Dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên người lớn tại trung tâm giáo dục thường xuyên

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên của của riêng tôi. Các số

liệu và kết quả nêu trong luận án này chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nào khác.

Tác giả luận án

ii

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

3.1. Khách thể nghiên cứu ...................................................................................4

3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ...................................................................................4

ận .........................................................................................5

ứu cụ thể.............................................................5

Chƣơng 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DẠY HỌC DỰA VÀO

PHONG CÁCH HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN NGƢỜI LỚN TẠI TRUNG TÂM

GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN ................................................................................9

1.1.1. Nghiên cứu về phong cách học tập............................................................9

1.1.2. Nghiên cứu về dạy học cho ngƣời lớn.....................................................16

1.1.3. Đánh giá về các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án ......19

.................................................................................................21

1.2.2. Các mô hình phong cách học tập.............................................................25

1.2.3. Ý nghĩa sƣ phạm của phong cách học tập ...............................................27

1.3.1. Đặc điểm của học viên ngƣời lớn............................................................33

1.3.2. Các phong cách học tập cơ bản của học viên ngƣời lớn .........................35

1.4.1. Quan niệm về dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên ngƣời

lớn ......................................................................................................................37

ổ chứ .......38

1.4.3. Nguyên tắc tổ chức dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên

ngƣời lớn tại TTGDTX......................................................................................42

1.4.4. Yêu cầu của dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên ngƣời lớn

tại TTGDTX ......................................................................................................44

ả ................................................45

1.5.2. Kết quả khảo sát và bình luận..................................................................46

Kết luận chƣơng 1 .....................................................................................................56

Chƣơng 2 - BIỆN PHÁP DẠY HỌC DỰA VÀO PHONG CÁCH HỌC TẬP CỦA

HỌC VIÊN NGƢỜI LỚN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN ..58

2.1.1. Nguyên tắc đảm bảo mục tiêu đào tạo.....................................................58

2.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ..........................................................59

2.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn..........................................................60

2.2.1. Thiết kế qui trình dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên.....61

2.2.2. Lập kế hoạch dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên ...........83

2.2.3. Sử dụng các phƣơng pháp, kỹ thuật dạy học phù hợp phong cách học tập

của học viên .......................................................................................................92

2.2.4. Hƣớng dẫn tự học dựa vào phong cách học tập của học viên ...............104

Kết luận chƣơng 2 ...................................................................................................105

iii

Chƣơng 3 - THỰC NGHIỆM DẠY HỌC DỰA VÀO PHONG CÁCH HỌC TẬP

CỦA HỌC VIÊN TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN ..............107

3.1.1. Mục đích thực nghiệm...........................................................................107

3.1.2. Cơ sở thực nghiệm.................................................................................107

3.1.3. Phƣơng pháp thực nghiệm.....................................................................107

3.1.4. Thời gian thực nghiệm...........................................................................108

3.1.5. Nội dung thực nghiệm ...........................................................................108

3.2.1. Kết quả trƣớc thực nghiệm ....................................................................128

3.2.2. Kết quả sau thực nghiệm lần 1 ..............................................................131

3.2.3. Kết quả thực nghiệm lần 2.....................................................................135

3.2.4. Kết quả học viên tự đánh giá .................................................................140

Kết luận chƣơng 3 ...................................................................................................143

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................145

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ ..............................................149

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................150

PHỤ LỤC................................................................................................................158

Phụ lục 1 ..............................................................................................................158

Phụ lục 2 ..............................................................................................................163

Phụ lục 3 ..............................................................................................................166

Phụ lục 4 ..............................................................................................................169

Phụ lục 5 ..............................................................................................................172

Phụ lục 6 ..............................................................................................................174

Phụ lục 7 ..............................................................................................................182

Phụ lục 8:.............................................................................................................184

Phụ lục 9 ..............................................................................................................185

iv

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

A : Auditory

DN : Doanh nghiệp

GV : Giáo viên

GDTX : Giáo dục thƣờng xuyên

HCSN : Hành chính sự nghiệp

HV : Học viên

K : Kinaethetic

KLGN : Khối lƣợng ghi nhớ

KQHT : Kết quả học tập

MTDH : Mục tiêu dạy học

MTHT : Mục tiêu học tập

NDHT : Nội dung học tập

PCHT : Phong cách học tập

PP : Phƣơng pháp

PPDH : Phƣơng pháp dạy học

PPDHTC : Phƣơng pháp dạy học tích cực

THPT : Trung học phổ thông

TTGDTX : Trung tâm Giáo dục thƣờng xuyên

V : Visual

VAK : Visual-Auditory-Kinnaethetic

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Sự chuyển đổi giữa các phong cách theo 4 phƣơng diện của Apter ........12

Bảng 1.2: Các loại PCHT theo Kold và Honey – Mumford.....................................26

Bảng 1.3: Phân loại phong cách học tập dựa vào định hƣớng học tập ....................27

của Entwistle và Vermunt .........................................................................................27

...............................47

Bảng 1.5: Ý nghĩa của việc tổ chức dạy học dựa vào phong cách học tập của học

viên ngƣời lớn tại trung tâm GDTX..........................................................................48

Bảng 1.6: Những biện pháp tổ chức dạy học dựa vào phong cách học tập của học

viên ngƣời lớn tại trung tâm GDTX hiện nay...........................................................50

Bảng 1.7: Những nguyên nhân ảnh hƣởng đến dạy học dựa vào phong cách học tập

của học viên ngƣời lớn tại trung tâm GDTX ............................................................53

Bảng 2.1: Hƣớng dẫn cho điểm để xác định phong cảnh học tập.............................71

Bảng 3.1. Kết quả kiểm tra trƣớc thực nghiệm.......................................................128

Bảng 3.2. Phân phối tần suất kết quả thực nghiệm chuyên đề Tổ chức công tác kế

toán và vai trò, nhiệm vụ kế toán trƣởng (lần 1).....................................................131

Bảng 3.3: So sánh giá trị trung bình và độ lệch chuẩn...........................................134

Bảng 3.4. Phân phối tần suất kết quả thực nghiệm chuyên đề Tổ chức công tác kế

toán và vai trò, nhiệm vụ kế toán trƣởng (lần 2)....................................................135

Bảng 3.5. Hệ số biến thiên của các lần thực nghiệm chuyên đề Tổ chức công tác kế

toán và vai trò, nhiệm vụ kế toán trƣởng. ...............................................................137

Bảng 3.6.Giá trị kiểm định sự khác nhau của các có khác nhau ....................139

Bảng 3.7. Mức độ hứng thú môn học của lớp thực nghiệm và đối chứng.............140

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1 – Kết quả kiểm tra trƣớc thực nghiệm khóa 3.....................................129

Biểu đồ 3.2 – Kết quả kiểm tra trƣớc thực nghiệm khóa 4.....................................130

Biểu đồ 3.3- So sánh giá trị trung bình và độ lệch chuẩn của lớp TN và lớp ĐC ..134

Biểu đồ 3.4 : Mức độ hứng thú học tập của lớp TN và lớp ĐC..............................141

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Xây dựng xã hội học tập đã đƣợc xác định là một trong những nhiệm

vụ, giải pháp thực hiện các mục tiêu của chiến lƣợc phát triển kinh tế xã hội

giai đoạn 2010 - 2020. Điều này, đƣợc khẳng định trong Hội nghị TƢ6 (khoá

IX) và Văn kiện Đại hội X của Đảng Cộng sản Việt Nam: ―phát triển giáo dục

không chính quy, các hình thức học tập cộng đồng ở xã, phƣờng, gắn với nhu

cầu thực tế của đời sống kinh tế-xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi ngƣời

có thể học tập suốt đời, hƣớng tới xã hội học tập‖ [45]; ―thực hiện chƣơng

trình giáo dục cho mọi ngƣời. Tiếp tục đa dạng hoá các loại hình trƣờng lớp,

tạo cơ hội học tập cho mọi tầng lớp nhân dân có nhu cầu‖ [15]. Văn kiện Đại

Hội Đảng toàn quốc lần thứ XI cũng xác định: ―Phấn đấu xây dựng nền giáo

dục hiện đại, của dân, do dân và vì dân, bảo đảm công bằng về cơ hội học tập

cho mọi ngƣời, tạo điều kiện để toàn xã hội học tập và học tập suốt đời, đáp

ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc‖ và nhấn mạnh: ―đẩy

mạnh phong trào học tập trong nhân dân…thực hiện ―giáo dục cho mọi

ngƣời‖, ―cả nƣớc trở thành một xã hội học tập‖. Theo đó, cần phải ―phát triển

đa dạng các hình thức đào tạo‖ [16].

Quan điểm, đƣờng lối phát triển giáo dục nêu trên của Đảng đã khẳng

định vai trò của giáo dục thƣờng xuyên trong việc góp phần phát triển nguồn

nhân lực đảm bảo về số lƣợng và chất lƣợng phục vụ sự nghiệp công nghiệp

hoá, hiện đại hoá đất nƣớc. Vì vậy, giáo dục thƣờng xuyên một mặt vừa là

phƣơng thức học tập, mặt khác do nhu cầu phát triển đã trở thành một bộ phận

quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Hệ thống giáo dục thƣờng xuyên ở nƣớc ta đã có những bƣớc phát triển

và có nhiều đóng góp cho phát triển giáo dục của đất nƣớc. Tính đến nay, các

cơ sở giáo dục thƣờng xuyên đã cơ bản phủ khắp các địa phƣơng. Hiện cả

nƣớc có 59 Trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh. Ngoài 34 huyện trong

cả nƣớc chƣa có cơ sở giáo dục thƣờng xuyên ở cấp huyện (trung tâm giáo

dục kỹ thuật tổng hợp/trung tâm hƣớng nghiệp dạy nghề…) hầu hết các tỉnh

2

thành phố đều có các cơ sở giáo dục thƣờng xuyên ở cấp quận/huyện [67]. Sự

phát triển của hệ thống cơ sở giáo dục thƣờng xuyên (với nòng cốt là các

trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh) đã đáp ứng nhu cầu học tập ngày

càng cao của ngƣời lao động và thanh niên không có điều kiện tham gia vào

các chƣơng trình đào tạo chính quy. Tuy nhiên, vấn đề chất lƣợng giáo dục

của các trung tâm thƣờng xuyên cấp tỉnh lại là một trong những vấn đề nổi

cộm hiện đang đƣợc dƣ luận xã hội đặc biệt quan tâm. Vấn đề này có liên

quan mật thiết với việc chất lƣợng dạy học ở các trung tâm này chƣa đƣợc

đảm bảo.

1.2. Lý luận dạy học hiện đại đã khẳng định: hoạt động của ngƣời học

cần phải đƣợc đặt ở vị trí trung tâm của quá trình dạy học. Chất lƣợng dạy học

đƣợc thể hiện và phản ánh qua kết quả học tập của ngƣời học. Vì thế, sứ mạng

và trách nhiệm cao cả của ngƣời dạy là hình thành và phát triển hoạt động học

cho ngƣời học. Trong khi đó, sự phát triển của ngƣời học nói chung, hoạt

động học tập của họ nói riêng lại diễn ra ở cấp độ cá nhân. Ngƣời học lại học

tập theo nhịp độ của riêng họ. Điều này liên quan đến những đặc điểm của cá

nhân ngƣời học. Nhƣ vậy, một trong những yêu cầu nhằm đảm bảo chất

lƣợng của dạy học là phải nắm vững đặc điểm của ngƣời học cũng nhƣ các

đặc điểm về hoạt động học tập của họ.

Ngƣời học tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh (sau đây

gọi là học viên) là những ngƣời đã trƣởng thành. Họ là những học viên ngƣời

lớn. Vì thế, việc tổ chức dạy học tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp

tỉnh phải đƣợc thực hiện theo lý luận về dạy học ngƣời lớn. Đội ngũ giảng

viên, giáo viên tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên phải là các chuyên

gia về dạy học ngƣời lớn. Tuy nhiên, lý luận về dạy học ngƣời lớn ở Việt

Nam chƣa đƣợc đầu tƣ nghiên cứu có hệ thống. Trên thực tế, phần lớn các

giáo viên ở trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh chƣa đƣợc bồi dƣỡng

về dạy học cho ngƣời lớn. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng chƣơng trình

bồi dƣỡng về giáo dục thƣờng xuyên và dạy học cho ngƣời lớn nhằm đƣa vào

chƣơng trình đào tạo giáo viên dƣới hình thức môn học tự chọn dành cho sinh

viên có nguyện vọng về công tác tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên

3

(đây cũng là điều kiện để các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên tuyển dụng

giáo viên). Tuy nhiên, cho đến nay, chƣơng trình này vẫn chƣa đƣợc triển

khai. Thực tế này cho thấy, một trong những biện pháp nhằm nâng cao chất

lƣợng dạy học tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh hiện nay là

cần nghiên cứu và thực hành việc tổ chức dạy học cho học viên phù hợp với

đặc điểm của học viên ngƣời lớn cũng nhƣ các đặc điểm của học viên ngƣời

lớn.

1.3. Tham gia vào hoạt động học tập ở môi trƣờng giáo dục thƣờng

xuyên, mỗi học viên đều mang theo những đặc điểm phát triển nhận thức đặc

trƣng cho lứa tuổi và cả những nét riêng của cá nhân. Mỗi học viên sẽ có cách

tiếp nhận, giữ gìn và xử lý thông tin khác nhau. Có ngƣời thiên về nhìn, có

ngƣời thiên về nghe hay xúc giác – vận động... tạo thành những phong cách

rất đa dạng. Một số học viên sẽ gặp khó khăn trong quá trình học tập nếu việc

giảng dạy vô tình không phù hợp với phong cách học tập ƣu thế của họ. Do

đó, việc tìm hiểu phong cách học tập có lợi thế cho cả học viên và giáo viên.

Đối với học viên, biết đƣợc phong cách học tập, học viên sẽ hiểu cách học

phù hợp nhất với mình, điều này giúp cho ngƣời học nâng cao hiệu quả học

tập của mình lên cao nhất (không có cách học đúng hay sai chỉ có cách học

phù hợp nhất với phong cách học của bạn). Đối với giáo viên, khi nắm đƣợc

phong cách học tập của học viên mình dạy, giáo viên sẽ chủ động trong việc

lựa chọn những phong cách dạy học tích cực, phƣơng tiện dạy học và tạo môi

trƣờng học tập đáp ứng nhu cầu và hứng thú cho ngƣời học, đó là điều kiện

tốt nhất để nâng cao hiệu quả dạy học.

Những kết quả nghiên cứu tâm - sinh lí của ngƣời học và điều tra xã

hội học gần đây trên thế giới cũng nhƣ ở nƣớc ta cho thấy có những thay đổi

trong sự phát triển tâm - sinh lý của đối tƣợng giáo dục. Trong điều kiện phát

triển của các phƣơng tiện truyền thông, trong bối cảnh hội nhập, mở rộng giao

lƣu, ngƣời học đƣợc tiếp nhận nhiều nguồn thông tin đa dạng, phong phú từ

nhiều mặt của cuộc sống, có hiểu biết nhiều hơn, linh hoạt và thực tế hơn so

với các thế hệ cùng lứa tuổi trƣớc đây. Trong học tập, họ không thoả mản với

vai trò của ngƣời tiếp thu thụ động, không chỉ chấp nhận các giải pháp đã có

4

sẵn đƣợc đƣa ra. Điều này thể hiện rất rõ đối với học viên ngƣời lớn - những

ngƣời học tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên.

Học viên ngƣời lớn có có khuynh hƣớng độc lập lĩnh hội các tri thức và

phát triển kĩ năng của bản thân theo nhu cầu của họ. Hoạt động học tập của

học viên ngƣời lớn đƣợc thực hiện theo những phong cách xác định. Nhƣng

các phƣơng thức học tập độc lập ở ngƣời học nếu muốn đƣợc hình thành và

phát triển một cách có chủ định thì cần thiết phải có sự hƣớng dẫn đồng thời

tạo các điều kiện thuận lợi.

Kết quả nghiên cứu về phong cách học tập của học viên ngƣời lớn cho

thấy, ngƣời học sẽ thành công hơn nếu nhƣ ngƣời dạy kết hợp phong cách dạy

của họ với phong cách học tập của ngƣời học. Vì thế, để nâng cao chất lƣợng

dạy học tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên, việc nghiên cứu đặc điểm

học tập, đặc biệt là phong cách học tập của học viên là rất cần thiết.

Từ những lý do nêu trên, việc lựa chọn nghiên cứu đề tài : ―Dạy học dựa

vào phong cách học tập của học viên người lớn tại trung tâm giáo dục thường

xuyên” là cần thiết.

2. Mục đích nghiên cứu

Đề xuất các biện pháp dạy học phù hợp với phong cách học tập của học

viên ngƣời lớn, góp phần nâng cao chất lƣợng dạy học tại các trung tâm giáo

dục thƣờng xuyên.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Quá trình dạy học và phong cách học tập của học viên ngƣời lớn tại

trung tâm giáo dục thƣờng xuyên.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Mối quan hệ giữa hoạt động dạy học với phong cách học tập của học

viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên.

4. Giả thuyết khoa học

Nếu thiết kế và thi công dạy học theo các biện pháp dạy học dựa vào

phong cách học tập của học viên ngƣời lớn tại các trung tâm giáo dục thƣờng

xuyên thì kết quả học tập của học viên sẽ đƣợc nâng cao.

5

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Xác định các khái niệm công cụ; hệ thống hoá các vấn đề lý luận về đặc

điểm học tập, phong cách học tập và tổ chức dạy học dựa vào phong cách học

tập của học viên ngƣời lớn để thiết lập khung lí thuyết cho vấn đề nghiên cứu;

5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng phong cách học tập của học viên ngƣời lớn

và tổ chức dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên ngƣời lớn tại các

trung tâm giáo dục thƣờng xuyên;

5.3. Đề xuất và thực nghiệm sƣ phạm các biện pháp dạy học dựa vào phong

cách học tập của học viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp

tỉnh.

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

- Học viên đƣợc nghiên cứu là các học viên theo học các lớp ngắn hạn

tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh;

- Thực nghiệm sƣ phạm đƣợc tiến hành với các chƣơng trình bồi

dƣỡng, đào tạo ngắn hạn (những ngành nghề có thời gian đào tạo dƣới một

năm).

ận

Những quan điểm phƣơng pháp luận sau đây đƣợc sử dụng trong

nghiên cứu đề tài luận án:

- Quan điểm phƣơng pháp luận duy vật biện chứng: Xem xét các sự vật

hiện tƣợng trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau;

- Quan điểm hệ thống cấu trúc: Không xem xét các sự vật hiện tƣợng

một cách riêng lẻ mà luôn đặt chúng trong một hệ thống, chịu sự ảnh hƣởng,

tác động của nhiều yếu tố trong hệ thống đó.

- Quan điểm hoạt động trong dạy học: Tổ chức hoạt động cho học viên,

hình thành và phát triển hoạt động học tập cho học viên bằng chính hoạt động

tự giác, sáng tạo của học viên.

- Quan điểm thực tiễn: Giải quyết các vấn đề đƣợc đặt ra trong nghiên

cứu đề tài phải xuất phát từ thực tiễn dạy học, giáo dục.

ứu cụ thể

6

, các văn bản và các công trình nghiên

cứu khoa học về dạy học ngƣời lớn, phong cách học tập của học viên ngƣời

lớn nhằm xây dựng các khái niệm công cụ và khung lý thuyết cho vấn đề

nghiên cứu của đề tài luận án.

+ Ph

học tập của học viên tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên và thực trạng tổ

chức dạy học tại các trung tâm; tìm hiểu đánh giá của các khách thể đƣợc

khảo sát đối với các biện pháp tổ chức dạy học theo phong cách học tập của

học viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh.

Mẫu khảo sát đƣợc lựa chọn một cách ngẫu nhiên, điều tra đại trà, trả

lời tự nguyện, phiếu trả lời không hợp lệ không sử dụng.

học viên khi sử dụng các biện pháp tổ chức dạy học dựa vào phong cách học

tập của học viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xu

tiến hành với một số biện pháp dạy học dựa vào phong cách học tập của học

viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh đã đề xuất.

ấn

chuyên gia và một bộ phận giáo viên, học viên về tính khả thi của các biện

pháp dạy học theo phong cách học tập của học viên ngƣời lớn tại trung tâm

giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh đƣợc đề xuất.

Sử dụng trắc nghiệm phong cách học tập đề xác định các phong cách

học tập của học viên tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp tỉnh.

7

ng của các

biện pháp dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên trung tâm giáo

dục thƣờng xuyên cấp tỉnh đã đề xuất.

+ PP xin ý kiến chuyên gia : Tham khảo ý kiến một số chuyên gia am

hiểu sâu sắc về phong cách học tập của ngƣời lớn và dạy học cho ngƣời lớn.

+ PP nghiên cứu trƣờng hợp: tổ chức nghiên cứu sâu với 4 học viên đại

diện cho 4 phong cách học tập của học viên ngƣời lớn đƣợc nghiên cứu.

, xử lý số liệu

Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý kết quả nghiên cứu

về định lƣợng.

8. Những luận điểm bảo vệ

- Học viên ngƣời lớn ở các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên đã hình

thành phong cách học tập và thƣờng học tập theo phong cách đó. Tuy nhiên,

có thể giáo viên chƣa quan tâm đúng mức đế phong cách học tập của họ và

học viên chƣa đƣợc học tập phù hợp với phong cách học tập của mình.

- Các biện pháp dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên ở

trung tâm giáo dục thƣờng xuyên là hệ thống các hoạt động có mối quan hệ

chặt chẽ đƣợc thiết kế và thực thi nhằm tạo môi trƣờng thuận lợi cho việc

thu nhận, xử lý thông tin trong học tập phù hợp với phong cách học tập của

học viên.

- Dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên sẽ nâng cao đƣợc

kết quả học tập của học viên tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên cấp

tỉnh.

9. Điểm mới của luận án

- Bổ sung và hoàn thiện lý luận dạy học cho HV ngƣời lớn. Hệ thống

hoá và phát triển lý luận về đặc điểm học tập của học viên ngƣời lớn;

- Xác định đƣợc các đặc điểm và những phong cách học tập cơ bản của

học viên tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên;

- Đề xuất đƣợc một số biện pháp dạy học theo đặc điểm học tập và

phong cách học tập của học viên tại các trung tâm giáo dục thƣờng xuyên.

8

10. Cấu trúc luận án

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận án có cấu trúc 3 chƣơng:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về dạy học dựa vào phong cách

học tập của học viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên

Chƣơng 2: Biện pháp dạy học dựa vào phong cách học tập của học viên

ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên

Chƣơng 3: Thực nghiệm dạy học dựa vào phong cách học tập của học

viên ngƣời lớn tại trung tâm giáo dục thƣờng xuyên.

9

Chƣơng 1 - CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ DẠY HỌC DỰA

VÀO PHONG CÁCH HỌC TẬP CỦA HỌC VIÊN NGƢỜI LỚN TẠI

TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƢỜNG XUYÊN

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Nghiên cứu về phong cách học tập

Sự phát triển của sinh lý học thần kinh, đặc biệt sự xuất hiện của Tâm

lý học đã cung cấp những cơ sở khoa học có giá trị cho các nghiên cứu về dạy

hoc phân hóa, trong đó có những nghiên cứu về PCHT của ngƣời học. Điều

này có thể lý giải vì sao khái niệm đầu tiên có liên quan đến PCHT là ―kiểu

nhận thức‖ (cognitive styles) do Allport đƣa vào những năm 30 của thế kỷ

XX [83].

Các công trình nghiên cứu phong cách học tập rất phong phú và đa

dạng trên nhiều bình diện, lý thuyết cũng nhƣ thực hành.

Năm 2003 Trung tâm Nghiên cứu học tập và kỹ năng tại Anh đã dành

16 tháng để tìm hiểu các lý thuyết PCHT đang dùng trên thế giới hiện nay.

Kết quả của chƣơng trình làm việc này cho thấy có 100 mô hình khác nhau

trong đó có 71 mô hình là đáng kể để chú ý, đƣợc phân loại thành 5 nhóm

[86]: Phong cách học tập dựa vào yếu tố gen – môi trƣờng; Phong cách học

tập phản ánh các đặc điểm bên trong của cấu trúc nhận thức, gồm nhiều khả

năng khác nhau; Phong cách học tập là tập hợp các kiểu nhân cách bền vững;

Phong cách học tập là các ƣu thế linh hoạt trong học tập; Phong cách học tập

là chiến lƣợc định hƣớng học tập

Theo tổng hợp của Ken Dunn and Rita Dunn [90], đến năm 2006, có

khoảng 650 đầu sách về PCHT xuất bản tại Mỹ và Canada, 4500 bài báo đăng

trên các ấn phẩm khoa học về nội dung này và hơn 26000 Website đang hoạt

động nhằm đo lƣờng và phân loại PCHT. Những tên tuổi nổi tiếng trong lĩnh

vực này nhƣ Ken Dunn, Rita Dunn, Grregorc, Kold, Myers – Briggs, Guiford,

Bígg, Perter Honey...

10

Các nghiên cứu về phong cách học tập tập trung vào một số vấn đề

chính nhƣ sau:

(1985); Ken D

a cá nhân trong quá trình tiếp nhận xử lý và phân tích

thông tin trong các tình huống học tập.

:

- Các phong cách học tập tồn tại đồng thời ở mỗi ngƣời học

- Không có phong cách học tập nào là tuyệt đối tối ƣu

- Các phong cách học tập có quan hệ với nhau

- Phong cách học tập liên quan mật thiết với sinh lý thần kinh của cá

nhân

- Phong cách học tập có tính ổn định

- (Pizzo, Ken D

(Milgram, Dunn và Price, 1993) [90].

1.1.1.2. Phân loại phong cách học tập

Do quan niệm về phong cách học tập rất đa dạng nên việc phân loại

phong cách học tập cũng rất phong phú. Trung tâm nghiên cứu học tập và kỹ

năng tại Anh đã phân loại 5 nhóm phong cách học tập sau:[86,27]

1/ Phong cách học tập dựa vào yếu tố gen- môi trƣờng

Đặc điểm chung của các lý thuyết theo nhóm này đề cho rằng PCHT

bền vững rất khó thay đổi trong suốt cuộc đời. Bởi các yếu tố sinh học đã tác

động đến nhân cách, giác quan chiếm ƣu thế cũng nhƣ chức năng nổi trội của

bán cầu não phải và bán cầu não trái.

Tuỳ theo sự phân chia của các tác giả mà PCHT thuộc nhóm này phân

chia thành các loại khác nhau. Có thể tóm tắt thành 4 loại chính dựa vào các