Giải pháp phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ HOA

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI THEO

HƯỚNG SẢN XUẤT HÀNG HÓA TẠI HUYỆN

ĐỊNH HÓA - TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Thái Nguyên, năm 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ HOA

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CHĂN NUÔI THEO

HƯỚNG SẢN XUẤT HÀNG HÓA TẠI HUYỆN

ĐỊNH HÓA - TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Phát triển Nông Thôn

Mã số: 60.62.01.16

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Anh Tài

Thái Nguyên, năm 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này có nguồn gốc rõ ràng, trung

thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào khác.

Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ trong việc thực hiện luận văn này đều

đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Hoa

ii

LỜI CẢM ƠN

Để thực hiện đề tài “Giải pháp phát triển chăn nuôi theo hướng sản

xuất hàng hóa tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên”, tôi đã nhận được sự

hướng dẫn, giúp đỡ, động viên nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin

chân thành cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều

kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Đỗ Anh

Tài người đã hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành

luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa phát triển – nông thôn,

các đơn vị liên quan của Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên. Tôi xin trân

trọng cảm ơn các giáo sư, tiến sĩ của Trường, những người đã trang bị cho tôi

những kiến thức quý báu để giúp tôi hoàn thành công trình này. Tôi xin chân

thành cảm ơn sự giúp đỡ của Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, UBND

tỉnh Thái Nguyên, UBND huyện Định Hoá, Phòng Nông nghiệp và phát triển

nông thôn huyện Định Hoá, các xã và các hộ nông dân huyện Định Hoá đã

giúp tôi trong quá trình điều tra số liệu.

Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên

chia sẻ, giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn thành

luận văn.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Hoa

iii

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của Đề tài .........................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................................2

2.1. Mục tiêu chung.....................................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể.....................................................................................................3

3. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................................3

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ...........................................4

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển chăn nuôi hàng hóa ...................................................4

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm về phát triển hàng hoá .................................................4

1.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến chăn nuôi theo hướng hàng hóa ...........................8

1.2. Cơ sở thực tiễn phát triển ngành chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa ......19

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU..........................................................................................................................25

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................25

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................25

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................25

2.2. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................25

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................26

2.3.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu...............................................................26

2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................27

2.3.3. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ..........................................................29

2.3.4. Phương pháp dự báo........................................................................................30

2.3.5. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ..........................................................................30

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................33

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.............................................................................33

3.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................................33

3.1.2. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................33

3.2.Tình hình kinh tế của huyện Định Hoá ...............................................................39

iv

3.2.1. Thực trạng phát triển chăn nuôi ở huyện Định Hoá, tỉnh Thái Nguyên .........42

3.2.2.. Tình hình chăn nuôi ở các xã điều tra ............................................................46

3.2.3.Tình hình chăn nuôi gia súc theo hướng hàng hoá trong các hộ điều tra ........47

3.2.3. Hiệu quả kinh tế của các hộ chăn nuôi............................................................49

3.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất

hàng hoá ....................................................................................................................51

3.3. Đánh giá chung về thực trạng sản xuất chăn nuôi theo hướng hàng hoá ở

huyện Định Hoá ........................................................................................................70

3.3.1.Những kết quả đã đạt được ..............................................................................70

3.3.2. Những tồn tại, hạn chế ...................................................................................71

3.3.3. Định hướng phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa ở huyện Định

Hoá, tỉnh Thái Nguyên..............................................................................................73

3.3.4. Giải pháp phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hoá trên địa bàn huyện

Định Hoá, tỉnh Thái Nguyên.....................................................................................76

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ.....................................................................................84

1. Kết luận .................................................................................................................84

2. Đề nghị ..................................................................................................................85

2.1. Đối với Nhà nước...............................................................................................85

2.2. Đối với chính quyền cấp tỉnh, huyện .................................................................85

2.3. Đối với các hộ gia đình ......................................................................................86

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................87

PHỤ LỤC

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyện Định Hoá năm 2015 ......................35

Bảng 3.2. Tình hình nhân khẩu và lao động của huyện Định Hoá ...........................36

Bảng 3.3. Kết quả sản xuất các ngành kinh tế của huyện Định Hoá giai đoạn

2013 - 2015 ..............................................................................................40

Bảng 3.4: Giá trị sản xuất chăn nuôi của huyện Định Hoá.......................................43

Bảng 3.5. Phát triển sản xuất ngành chăn nuôi .........................................................44

Bảng 3.6. Số lượng và sản lượng gia súc của hộ điều tra .........................................48

Bảng 3.7: Một số chỉ tiêu hiệu quả kinh tế của các hộ chăn nuôi.............................50

Bảng 3.8: Tình hình chung của hộ điều tra ...............................................................51

Bảng 3.9 : Tình hình lao động, nhân khẩu bình quân hộ điều tra .............................53

Bảng 3.10: Tình hình nguồn giống và cơ cấu giống chăn nuôi trong nhóm hộ

điều tra .....................................................................................................55

Bảng 3.11: Tình hình sử dụng thức ăn trong chăn nuôi của các hộ điều tra:............58

Bảng 3.12 : Hệ thống chuồng trại chăn nuôi của hộ điều tra....................................60

Bảng 3.13 : Đầu tư chi phí cho chăn nuôi lợn thịt ....................................................62

Bảng 3.14: Đầu tư chi phí cho chăn nuôi lợn nái......................................................64

Bảng 3.15: Đầu tư chi phí cho chăn nuôi bò.............................................................65

Bảng 3.16: Tỷ lệ tiêu thụ sản phẩm của các hộ ở các thị trường ..............................67

Bảng 3.17: ý kiến của các hộ về phát triển chăn nuôi gia súc ..................................69

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của Đề tài

Chăn nuôi là một trong hai ngành sản xuất chính của sản xuất nông

nghiệp, nó có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế xã hội, nó cung cấp

thực phẩm giàu dinh dưỡng cho con người, cung cấp sức kéo và phân bón cho

trồng trọt, nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, hàng hoá cho xuất khẩu.

Nước ta là nước nông nghiệp với trên 70% dân số sống bằng nông

nghiệp, việc phát triển chăn nuôi không những tăng sản phẩm xã hội mà còn

giải quyết việc làm, sử dụng triệt để và hiệu quả trồng trọt, tăng thu nhập cho

nông dân góp phần xoá đói giảm nghèo trong nông thôn. Điều đó lý giải tại

sao bất kì quốc gia nào trên thế giới khi phát triển nghành nông nghiệp thì đều

phát triển song song cả ngành trồng trọt và chăn nuôi. Ở nước ta từ xưa tới

nay ngành trồng trọt vẫn được coi là ngành sản xuất chính trong sản xuất

nông nghiệp, vì vậy ngành chăn nuôi đã phần nào bị xem nhẹ. Điều này đã

đẫn đến mất cân đối của sản xuất nông nghiệp và phần nào đã hạn chế sự phát

triển của ngành nông nghiệp.

Đại bộ phận người dân chăn nuôi theo kinh nghiệm; thiếu kiến thức

chuyên môn, ít quan tâm về thông tin thị trường, nếu có thì thiếu cụ thể; hiểu

biết về sản xuất hàng hóa chưa trở thành tiềm thức; kinh tế phát triển chưa

đồng đều giữa các vùng là những rào cản trong phát triển chăn nuôi hàng hóa

hiện nay.

Để nâng cao hiệu quả chăn nuôi, ngoài đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn

giống có giá trị kinh tế cao ngành nông nghiệp tiếp tục tập trung ưu tiên phát

triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa.

Trong suốt quá trình đổi mới bên cạnh những thành tựu đạt được chăn

nuôi vẫn còn một số yếu kém, tồn tại làm hạn chế, làm cho chất lượng sản

phẩm còn thấp, giá thành sản xuất cao, làm hạn chế tính cạnh tranh của hàng

2

hoá. Để hội nhập với thị trường khu vực và quốc tế, giữ được thị trường trong

nước, chúng ta phải phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa.

So với ngành trồng trọt việc cơ giới hóa, tự động hóa các quá trình sản

xuất có thể áp dụng nhanh chóng trong chăn nuôi và nó sử dụng đầy đủ hợp lý

đất đai, tận dụng triệt để các phế phụ phẩm có giá trị thấp nhưng sản phẩm lại

thu được nhiều hơn và có giá trị cao.

Thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp và nông thôn với

nhiệm vụ là mục tiêu của ngành chăn nuôi. Định Hóa là một huyện miền

núi của tỉnh Thái Nguyên có nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp, công

nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, huyện xa nhất tỉnh và là trung tâm

ATK. Trong những năm gần đây, kinh tế nông thôn của huyện đã có bước

phát triển, nhưng cơ bản vẫn là nền kinh tế thuần nông, hàng hoá ít, hiệu

quả kinh tế thấp. Một trong những nguyên nhân quan trọng là nền nông

nghiệp của huyện còn nhiều trở ngại, chưa thực sự đi vào sản xuất hàng

hóa. Chính vì vậy, nghiên cứu phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất

hàng hóa là hết sức cần thiết đối với địa phương. Do đó tôi chọn Đề tài:

"Giải pháp phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa ở huyện

Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên".

2. Mục tiêu của đề tài

2.1. Mục tiêu chung

Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng tình hình phát triển chăn nuôi hàng

hoá ở huyện Định Hoá, đánh giá những mặt tích cực, những tồn tại, những

tiềm năng từ đó, đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển chăn nuôi

theo hướng hàng hóa, nâng cao hiệu quả sản xuất, góp phần phát triển kinh tế

xã hội và đẩy nhanh việc thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá

của huyện.

3

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển chăn nuôi

theo hướng sản xuất hàng hóa.

- Phân tích, đánh giá thực trạng tình hình sản xuất của ngành chăn và

các nhân tố ảnh hưởng tới chăn nuôi của huyện theo hướng sản xuất hàng hóa.

- Đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm phát triển ngành chăn nuôi theo

hướng sản xuất hàng hóa.

- Phân tích xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất hàng hóa

ngành chăn nuôi.

3. Ý nghĩa của đề tài

- Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa lý luận và thực tiễn thiết

thực, là tài liệu giúp huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên xây dựng kế hoạch

phát triển chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa của huyện theo hướng

CNH - HĐH.

- Luận văn là một công trình khoa học, là tài liệu tham khảo cho những

người học tập và nghiên cứu trong lĩnh vực chăn nuôi hàng hoá.