVT: Đơn vị tính

FAO: Tổ chức Nông lương quốc tế

HTX NN: Hợp tác xã nông nghiệp

HTX: Hợp tác xã

ICA: Hiệp hội HTX quốc tế

JCCU HTX tiêu dùng tại Nhật bản

KTHT: Kinh tế hợp tác

KTTT Kinh tế tập thể

SXKD: SXNN

Tr.đ: Triệu đồng

TTCN: Tiểu thủ công nghiệp

UBND: Ủy ban nhân dân

XHCN: Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất của huyện Văn Bàn giai đoạn 2016 - 2018 .......41

Bảng 2.2: Giá trị, cơ cấu ngành kinh tế huyện Văn Bàn giai đoạn 2016 -2018 ....43

Bảng 2.3. Tình hình dân số và lao động trên địa bàn huyện Văn Bàn giai

đoạn 2016-2018 .....................................................................................44

Bảng 3.1. Số lượng HTX huyện Văn Bàn từ năm 2016 - 2018.............................52

Bảng 3.2. Tổng hợp số thành viên HTXNN năm 2016 - 2018..............................54

Bảng 3.3. Nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động của HTX (%).........................56

Bảng 3.4. Tổng hợp nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động của HTX ................58

Bảng 3.5. Đánh giá về công tác tổ chức, quản lý trong HTX NN.........................59

Bảng 3.6: Số lượng HTXNN phân theo lĩnh vực hoạt động..................................61

Bảng 3.7. Tổng hợp trình độ của cán bộ làm công tác quản lý hợp tác xã

nông nghiệp đến năm 2018 ...................................................................62

Bảng 3.8. Kết quả hoạt động SXNN của các HTXNN từ năm 2016 - 2018 .........64

Bảng 3.9. Tình hình nguồn vốn hoạt động của các HTXNN từ năm 2016 - 2018......67

Bảng 3.10. Phân loại HTXNN từ năm 2016- 2018 .................................................68

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

viii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN THẠC SỸ

Họ và tên: Nguyễn Văn Dàn

Tên luận văn: Giải pháp phát triển HTXNN trên địa bàn huyện Văn Bàn

tỉnh Lào Cai

Ngành: Phát triển nông thôn

Mã số: 8.62.01.16

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hà Quang Trung

Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên

Mục tiêu nghiên cứu

- Đánh giá thực trạng về tổ chức SXNN và kết quả hoạt động SXNN của các

HTXNN trên địa bàn huyện Văn Bàn trước và sau khi Luật HTX năm 2017 có hiệu

lực thi hành.

- Đưa ra các giải pháp, định hướng phát triển HTX trong lĩnh vực nông

nghiệp phù hợp với đặc điểm, điều kiện và quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã

hội của huyện Văn Bàn đến năm 2020.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp thu thập số liệu thứ cấp và số liệu sơ cấp,

phương pháp xử lý số liệu, phương pháp phân tích để đánh giá phát triển hợp tác xã

trên địa bàn huyện Văn Bàn

Kết quả chính và kết luận

Luận văn đã đánh giá được tình hình phát triển hợp tác xã trên địa bàn huyện

Văn Bàn và thực trạng phát triển hợp tác xã trên địa bàn huyện Văn Bàn. Từ đó, luận

văn đưa ra các giải pháp phát triển hợp tác xã trên địa bàn huyện Văn Bàn trong thời

gian tới.