Đánh giá thực trạng quản lý và sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015-2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

DƯƠNG THÀNH LUÂN

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG

ĐẤT CỦA CÁC TỔ CHỨC KINH TẾ TRÊN ĐỊA BÀN

PHƯỜNG BÃI CHÁY, THÀNH PHỐ HẠ LONG,

TỈNH QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2015-2020

Ngành: Quản lý đất đai

Mã số: 8.85.01.03

ĐỀ CƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Ngọc Anh

Thái Nguyên - 2020

CHỮKÝ PHÒNG ĐÀO TẠO CHỮKÝ KHOA CHUYÊN MÔN CHỮKÝ GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

i

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài. .................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 3

3.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................... 3

3.2. Ý nghĩa thực tiễn........................................................................................ 3

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU................................. 4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài.............................................................................. 4

1.1.1. Đất đai đối với sự phát triển các ngành kinh tế ...................................... 4

1.1.2. Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến việc sử dụng đất....................... 4

1.1.3. Các khái niệm liên quan đến quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh

tế ........................................................................................................................ 5

1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài............................................................................. 7

1.2.1. Cơ sở pháp lý liên quan đến sử dụng đất của các tổ chức kinh tế .......... 7

1.2.2. Những quy định của Nhà nước trong công tác giao đất, cho thuê đất đối

với tổ chức kinh tế........................................................................................... 10

1.3. Cơ sở thực tiễn của đề tài......................................................................... 14

1.3.1. Tình hình quản lý, sử dụng đất của một số nước trên thế giới ............. 14

1.3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trong phạm vi cả

nước ................................................................................................................. 16

1.3.3. Tình hình quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trên địa bàn

tỉnh Quảng Ninh............................................................................................. 21

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU............................................................................................... 25

2.1. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu ........................................... 25

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 25

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 25

ii

2.1.3. Thời gian nghiên cứu ............................................................................ 25

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 25

2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và thực trạng quản lý sử dụng đất của

các tổ chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long................ 25

2.2.2. Thực trạng công tác quản lý sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trên địa

bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long..................................................... 25

2.2.4. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ

chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long,

tỉnh Quảng Ninh ............................................................................................... 25

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 25

2.3.1. Phương pháp tham khảo, kế thừa các tài liệu có liên quan đến đề tài

nghiên cứu. ...................................................................................................... 26

2.3.2. Phương pháp điều tra, khảo sát, thu thập thông tin, tài liêu, số liệu..... 26

2.3.3. Phương pháp thống kê, so sánh............................................................. 26

2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu sử dụng phần mềm vi tính. ........................ 27

Chương 3. DỰ KIẾN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN...... 28

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội, thực trạng quản lý và hiện trạng sử

dụng đất của các tổ chức kinh tế trên đại bàn phường Bãi Cháy, thành phố

Hạ Long........................................................................................................... 28

3.1.1. Điều kiện tự nhiên- kinh tế xã hội của phường Bãi Cháy, thành phố

Hạ Long........................................................................................................... 28

3.2. Thực trạng công tác quản lý sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trên địa

bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long..................................................... 88

3.2.1. Hiện trạng sử dụng đất của các tổ chức kinh tế kinh tế ........................ 88

3.2.2. Tình hình quản lý sử dụng đất của các tổ chức kinh tế kinh tế trên địa

bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long.....Error! Bookmark not defined.

iii

3.3. Đánh giá tình hình quản lý sử dụng đất của các tổ chức kinh tế kinh tế

trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long qua khảo sát, xin ý kiến

của lãnh đạo và cán bộ chuyên môn ...............Error! Bookmark not defined.

3.3.1. Đánh giá tình hình quản lý sử dụng đất đối với các tổ chức kinh tế được

giao đất ............................................................Error! Bookmark not defined.

3.3.2. Đánh giá tình hình quản lý sử dụng đất đối với các tổ chức kinh tế được

thuê đất ............................................................Error! Bookmark not defined.

3.4. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các tổ

chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long,

tỉnh Quảng Ninh. ..............................................Error! Bookmark not defined.

3.4.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật về giao đất, cho

thuê đất đối với các đối tượng sử dụng đất là các tổ chức kinh tế...........Error!

Bookmark not defined.

3.4.2. Nhóm giải pháp về thực hiện cơ chế chính sách nâng cao hiệu quả quản

lý và sử dụng đất của các tổ chức kinh tế .......Error! Bookmark not defined.

3.4.3. Nhóm giải pháp về đầu tư nhân lực, vật lực và tiến bộ kỹ thuật. ..Error!

Bookmark not defined.

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..........................Error! Bookmark not defined.

1. Kết luận .......................................................Error! Bookmark not defined.

2. Kiến nghị.....................................................Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 126

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

HĐND Hội đồng nhân dân

UBND Ủy ban nhân dân

CQNN Cơ quan nhà nước

NCN Nhận chuyển nhượng

TLTK Tài liệu tham khảo

KH Kế hoạch

XPVPHC Xử phạt vi phạm hành chính

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

QSDĐ Quyền sử dụng đất

CTCP Công ty cổ phần

CN-TTCN Công nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp

HTX Hợp tác xã

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đất đai giữ một vai trò đặc biệt quan trọng, là tài nguyên quốc gia vô

cùng quý giá, là điều kiện chung đối với mọi quá trình sản xuất của các

ngành kinh tế, là điều kiện cần thiết để con người tồn tại, phát triển và tái

sản xuất qua các thế hệ. Việc quản lý sử dụng đất sao cho hợp lí, hiệu quả và

để bảo vệ lâu bền nguồn tài nguyên này là nhiệm vụ vô cùng quan trọng và

cấp bách của mỗi quốc gia.

Quỹ đất của các tổ chức kinh tế được Nhà nước giao đất, cho thuê đất là

rất lớn nhưng việc quản lý và sử dụng nhìn chung còn chưa chặt chẽ, hiệu quả

thấp, còn để xảy ra nhiều tiêu cực như: sử dụng không đúng diện tích, không

đúng mục đích, bị lấn chiếm, chuyển nhượng, cho thuê trái phép… Để từng

bước khắc phục những tồn tại trên, đồng thời thực hiện Nghị quyết số

16/2007/NQ-CP ngày 27/02/2007 của Chính phủ về chương trình hành động

của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành Trung

ương Đảng khóa X về một số chủ trương, chính sách lớn để nền kinh tế phát

triển nhanh và bền vững khi Việt Nam là thành viên của Tổ chức kinh tế

Thương mại thế giới, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số

31/2007/CT-TTg ngày 14 tháng 12 năm 2007 về việc kiểm kê quỹ đất đang

quản lý, sử dụng của các tổ chức kinh tế được Nhà nước giao đất, cho thuê đất

đến ngày 01 tháng 4 năm 2008. Đây là việc làm có ý nghĩa thiết thực trong

việc tăng cường vai trò quản lý Nhà nước đối với nguồn tài nguyên đặc biệt

quan trọng về đất đai nói chung và diện tích đất đang giao cho các tổ chức

kinh tế quản lý sử dụng nói riêng.

Trong những năm gần đây, phường Bãi Cháy có tốc độ đô thị hóa nhanh;

vấn đề quản lý nhà nước về đất đai còn nhiều bất cập, giá đất là một trong

những nguyên nhân gây ra những khó khăn vướng mắc trong công tác bồi

2

thường thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án đầu tư, khi

người sử dụng đất thực hiện nghĩa vụ tài chính khi được giao đất, cấp giấy

chứng nhận quyền sử dụng đất,… Với phương châm từng mét vuông đất phải

hữu ích và khai thác đất đai phải trở thành động lực lớn để thực hiện thắng lợi

các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương thì việc tìm ra các giải

pháp quản lý chặt chẽ, khai thác có hiệu quả cao nhất quỹ đất của các tổ chức

kinh tế được nhà nước giao đất, cho thuê đất đã trở thành vấn đề hết sức quan

tâm của phường Bãi Cháy nói riêng và thành phố Hạ Long nói chung. Thực tế

diện tích mà các Tổ chức kinh tế được Nhà nước giao đất, cho thuê đất lại

đang quản lý sử dụng chưa chặt chẽ, hiệu quả thấp, xảy ra nhiều tiêu cực, sử

dụng không đúng mục đích, bị lấn chiếm, chuyển nhượng trái phép, cho thuê

trái phép diễn ra phổ biến.

Do vậy, việc thực hiện đề tài "Đánh giá thực trạng quản lý và sử dụng

đất của các tổ chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ

Long, tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2015-2020" được đặt ra với mong muốn

đưa ra những giải pháp thiết thực và tích cực nhằm tăng cường vai trò nắm

chắc, quản chặt quỹ đất của Nhà nước (đại diện chủ sở hữu đối với đất đai)

nói chung và diện tích đất đang giao cho các cơ quan, đơn vị của nhà nước và

các tổ chức kinh tế quản lý sử dụng nói riêng và đặc biệt là diện tích đang

giao cho các tổ chức kinh tế sử dụng trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành

phố Hạ Long, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của

phường.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài.

- Đánh giá được công tác quản lý của cơ quan có thẩm quyền đối với đất

của tổ chức kinh tế được giao, thuê trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố

Hạ Long.

3

- Đánh giá được hiện trạng sử dụng đất của các cơ quan nhà nước, tổ

chức kinh tế và các tổ chức kinh tế khác tại phường Bãi Cháy, thành phố Hạ

Long

- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các

tổ chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long, tỉnh

Quảng Ninh.

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

3.1. Ý nghĩa khoa học

Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần vào cơ sở khoa học trong công

tác quản lý và sử dụng đất của các tổ chức kinh tế trên địa bàn phường Bãi

Cháy, thành phố Hạ Long.

3.2. Ý nghĩa thực tiễn

Đã đánh giá được thực trạng quản lý, sử dụng quỹ đất được giao và đề

xuất được một số giải pháp nhằm quản lý, sử dụng đất của các tổ chức kinh tế

tốt hơn, hiệu quả hơn trên địa bàn phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long, tỉnh

Quảng Ninh.

4

Chương 1

TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài

1.1.1. Đất đai đối với sự phát triển các ngành kinh tế

Trong số những điều kiện vật chất cần thiết cho hoạt động sản xuất và

đời sống con người, đất với lớp phủ thổ nhưỡng, khoáng sản trong lòng đất,

rừng và mặt nước chiếm vị trí đặc biệt. Đất là điều kiện đầu tiên và là nền

tảng tự nhiên của bất kỳ quá trình sản xuất nào.

Đất đai tham gia vào tất cả các ngành sản xuất vật chất của xã hội như là

một tư liệu sản xuất đặc biệt. Tuy nhiên đối với mỗi ngành cụ thể trong nền

kinh tế quốc dân, đất đai lại có những vị trí, vai trò khác nhau

1.1.2. Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến việc sử dụng đất

1.1.2.1. Nhân tố điều kiện tự nhiên

- Điều kiện tự khí hậu: các yếu tố khí hậu ảnh hưởng rất lớn, trực tiếp

đến sản xuất nông nghiệp và điều kiện tự nhiên sinh hoạt của con người.

- Điều kiện đất đai (địa hình và thổ nhưỡng)

Địa hình và độ dốc ảnh hưởng đến phương thức sử dụng đất nông

nghiệp, đặt ra yêu cầu xây dựng đồng ruộng để thủy lợi hóa và cơ giới hóa.

Đối với đất phi nông nghiệp, địa hình phức tạp sẽ ảnh hưởng tới giá trị

công trình và gây khó khăn cho thi công, điều kiện thổ nhưỡng quyết định

rất lớn đến hiệu quả sản xuất nông nghiệp.

Đặc thù của nhân tố điều kiện tự nhiên mang tính khu vực. Vị trí địa lý

của vùng với sự khác biệt về điều kiện tự ánh sáng, nhiệt độ nguồn nước và

các điều kiện tự nhiên khác sẽ quyết định khả năng, công dụng và hiện quả sử

dụng đất đai. Vì vậy, trong thực tiễn sử dụng đất cần tuân thủ quy luật tự

nhiên, tận dụng các lợi thế nhằm đạt được hiệu ích cao nhất về xã hội, môi

trường và kinh tế.