Đánh Giá Hiệu Quả Hoạt Động Kinh Doanh Của Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa Trên Địa Bàn Huyện Di Linh Tỉnh Lâm Đồng

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Lâm Đồng, ngày..……tháng 5 năm 2019

Người cam đoan

Đặng Tuấn Dương

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tấm lòng biết ơn chân thành nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn Trường

Đại học Lâm Nghiệp đã tổ chức lớp Cao học và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi

và các bạn hoàn thành tốt khóa học này.

Tôi xin bày tỏ biết ơn chân thành và sâu sắc đến Quý thầy cô giảng dạy

lớp Cao học kinh tế nông nghiệp, đã dành nhiều thời gian, tâm huyết truyền

thụ cho chúng tôi những kiến thức quý báu làm cơ sở nghiên cứu luận văn

cũng như làm hành trang trong công tác mai sau.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy TS. Lê Đình Hải đã

tận tình động viên, giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập và

nghiên cứu hoàn thành luận văn này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các cá nhân, tập thể:

- Huyện ủy Di Linh, UBND huyện, Chi cục Thống kê huyện, Chi cục

Thuế huyện, Phòng Nội vụ huyện, các phòng ban chuyên môn của huyện;

Phòng Đào tạo sau đại học - Trường Đại học Lâm Nghiệp; Gia đình, bạn bè

và các đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cung cấp số liệu, tài liệu

giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tuy nhiên, trong thời gian ngắn cũng như trình độ chuyên môn có hạn,

chắc rằng luận văn không thể tránh khỏi được những thiếu sót, kính mong

nhận được sự đóng góp của quý Thầy, quý Cô.

Lâm Đồng, ngày…....tháng 5 năm 2019

Tác giả luận văn

Đặng Tuấn Dương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................vii

DANH MỤC BẢNG........................................................................................ix

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ............................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

2.1. Mục tiêu tổng quát ..................................................................................... 2

2.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 3

3.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................. 3

3.2. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 3

3.2.1. Phạm vi về nội dung................................................................................ 3

3.2.2. Phạm vi về không gian............................................................................ 3

3.2.3. Phạm vi về thời gian................................................................................ 3

4. Nội dung nghiên cứu..................................................................................... 4

5. Kết cấu của luận văn .................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HIỆU QUẢ HOẠT

ĐỘNG KINH DOANH CỦA DNNVV............................................................ 5

1.1. Cơ sở lý luận về hiệu quả hoạt động kinh doanh của dnnvv ..................... 5

1.1.1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................................................... 5

1.1.1.1 Khái niệm DNNVV............................................................................... 5

1.1.1.2. Đặc điểm và phân loại DNNVV .......................................................... 8

1.1.2. Hiệu quả hoạt động kinh doanh DNNVV.............................................11

iv

1.1.2.1. Khái niệm hiệu quả hoạt động kinh doanh của DNNVV ..................11

1.1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh DNNVV........11

1.1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của

DNNVV .......................................................................................................... 12

1.2. Cơ sở thực tiễn về hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNNVV ..... 15

1.2.1. Chính sách phát triển DNNVV ở Việt Nam .........................................15

1.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước ................................. 17

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng trong việc

nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cho các DNNVV ...........................20

1.3. Tổng quan các nghiên cứu trước đây.......................................................21

1.3.1. Tình hình nghiên cứu trong nước..........................................................21

1.3.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới........................................................23

1.3.3. Đánh giá tổng quan các nghiên cứu trước ............................................24

1.4. Xây dựng mô hình nghiên cứu và các giả thuyết..................................... 24

1.4.1. Cơ sở xây dựng mô hình nghiên cứu ....................................................24

1.4.2. Các giả thuyết nghiên cứu..................................................................... 29

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ... 33

2.1. Đặc điểm của huyện Di Linh ................................................................... 33

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .................................................................................33

2.1.1.1. Vị trí địa lý .........................................................................................33

2.1.1.2. Đặc điểm tự nhiên, Thời tiết khí hậu: ................................................33

2.1.2. Đặc điểm kinh tế – xã hội .................................................................... 35

2.1.2.1. Về xã hội ............................................................................................35

2.1.2.2. Về kinh tế ...........................................................................................35

2.1.3. Thuận lợi, khó khăn ..............................................................................36

2.1.3.1. Thuận lợi ............................................................................................36

2.1.3.2. Khó khăn ............................................................................................37

v

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 39

2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu, khảo sát ..................................... 39

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu................................................................40

2.2.2.1. Thu thập số liệu thứ cấp..................................................................... 40

2.2.2.2. Thu thập số liệu sơ cấp....................................................................... 40

2.2.4. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu................................................42

2.2.4.1. Phương pháp thông kê kinh tế ...........................................................42

2.2.4.2. Phương pháp phân tích kinh tế...........................................................42

2.2.4.3. Phương pháp phân tích hồi qui tuyến tính đa biến ............................43

2.2.5. Các chỉ tiêu đánh giá sử dụng trong luận văn.......................................45

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................47

3.1. Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNVV tại huyện Di

Linh, tỉnh Lâm Đồng.......................................................................................47

3.1.1. Cơ cấu lĩnh vực kinh doanh .................................................................. 47

3.1.2. Quy mô sản xuất kinh doanh của DN ...................................................49

3.1.2.1. Quy mô vốn........................................................................................49

3.1.2.2. Quy mô lao động................................................................................51

3.1.3. Doanh thu và lợi nhuận của DN tại huyện Di Linh ..............................52

3.2. Đánh giá chung về thực trạng hoạt động kinh doanh DNNVV tại huyện

Di Linh, tỉnh Lâm Đồng..................................................................................54

3.2.1. Những thuận lợi.....................................................................................54

3.2.2. Những khó khăn....................................................................................56

3.3. Thực trạng về hiệu quả kinh doanh và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu

quả hoạt động kinh doanh DNNVV được khảo sát tại huyện Di Linh, tỉnh

Lâm Đồng........................................................................................................ 58

3.3.1. Đặc điểm của các DNNVV tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng...........58

vi

3.3.2. Kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNNVV khảo sát tại

huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng....................................................................... 61

3.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các

DNNVV tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ..................................................69

3.4. Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh cho các

DNNVV trên địa bàn huyện Di linh ...............................................................73

3.4.1. Lựa chọn lĩnh vực sản xuất ưu tiên phù hợp với thế mạnh của địa

phương.............................................................................................................73

3.4.2. Nâng cao trình độ học vấn của chủ DN ................................................74

3.4.3. Thực hiện công tác quy hoạch, tổ chức loại hình sản xuất kinh doanh

phù hợp với điều kiện của huyện .................................................................... 74

3.4.4. Doanh nghiệp cần phải có mối quan hệ tốt với chính quyền, các cơ

quan quản lý nhà nước. ...................................................................................75

3.4.5. Tăng số lượng lao động bình quân của doanh nghiệp ..........................76

3.5. Kiến nghị.................................................................................................. 78

KẾT LUẬN..................................................................................................... 91

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nội dung

BKH Bộ kế hoạch

CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CP Chính phủ

CTTNHH Công ty trách nhiệm hữu hạn

CTCP Công ty cổ phần

ĐKKD Đăng ký kinh doanh

DN Doanh nghiệp

DNNN Doanh nghiệp Nhà nước

DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

GTDN Giới tính doanh nghiệp

HTX Hợp tác xã

KNDN Kinh nghiệm doanh nghiệp

LĐ Lao động

LHDN Loại hình doanh nghiệp

LVHĐ Lĩnh vực hoạt động

NĐ Nghị định

NHNN Ngân hàng Nhà nước

NSNN Ngân sách Nhà nước

PTBQ Phát triển bình quân

QĐ Quyết định

QUIMO Qui mô

SXKD Sản xuất kinh doanh

viii

TĐHV Trình độ học vấn

TLĐ Tổng lao động

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TP Thành phố

TT Thông tư

TTG Thủ tướng

TUDN Tuổi doanh nghiệp

TVON Tổng vốn

UBND Ủy ban nhân dân

ix

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Tổng hợp xác định doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ, vừa....................... 9

Bảng 1.2. Tiêu chí xác định DNNVV ở một số nước trên thế giới ................10

Bảng 1.3: Diễn giải các biến đo lường trong mô hình nghiên cứu đề xuất .... 31

Bảng 2.1. Diện tích đất huyện Di Linh năm 2018 ..........................................33

Bảng 2.2. Chọn mẫu khảo sát ......................................................................... 42

Bảng 3.1: Các loại hình DN qua các năm tại huyện Di Linh .........................47

Bảng 3.2: Số DN phân theo lĩnh vực kinh doanh ...........................................48

Bảng 3.3. Nguồn vốn của DNVVN tại huyện Di Linh................................... 49

Bảng 3.4: Số DNVVN phân theo quy mô vốn và loại hình DN.....................50

Bảng 3.5: Vốn của DNNVV phân theo lĩnh vực kinh doanh .........................51

Bảng 3.6. Số DNNVV phân theo lao động trong năm 2018 ..........................52

Bảng 3.7. Doanh thu thuần của DNNVV tại huyện Di Linh phân theo lĩnh vực

.........................................................................................................................53

Bảng 3.8. Lợi nhuận trước thuế của DNNVV tại huyện Di Linh phân theo

lĩnh vực............................................................................................................ 53

Bảng 3.9. Đặc điểm về tuổi của chủ DN, tuổi DN, số lao động, vốn KD của

các DNNVV được khảo sát.............................................................................58

Bảng 3.10. Đặc điểm về giới tính, TP dân tộc, TĐHV của chủ doanh nghiệp,

Lĩnh vực sản xuất và Loại hình kinh doanh của DNNVV được khảo sát ...... 59

Bảng 3.11: Kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh của các DNNVV khảo

sát tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ............................................................62

Bảng 3.12: Kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh theo Lĩnh vực sản xuất

của các DNNVV khảo sát tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng .......................64

Bảng 3.13: Kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh theo loại hình kinh

doanh của các DNNVV khảo sát tại huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng ............67

x

Bảng 3.14: Kết quả và hiệu quả hoạt động kinh doanh tại các DNNVV mà

chủ DN có người thân hay không có người thân làm việc trong các cơ quan

quản lý nhà nước .............................................................................................68

Bảng 3.15. Tóm tắt mô hình hồi qui tuyến tính đa biến rút gọn.....................72

xi

DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ

Hình 1.1: Mô hình nghiên cứu đề xuất ...........................................................31

Biểu đồ 3.1. Chuyển đổi biến các biến số sang dạng logarit ..........................70

Biểu đồ 3.2. Phân bố của phần dư................................................................... 71