Đánh Giá Thực Trạng Hoạt Động Của Chi Nhánh Văn Phòng Đăng Ký Đất Đai Hà Nội Huyện Chương Mỹ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN THỊ BÌNH

ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA

CHI NHÁNH VĂN PHÒNG ĐĂNG KÝ ĐẤT ĐAI HÀ NỘI

HUYỆN CHƯƠNG MỸ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐAI

MÃ SỐ: 8850103

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. XUÂN THỊ THU THẢO

Hà Nội, 2021

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày… tháng… năm 2021

Người cam đoan

Nguyễn Thị Bình

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, đến nay tôi đã

hoàn thành luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý đất đai với đề tài: “Đánh

giá thực trạng hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà

Nội huyện Chương Mỹ”.

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng đào tạo

Sau Đại học trường Đại học Lâm nghiệp, Viện Quản lý đất đai và PTNT đã

tận tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên

cứu khoa học.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Xuân Thị Thu Thảo người

đã định hướng, chỉ bảo và hết lòng tận tụy, dìu dắt tôi trong suốt quá trình học

tập và nghiên cứu đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, Công chức, viên chức, người

lao động tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương

Mỹ, phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Chương Mỹ, thành phố Hà

Nội đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình thu thập thông tin và hoàn

thành nghiên cứu.

Tôi chân thành cảm ơn đến những người thân trong gia đình, bạn bè và

đồng nghiệp đã động viên, cổ vũ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên

cứu khoa học.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, Ngày tháng năm 2021

Tác giả

Nguyễn Thị Bình

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................vi

DANH MỤC BẢNG......................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH........................................................................................ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ......................................................................................ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.............................. 5

1.1. Đất đai, đăng ký đất đai......................................................................................5

1.1.1. Đất đai............................................................................................. 5

1.1.2. Đăng ký đất đai............................................................................... 8

1.1.3. Đăng ký đất đai tại Việt Nam........................................................ 12

1.1.4. Văn phòng đăng ký đất đai ........................................................... 16

1.2. Cơ sở pháp lý về tổ chức và hoạt động của Văn phòng đăng ký đất đai ....21

1.2.1. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về cải cách hành

chính........................................................................................................ 21

1.2.2. Cơ sở pháp lý về tổ chức và hoạt động của Văn phòng đăng ký đất

đai............................................................................................................ 22

1.3. Vấn đề đăng ký đất đai ở một số nước trên thế giới và Việt Nam.................25

1.3.1. Vấn đề đăng ký đất đai tại một số nước trên thế giới................... 25

1.3.2. Tình hình hoạt động của văn phòng đăng ký đất đai tại Việt Nam .......37

1.3.4. Tình hình hoạt động Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội............ 41

Chương 2 NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................. 46

2.1. Địa điểm nghiên cứu.........................................................................................46

2.2. Thời gian nghiên cứu........................................................................................46

iv

2.3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................46

2.3.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................... 46

2.3.2. Phạm vi nghiên cứu....................................................................... 46

2.4. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................47

2.4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Chương Mỹ............ 47

2.4.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất đai trên địa bàn huyện Chương

Mỹ, thành phố Hà Nội............................................................................. 47

2.4.3. Hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội

huyện Chương Mỹ ................................................................................... 47

2.4.4. Đánh giá của cán bộ chuyên môn và hộ dân thực hiện các thủ tục

hành chính tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện

Chương Mỹ.............................................................................................. 48

2.4.5. Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh

Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ ......................... 48

2.5. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................48

2.5.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp ........................... 48

2.5.2. Phương pháp điều tra số liệu sơ cấp ............................................ 48

2.5.3. Phương pháp tổng hợp, xử lý phân tích và phân tích số liệu ....... 50

Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................... 51

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện Chương Mỹ...........................51

3.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................... 51

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .............................................................. 56

3.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất đai tại huyện Chương Mỹ ........................59

3.2.1. Tình hình quản lý đất đai.............................................................. 59

3.2.2. Tình hình sử dụng đất đai ............................................................. 72

3.3. Kết quả hoạt động của chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội huyện

Chương Mỹ ..............................................................................................................74

v

3.1.1. Tổ chức bộ máy của Chi nhánh VPĐK đất đai Hà Nội huyện

Chương Mỹ.............................................................................................. 74

3.3.2. Kết quả hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà

Nội huyện Chương Mỹ ............................................................................ 79

3.4. Đánh giá của cán bộ chuyên môn và hộ dân thực hiện thủ tục hành chính tại

chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ.......................94

3.4.1. Đánh giá của các hộ thực hiện thủ tục hành chính ...................... 94

3.4.2. Đánh giá của cán bộ quản lý và chuyên môn về hoạt động của Chi

nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ ............ 100

3.4.3. Đánh giá chung........................................................................... 102

3.5 Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh Văn phòng

Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ........................................................104

3.5.1. Giải pháp tổ chức bộ máy, cơ chế hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ.104

3.5.2. Giải pháp về nguồn nhân lực...................................................... 106

3.5.3. Giải pháp về đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật ............................... 106

3.5.4. Giải pháp về cơ chế phối hợp giữa với các phòng ban chức năng .....107

KẾT LUẬN.................................................................................................. 109

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 112

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Giải nghĩa

BĐĐC Bản đồ địa chính

BĐS Bất động sản

CHXHCN Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

GCN Giấy chứng nhận

HĐND Hội đồng nhân dân

HSĐC Hồ sơ địa chính

KCN Khu công nghiệp

QSDĐ Quyền sử dụng đất

TN&MT Tài nguyên và Môi trường

TN&TKQ Tiếp nhận và trả kết quả

TTHC Thủ tục hành chính

UBND Ủy ban nhân dân

VPĐK Văn phòng đăng ký

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Diện tích các loại đất huyện Chương Mỹ năm 2020...................... 72

Bảng 3.2. Hiện trạng nguồn nhân lực của văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội -

chi nhánh huyện Chương Mỹ.......................................................................... 77

Bảng 3.3. Kết quả thực hiện công tác cấp GCN đất nông nghiệp sau dồn điền

đổi thửa tại các xã............................................................................................ 79

Bảng 3.4. Kết quả cấp GCN QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn

liền với đất huyện Chương Mỹ ....................................................................... 83

giai đoạn 2018 - 2020...................................................................................... 83

Bảng 3.5. Kết quả cấp GCN thông qua hình thức đấu giá, giao đất TĐC tại

huyện Chương Mỹ giai đoạn 2018-2020 ........................................................ 86

Bảng 3.6. Thống kê số lượng Bản đồ địa chính được lập tại huyện Chương

Mỹ ................................................................................................................... 88

Bảng 3.7. Kết quả công tác đăng ký biến động khi chuyển QSDĐ giai đoạn

2018 - 2020...................................................................................................... 89

Bảng 3.8. Kết quả công tác cấp đổi, cấp lại do mất GCN QSDĐ giai đoạn

2018 - 2020...................................................................................................... 90

Bảng 3.9. Kết quả công tác đăng ký giao dịch bảo đảm giai đoạn 2018 - 2020 .....91

Bảng 3.10. Kết quả công tác đăng ký biến động khác giai đoạn 2018 -2021...........92

Bảng 3.11. Kết quả thủ tục cung cấp thông tin đất đai giai đoạn 2018 - 2020........93

Bảng 3.12. Phương tiện tiếp cận thông tin của công dân khi thực hiện thủ tục

hành chính tại chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai...................................... 95

Bảng 3.13. Đánh giá mức độ hài lòng về việc công khai thủ tục hành chính 96

Bảng 3.14. Đánh giá thái độ tiếp nhận và trả kết quả hồ sơ ........................... 97

Bảng 3.15. Đánh giá mức độ hướng dẫn của cán bộ khi tiếp nhận hồ sơ TTHC ....97

Bảng 3.16. Đánh giá thời hạn giải quyết các TTHC....................................... 98

Bảng 3.17. Đánh giá của hộ dân về các khoản phí và lệ phí .......................... 99

viii

Bảng 3.18. Đánh giá mức độ hài lòng về toàn bộ quá trình giải quyết thủ tục

hành chính tại Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương

Mỹ ................................................................................................................. 100

ix

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1. Sơ đồ vị trí và mối liên hệ vùng huyện Chương Mỹ, thành phố Hà

Nội................................................................................................................... 51

Hình 3.2. Trụ sở làm việc Chi nhánh VPĐK đất đai huyện Chương Mỹ....... 75

Hình 3.3. Sơ đồ bộ máy Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai Hà Nội huyện

Chương Mỹ ..................................................................................................... 76

Hình 3.4. Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả TTHC Chi nhánh VPĐK đất đai

huyện Chương Mỹ........................................................................................... 77

Hình 3.5. Bộ phận đăng ký và cấp Giấy chứng nhận tại Chi nhánh VPĐK

huyện Chương Mỹ........................................................................................... 77

Hình 3.6. Cán bộ tiếp nhận và hướng dẫn công dân tại bộ phận một cửa Chi

nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ...................... 94

Hình 3.7. Bàn hướng dẫn kê khai hồ sơ.......................................................... 95

Hình 3.8. Cam kết về Chính sách chất lượng của chi nhánh văn phòng đăng

ký..................................................................................................................... 96

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1 Sơ đồ vị trí của VPĐK một cấp ...................................................... 21

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là

thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân

bố dân cư, xây dựng cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng. Đất

đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước thống nhất quản lý, theo quy hoạch

và pháp luật.

Đăng ký đất đai là một trong những nội dung quan trọng của quản lý

Nhà nước về đất đai. Việc đăng ký Nhà nước về đất đai có ý nghĩa: các quyền

về đất đai được bảo đảm bởi Nhà nước, liên quan đến tính tin cậy, sự nhất

quán và tập trung, thống nhất của dữ liệu địa chính. Đăng ký đất đai là một

công cụ của nhà nước để bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích cộng đồng cũng như

lợi ích của người sử dụng đất. Lợi ích đối với Nhà nước và xã hội: Phục vụ

thu thuế sử dụng đất, thuế tài sản, thuế chuyển nhượng; cung cấp tư liệu phục

vụ các chương trình cải cách đất đai, bản thân việc triển khai một hệ thống

đăng ký đất đai cũng là một cải cách pháp luật; giám sát giao dịch đất đai;

Phục vụ quy hoạch; Phục vụ quản lý trật tự trị an. Lợi ích đối với công dân:

Tăng cường sự an toàn về chủ quyền đối với bất động sản; Khuyến khích đầu

tư cá nhân; mở rộng khả năng vay vốn (thế chấp); hỗ trợ các giao dịch về bất

động sản; giảm tranh chấp đất đai. Ý thức được tầm quan trọng đó, việc đăng

ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy chứng nhận

quyền sử dụng đất, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai là rất quan trọng để quản lý

đất đai được tốt hơn.

Từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực, với hệ thống Văn phòng

đăng ký đất đai được thiết lập là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở

TN&MT, có chức năng thực hiện đăng ký đất đai và tài sản khác gắn liền với

đất; xây dựng, quản lý, cập nhật, chỉnh lý thống nhất hồ sơ địa chính và cơ sở

2

dữ liệu đất đai; thống kê, kiểm kê đất đai; cung cấp thông tin đất đai theo quy

định. Văn phòng Đăng ký đất đai có tư cách pháp nhân, có trụ sở, con dấu

riêng và được mở tài khoản để hoạt động theo quy định của pháp luật, cùng

với việc thực hiện cải cách hành chính chính theo cơ chế “một cửa”, với tinh

thần công khai, minh bạch, giảm thời gian và chi phí cho tổ chức, công dân có

nhu cầu giao dịch. Tuy nhiên, việc cung ứng các dịch vụ về đăng ký, cấp giấy

chứng nhận nhà đất vẫn là một trong những vấn đề bức xúc đối với người sử

dụng đất; mặt khác hồ sơ về đất đai được quản lý ở nhiều cấp khác nhau, có

nhiều trường hợp, có sự khác biệt giữa thông tin trên sổ sách và trên giấy

chứng nhận quyền sử dụng đất, đặc biệt ở các chi nhánh đăng ký đất đai, nơi

cơ sở vật chất kỹ thuật và nguồn nhân lực còn yếu!

Chương Mỹ là một huyện nằm ở phía Tây Nam của thủ đô Hà Nội,

cách trung tâm thành phố 20 km. Huyện Chương Mỹ có tổng diện tích tự

nhiên 23.737,98 ha; trong đó: nhóm đất nông nghiệp là 14.032,65 ha; nhóm

đất phi nông nghiệp là 8.081,23 ha; Nhóm đất chưa sử dụng là 8.081,23 ha; là

địa phương có diện tích lớn thứ ba của thành phố; huyện gồm 32 đơn vị hành

chính (30 xã và 2 thị trấn). Huyện Chương Mỹ là huyện cửa ngõ thủ đô, có

những chuyển biến tích cực về nhiều mặt, đạt được một số thành tựu về kinh

tế - xã hội - an ninh quốc phòng. Cùng với sự phát triển đó đã phát sinh không

ít vấn đề liên quan đến việc sử dụng đất của người dân, gây ra một số khó

khăn trong công tác quản lý đất đai. Nhiều biến động đất đai chưa được cập

nhật, chỉnh lý kịp thời; hệ thống hồ sơ địa chính chưa được chỉnh lý đồng bộ.

Một phần là do các biến động diễn ra ngày càng nhiều mà cơ quan Nhà nước

chưa đủ điều kiện cập nhật, kiểm soát.

Thực hiện chủ trương về thành lập Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp

trên cơ sở hợp nhất Văn phòng Đăng ký Quyền sử dụng đất thuộc Sở Tài

nguyên và Môi trường và Văn phòng Đăng ký Quyền sử dụng đất thuộc

Phòng Tài nguyên và Môi trường các huyện, thành phố. Ngày 26/5/2015 Chi

3

nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ được thành lập;

là đơn vị hạch toán phụ thuộc; có con dấu riêng và được Nhà nước bố trí văn

phòng, trang thiết bị làm việc theo quy định của pháp luật. Chi nhánh có

Giám đốc, không quá 02 Phó Giám đốc và các bộ phận chuyên môn.

Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn trên em tiến hành nghiên cứu đề tài:

“Đánh giá hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội

huyện Chương Mỹ” để đánh giá vai trò hoạt động của Chi nhánh Văn phòng

đăng ký đất đai, nhận thức những hạn chế từ đó đề xuất các giải pháp hoàn

thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai

Hà Nội huyện Chương Mỹ trong thời gian tới.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát:

Trên cơ sở đánh giá thực trạng hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng

ký đất đai đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện cả về tổ chức và các hoạt động của

Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ nhằm giúp

công tác quản lý đất đai trên địa bàn ngày càng chặt chẽ và đúng luật.

2.2. Mục tiêu cụ thể:

- Đánh giá hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội

huyện Chương Mỹ.

- Phân tích những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện các hoạt

động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ.

- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện về tổ chức và nâng cao hiệu quả

hoạt động của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội huyện Chương Mỹ

trong thời gian tới.

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

3.1. Ý nghĩa khoa học

Đề tài cung cấp cơ sở lý luận về vấn đề liên quan đến hoạt động của

văn phòng đăng ký đất đai theo mô hình một cấp.