Đổi mới quản lý vốn tự có tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho các ngân hàng thương mại cổ phần thành phố Hồ Chí Minh: Luận án Tiến sĩ Kinh tế / Nguyễn Quốc Khánh

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

NGUYEÃN QUOÁC KHAÙNH

ÑOÅI MÔÙI QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ TAÏO

MOÂI TRÖÔØNG CAÏNH TRANH LAØNH MAÏNH

CHO CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

COÅ PHAÀN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ KINH TEÁ

THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH NAÊM 2007

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

NGUYEÃN QUOÁC KHAÙNH

ÑOÅI MÔÙI QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ TAÏO

MOÂI TRÖÔØNG CAÏNH TRANH LAØNH MAÏNH

CHO CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI

COÅ PHAÀN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH

Chuyeân ngaønh : TAØI CHÍNH, LÖU THOÂNG TIEÀN TEÄ VAØ TÍN DUÏNG

Maõ soá : 5. 02. 09

LUAÄN AÙN TIEÁN SÓ KINH TEÁ

NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC:

1. NGND.TS NGUYEÃN VAÊN HAØ

2. TS LEÂ THÒ HIEÄP THÖÔNG

THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH NAÊM 2007

Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi.

Caùc soá lieäu, keát quaû neâu trong luaän aùn laø trung thöïc vaø chöa

töøng ñöôïc coâng boá trong baát cöù coâng trình naøo khaùc.

Taùc giaû Luaän aùn

Nguyeãn Quoác Khaùnh

MUÏC LUÏC

Trang phuï bìa Trang

Lôøi cam ñoan

Muïc luïc

Danh muïc caùc kyù hieäu, caùc chöõ vieát taét,

Danh muïc caùc Baûng soá lieäu, caùc Bieåu döõ lieäu,

Danh muïc caùc hình minh hoaï, ñoà thò, coâng thöùc xaùc ñònh.

MÔÛ ÑAÀU 1

CHÖÔNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ

CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI. 4

1.1. MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ VOÁN TÖÏ COÙ CUÛA NHTM . 4

1.1.1. Khaùi quaùt veà voán töï coù cuûa NHTM. 4

1.1.2. Caáu thaønh voán töï coù cuûa NHTM. 7

1.1.3. Caùc ñaëc tröng cuûa voán töï coù cuûa NHTM. 9

1.1.4. Caùc chöùc naêng cô baûn cuûa voán töï coù cuûa NHTM. 10

1.2. YEÂU CAÀU ÑAÛM BAÛO AN TOAØN VOÁN TRONG HÑKD NGAÂN HAØNG. 12

1.2.1. Quy ñònh chung veà cheá ñoä an toaøn voán. 13

1.2.2. Nhöõng thay ñoåi veà caùc chuaån möïc ñaùnh giaù an toaøn voán. 17

1.2.3. Caùc quy ñònh phaùp luaät ñieàu chænh caùc chuaån möïc ñaùnh giaù an toaøn voán. 21

1.2.4. Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán caùc chuaån möïc ñaùnh giaù an toaøn voán. 30

1.2.5. Xu höôùng ñoåi môùi caùc chuaån möïc ñaùnh giaù an toaøn voán. 33

1.3. NHIEÄM VUÏ, NOÄI DUNG, MOÂ HÌNH VAØ ÑIEÀU KIEÄN QUAÛN LYÙ VTC TRONG HÑKD CUÛA NHTM . 35

1.3.1. Nhieäm vuï quaûn lyù voán töï coù cuûa NHTM. 36

1.3.2. Noäi dung quaûn lyù voán töï coù cuûa NHTM. 36

1.3.3. Caùc moâ hình quaûn lyù voán töï coù cuûa NHTM. 37

1.3.4. Ñieàu kieän quaûn lyù voán töï coù cuûa NHTM. 46

1.4. VAI TROØ QUAÛN LYÙ RUÛI RO VAØ THU NHAÄP TRONG QUAÛN LYÙ VTC CUÛA NHTM. 47

1.4.1. Vai troø cuûa quaûn lyù ruûi ro. 47

1.4.2. Vai troø cuûa quaûn lyù thu nhaäp. 51

1.4.3. Vai troø cuûa quaûn lyù toång hôïp ruûi ro vaø thu nhaäp. 52

1.5. NHÖÕNG BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM RUÙT RA TÖØ QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ NGAÂN HAØNG ÔÛ CAÙC

NÖÔÙC TRONG KHU VÖÏCVAØ TREÂN THEÁ GIÔÙI. 56

1.5.1. Nhöõng kinh nghieäm quaûn lyù voán töï coù ngaân haøng ôû taàm vó moâ. 56

1.5.2. Nhöõng kinh nghieäm quaûn lyù voán töï coù ngaân haøng ôû taàm vi moâ. 61

1.5.3. Baøi hoïc kinh nghieäm quaûn lyù voán töï coù cho hoaït ñoäng ngaân haøng taïi Vieät Nam. 63

KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 64

CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ

TAÏI CAÙC NHTMCP TP.HCM. 65

2.1. THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ CUÛA CAÙC NHTM TAÏI VIEÄT NAM. 65

2.1.1. Boái caûnh kinh teá tröôùc yeâu caàu chuaån hoaù an toaøn voán töï coù. 65

2.1.2. Ñaëc thuø hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM taïi Vieät Nam. 67

2.1.3. Ñaùnh giaù chung tình hình ñaàu tö voán vaøo caùc NHTM taïi Vieät Nam. 68

2.2. THÖÏC TRAÏNG QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ TAÏI CAÙC NHTMCP TP.HCM. 71

2.2.1. Thöïc traïng chung veà quaûn lyù voán töï coù taïi caùc NHTMCP TP.HCM. 71

2.2.2. Phaân tích naêng löïc taøi chính cuûa caùc NHTMCP TP.HCM. 83

2.2.3. Phaân tích hieäu quaû aùp duïng caùc chuaån möïc ñaùnh giaù voán töï coù an toaøn

theo quy ñònh cuûa BIS taïi NHTMCP AÙ Chaâu (ACB). 100

2.3. NHÖÕNG KEÁT QUAÛ VAØ HAÏN CHEÁ TRONG QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ TAÏI CAÙC NHTMCP TP.HCM104

2.3.1. Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc. 104

2.3.2. Nhöõng haïn cheá trong quaûn lyù voán töï coù taïi caùc NHTMCP TP.HCM. 105

2.4. NHÖÕNG NGUYEÂN NHAÂN CHUÛ YEÁU CUÛA TOÀN TAÏI TRONG QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ TAÏI CAÙC

NHTMCP TP.HCM. 108

KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 114

CHÖÔNG 3: ÑOÅI MÔÙI QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ TAÏO MOÂI TRÖÔØNG

CAÏNH TRANH LAØNH MAÏNH CHO CAÙC NHTMCP TP.HCM. 115

3.1. ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN VAØ ÑOÅI MÔÙI QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ ÑOÁI VÔÙI CAÙC NHTMCP

TP.HCM GIAI ÑOAÏN TÖØ 2007 – 2020. 115

3.1.1. Nhu caàu voán töï coù toái thieåu cho muïc tieâu phaùt trieån giai ñoaïn 2007 - 2020. 115

3.1.2. Quaûn lyù quaù trình taêng tröôûng voán töï coù trung bình ñoái vôùi caùc

NHTMCP TP.HCM. 118

3.1.3. Muïc tieâu phaùt trieån voán töï coù ñoái vôùi caùc NHTMCP TP.HCM. 124

3.1.4. Nguyeân taéc phaùt trieån voán töï coù ñoái vôùi caùc NHTMCP TP.HCM. 124

3.1.5. Ñònh höôùng ñoåi môùi quaûn lyù voán töï coù ñoái vôùi caùc NHTMCP TP.HCM. 126

3.2. GIAÛI PHAÙP ÑOÅI MÔÙI QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ ÑOÁI VÔÙI CAÙC NHTMCP TP.HCM. 127

3.2.1. Söûa ñoåi theå cheá, xaùc ñònh moâ hình vaø ñònh vò thò tröôøng muïc tieâu. 127

3.2.2. Ñoåi môùi cô cheá quaûn trò ruûi ro theo coâng ngheä quaûn trò hieän ñaïi. 132

3.2.3. Ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù an toaøn voán phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa BIS. 141

3.2.4. Taùi caáu truùc sôû höõu voán coå phaàn theo höôùng beàn vöõng. 153

3.3. GIAÛI PHAÙP ÑOÁI VÔÙI CAÙC CÔ QUAN QUAÛN LYÙ, GIAÙM SAÙT AN TOAØN VOÁN TÖÏ COÙ. 161

3.3.1. Ñoåi môùi cô cheá chính saùch giaùm saùt, ñaùnh giaù an toaøn voán. 161

3.3.2. Môû roäng khung tyû leä ñaùnh giaù voán töï coù an toaøn. 164

3.3.3. Aùp duïng heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù voán töï coù an toaøn ña daïng. 166

3.3.4. Thöïc hieän cô cheá ña phaân taàng trong quaûn lyù, giaùm saùt an toaøn voán. 168

3.3.5. Xaây döïng cheá ñoä kyû luaät an toaøn voán chaët cheõ, nghieâm minh. 169

3.3.6. Hoaøn thieän cô cheá thanh tra, giaùm saùt an toaøn voán. 171

3.4. KIEÁN NGHÒ GIAÛI PHAÙP HOÃ TRÔÏ ÑOÅI MÔÙI QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ. 173

3.4.1. Kieán nghò vôùi Nhaø nöôùc Vieät Nam. 173

3.4.2. Kieán nghò vôùi Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam. 176

3.4.3. Kieán nghò vôùi UBND Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 180

KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 182

KEÁT LUAÄN 183

DANH MUÏC CAÙC COÂNG TRÌNH CUÛA TAÙC GIAÛ

DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO

DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT

NHTM : Ngaân haøng thöông maïi

NHTMCP : Ngaân haøng thöông maïi Coå phaàn

NHTMNN : Ngaân haøng thöông maïi Nhaø nöôùc

NHTMLD : Ngaân haøng thöông maïi Lieân doanh

NHTMNNg : Ngaân haøng thöông maïi Nöôùc ngoaøi

NHTP : Ngaân haøng Thaønh phoá

NHTMVN : Ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam

NHNN : Ngaân haøng Nhaø nöôùc

NHTTQT : Ngaân haøng Phuïc vuï Thanh toaùn Quoác teá (BIS)

NHTMTNc : Ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc

TCTC, TCTD : Toå chöùc Taøi chính, Toå chöùc Tín duïng

HTXTD : Hôïp taùc xaõ Tín duïng.

DNNN : Doanh nghieäp Nhaø nöôùc

DNNNg : Doanh nghieäp Nöôùc ngoaøi

DNCP : Doanh nghieäp Coå phaàn

DNTN : Doanh nghieäp Tö nhaân

DNVVN : Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû

HÑKD : Hoaït ñoäng kinh doanh

HÑLS, HÑGD : Hôïp ñoàng laõi suaát, Hôïp ñoàng giao dòch

HÑQT : Hoäi ñoàng quaûn trò.

KTTÑPN : Kinh teá troïng ñieåm Phía Nam

Voán Csh : Voán chuû sôû höõu

DTBS VÑL : Döï tröõ Boå sung Voán ñieàu leä

TSC, TSN : Taøi saûn Coù, Taøi saûn Nôï.

CPHÑ : Chi phí Hoaït ñoäng

BCÑTS : Baûng Caân ñoái Taøi saûn.

KNTT : Khaû naêng Thanh toaùn

CV TDH : Cho vay Trung Daøi haïn

TP, CP : Traùi phieáu, Coå phieáu

ADB, WB, WTO,… : Teân vieát taét thoâng duïng cuûa caùc toå chöùc taøi chính quoác teá

DANH MUÏC CAÙC BAÛNG

Trang

Baûng (1.1) : Tyû leä naém giöõ Sôû höõu Coå phaàn cuûa caùc NHNNg ôû caùc nöôùc Asean 59

Baûng (1.2) : Tyû leä naém giöõ toång Taøi saûn coù cuûa caùc NHNNg ôû caùc nöôùc Asean 59

Baûng (1.3) : Soá löôïng caùc NHNNg vaø NHTMTNc ôû caùc nöôùc Asean 59

Baûng (2.1) : Cô caáu voán ñieàu leä cuûa caùc NHTM taïi Vieät Nam tính ñeán 31/12/2006. 69

Baûng (2.2) : Cô caáu naém giöõ Nguoàn taøi chính caùc NHTM TP.HCM tính ñeán 31/12/2006 71

Baûng (2.3) : Taêng tröôûng Hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM TP.HCM naêm 06/05. 72

Baûng (2.4) : Bieán ñoäng Heä soá Hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM TP.HCM naêm 06/05 72

Baûng (2.5) : Cô caáu Voán vaø caùc Quyõ cuûa caùc NHTM TP.HCM tính ñeán 31/12/06 73

Baûng (2.6) : Tình hình an toaøn Voán cuûa caùc NHTM TP.HCM tính ñeán 31/12/06. 75

Baûng (2.7) : Khaû naêng Thanh toaùn cuûa caùc NHTM TP.HCM tính ñeán 31/12/06. 76

Baûng (2.8) : Cô caáu Dö nôï cuûa caùc NHTM TP.HCM tính ñeán 31/12/06. 78

Baûng (2.9) : Cô caáu Nguoàn thu cuûa caùc NHTM TP.HCM naêm 2006. 79

Baûng (2.10): Keát quaû Taøi chính cuûa caùc NHTM TP.HCM naêm 2006. 80

Baûng (2.11): Cô caáu Söû duïng Chi phí cuûa caùc NHTM TP.HCM naêm 2006. 81

Baûng (2.12): Tình hình Phaùt trieån theo Quy moâ voán cuûa caùc NHTMCP TP.HCM. 85

Baûng (2.13): Maïng löôùi Hoaït ñoäng cuûa caùc NHTMCP TP.HCM tính ñeán 31/12/06. 88

Baûng (2.14): Xeáp loaïi Chaát löôïng hoaït ñoäng caùc NHTMCP TP.HCM töø 02-05 88

Baûng (2.15): Tình hình Saùp nhaäp, Hôïp nhaát caùc NHTMCP TP.HCM töø 97 - 06. 89

Baûng (2.16): Tình hình baùn Coå phaàn cho caùc Ñoái taùc Chieán löôïc nöôùc ngoaøi 90

Baûng (2.17) : Phaân tích Tình hình taêng tröôûng vaø Cô caáu Voán caùc NHTMCP TP.HCM 91

Baûng (2.18): Tyû leä caáu phaàn VTC/TSC rr cuûa 5 NHTMCP daãn ñaàu taïi TP.HCM 92

Baûng (2.19): Phaân tích tình hình Trích laäp döï phoøng taïi caùc NHTMCP TP.HCM 94

Baûng (2.20): Bieán ñoäng Cô caáu Taøi saûn sinh lôïi/TSC cuûa caùc NHTMCP TP.HCM 95

Baûng (2.21): Bieán ñoäng Cô caáu Voán huy ñoäng caùc NHTMCP TP.HCM töø 02-06 96

Baûng (2.22): Tình hình Ñaûm baûo Khaû naêng Chi traû cuûa caùc NHTMCP TP.HCM 97

Baûng (2.23): Phaân tích Chung tình hình Taøi chính cuûa caùc NHTMCP TP.HCM 98

Baûng (2.24): Bieán ñoäng Heä soá taøi chính cuûa caùc NHTMCP TP.HCM töø 03 - 06 99

Baûng (3.1) : Döï ñoaùn Nhu caàu Voán toái thieåu cho HÑNH töø naêm 2007 -2015 116

Baûng (3.2) : Xaùc ñònh Muïc tieâu quaù trình taêng tröôûng VTC trung bình cho caùc

NHTMCP TP.HCM töø naêm 2007 - 2010. 119

Baûng (3.3) : Döï kieán Keá hoaïch Taøi chính toång theå theo caùc muïc tieâu hoaït ñoäng

trung bình cho caùc NHTMCP TP.HCM töø naêm 2007 - 2010. 121

Baûng (3.4) : Döï kieán Nhu caàu boå sung VTC trung bình töø caùc nguoàn noäi löïc cho caùc

NHTMCP TP.HCM töø naêm 2007 - 2010. 122

Baûng (3.5) : Döï kieán Nhu caàu boå sung VTC trung bình töø caùc nguoàn voán beân ngoaøi cho

caùc NHTMCP TP.HCM töø naêm 2007 - 2010. 123

Baûng (3.6) : Moâ phoûng Kyõ thuaät hoaùn ñoåi Voán theo phöông phaùp tyû troïng ruûi ro 149

Baûng (3.7) : Moâ phoûng Kyõ thuaät hoaùn ñoåi Laõi suaát TSC ruûi ro theo SWAP 152

DANH MUÏC CAÙC BIEÅU

Trang

Bieåu (1.1) : Quy ñònh veà Tyû leä Voán toái thieåu cuûa Basel I. 24

Bieåu (1.2) : Quy ñònh chi tieát aùp duïng Tyû leä Voán toái thieåu cuûa Basel I. 24

Bieåu (1.3) : Xaùc ñònh caùc Chæ tieâu Sinh lôïi theo Heä soá ROIF vaø ROFL. 43

Bieåu (1.4) : Phaân tích taùc ñoäng cuûa Ñoøn caân nôï vaø Möùc sinh lôïi ñeán ROFL. 43

Bieåu (1.5) : Quy ñònh Tyû leä Voán töï coù toái thieåu ñoái vôùi caùc NHTM taïi Hoa Kyø. 62

Bieåu (1.6) : Baûng ñaùnh giaù ñieåm soá Voán an toaøn taïi caùc NHTM Hoa Kyø. 62

Bieåu (2.1) : Phaân tích Phöông phaùp xaùc ñònh Voán töï coù ñeå tính Tyû leä an toaøn voán

toái thieåu theo caùch tính cuõ vaø môùi. 100

Bieåu (2.2) : Phaân tích Phöông phaùp xaùc ñònh ruûi ro noäi baûng theo caùch tính cuõ vaø môùi. 101

Bieåu (2.3) : Phaân tích Phöông phaùp xaùc ñònh ruûi ro ngoaïi baûng theo caùch tính cuõ vaø môùi. 102

Bieåu (2.4) : Phaân tích Phöông phaùp xaùc ñònh Hôïp ñoàng giao dòch laõi suùaât, Hôïp

ñoàng giao dòch ngoaïi teä theo caùch tính cuõ vaø môùi. 102

Bieåu (2.5) : Phaân tích chung hieäu quaû cuûa Phöông phaùp xaùc ñònh Voán töï coù an

toaøn toái thieåu theo caùch tính cuõ vaø môùi. 103

Bieåu (3.1) : Döï kieán Heä thoáng khung Tyû leä ñaùnh giaù Voán töï coù an toaøn. 165

DANH MUÏC CAÙC HÌNH MINH HOAÏ

Trang

Hình (1.1) : Moâ hình quaûn lyù Voán töï coù toång quaùt. 37

Hình (1.2) : Moâ hình quaûn lyù Voán töï coù truyeàn thoáng. 38

Hình (1.3) : Moâ hình quaûn lyù Voán töï coù theo Heä soá ROIF vaø ROFL. 42

Hình (1.4) : Moâ hình xu theá phaùt trieån hoaït ñoäng cuûa caùc NHTM. 56

Hình (2.1a): So saùnh Tyû leä Voán ñieàu leä bình quaân giöõa caùc NHTM. 69

Hình (2.1b): So saùnh Möùc Voán ñieàu leä bình quaân giöõa caùc NHTM. 70

Hình (2.2) : Tyû leä naém giöõ caùc nguoàn taøi chính cuûa caùc NHTM TPHCM. 71

Hình (2.3) : So saùnh Heä soá Taøi saûn coù/Voán chuû sôû höõu cuûa caùc NHTM TPHCM. 72

Hình (2.4) : So saùnh Caáu truùc Voán töï coù giöõa 5 NHTMCP daãn ñaàu vaø NHNNg. 74

Hình (2.5) : So saùnh Chaát löôïng Tín duïng giöõa caùc NHTM taïi TP.HCM. 75

Hình (2.6) : So saùnh Khaû naêng Thanh khoaûn giöõa caùc NHTM taïi TP.HCM. 77

Hình (2.7) : So saùnh Cô caáu nguoàn thu giöõa 5 NHTMCP daãn ñaàu vaø NHNNg. 79

Hình (2.8) : So saùnh Cô caáu Chi phí giöõa 5 NHTMCP daãn ñaàu vaø NHNNg. 82

Hình (2.9) : Cô caáu Söû duïng voán cuûa caùc NHTMCP TP.HCM naêm 2006. 95

Hình (2.10): So saùnh Cô caáu Voán huy ñoäng caùc NHTMCP TP.HCM naêm 05-06. 96

DANH MUÏC CAÙC COÂNG THÖÙC TÍNH TOAÙN

Trang

Phöông trình (1.1) : Caùc Chæ tieâu xaùc ñònh Voán töï coù ñaày ñuû cuûa Uûy ban Basel. 27

Phöông trình (1.2) : Moâ hình quaûn lyù Voán truyeàn thoáng. 38

Phöông trình (1.3) : Moâ hình xaùc ñònh Heä soá ROIF vaø ROFL. 41

Phöông trình (1.4) : Moâ hình toång hôïp Heä soá ROIF vaø ROFL. 42

Phöông trình (1.5) : Moâ hình taêng tröôûng Tích saûn. 45

Phöông trình (1.6) : Moâ hình toång hôïp Heä soá ROA vaø ROE. 45

1

MÔÛ ÑAÀU

l. TÍNH CAÁP THIEÁT CUÛA ÑEÀ TAØI.

Trong neàn kinh teá thò tröôøng, voán töï coù laø cô sôû hình thaønh phaùp lyù kinh

doanh cho caùc doanh nghieäp, ñoàng thôøi cuõng laø yeáu toá taøi chính quan troïng nhaát

trong vieäc ñaûm baûo caùc khoaûn nôï ñoái vôùi khaùch haøng. Trong lónh vöïc kinh doanh

tieàn teä, voán töï coù coøn laø yeáu toá coù yù nghóa quyeát ñònh soáng coøn ñeán söï hình thaønh

vaø phaùt trieån laâu daøi cuûa ngaân haøng.

Duy trì quy moâ voán töï coù hôïp lyù, ñaûm baûo khaû naêng taêng tröôûng voán töï coù

maïnh meõ phuø hôïp vôùi chieán löôïc phaùt trieån coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán naêng löïc taøi

chính cuûa ngaân haøng. Noùi khaùc ñi, khi voán töï coù cuûa ngaân haøng ñöôïc quaûn lyù höõu

hieäu theo coâng ngheä hieän ñaïi baèng nhöõng tieâu chuaån an toaøn tieân tieán thì naêng löïc

taøi chính cuûa ngaân haøng seõ ñöôïc nhaân leân nhieàu laàn. Naêng löïc taøi chính cao vaø

laønh maïnh laø ñieàu kieän cô baûn ñeå ngaân haøng môû roäng khaû naêng huy ñoäng voán,

taêng cöôøng naêng löïc caïnh tranh, taêng cöôøng khaû naêng töï baûo veä tröôùc caùc ruûi ro

vaø phaùt trieån oån ñònh, beàn vöõng.

Tuy nhieân, moät trong soá nhöõng ñieåm yeáu cuûa heä thoáng NHTMCP Vieät Nam

hieän nay ñoù laø quy moâ voán töï coù quaù thaáp vaø trình ñoä quaûn lyù an toaøn voán vaãn

coøn quaù yeáu keùm. Ñieåm yeáu naøy ñaõ vaø ñang coù nhöõng aûnh höôûng xaáu ñeán khaû

naêng caïnh tranh, uy tín, vò theá vaø möùc ñoä an toaøn trong kinh doanh cuûa caùc

NHTMCP. Khaéc phuïc ñieåm yeáu naøy caøng coù yù nghóa quan troïng hôn khi Vieät

Nam ñang ñöùng tröôùc ngöôõng cöûa hoäi nhaäp kinh teá toaøn caàu. Vaán ñeà ñaët ra laø laøm

theá naøo ñeå caùc NHTMCP coù ñuû khaû naêng ñeå choáng ñôõ vôùi nhöõng aùp löïc caïnh

tranh töø söï “ñoå boä” cuûa caùc NHNNg, vaø vöôït qua nhöõng raøng buoäc khaét khe bôûi

2

caùc ñaïo luaät giaùm saùt an toaøn voán ôû ñaúng caáp cao cuûa cô quan giaùm saùt ngaân haøng

quoác teá maø vaãn ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu sinh lôïi cuûa mình.

Maëc daàu, caùc quy ñònh veà an toaøn voán töï coù trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân

haøng ôû Vieät Nam gaàn ñaây ñaõ ñöôïc caûi thieän theo caùc quy ñònh cuûa quoác teá, nhöng

caùc NHTMCP vaãn chöa theå thöïc thi ñöôïc do coøn coù quaù nhieàu yeáu keùm veà trình ñoä,

coâng ngheä, chuaån möïc vaø ñieàu kieän phaùp lyù. Maët khaùc trong quaù trình trieån khai,

nhieàu baát caäp giöõa caùc ngaân haøng ñaõ phaùt sinh, nhieàu vaán ñeà khoù khaên ñaët ra,…

Nhaèm giuùp caùc NHTMCP TP.HCM nhanh choùng hieän ñaïi hoùa, phuø hôïp vôùi

söï phaùt trieån cuûa caùc chuaån möïc quoác teá veà an toaøn voán vaø thöïc tieãn cuûa Vieät

Nam, qua ñoù ñaåy maïnh taêng tröôûng, môû roäng khaû naêng sinh lôïi, töøng böôùc xaùc laäp

ñöôïc vò theá caïnh tranh beàn vöõng treân thò tröôøng trong nöôùc vaø quoác teá, taùc giaû ñaõ

choïn ñeà taøi “Ñoåi môùi quaûn lyù voán töï coù taïo moâi tröôøng caïnh tranh laønh maïnh cho

caùc NHTMCP TP.HCM” ñeå thöïc hieän luaän aùn tieán só cuûa mình.

ll. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU.

Muïc ñích nghieân cöùu cuûa luaän aùn nhaèm laøm saùng toû caùc luaän cöù khoa hoïc caû

veà lyù luaän vaø thöïc tieãn quaûn lyù voán töï coù trong hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng.

Khaûo cöùu thöïc traïng quaûn lyù voán töï coù vaø ñeà xuaát heä thoáng caùc giaûi phaùp ñoåi môùi

toaøn dieän quaûn lyù voán töï coù phuø hôïp vôùi yeâu caàu chuaån hoùa an toaøn voán trong hoaït

ñoäng kinh doanh ngaân haøng quoác teá, taïo ñieàu kieän ñeå caùc NHTMCP TP.HCM phaùt

trieån hieäu quaû, oån ñònh vaø beàn vöõng.

lll. ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU.

Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän aùn laø heä thoáng lyù luaän veà quaûn lyù voán töï coù,

heä thoáng phaùp luaät, heä thoáng caùc chuaån möïc ñaùnh giaù, giaùm saùt an toaøn voán töï coù.

Troïng taâm nghieân cöùu laø caùc vaán ñeà veà kyõ naêng quaûn trò voán töï coù cuûa caùc

NHTM vaø phöông thöùc quaûn lyù voán cuûa cô quan giaùm saùt ngaân haøng theo yeâu caàu

quaûn lyù an toaøn voán töï coù hieän ñaïi cuûa BIS,… taïi caùc NHTMCP TP.HCM.

3

lV. PHÖÔNG PHAÙP TOÅ CHÖÙC NGHIEÂN CÖÙU.

Luaän aùn söû duïng toång hôïp caùc phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc keát hôïp

vôùi caùc phöông phaùp thoáng keâ, so saùnh, xöû lyù heä thoáng, moâ hình hoaù kinh teá vó

moâ, coù ñoái chöùng vôùi caùc phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc khaùc. Luaän aùn ñaõ

tieáp thu yù kieán phaûn bieän cuûa nhieàu chuyeân gia, caùn boä quaûn lyù, ñieàu haønh coù lieân

quan ñeå hoaøn thieän caùc giaûi phaùp.

V. NHÖÕNG ÑIEÅM MÔÙI CUÛA LUAÄN AÙN.

ƒ Söûa ñoåi theå cheá quyeàn sôû höõu voán coå phaàn phuø hôïp vôùi nhöõng ñoåi môùi töø Luaät

Doanh nghieäp. Phaùt trieån hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng theo moâ hình taäp ñoaøn taøi chính

ña naêng, ñònh vò laïi thò tröôøng muïc tieâu;

ƒ Ñoåi môùi cô caáu voán töï coù an toaøn, xaây döïng chieán löôïc taùi caáu truùc sôû höõu voán

coå phaàn beàn vöõng; Ñoåi môùi chöông trình, noäi dung, cô cheá, chính saùch quaûn lyù, giaùm

saùt, ñaùnh giaù an toaøn voán phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån cuûa neàn kinh teá vaø loä trình

thöïc hieän caùc cam keát quoác teá;

ƒ Ñoåi môùi quaûn lyù, ñaùnh giaù voán töï coù an toaøn theo höôùng môû roäng khung tyû leä

theo khaû naêng ñaùp öùng voán vaø möùc ñoä ruûi ro, aùp duïng heä thoáng chæ tieâu ña daïng coù

ñieàu kieän, thöïc hieän cô cheá quaûn lyù ña phaân taàng.

Ngoaøi phaàn môû ñaàu vaø keát luaän, luaän aùn daøi 184 trang, vôùi 12 Bieåu; 34

Baûng; 15 Hình minh hoaï, 6 phöông trình. Noäi dung chính cuûa luaän aùn ñöôïc theå

hieän ôû ba chöông (I, II vaø III).

4

CHÖÔNG 1

CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ QUAÛN LYÙ VOÁN TÖÏ COÙ

CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI.

1.1. MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ CHUNG VEÀ VOÁN TÖÏ COÙ CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI.

1.1.1. Khaùi quaùt veà voán töï coù cuûa ngaân haøng thöông maïi.

1.1.1.1. Caùc khaùi nieäm veà voán töï coù cuûa ngaân haøng thöông maïi.

Nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa moät ngaân haøng thöông maïi (NHTM) ñang hoaït

ñoäng kinh doanh treân thò tröôøng thöôøng ñöôïc phaân chia thaønh boán loaïi:

− Voán cuûa NHTM goàm voán ñieàu leä vaø voán xaây döïng cô baûn;

− Caùc quyõ cuûa NHTM;

− Lôïi nhuaän chöa phaân phoái cuûa NHTM;

− Caùc khoaûn cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn, tyû giaù hoái ñoaùi, vaøng baïc,….

Nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa NHTM coøn ñöôïc goïi laø voán töï coù cuûa NHTM.

Ñöùng ôû goùc ñoä ruûi ro kinh doanh, voán töï coù cuûa NHTM ñöôïc xem laø “söùc maïnh

vaø ñeäm” an toaøn cho hoaït ñoäng kinh doanh ngaân haøng.

ƒ Theo Luaät caùc TCTD Vieät Nam ñaõ söûa ñoåi vaø boå sung naêm 2004 [25]

, voán töï coù cuûa

NHTM bao goàm: giaù trò thöïc coù cuûa voán ñieàu leä, caùc quyõ döï tröõ vaø moät soá taøi saûn nôï

khaùc, goàm caùc khoaûn voán ñieàu leä, quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä, quyõ döï tröõ ñaëc bieät

ñeå döï phoøng buø ñaép ruûi ro, lôïi nhuaän chöa chia, giaù trò taêng theâm do ñònh giaù laïi taøi

saûn coá ñònh, voán Nhaø nöôùc caáp ñeå cho vay daøi haïn, caùc loaïi voán, quyõ khaùc,...

ƒ Theo Quyeát ñònh soá 457/2005/QÑ-NHNN [25] ngaøy 19/4/2005 cuûa Thoáng ñoác

NHNNVN, voán töï coù cuûa NHTM Vieät Nam goàm hai loaïi voán caáp 1 vaø voán caáp 2.

5

− Voán caáp 1, goàm voán ñieàu leä (bao goàm voán ñaõ ñöôïc caáp vaø voán ñaõ goùp) vaø caùc

quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä, quyõ döï phoøng taøi chính, quyõ ñaàu tö phaùt trieån nghieäp

vuï, lôïi nhuaän khoâng chia, tröø ñi khoaûn giaù trò cheânh leäch lôïi theá thöông maïi;

− Voán caáp 2, goàm nhöõng khoaûn nôï coù tính chaát nhö voán coù theå ñöôïc söû duïng

ngay ñeå buø ñaép trong hoaït ñoäng kinh doanh, bao goàm: 50% phaàn giaù trò taêng theâm

cuûa taøi saûn coá ñònh ñöôïc ñònh giaù laïi; 40% phaàn giaù trò taêng theâm cuûa caùc chöùng

khoaùn ñaàu tö; traùi phieáu chuyeån ñoåi hoaëc coå phieáu öu ñaõi do TCTD phaùt haønh coù

thôøi gian coøn laïi toái thieåu laø 5 naêm tröôùc khi chuyeån ñoåi thaønh coå phieáu phoå

thoâng; caùc coâng cuï nôï thöù caáp khaùc coù kyø haïn ban ñaàu toái thieåu treân 10 naêm; vaø

quyõ döï phoøng chung ñöôïc giôùi haïn toái ña baèng 1,25% toång taøi saûn coù ruûi ro;

− Caùc quy ñònh khaùc, caáu phaàn cuûa voán caáp 2 ñöôïc giôùi haïn toái ña baèng 100%

voán caáp 1, giôùi haïn ñoái vôùi traùi phieáu chuyeån ñoåi hoaëc coå phieáu öu ñaõi vaø caùc

coâng cuï nôï thöù caáp khaùc toái ña khoâng quaù 50% voán caáp 1. Ñoái vôùi caùc khoaûn

khaáu tröø khoûi voán töï coù, goàm: toaøn boä giaù trò taøi saûn coá ñònh vaø chöùng khoaùn ñaàu

tö bò giaûm ñi khi ñònh giaù laïi theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; toaøn boä soá voán ñaõ ñaàu

tö vaøo TCTD khaùc döôùi hình thöùc goùp voán, mua coå phaàn; phaàn goùp voán lieân

doanh, mua coå phaàn cuûa caùc quyõ ñaàu tö, doanh nghieäp khaùc vaø caùc khoaûn loã kinh

doanh bao goàm caû caùc khoaûn loã luõy keá.

ƒ Theo Quy cheá Basel II cuûa Ngaân haøng Phuïc vuï Thanh toaùn quoác teá (BIS) [1]

,

voán töï coù cuûa NHTM goàm ba loïai voán caáp 1, voán caáp 2 vaø voán caáp 3.

− Voán caáp 1 (hay voán coát loûi), laø voán chaát löôïng cao, goàm: voán treân soå saùch

cuûa coå phaàn thöôøng, coå phaàn öu ñaõi tích luõy khoâng thöôøng xuyeân vaø caùc quyõ döï

tröõ töø nhöõng thu nhaäp tích luõy sau thueá;

− Voán caáp 2 (hay voán boå sung), laø voán coù chaát löôïng thaáp bao goàm caùc khoaûn

voán lieân quan ñeán nhöõng ñieàu kieän bieán ñoåi, nhö: döï tröõ toån thaát cho vay noùi

chung, nôï phuï thuoäc daøi haïn vaø caùc coå phaàn öu ñaõi tích luõy hoaëc taùi khaû duïng;