Đánh giá hiệu quả và đề xuất giải pháp phát triển ba kích trên địa bàn huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHẠM THẾ HIỀN

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

PHÁT TRIỂN BA KÍCH TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN BA CHẼ, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên, năm 2020

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

PHẠM THẾ HIỀN

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

PHÁT TRIỂN BA KÍCH TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN BA CHẼ, TỈNH QUẢNG NINH

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người Hướng dẫn khoa học: TS. Dương Hoài An

\

LỜI CAM ĐOAN

ii

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này

là hoàn toàn trung thực, chưa từng được ai sử dụng trong bất kì công trình

nghiên cứu nào khác. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đã được ghi rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2020

Học viên

Phạm Thế Hiền

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp

đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn

sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Dương Hoài An đã tận

tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa Kinh tế và PTNT,

Phòng Đào tạo, Ban Giám hiệu - Trường Đại học Nông lâm đã tạo điều

kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn

này. Tuy nhiên vì kiến thức chuyên môn còn hạn chế và bản thân vẫn chưa có

nhiều kinh nghiệm thực tiễn nên trong đề tài còn nhiều thiếu xót, tôi rất mong

nhận được sự góp ý, chỉ bảo thêm của quý thầy cô để đề tài của tôi được hoàn

thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2020

Học viên

Phạm Thế Hiền

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................iii

MỤC LỤC.......................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ............................................................................vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài............................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

3.1. Đối tượng nghiên cứu và điều tra: ............................................................. 3

3.2. Phạm vi nghiên cứu:................................................................................... 3

4. Ý nghĩa của đề tài.......................................................................................... 3

4.1. Ý nghĩa khoa học........................................................................................ 3

4.2. Ý nghĩa thực tiễn........................................................................................ 3

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI....................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài.............................................................................. 4

1.1.1. Một số vấn đề cơ bản về hiệu quả kinh tế............................................... 4

1.1.2 Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 8

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng và nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất cây ba

kích Ba Chẽ ...................................................................................................... 9

1.2.1. Các yếu tố tự nhiên thuộc hệ sinh thái và môi trường ............................ 9

1.2.2. Nhóm nhân tố kinh tế - xã hội............................................................... 10

1.2.3. Nhóm nhân tố kỹ thuật.......................................................................... 12

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 17

1.2.1. Kinh nghiệm nâng cao hiệu quả trồng ba kích tại các địa phương....... 17

1.2.2. Bài học rút ra cho huyện Ba Chẽ .......................................................... 19

v

CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU............................................................................................... 21

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên – Kinh tế xã hội huyện Ba Chẽ............. 21

2.1.1. Vị trí địa lý và các yếu tố tự nhiên........................................................ 21

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 26

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 30

2.2.1. Tình hình sản xuất ba kích của huyện Ba Chẽ...................................... 30

2.2.2. Đánh giá hiệu quả của cây ba kích Ba Chẽ theo kết quả điều tra ......... 30

2.2.3. Đánh giá hiệu quả kinh tế và nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất cây ba

kích tại huyện Ba Chẽ ..................................................................................... 30

2.2.4. Đánh giá chung về tình hình sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế sản

xuất cây ba kích tại huyện Ba Chẽ.................................................................. 30

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 30

2.3.1. Phương pháp tiếp cận............................................................................ 30

2.3.2. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu..................................................... 30

2.2.3. Phương pháp thu thập dữ liệu và thông tin........................................... 30

2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 34

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 35

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu thể hiện điều kiện, khả năng phát triển sản xuất

ba kích ............................................................................................................. 35

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh phát triển sản xuất ba kích theo chiều rộng... 35

2.3.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh phát triển sản xuất ba kích theo chiều sâu..... 35

2.3.4. Cách tính toán một số chỉ tiêu cụ thể trong nghiên cứu này................. 35

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................... 37

3.1. Tình hình sản xuất ba kích của huyện Ba Chẽ......................................... 37

3.1.1. Khái quát cơ cấu sản xuất ba kích của huyện Ba Chẽ .......................... 37

3.1.2. Biến động diện tích, năng suất và sản lượng ba kích huyện Ba Chẽ giai

đoạn 2017 – 2019 ............................................................................................ 40

vi

3.2. Đánh giá hiệu quả của cây ba kích Ba Chẽ theo kết quả điều tra ............ 45

3.2.1. Tình hình chung của nhóm hộ nghiên cứu............................................ 45

3.2.2. Diện tích, năng suất, sản lượng ba kích của các hộ điều tra ................. 46

3.2.3. Tình hình đầu tư trong sản xuất cây ba kích tại huyện Ba Chẽ .................. 48

3.2.4. Kết quả và thu nhập từ sản xuất kinh doanh ba kích Ba Chẽ ............... 54

3.3. Đánh giá hiệu quả kinh tế và nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất cây ba

kích tại huyện Ba Chẽ ..................................................................................... 55

3.3.1. Đánh giá hiệu quả kinh tế sản xuất cây ba kích Ba Chẽ ....................... 55

3.3.2. Hiệu quả xã hội và môi trường sản xuất cây ba kích tại huyện Ba Chẽ57

3.3.3. Những thuận lợi, khó khăn trong quá trình sản xuất và nâng cao hiệu

quả kinh tế của ba kích tại huyện Ba Chẽ ....................................................... 58

3.4. Đánh giá chung về tình hình sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế sản

xuất cây ba kích tại huyện Ba Chẽ.................................................................. 60

3.4.1. Những mặt đạt được.............................................................................. 60

3.4.2. Những mặt còn hạn chế......................................................................... 60

3.4.3. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế của cây ba kích trên địa bàn

huyện Ba Chẽ .................................................................................................. 61

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 67

1. Kết luận........................................................................................................ 67

2. Kiến nghị đối với huyện Ba Chẽ................................................................. 68

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 70

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất của huyện Ba Chẽ giai đoạn 2017-2019 .... 23

Bảng 2.2. Một số thông tin các xã trong vùng nghiên cứu ............................. 30

Bảng 2.3: Số hộ chọn điều tra tại 3 xã ............................................................ 30

Bảng 3.1: Cơ cấu giá trị sản xuất nông nghiệp phân theo ngành của huyện

Ba Chẽ ............................................................................................................. 38

Bảng 3.2: Diện tích, sản lượng một số cây dược liệu chính ........................... 38

của huyện Ba Chẽ............................................................................................ 38

Bảng 3.3. Cây dược liệu phân theo các xã của huyện Ba Chẽ ...................... 40

Bảng 3.4 : Diện tích ba kích của huyện Ba Chẽ qua 3 năm 2017- 2019 ........ 41

Bảng 3.5: Diện tích, năng suất, sản lượng ba kích............................................... 42

của huyện Ba Chẽ 2017 - 2019.......................................................................... 42

Bảng 3.6. Tình hình cơ bản của các hộ được điều tra năm 2019.................... 46

Bảng 3.7. Diện tích, năng suất, sản lượng ba kích của các hộ điều tra........... 47

Bảng 3.8: Chi phí trồng mới và kiến thiết cơ bản cho 1 ha ba kích....................... 49

ở huyện Ba Chẽ................................................................................................. 49

Bảng 3.9: Chi phí đầu vào cho 1 ha ba kích Ba Chẽ ở giai đoạn kinh doanh

năm 2019 ......................................................................................................... 52

Bảng 3.10: Kết quả sản xuất kinh doanh ba kích Ba Chẽ của các nhóm hộ

điều tra (tính trên 1 ha ba kích cho thu hoạch) ............................................... 54

Bảng 3.11: Hiệu quả kinh tế sản xuất cây ba kích của các nhóm hộ tại huyện

Ba Chẽ năm 2019 ............................................................................................ 56

Bảng 3.12: Các yếu tố của ma trận SWOT trong tình hình sản xuất ba kích Ba

Chẽ ở hộ nông dân .......................................................................................... 58