Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp tăng cường quản lý chất thải rắn y tế tại bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG THỊ THANH HIỀN

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN Y TẾ

TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TUYẾN TỈNH

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Thái Nguyên, năm 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG THỊ THANH HIỀN

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN Y TẾ

TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA TUYẾN TỈNH

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Khoa học môi trường

Mã ngành: 60 44 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Thế Đặng

Thái Nguyên, năm 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công

trình nào khác. Tôi xin cam đoan các thông tin trích trong luận văn đều đã được ghi

rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Hoàng Thị Thanh Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS. Nguyễn Thế Đặng, đã nhiệt tình

hướng dẫn, chỉ bảo, đôn đốc cho tôi hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn đến các phòng ban chức năng, các y bác sĩ cùng toàn

thể bệnh nhân và người thân của bệnh nhân đã làm việc và điều trị tại các bệnh viện:

bệnh viện A, bệnh viện C, bệnh viện Gang Thép của tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều

kiện cung cấp số liệu cho luận văn của tôi.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, phòng Đào tạo, Ban Chủ nhiệm khoa

Môi trường cùng các thầy, cô giáo trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã dạy

dỗ, truyền đạt kiến thức và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học

tập.

Cuối cùng tôi xin cảm ơn sự động viên to lớn của gia đình và bạn bè thân thiết

đã dành cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài./.

Thái nguyên, ngày 20 tháng 12 năm 2017

Học viên

Hoàng Thị Thanh Hiền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................i

MỤC LỤC............................................................................................................ iii

DANH MUC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT ............................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.................................................................................. vii

MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ......................................................................................2

3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và đóng góp của đề tài......................................3

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU.................................................................4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài ...........................................................................4

1.1.1. Khái niệm thuật ngữ liên quan ............................................................4

1.1.2. Đặc điểm của chất thải y tế nguy hại (Trịnh Thị Thanh, 1998) [12] ..5

1.1.3. Ảnh hưởng của chất thải y tế tới sức khỏe cộng đồng và môi trường 5

1.1.4. Quản lý chất thải rắn trong bệnh viện .................................................8

1.1.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chất thải y tế ...........17

1.2. Cơ sở pháp lý ............................................................................................18

1.3. Cơ sở thực tiễn......................................................................................20

1.3.1. Tình hình quản lý chất thải y tế trên thế giới ....................................20

1.3.2. Tình hình quản lý chất thải y tế ở Việt Nam.....................................22

1.3.3. Thực trạng quản lý chất thải y tế tại tỉnh Thái Nguyên.....................26

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................28

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................28

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................28

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ...........................................................................28

2.2. Nội dung nghiên cứu.................................................................................28

2.2.1. Giới thiệu chung về lĩnh vực y tế tại tỉnh Thái Nguyên....................28

2.2.2. Thực trạng công tác quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện đa khoa

tuyến tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên....................................................28

2.2.3. Đánh giá chung về công quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện đa

khoa tuyến tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ...........................................28

iv

2.2.4. Đánh giá công tác quản lý chất thải tại Bệnh viện Đa khoa tuyến tỉnh

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên qua ý kiến phỏng vấn cán bộ y tế, bệnh nhân,

người nhà bệnh nhân ...................................................................................28

2.2.5. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý chất thải y tế tại các bệnh

viện đa khoa tuyến tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ..............................29

2.3. Phương pháp nghiên cứu ..........................................................................29

2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin ........................................................29

2.3.2. Phương pháp xử lý thông tin .............................................................30

2.3.3. Phương pháp phân tích ......................................................................30

2.4. Xây dựng các tiêu chí và chuẩn mực đánh giá .........................................31

2.5. Xác định mức độ quan trọng của các tiêu chí...........................................34

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.............................................................36

3.1. Giới thiệu chung về lĩnh vực y tế tại tỉnh Thái Nguyên ...........................36

3.1.1. Đánh giá chung về hệ thống y tế trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên......36

3.1.2. Đánh giá chung về công tác quản lý chất thải y tế tại bệnh viện ......38

3.1.3. Giới thiệu khái quát về các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh trên địa bàn

tỉnh Thái Nguyên.........................................................................................41

3.2. Thực trạng công tác quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện đa khoa tuyến

tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ..................................................................44

3.2.1. Tải lượng phát sinh chất thải rắn y tế tại các bệnh viện ....................44

3.2.3. Thành phần CTRYT..........................................................................47

3.2.4. Công tác phân loại và thu gom CTRYT............................................48

3.2.6. Công tác vận chuyển, lưu trữ.............................................................57

3.3. Đánh giá chung về công tác quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện đa khoa

tuyến tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ........................................................61

3.3.1. Đánh giá về công tác phân loại, vận chuyển, xử lý, thu gom và lưu trữCTYT61

3.3.2. Tồn tại và nguyên nhân hạn chế trong công tác quản lý CTYT tại các Bệnh

viện ...............................................................................................................64

3.4. Đánh giá công tác quản lý chất thải tại Bệnh viện Đa khoa tuyến tỉnh trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên qua ý kiến phỏng vấn cán bộ y tế - bệnh nhân, người

nhà bệnh nhân ..................................................................................................66

3.4.1. Đánh giá hiểu biết và thái độ của cán bộ, nhân viên y tế bệnh viện .66

v

3.4.2. Đánh giá công tác quản lý chất thải tại Bệnh viện qua ý kiến phỏng

vấn bệnh nhân, người nhà bệnh nhân ..........................................................70

3.4.3. Cơ cấu tổ chức cho công tác quản lý chất thải..................................72

3.5. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý chất thải y tế tại các bệnh viện

đa khoa tuyến tỉnh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên...........................................73

3.5.1. Giải pháp xử lý chất thải y tế.............................................................73

3.5.2. Phân loại và bao gói rác thải y tế.......................................................74

3.5.3. Thu gom, vận chuyển và lưu trữ rác thải...........................................75

3.5.4. Nâng cao năng lực quản lý, đào tạo và truyền thông nâng cao nhận

thức trong bệnh viện ....................................................................................76

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................................78

1. Kết luận........................................................................................................78

2. Kiến nghị......................................................................................................79

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................80

vi

DANH MUC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Tên ký hiệu

BV : Bệnh viện

BVMT : Bảo vệ môi trường

CBCNV : Cán bộ công nhân viên

CTLN : Chất thải lây nhiễm

CTNH : Chất thải nguy hại

CTR : Chất thải rắn

CTR YT : Chất thải rắn y tế

CTYT : Chất thải y tế

CTYTNH : Chất thải y tế nguy hại

KCB : Khám chữa bệnh

NVYT : Nhân viên y tế

PKĐKKV : Phòng khám ða khoa khu vực

QCVN : Quy chuẩn Việt Nam

QLCT : Quản lý chất thải

QLMT : Quản lý môi trường

TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam,

TYT : Trạm y tế

XLNT : Xử lý nước thải

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Nội dung quy trình quản lý CTRYT............................................. 13

Bảng 1.2. Lượng chất thải y tế theo giường bệnh trên thế giới................................22

Bảng 1.3. Nguồn phát sinh các loại CTR đặc thù từ hoạt động y tế.............. 23

Bảng 1.4. Khối lượng chất thải y tế ở một số địa phương năm 2009 ............ 23

Bảng 1.5. Lượng chất thải phát sinh tại các khoa trong bệnh viện................ 25

Bảng 2.1. Ví dụ về tiêu chí đánh giá việc phân loại CTR bệnh viện............. 32

Bảng 3.1. Quy mô giường bệnh của các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên37

Bảng 3.2. Danh sách một số cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên thực

hiện đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại............................ 38

Bảng 3.3. Bình quân khối lượng chất thải theo quy mô giường bệnh ........... 44

Bảng 3.4. Khối lượng CTYT của bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh Thái

Nguyên........................................................................................... 44

Bảng 3.5. Nguồn thải từ hoạt động khám chữa bệnh..................................... 46

Bảng 3.6: Đánh giá công tác phân loại rác thải tại các bệnh viện ................. 49

Bảng 3.7: Thực trạng thu gom, phân loại chất thải rắn y tế tại Bệnh viện A 51

Bảng 3.8: Thực trạng thu gom, phân loại CTRYT tại Bệnh viện C .............. 52

Bảng 3.9: Thực trạng thu gom, phân loại CTRYT tại Bệnh viện Gang Thép53

Bảng 3.10: Đánh giá công tác xử lý rác thải tại các bệnh viện...................... 55

Bảng 3.11: Thực trạng vận chuyển, lưu trữ chất thải rắn y tế tại Bệnh viện

C..................................................................................................... 57

Bảng 3.12: Thực trạng vận chuyển, lưu trữ CTRYT tại Bệnh viện A........... 58

Bảng 3.13: Thực trạng vận chuyển, lưu trữ CTRYT tại Bệnh viện Gang

Thép ............................................................................................... 59

Bảng 3.14: Đánh giá công tác vận chuyển rác thải tại các bệnh viện............ 62

Bảng 3.15: Đánh giá công tác lưu trữ rác thải tại các bệnh viện ................... 63

Bảng 3.16: Hiểu biết của nhân viên y tế và vệ sinh viên về phân loại chất thải

y tế theo nhóm chất thải................................................................. 66

Bảng 3.17. Hiểu biết của cán bộ bệnh viện và vệ sinh viên về nhóm đối tượng

dễ bị tổn thương bởi chất thải y tế ................................................. 67

Bảng 3.18: Trách nhiệm của cán bộ y tế và vệ sinh viên về quản lý CTYT.. 68

Bảng 3.19: Đánh giá của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân về công tác quản lý

chất thải tại Bệnh viện ................................................................... 70

viii

Bảng 3.20. Đánh giá ý thức, hiểu biết của bệnh nhân, người nhàbệnh nhân về

chất thải Bệnh viện ........................................................................ 71

Bảng 3.21. Kết quả điều tra về cơ cấu tổ chức dành cho công tác QLCT..... 72

DANH MỤC HÌNH VẼ

Hình 3.1. Khối lượng CTYT của bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh Thái Nguyên 45

Hình 3.2. Biểu đồ so sánh công tác thu gom, phân loại CTRYT tại 03 bệnh viện...... 55

Hình 3.3. Biểu đồ so sánh công tác vận chuyển và lưu trữ CTRYT tại các bệnh viện 60

Hình 3.4. Biểu đồ so sánh sự hiểu biết của nhân viên y tế và vệ sinh viên về

phân loại chất thải y tế theo nhóm chất thải.................................... 67