ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH DOANH BẰNG HÌNH THỨC NHƯỢNG QUYỀN MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI CÁC DOANH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG

---------o0o---------

Công trình tham dự Cuộc thi

Sinh viên nghiên cứu khoa học trường Đại học Ngoại thương năm 2010

Tên công trình:

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH DOANH

BẰNG HÌNH THỨC NHƯỢNG QUYỀN MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG

TẠI CÁC DOANH NGHIỆP NHƯỢNG QUYỀN VIỆT NAM

Thuộc nhóm ngành: 1b

Họ và tên sinh viên: Nguyễn Thị Lan Phương Nam/nữ: Nữ Dân tộc:

Kinh

Lớp: Anh 7 Khoá: 46 Khoa: Kinh tế Năm thứ : 3/ 4 số năm đào tạo.

Ngành học : Kinh tế đối ngoại

Người hướng dẫn : PGS. TS Nguyễn Thanh Bình

Hà Nội- 2010

http://svnckh.com.vn 2

Danh mục bảng biểu

Bảng 1: Chức năng và nhiệm vụ các bên trong nhượng quyền hệ

thống

Trang 11

Bảng 2: Những thương hiệu Việt Nam đã và đang chuẩn bị

nhượng quyền

37

Bảng 3: Danh sách các công ty Việt Nam đã được cấp phép thực

hiện hoạt động nhượng quyền thương mại ra nước ngoài

40

Phụ lục 1: Trích luật thương mại 2005 về nhượng quyền thương mại 31

Phụ lục 2: Pháp luật cạnh tranh Mỹ và EU 32

Phụ lục 3: Vụ kiện cáo giữa Phở 24 và Phở 5 sao 39

http://svnckh.com.vn 3

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nhượng quyền thương mại xuất hiện từ thế kỉ 19 và không ngừng được mở

rộng, phát huy tính hiệu quả trong kinh doanh. Các khu vực kinh tế dịch vụ

đang chứng kiến hàng loạt các doanh nghiệp sử dụng phương thức này. Đối với

chủ thương hiệu, thông qua mô hình chuỗi liên kết tạo thành mạng lưới kinh

doanh- phân phối dày đặc, nhượng quyền thương mại mang lại siêu lợi nhuận

cho họ và cả sự tiện lợi cho người tiêu dùng.

Theo báo cáo hoạt động nhượng quyền thương mại năm 2006 của phòng

thương mại Mỹ 2006 (đăng trên website: www.amchamvietnam.com), cứ 12 phút lại

có một hệ thống nhượng quyền mới ra đời. Ở Mỹ 90% công ty kinh doanh theo

hình thức nhượng quyền thương mại tiếp tục hoạt động sau 10 năm trong khi

82% công ty độc lập phải đóng cửa và cũng chỉ có 5% công ty theo hợp đồng

thương hiệu thất bại trong năm đầu tiên so với 38% công ty độc lập. Ở Châu

Âu, tổng cộng có hơn 4.000 hệ thống nhượng quyền thương mại; với 167.500

cửa hàng nhượng quyền thương mại, doanh thu đạt khoảng 100 tỉ Euro, tạo ra

hơn 1.5 triệu việc làm. Tại Úc, tổng cửa hàng nhượng quyền thương mại

khoảng 54.000, đóng góp 12% vào GDP và tạo hàng trăm ngàn việc làm cho

người lao động. Điều đó cho thấy sự bùng nổ hình thức này trên thế giới là điều

tất yếu.

Tại Việt Nam, hình thức kinh doanh này ngày càng khẳng định vai trò của

mình. Việc Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên thứ 150 của WTO, mở

ra thêm nhiều cơ hội và cũng là thách thức cho các doanh nghiệp trong nước.

Nhượng quyền thương mại là một cách thức tốt giúp doanh nghiệp mở rộng

http://svnckh.com.vn 4

quảng bá và nâng cao uy tín thương hiệu, gia tăng doanh thu, tiết kiệm chi phí.

Tuy nhiên, kinh doanh theo hình thức này cũng hàm chứa nhiều thách thức.

Với mong muốn tìm ra giải pháp phát triển kinh doanh bằng hình thức nhượng

quyền cho các doanh nghiệp Việt Nam, tôi quyết định chọn đề tài “Giải pháp

phát triển kinh doanh bằng hình thức nhƣợng quyền mô hình hoạt động tại

các doanh nghiệp nhƣợng quyền Việt Nam” để nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích của đề tài là nghiên cứu các vấn đề lý luận cơ bản về hình thức

nhượng quyền mô hình hoạt động; phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động của

các doanh nghiệp nhượng quyền Việt Nam tại thị trường nội địa và mở rộng ra

thị trường quốc tế; từ đó, đề xuất giải pháp phát triển kinh doanh bằng hình

thức nhượng quyền mô hình hoạt động đối với các doanh nghiệp nhượng quyền

Việt Nam

3. Đối tƣợng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là hình thức nhượng quyền mô hình

hoạt động tại các doanh nghiệp Việt Nam, nhượng quyền tại thị trường nội địa

và quốc tế.

4. Phạm vi nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu kết quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam đã

nhượng quyền tại thị trường nội địa và trên thế giới. Trong đó, tập trung đi sâu

vào nghiên cứu quy trình trước chuyển nhượng, trong chuyển nhượng và sau

chuyển nhượng của hình thức nhượng quyền mô hình hoạt động tại các doanh

nghiệp Việt Nam.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

Bài nghiên cứu dựa trên phương pháp khoa học:

+ Thu thập tài liệu, tổng hợp và phân tích

http://svnckh.com.vn 5

+ Phương pháp so sánh

6. Kết cấu của đề tài

Ngoài lời nói đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của đề tài

bao gồm 3 chương

Chương I: Cơ sở lý thuyết về nhượng quyền mô hình hoạt động

Chương II: Thực trạng hoạt động nhượng quyền mô hình hoạt động của

doanh nghiệp nhượng quyền Việt Nam tại thị trường nội địa và nước ngoài

Chương III: Đề xuất giải pháp nhằm phát triển kinh doanh bằng hình thức

nhượng quyền mô hình hoạt động tại các doanh nghiệp nhượng quyền Việt

Nam

http://svnckh.com.vn 6

LỜI MỞ ĐẦU...........................................................................................................3

1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................... 3

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 4

3. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 4

4. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 4

5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 4

6. Kết cấu của đề tài......................................................................................... 5

NỘI DUNG ...............................................................................................................9

Chƣơng I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ NHƢỢNG QUYỀN MÔ HÌNH

HOẠT ĐỘNG........................................................................................................... 9

1. Các khái niệm cơ bản về nhƣợng quyền thƣơng mại ...................................... 9

1.1. Tổng quan về nhượng quyền thương mại................................................. 9

1.1.1 Định nghĩa, lịch sử hình thành và phát triển của nhƣợng

quyền thƣơng mại....................................................................................... 9

a) Một số định nghĩa về nhƣợng quyền thƣơng mại .......................... 9

b) Lịch sử hình thành và phát triển của nhƣợng quyền

thƣơng mại............................................................................................ 14

1.1.2. Thuận lợi và khó khăn của việc nhƣợng quyền hệ thống

tại các doanh nghiệp nhƣợng quyền ....................................................... 16

1.2. Phân loại các mô hình nhượng quyền thương mại ................................. 17

1.2.1. Căn cứ theo mức độ nhƣợng quyền .............................................. 17

a) Nhƣợng quyền kinh doanh sản phẩm (nhƣợng quyền

phân phối)............................................................................................. 17

b) Nhƣợng quyền mô hình hoạt động (nhƣợng quyền hệ

thống) .................................................................................................... 18

1.2.2. Căn cứ theo tính chất, mối quan hệ giữa bên nhƣợng

quyền và bên nhận quyền......................................................................... 19

http://svnckh.com.vn 7

a) Nhƣợng quyền đơn nhất hay nhƣợng quyền trực tiếp

(Unit franchising)................................................................................. 19

b) Nhƣợng quyền mở rộng (Franchise developer agreement) ........ 19

c) Nhƣợng quyền khởi phát (Nhƣợng quyền phụ – Master

franchise) .............................................................................................. 19

1.3. So sánh nhượng quyền hệ thống và một số hình thức kinh doanh

khác ................................................................................................................ 20

1.3.1 Nhƣợng quyền hệ thống và đại lí thƣơng mại ............................... 20

1.3.2 Nhƣợng quyền hệ thống và cấp phép (License/ Li- xăng) ............ 21

2. Các nghiệp vụ trong hoạt động nhƣợng quyền hệ thống .............................. 22

2.1 Trước chuyển nhượng.............................................................................. 22

2.1.1 Xây dựng thƣơng hiệu mạnh, thiết lập chiến lƣợc

marketing................................................................................................... 22

2.1.2 Xây dựng các điều khoản và chính sách thƣơng mại.................... 23

a) Xây dựng cẩm nang nhƣợng quyền............................................... 23

b) Xác định mức phí chuyển nhƣợng................................................. 24

c) Chuẩn bị chƣơng trình huấn luyện................................................ 25

2.1.3 Thiết lập đội ngũ hỗ trợ doanh nghiệp nhận quyền ...................... 25

2.2 Trong chuyển nhượng.............................................................................. 27

2.2.1 Lựa chọn đối tác chuyển nhƣợng................................................... 27

2.2.2 Soạn thảo và kí kết hợp đồng .......................................................... 28

2.3 Sau chuyển nhượng.................................................................................. 29

Kiểm soát chất lƣợng chặt chẽ........................................................ 29

Việc hỗ trợ lâu dài các doanh nghiệp nhận quyền........................ 29

3. Kinh nghiệm từ doanh nghiệp nhƣợng quyền thành công￾McDonald’s (Mỹ)............................................................................................... 30

3.1 Trước chuyển nhượng.............................................................................. 31

3.2 Trong chuyển nhượng.............................................................................. 33

http://svnckh.com.vn 8

3.3 Sau chuyển nhượng.................................................................................. 34

Chƣơng II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG NHƢỢNG QUYỀN MÔ HÌNH

HOẠT ĐỘNG CỦA DOANH NGHIỆP NHƢỢNG QUYỀN VIỆT NAM

TẠI THỊ TRƢỜNG NỘI ĐỊA VÀ NƢỚC NGOÀI.................................................. 36

1. Cơ sở pháp lý điều chỉnh hoạt động nhƣợng quyền hệ thống ở Việt

Nam36

2. Thực trạng nhƣợng quyền hệ thống tại các doanh nghiệp nhƣợng

quyền Việt Nam trong thời gian qua.................................................................. 41

2.1. Tổng quan ............................................................................................... 41

2.2 Thị trường nội địa .................................................................................... 44

2.3 Trên thị trường quốc tế ............................................................................ 46

3. Một số doanh nghiệp nhƣợng quyền hệ thống điển hình ở Việt nam............ 50

3.1 Hoạt động tại thị trường nội địa............................................................... 50

3.1.1 Chuỗi cửa hàng café Trung Nguyên .............................................. 50

a) Trƣớc quá trình chuyển nhƣợng ................................................... 50

b) Trong quá trình chuyển nhƣợng ................................................... 51

c) Sau quá trình chuyển nhƣợng ........................................................ 52

3.1.2 Chuỗi cửa hàng Phở 24................................................................... 53

a) Trƣớc quá trình chuyển nhƣợng ................................................... 53

b) Trong quá trình chuyển nhƣợng ................................................... 56

c) Sau quá trình chuyển nhƣợng ........................................................ 58

3.2. Hoạt động tại thị trường nước ngoài....................................................... 58

Chƣơng III: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN KINH DOANH

BẰNG HÌNH THỨC NHƢỢNG QUYỀN MÔ HÌNH HOẠT ĐỘNG TẠI

CÁC DOANH NGHIỆP NHƢỢNG QUYỀN VIỆT NAM...................................... 60

1. Triển vọng và thách thức của việc phát triển nhƣợng quyền hệ thống

của doanh nghiệp nhƣợng quyền Việt Nam tại thị trƣờng nội địa và trên

trƣờng quốc tế.................................................................................................... 60

1.1. Triển vọng............................................................................................... 60