Đánh giá hiệu quả một số loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

DƯƠNG TRẦN HẢI

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MỘT SỐ LOẠI HÌNH

SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

TẠI HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Thái Nguyên - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

DƯƠNG TRẦN HẢI

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ MỘT SỐ LOẠI HÌNH

SỬ DỤNG ĐẤT SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP

TẠI HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý đất đai

Mã số: 8.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN VĂN ĐIỀN

Thái Nguyên - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện nghiên cứu đã được cám ơn và các thông

tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày ....... tháng........ năm 2021

Tác giả

Dương Trần Hải

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian thực tập và thực hiện đề tài này, tôi đã nhận được sự quan

tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, ban chủ

nhiệm Khoa quản lý tài nguyên, các thầy giáo, cô giáo trong khoa quản lý tài

nguyên và bạn bè.

Trước tiên tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo Trần Văn

Điền người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành

luận văn này.

Đồng thời tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới toàn thể Ban Chủ nhiệm

Khoa Quản lý Tài nguyên cùng các thầy giáo, cô giáo trong khoa Quản lý

Tài nguyên Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ hoàn thiện

bản luận văn này.

Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới tất cả bạn bè,

đồng nghiệp, cơ quan, gia đình và người thân đã quan tâm động viên tôi trong

suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn

Dương Trần Hải

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...........................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ...................................................................vii

DANH MỤC HÌNH .......................................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết đề tài....................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2

3. Ý nghĩa của đề tài.......................................................................................... 2

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU................................. 3

1.1. Cơ sở khoa học........................................................................................... 3

1.1.1. Khái niệm cơ bản .................................................................................... 3

1.1.2. Xác định các loại hình sử dụng đất bền vững......................................... 6

1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ............. 10

1.2. Cở sở pháp lý............................................................................................ 13

1.2.1. Luật đất đai 2013................................................................................... 13

1.2.2. Một số các văn bản pháp quy liên quan ................................................ 14

1.3. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 15

1.3.1. Tình hình sử dụng đất trên thế giới và Việt Nam ................................. 15

1.3.2. Những nghiên cứu liên quan đến nâng cao hiệu quả sử dụng đất và sử

dụng đất bền vững ........................................................................................... 22

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU................................................................................................................ 28

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 28

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 28

iv

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 29

2.3.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp...................................... 29

2.3.2. Phương pháp điều tra thu thập số liệu sơ cấp ....................................... 29

2.3.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả các LUT nông nghiệp........................ 29

2.3.4. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 30

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 31

3.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 31

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 37

3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Võ Nhai..42

3.2. Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp và các loại hình sử dụng đất

sản xuất nông nghiệp của huyện Võ Nhai....................................................... 43

3.2.1. Hiện trạng sử dụng đất của huyện Võ Nhai.......................................... 43

3.2.2. Tình hình biến động đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Võ

Nhai giai đoạn 2015-2020............................................................................... 46

3.2.3. Hiện trạng các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa bàn

huyện Võ Nhai ................................................................................................ 46

3.2.4. Mô tả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Võ Nhai...50

3.3. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất sản xuất nông nghiệp trên địa

bàn huyện Võ Nhai.......................................................................................... 54

3.3.1. Hiệu quả kinh tế .................................................................................... 54

3.2. Hiệu quả xã hội ........................................................................................ 61

3.3. Hiệu quả môi trường ................................................................................ 65

3.4. Một số nhóm yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả và đề xuất một số giải pháp

nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp cho huyện Võ Nhai................... 70

3.4.1 Một số nhóm yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả một số loại hình sử dụng

đất nông nghiệp cho huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên ................................. 70

3.4.2. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp

cho huyện Võ Nhai.......................................................................................... 71

v

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 75

1. Kết luận ....................................................................................................... 75

2. Kiến nghị..................................................................................................... 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 77

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BVTV : Bảo vệ thực vật

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CPTG : Chi phí trung gian

FAO : Tổ chức lương nông của Liên hợp quốc

(Food and Agriculture Organization)

GTNC : Giá trị ngày công

GTSX : Giá trị sản xuất

H : High (cao)

HQĐV : Hiệu quả đồng vốn

L : Low (thấp)

LUT : Loại hình sử dụng đất (Land use type)

M : Medium (trung bình)

Nxb : Nhà xuất bản

TNHH : Thu nhập hỗn hợp

UBND : Ủy ban nhân dân

VH : Very High (rất cao)

VL : Very Low (rất thấp)

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1. Tăng trưởng GTSX huyện Võ Nhai giai đoạn 2015 - 2020 .....................37

Bảng 3.2. Hiện trạng sử dụng đất huyện Võ Nhai năm 2020 ...................................44

Bảng 3.3. Biến động sử dụng đất nông nghiệp của huyện Võ Nhai giai đoạn 2015 –

2020 .........................................................................................................46

Bảng 3.4: Tổng hợp các loại hình sử dụng đất chính của huyện Võ Nhai năm 2020........47

Bảng 3.5: Tổng hợp các LUT chính tại 3 tiểu vùng nghiên cứu...............................48

Bảng 3.5. Một số đặc điểm các LUT trồng cây hàng năm........................................50

Bảng 3.6. Hiệu quả kinh tế của các loại cây trồng chính (tính bình quân cho 1 ha)........55

Bảng 3.7. Hiệu quả kinh tế của các LUT hàng năm tính trên 1ha ............................56

Bảng 3.8. Phân cấp hiệu quả kinh tế các LUT sản xuất nông nghiệp (Tính bình

quân/1ha) .................................................................................................58

Bảng 3.9. Hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất...............................................59

Bảng 3.10. Phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xã hội huyện Võ Nhai.............62

Bảng 3.11. Đánh giá hiệu quả xã hội của các loại hình sử dụng đất huyện Võ Nhai.......63

Bảng 4.12. Hiệu quả môi trường của các LUT.........................................................66

Bảng 4.13. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp...............70

Bảng 4.14. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp..........................71