Đánh giá thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trong Khu du lịch Thác Bản Giốc, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––

NGUYỄN MẠNH HÙNG

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP

TRONG KHU DU LỊCH THÁC BẢN GIỐC,

HUYỆN TRÙNG KHÁNH, TỈNH CAO BẰNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––

NGUYỄN MẠNH HÙNG

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP

NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP

TRONG KHU DU LỊCH THÁC BẢN GIỐC,

HUYỆN TRÙNG KHÁNH, TỈNH CAO BẰNG

Chuyên ngành: Quản Lý Đất Đai

Mã số: 60 85 01 03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Thị Lan

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng: Đây là công trình nghiên cứu do tôi trực tiếp

thực hiện cùng với sự hướng dẫn, giúp đỡ của PGS.TS Đỗ Thị Lan. Các số liệu

và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, chưa công bố

dưới bất kỳ hình thức nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã

được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 10 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Mạnh Hùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt 02 năm học tập, với nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự

giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của nhiều cá nhân và tập thể, đến nay luận văn của tôi

đã được hoàn thành. Nhân dịp này, cho phép tôi được tỏ lòng biết ơn và cảm ơn

chân thành tới:

Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Quản lý Tài nguyên cùng toàn thể

cán bộ, giảng viên Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ, chỉ bảo

tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.

Lãnh đạo, cán bộ phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Trùng Khánh,

Chi cục thống kê huyện Trùng Khánh, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện

Trùng Khánh và UBND xã Đàm Thủy đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá

trình thực hiện đề tài.

Với lòng biết ơn chân thành, tôi gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS

Đỗ Thị Lan đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình

học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ, nhân dân tại các địa điểm tiến

hành nghiên cứu, các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã tạo điều kiện giúp

đỡ, động viên, khích lệ tôi trong quá trình nghiên cứu luận văn.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 10 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Mạnh Hùng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC VIẾT TẮT .................................................................................iv

DANH MỤC BẢNG......................................................................................... v

DANH MỤC HÌNH .....................................................................................vviii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài.................................................................................... 3

2.1. Mục tiêu tổng quát ............................................................................. 3

2.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................... 3

3. Ý nghĩa của đề tài...................................................................................... 4

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................ 5

1.1. Cơ sở khoa học....................................................................................... 5

1.1.1. Khái niệm và đánh giá hiệu quả...................................................... 5

1.1.2. Cơ sở pháp lý .................................................................................. 8

1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao hiệu quả sử dụng các loại đất ................. 10

1.2.1. Một số nghiên cứu trên thế giới.................................................... 10

1.2.2. Một số nghiên cứu ở Việt Nam..................................................... 11

1.3. Những quan điểm sử dụng đất hiệu quả .............................................. 15

1.4. Xu hướng phát triển nông nghiệp ........................................................ 18

1.4.1. Trên thế giới.................................................................................. 18

1.4.2. Việt Nam....................................................................................... 23

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................ 27

2.1. Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu ........................................ 27

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu........................................................ 27

iv

2.3. Nội dung nghiên cứu............................................................................ 27

2.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội có liên quan đến sử

dụng đất trên địa bàn huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng .................... 27

2.3.2. Nghiên cứu, đánh giá thực trạng sử dụng đất và sự tác động

đến hoạt động du lịch trên địa bàn huyện Trùng Khánh, trọng tâm là

Khu du lịch Thác Bản Giốc..................................................................... 27

2.3.3. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất của huyện Trùng

Khánh và xã Đàm Thủy .......................................................................... 28

2.3.4. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông

nghiệp trong Khu du lịch Thác Bản Giốc, huyện Trùng Khánh............. 29

2.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 29

2.4.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp............................. 29

2.4.2. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu sơ cấp ............................... 30

2.4.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp

huyện Trùng Khánh ................................................................................ 30

2.4.4. Phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu.................................. 32

2.4.5. Phương pháp chuyên gia............................................................... 32

Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................... 33

3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội có

liên quan đến sử dụng đất trên địa bàn huyện Trùng Khánh ...................... 33

3.1.1. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ............................... 33

3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội huyện Trùng Khánh.......... 39

3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội gây áp

lực đối với đất đai.................................................................................... 46

3.2. Nghiên cứu, đánh giá thực trạng sử dụng đất trên địa bàn huyện

Trùng Khánh .............................................................................................. 48

3.2.1. Hiện trạng sử dụng đất huyện Trùng Khánh................................. 48

v

3.2.2. Thực trạng sử dụng đất trong khu du lịch thác Bản Giốc............. 53

3.3. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất của huyện Trùng

Khánh và xã Đàm Thủy .............................................................................. 55

3.3.1. Hiệu quả kinh tế ............................................................................ 55

3.3.2. Hiệu quả xã hội ............................................................................. 59

3.3.3. Hiệu quả môi trường ..................................................................... 61

3.3.4. Đánh giá chung hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp huyện Trùng

Khánh và xã Đàm Thủy............................................................................ 67

3.4. Đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp

trong Khu du lịch Thác Bản Giốc, huyện Trùng Khánh............................. 68

3.4.1. Lựa chọn các loại hình sử dụng đất có hiệu quả........................... 68

3.4.2. Đề xuất sử dụng đất nông nghiệp cho huyện Trùng Khánh và

xã Đàm Thủy........................................................................................... 70

3.4.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp.......... 74

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 77

1. Kết luận ................................................................................................... 77

2. Kiến nghị................................................................................................. 78

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 80

PHỤ LỤC....................................................................................................... 83

vi

DANH MỤC VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt

BTC : Bộ Tài chính

BTNMT : Bộ Tài nguyên và Môi trường

BVHTTDL : Bộ Văn hóa - Thông tin - Du lịch

BVTV : Bảo vệ thực vật

CP : Chính phủ

CPTG : Chi phí trung gian

GTGT : Giá trị gia tăng

GTNC : Giá trị ngày công

GTSX : Giá trị sản xuất

FAO : Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc

EU : Châu Âu

HQĐV : Hiệu quả đồng vốn

HTX : Hợp tác xã

KT - XH : Kinh tế xã hội

LĐ : Lao động

LUT : Loại hình sử dụng đất

NĐ : Nghị định

NN&PTNT : Nông nghiệp và phát triển nông thôn

NVH : Nhà văn hóa

QH : Quốc hội

P/C : Phân chuồng

THCS : Trung học cơ sở

TTCN : Tiểu thủ công nghiệp

TNHH : Trách nhiệm hữu hạng

TT : Thông tư

TTg : Thủ tướng Chính phủ

ITC : Trung tâm Thương mại Quốc tế

UNESCO : Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc

UBND : Uỷ ban nhân dân

USD : Đơn vị tiền tệ của Mỹ

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu kinh tế xã hội giai đoạn 2012 - 2016..................... 40

Bảng 3.2. Kết quả sản xuất ngành nông nghiệp qua một số năm................... 41

Bảng 3.3. Kết quả phát triển ngành lâm nghiệp qua một số năm................... 43

Bảng 3.4. Dân số huyện Trùng Khánh giai đoạn 2012 - 2016 ....................... 45

Bảng 3.5. Hiện trạng sử dụng đất năm 2016 huyện Trùng Khánh ................. 48

Bảng 3.6. Biến động đất nông nghiệp giai đoạn 2012 - 2016 huyện Trùng Khánh ...50

Bảng 3.7. Diện tích các cây trồng chính năm 2016 huyện Trùng Khánh....... 51

Bảng 3.8. Hiện trạng các loại hình sử dụng đất.............................................. 52

Bảng 3.9. Hiện trạng sử dụng đất khu du lịch thác Bản Giốc ........................ 53

Bảng 3.10. Diện tích các cây trồng chính năm 2016 xã Đàm Thủy ............... 54

Bảng 3.11. Hiện trạng các loại hình sử dụng đất ............................................ 54

Bảng 3.12. Hiệu quả kinh tế các cây trồng chính huyện Trùng Khánh.......... 56

Bảng 3.13. Hiệu quả kinh tế các cây trồng chính trên địa bàn xã Đàm Thủy .............57

Bảng 3.14. Hiệu quả kinh tế các kiểu sử dụng đất huyện Trùng Khánh ........ 58

Bảng 3.15. Hiệu quả xã hội của các kiểu sử dụng đất huyện Trùng Khánh... 60

Bảng 3.16. Tổng hợp mức đầu tư phân bón của các cây trồng huyện

Trùng Khánh ................................................................................... 62

Bảng 3.17. Tình hình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật một số cây trồng ......... 64

viii

DANH MỤC HÌNH

Hình ảnh 1.1. Xu hướng biến động đất nông nghiệp giai đoạn 2005 - 2014

của Việt Nam .................................................................................. 23

Hình 3.1. Vị trí địa lý huyện Trùng Khánh..................................................... 33