Đánh giá hiệu quả của một số hệ thống Nông lâm kết hợp tại địa bàn huyện Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

ĐÀ M VĂN VINH

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA MỘT SỐ HỆ THỐNG

NÔNG LÂM KẾT HỢP TẠI ĐỊA BÀN HUYỆN VÕ NHAI

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Trồng trọt

Mã số: 62 62 01 01

LUẬN ÁN TIẾN SỸ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học:

1. PGS.TS. Đặng Kim Vui

2. GS.TS. Trần Ngọc Ngoạn

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan:

Đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.

Các số liệu sử dụng trong luận án có nguồn gốc rõ ràng.

Kết quả nêu trong luận án là trung thực, khách quan

và chƣa có ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 06 năm 2011

ĐÀM VĂN VINH

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện công trình nghiên cứu khoa học này tôi đã nhận

được sự giúp đỡ tận tình đầy trách nhiệm và hiệu quả của quý thầy, cô giáo, các nhà

khoa học và quản lý, các cơ quan thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nông nghiệp

và Phát triển Nông thôn.

Nhân dịp này, cho tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Đặng Kim Vui,

GS. TS. Trần Ngọc Ngoạn những người thầy đã luôn giúp đỡ tôi trong suốt chặng

đường phấn đấu trong khoa học.

Trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Ban Đào tạo Sau đại học - Đại học Thái Nguyên,

Ban Giám hiệu, Khoa Sau Đại học trường Đại học Nông - Lâm Thái Nguyên, các

nhà khoa học và nhà giáo của trường Đại học Nông - Lâm Thái nguyên cùng các tổ

chức, cơ quan nghiên cứu trong lĩnh vực nông lâm nghiệp của Việt Nam.

Trân trọng cảm ơn tập thể cán bộ Phòng NN & PTNT, chính quyền địa

phương và đông đảo bà con nhân dân các xã của huyện Võ Nhai, Ban chủ nhiệm

khoa, các thầy cô giáo cùng các sinh viên khoa Lâm nghiệp Trường Đại Học Nông -

Lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu tại địa phương.

Cảm tạ gia đình, các đồng nghiệp và bạn bè thân hữu, đặc biệt là người vợ đã

động viên giúp đỡ tôi sẻ chia mọi khó khăn trong bước đường đầy gian khổ để tôi

vươn tới được những thành quả khoa học ngày hôm nay.

Thái Nguyên, tháng 06 năm 2011

ĐÀM VĂN VINH

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

MỤC LỤC

Mục Tra

ng

PHỤ BÌA i

LỜI CAM ĐOAN ii

LỜI CẢM ƠN iii

MỤC LỤC iv

Danh mục các ký hiệu và chữ viết tắt vii

Danh mục các bảng biểu ix

Danh mục các hình xi

MỞ ĐẦU 1

1. Đặt vấn đề 1

2. Mục tiêu nghiên cứu 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3

4. Ý nghĩa và điểm mới của đề tài 4

CHƢƠNG I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 5

1.1. Những nghiên cứu về hệ thống cây trồng và hệ thống canh tác 5

1.1.1. Cơ sở khoa học của nghiên cứu hệ thống cây trồng và hệ thống

canh tác 5

1.1.2. Cây trồng và hệ thống canh tác trên quan điểm sử dụng đất bền vững 7

1.2. Sự hình thành và phát triển của NLKH 8

1.2.1. Nhu cầu và thách thức đối với phát triển bền vững nông thôn miền núi 8

1.2.2. Các nhân tố làm tiền đề cho sự phát triển NLKH trên phạm vi toàn cầu 9

1.3. Lợi ích và vai trò của các hệ thống NLKH 11

1.3.1. Đặc điểm của hệ thống nông lâm kết hợp phù hợp 11

1.3.2. Lợi ích của các hệ thống NLKH 12

1.4. Những nghiên cứu về Nông- Lâm kết hợp trên Thế giới và ở Việt Nam 13

1.4.1. Những nghiên cứu về Nông- Lâm kết hợp trên Thế giới 13

1.4.2. Những nghiên cứu về Nông lâm kết hợp ở Việt Nam 19

1.5. Những nghiên cứu về vai trò của thành phần cây trồng trong HT

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

NLKH đến việc bảo vệ đất dốc trên thế giới và ở Việt Nam. 26

1.5.1. Vai trò của thành phần cây trồng trong hệ thống NLKH đến việc

bảo vệ đất dốc trên Thế giới 26

1.5.2. Vai trò của thành phần cây trồng trong hệ thống NLKH đến việc

bảo vệ đất dốc ở Việt Nam 28

1.5.3. Các biện pháp bảo vệ đất đất dốc trong canh tác NLKH trên Thế giới

và ở Việt Nam 29

1.6. Một số phương pháp đánh giá và kết quả nghiên cứu về hiệu quả

kinh tế trong NLKH ở vùng Đông Bắc nước ta 33

1.6.1. Một số phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế trong nông lâm kết hợp 33

1.6.2. Hiệu quả kinh tế một số hệ thống sử dụng đất dốc vùng Đông Bắc

nước ta 34

CHƢƠNG II. NỘ I DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 37

2.1. Nộ i dung nghiên cứu 37

2.2. Phương pháp nghiên cứu 37

2.2.1. Phương pháp mô tả điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và phân chia

khu vực sinh thái của địa bàn nghiên cứu 37

2.2.2. Phương pháp đánh giá thực trạng phát triển nông lâm kết hợp tại

địa bàn nghiên cứu 38

2.2.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả của một số hệ thống NLKH tại địa

bàn nghiên cứu 39

2.2.4. Phương pháp nghiên cứu một số biện pháp cải tiến, thử nghiệm và

đề xuất giải pháp góp phần phát triển NLKH tại địa phương 45

2.4.5. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu 46

CHƢƠNG III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 47

3.1. Mô tả đặc điểm tự nhiên - kinh tế xã hội huyện Võ Nhai 47

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên 47

3.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội 50

3.2. Thực trạng phát triển NLKH trên địa bàn nghiên cứu 53

3.2.1. Kết quả thống kê, phân loại các hệ thống NLKH huyện Võ Nhai 53

3.2.2. Thành phần loài cây trồng, vật nuôi trong các hệ thống NLKH 55

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

3.2.3. Sự phối hợp giữa các thành phần trong các hệ thống NLKH 56

3.3. Hiệu quả của các hệ thống NLKH trên địa bàn huyện Võ Nhai 57

3.3.1. Hiệu quả kinh tế 57

3.3.2. Hiệu quả môi trường của các hệ thống NLKH 82

3.3.3. Một số tác động về mặt xã hội từ các hệ thống NLKH 87

3.3.4. Đánh giá tính bền vững của các hệ thống NLKH tại Võ Nhai 89

3.4. Biện pháp cải tiến thử nghiệm và một số giải pháp chủ yếu góp

phần phát triển NLKH huyện Võ Nhai 93

3.4.1. Những thuận lợi, khó khăn trở ngại trong phát triển NLKH tại Võ Nhai 93

3.4.2. Một số giải pháp chủ yếu góp phần phát triển NLKH huỵện Võ Nhai 96

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 108

1. Kết luận 108

2. Đề nghị 110

CÁC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 111

TÀI LIỆU THAM KHẢO 112

PHỤ LỤC 124

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Tên đầy đủ

BVTV Bảo vệ thực vật

CAQ Cây ăn quả

CPBĐ Chi phí biến đổi

CPCĐ Chi phí cố định

CPSX Chi phí sản xuất

Cs Cộng sự

dt dẫn theo

đ Đồng

D1.3 Đường kính thân cây ở vị trí độ cao 1,3m (cm)

FC Fixed costs (Chi phí cố định)

GM Gross margin (Tổng thu nhập)

GO Gross output (Giá trị sản xuất/n¨m)

GTSX Giá trị sản xuất

HVN Chiều cao vút ngọn cây (m)

HT Hệ thống

KHCN Khoa học công nghệ

KV1 Khu vực 1

KV2 Khu vực 2

KV3 Khu vực 3

LNXH Lâm nghiệp xã hội

LĐ Lao động

NLN Nông lâm nghiệp

NLKH Nông lâm kết hợp

NN Nông nghiệp

NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

NXB Nhà xuất bản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

viii

Chữ viết tắt Tên đầy đủ

NFI Net farm income (Thu nhập thuần)

RchèRg Rừng-chè-ruộng

RTN Rừng tự nhiên

RRg Rừng-ruộng

RVAC Rừng - vườn - ao - chuồng

RVACRg Rừng- vườn - ao - chuồng - ruộng

RVCRg Rừng- vườn - chuồng - ruộng

RVAC Rừng- vườn - ao - chuồng

SALT Sloping Agriculture land technology (Kỹ thuật canh tác trên

đất dốc)

SX Sản xuất

TT Thứ tự

TB Trung bình

VAC Vườn - ao - chuồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng Tên bảng Trang

1.1. Ảnh hưởng của các loại cây trồng đến xói mòn đất canh tác 28

1.2 Hiệu quả kinh tế của một số hệ thống sử dụng đất dốc tại khu

vực Tam Đảo 35

3.1 Cơ cấu sử dụng đất huyện Võ Nhai năm 2006 48

3.2 Tỷ lệ đất đai theo độ dốc của huyện 53

3.3 Kết quả thống kê, phân loại các hệ thống NLKH được điều tra

của các khu vực trong huyện Võ Nhai 54

3.4 Phân bố các hệ thống NLKH các khu vực trong huyện 54

3.5 Phân bố các hệ thống điều tra theo mức thu nhập/ha/năm 57

3.6 Hiệu quả kinh tế của các công thức SX hệ thống RVACRg 61

3.7 Hiệu quả kinh tế của các công thức SX hệ thống RVAC 64

3.8 Hiệu quả kinh tế của các công thức SX hệ thống VAC 67

3.9 Hiệu quả kinh tế của các công thức SX hệ thống RCheRg 69

3.10 Hiệu quả kinh tế của các công thức SX hệ thống RRg 72

3.11 Hiệu quả kinh tế của các công thức SX hệ thống RVCRg 74

3.12 Tổng hợp hiệu quả kinh tế của các công thức SX bình

quân/ha/năm theo từng hệ thống 75

3.13 Hiệu qu¶ kinh tÕ cña các thành phần trong hÖ thèng NLKH 77

3.14 Ng-êi d©n tham gia ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c hệ thống

NLKH 79

3.15 So sánh hiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè c©y trång n«ng nghiÖp chính

trồng độc canh và trồng xen trong HT NLKH 80

3.16 So sánh sinh trưởng của một số cây lâm nghiệp trồng thuần và

trồng xen trong hệ thống NLKH 81

3.17 Lượng đất xói mòn của các hệ thống cây trồng theo độ dốc 82

3.18 Tương quan hồi quy giữa độ dốc và lượng đất xói mòn ở các hệ thống

cây trồng 83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

x

Bảng Tên bảng Trang

3.19 Lượng đất xói mòn của các hệ thống NLKH 84

3.20 Kết quả phân tích một số chỉ tiêu hoá tính của đất trong các hệ

thống NLKH và HT thuần nông điểm nghiên cứu 85

3.21 Người dân đ¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m«i tr-êng cña c¸c hÖ thèng

NLKH và vai trò củ a các HT cây nông nghiệp trong HT NLKH 86

3.22 Số công lao động/ha/năm của các HT NLKH 87

3.23 Kết quả đánh giá tính bền vững của các HT NLKH có sự tham gia 91

3.24 Đánh giá sức sản xuất của đất đai trong các HT NLKH qua 3 năm 92

3.25 Những khó khăn, cản trở chính của các dạng HT NLKH 95

3.26 Kết quả lựa chọn các hệ thống NLKH có sự tham gia 97

3.27 Ảnh hưởng của độ dốc đến năng suất một số HT cây trồng

chính trong HT NLKH 102

3.28 Hàm tương quan y = ax + b giữa độ dốc x (độ) với năng suất

một số cây trồng y trong HT NLKH 102

3.29 Một số giải pháp đề xuất góp phần phát triển NLKH cho 3 khu

vực sinh thái Huyện Võ Nhai 104

3.30 Giải pháp chủ yếu cho mỗi hệ thống góp phần phát triển NLKH

Huyện Võ Nhai 105

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

xi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình Tên hình Trang

3.1 Biểu đồ phân bố các mô hình theo mức thu nhập/năm/ha của 3

khu vực điều tra đại diện cho 3 vùng sinh thái huyện Võ Nhai 58

3.2 Sơ đồ lát cắt hệ thống RVACRg điển hình 59

3.3 Sơ đồ lát cắt hệ thống RVAC điển hình 62

3.4 Sơ đồ lát cắt hệ thống VAC điển hình 65

3.5 Sơ đồ lát cắt hệ thống RchèRg điển hình 68

3.6 Sơ đồ lát cắt hệ thống RRg điển hình 70

3.7 Sơ đồ lát cắt hệ thống RVCRg điển hình 73

3.8 Sơ đồ phân tích SWOT trong phát triển sản xuất NLKH đối với

3 khu vực sinh thái huyện Võ Nhai 94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Việt Nam với tổng diện tích tự nhiên trên 33 triệu ha, trong đó đất đồi núi

chiếm 3/4 diện tích, tập trung chủ yếu ở khu vực Trung Du - Miền núi phía Bắc,

miền Trung và Tây Nguyên. Do vị trí địa lý, đặc điểm khí hậu, địa hình, cấu tạo địa

chất, phân bố thực vật và hoạt động sản xuất của con người nên tà i nguyên rừng và

đất đai ở vùng này rất đa dạng và phong phú.

Đặc điểm chủ yếu của vùng đồi núi là đất đai có độ dốc cao, cùng với đặc điểm

của khí hậu Việt Nam mưa lớn, tập trung theo mùa và nạn chặt phá rừng bừa bãi đã

làm cho đất đai bị xói mòn rửa trôi nghiêm trọng. Sự thoái hoá đất canh tác đang

diễn ra theo chiều hướng ngày càng trầm trọng, trong khi đó dân số không ngừng

tăng lên [53], [97]. Vì vậy con đường để đáp ứng nhu cầu lương thực - thực phẩm

là phải tăng diện tích canh tác và tăng năng suất cây trồng, vật nuôi. Song việc tăng

diện tích canh tác nông nghiệp bằng con đường chặt phá rừng ở nước ta trong thời

gian qua đã để lại hậu quả khôn lường. Đất đai bị thoái hoá, môi trường sinh thái

không đảm bảo an toàn trong khu vực vì vậy hạn hán, lũ lụt ngày nhiều hơn.

Một trong những nguyên nhân làm cho xói mòn đất thêm trầm trọng là sản

xuất nông nghiệp độc canh trên đất dốc, vì vậy năng suất cây trồng ngày càng giảm,

đất đai và môi trường ngày càng suy thoái trầm trọng kéo theo đời sống của người

dân càng gặp khó khăn hơn. Vấn đề này đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài

nước đề cập tới [10], [13], [79], [23], [31], [32].

Như vậy ở nước ta nói riêng và các nước đang phát triển nói chung đang

phải đối mặt với mâu thuẫn gay gắt là đáp ứng nhu cầu về lương thực - thực phẩm

cho người dân đồng thời phải giữ gìn môi trường sinh thái đảm bảo tính bền vững

ổn định sản xuất. Phương thức canh tác NLKH là một hướng giải quyết hiệu quả

mâu thuẫn trên, thông qua đó đảm bảo an ninh lương thực miền núi đồng thời phát

triển bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên [21], [37], [72], [112].

Việc phát triển NLKH muốn đạt hiệu quả thì cần khai thác triệt để những

kiến thức, kinh nghiệm và phải xuất phát từ nguyện vọng của người dân địa phương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

bởi hơn ai hết họ là những người trực tiếp sản xuất và hưởng lợi trên diện tích đất

đai của mình. Vì vậy nghiên cứu NLKH không những cần có sự tham gia của các

nhà khoa học mà vai trò tham gia của người dân là một nhân tố không thể thiếu để

có thể kết hợp giữa những kiến thức kinh nghiệm truyền thống với kiến thức khoa

học tiên tiến [1], [3], [11], [68], [71].

Phương thức sản xuất NLKH phù hợp với canh tác của các vùng đồi núi

đặc biệt là các vùng có tiềm năng đất đai và nhân lực. Trong hệ thống NLKH có

sự phối kết hợp nhiều thành phần của Nông - Lâm - Ngư nghiệp, trong đó cây

trồng thường được bố trí với kết cấu theo không gian và thời gian hợp lý nên tận

dụng được tiềm năng đất đai một cách tương đối triệt để. Vì thế sản xuất NLKH

không những đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân vùng núi mà còn tạo

công ăn việc làm, đồng thời còn có tác dụng bảo vệ môi trường sinh thái, góp

phần sử dụng đất theo hướng bền vững, không ngừng ổn định kinh tế xã hội vùng

nông thôn miền núi [85], [60], [128].

Võ Nhai là một huyện vùng núi cao của tỉnh Thái Nguyên có địa hình phức

tạp chủ yếu là núi đá vôi, núi đất và thung lũng đan xen nhau. Toàn huyện có tổng

diện tích đất đai là: 84.510,41 ha. Trong đó đất nông nghiệp là: 6.325,0 ha chiếm tỷ

lệ 7,48%; đất lâm nghiệp là: 55.469,41 ha chiếm tỷ lệ 65,64% [57]. Kể từ năm 1991

trở lại đây nhờ có sự đầu tư của Chính phủ thông qua các dự án 327, 661...sự phối

hợp tư vấn kỹ thuật của các tổ chức, cơ quan nghiên cứu và khuyến nông người dân

Võ Nhai đã nhận thức được vai trò của việc canh tác đất dốc. Đặc biệt là việc xây

dựng hệ thống NLKH trên đất dốc đã giúp nhiều hộ trong vùng vươn lên trở thành

những hộ làm kinh tế giỏi góp phần cải thiện bộ mặt nông thôn.

Tuy nhiên sản xuất theo phương thức NLKH trên địa bàn huyện hiện vẫn còn

manh mún, vì vậy mà năng suất cây trồng, vật nuôi nhìn chung còn thấp dẫn đến

hiệu quả kinh tế chưa cao [96]. Để giúp người dân địa phương có những giải pháp

phát triển sản xuất Nông lâm nghiệp nói chung và NLKH nói riêng theo hướng sử

dụng tài nguyên lâu bền và hiệu quả chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài:

"Đánh giá hiệu quả của một số hệ thống Nông lâm kết hợp tại địa bàn huyện

Võ Nhai tỉnh Thái Nguyên".

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

3

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Mục tiêu chung

Đánh giá hiệu quả của một số hệ thống NLKH điển hình, góp phần phát triển

các hệ thống NLKH bền vững trên đất dốc, nâng cao đời sống người dân và bảo vệ

môi trường sinh thái vùng trung du, miền núi nói chung và huyện Võ Nhai - Thái

Nguyên nói riêng.

Mục tiêu cụ thể

- Đánh giá thực trạng phát triển và hiệu quả của một số hệ thống NLKH tại

huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.

- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của một số hệ thống NLKH tại địa

phương, góp phần sử dụng đất bền vững.

3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tƣợng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là các hệ thống NLKH chính, các phương thức sản

xuất NLKH phổ biến đang được người dân địa phương huyện Võ Nhai - Thái

Nguyên áp dụng.

Phạm vi nghiên cứu

Về không gian:

- Nghiên cứu các diện tích đang sản xuất Nông lâm kết hợp

- Khảo sát, điều tra, phân loại các hệ thống NLKH trên toàn huyện Võ Nhai. Số

liệu điều tra chi tiết lấy ở một số xã đại diện cho 3 khu vực sinh thái của huyện:

Khu vực 1 gồm các xã Lâu Thượng, La Hiên; Khu vực 2 gồm các xã Cúc

Đường, Vũ Chấn. Khu vực 3 gồm các xã Bình Long, Dân Tiến, Liên Minh,

Tràng Xá.

Về thời gian:

- Các thông tin và số liệu về tổng quan tài liệu nghiên cứu trong lĩnh vực

NLKH được tổng hợp từ năm 2005 và bổ xung trong quá trình nghiên cứu.

- Các kết quả điều tra, khảo sát phân loại các hệ thống NLKH, tài liệu về

đặc điểm dân sinh kinh tế xã hội và đánh giá chung về hiệu quả kinh tế của các

hệ thống ở 3 khu vực trong huyện được tổng hợp chủ yếu từ năm 2005 - 2006.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

4

- Kết quả điều tra chi tiết đánh giá hiệu quả kinh tế, môi trường và tác động

về mặt xã hội được tổng hợp từ năm 2006 - 2008.

- Phân tích những khó khăn, thuận lợi và đề xuất giải pháp chủ yếu được

tổng hợp từ năm 2007- 2008.

Về nội dung:

- Do điều kiện thời gian và nhân lực có hạn nên đề tài tập trung vào nghiên cứu

đánh giá hiệu quả về mặt kinh tế, hiệu quả bảo vệ đất và bước đầu đánh giá tác động

về mặt xã hội của các hệ thống NLKH điển hình.

- Chọn ra một số hệ thống NLKH điển hình ở một số xã trong huyện để điều tra,

theo dõi, đánh giá và thử nghiệm một số biện pháp kỹ thuật điển hình trong hệ thống

NLKH. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp góp phần phát triển NLKH cho

huyện Võ Nhai trong thời gian tới.

4. Ý NGHĨA VÀ ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI

Ý nghĩa khoa học

- Bổ sung phương pháp tiếp cận và nghiên cứu trong nghiên cứu đánh giá các

hệ thống NLKH: hiệu quả kinh tế, hiệu quả môi trường, xã hội và tính bền vững.

- Kết quả nghiên cứu của luận án bổ sung cơ sở cho việc qui hoạch phát triển

kinh tế vùng Trung du Bắc bộ nói chung và Huyện Võ Nhai nói riêng.

Ý nghĩa thực tiễn

- Các giải pháp mà luận án đề xuất sẽ được ứng dụng vào thực tiễn sản xuất để

góp phần phát triển các hệ thống NLKH theo hướng sử dụng đất bền vững, cho hiệu

quả kinh tế cao, ổn định đời sống người dân vùng nông thôn miền núi.

Điểm mới của đề tài

- Là công trình nghiên cứu tương đối đầy đủ, hệ thống về NLKH cho một

huyện cụ thể.

- Định lượng được giá trị hiệu quả của 6 hệ thống NLKH điển hình cho 3 vùng

sinh thái của huyện Võ Nhai mà trước đây trong vùng nghiên cứu chưa có, như hiệu

quả kinh tế, hiệu quả xã hội, hiệu quả môi trường và tính bền vững.

- Đề xuất được một số giải pháp phát triển các hệ thống NLKH phù hợp với

địa bàn nghiên cứu.