Đánh giá hiệu quả của bẫy gravid aedes trap trong thu thập muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết dengue tại phường Nhơn Hòa, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

VÕ THỊ PHƯƠNG NHI

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA BẪY GRAVID AEDES

TRAP TRONG THU THẬP MUỖI TRUYỀN BỆNH

SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE TẠI PHƯỜNG

NHƠN HÒA, THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ SINH HỌC THỰC NGHIỆM

Bình Định - Năm 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

VÕ THỊ PHƯƠNG NHI

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA BẪY GRAVID AEDES

TRAP TRONG THU THẬP MUỖI TRUYỀN BỆNH

SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE TẠI PHƯỜNG

NHƠN HÒA, THỊ XÃ AN NHƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Chuyên ngành

Mã số

: Sinh học thực nghiệm

: 8420114

Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Xuân Quang

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi.

Các số liệu và kết quả sử dụng trong luận văn là trung thực và chưa từng

được công bố trong các công trình khoa học khác.

Bình Định, tháng 08 năm 2022

Học viên

Võ Thị Phương Nhi

LỜI CẢM ƠN

Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, em xin chân thành cảm ơn TS.

Nguyễn Xuân Quang, Trưởng Khoa Côn trùng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng -

Côn trùng Quy Nhơn đã luôn luôn nhiệt tình chỉ bảo, hướng dẫn, giảng dạy,

động viên em trong suốt quá trình nghiên cứu, học tập và thực hiện luận văn

này.

Em cũng xin chân thành cảm ơn TS. Trần Thanh Sơn; Đỗ Công Tấn đã

tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi, giảng dạy và cho em nhiều ý kiến chân

tình trong suốt quá trình nghiên cứu, thực hiện luận văn.

Ngoài ra, em mong muốn gửi lời cảm ơn tha thiết đến quý thầy cô giáo

trong Khoa KHTN, trường Đại học Quy Nhơn và tất cả thành viên trong Viện

Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn đã trang bị cho em những kiến

thức khoa học bổ ích để em có thể hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè đã

luôn ở bên cạnh động viên và giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn này.

Bình Định, tháng 08 năm 2022

Học viên

Võ Thị Phương Nhi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU VÀ CHỮ CÁI VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài........................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................. 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 3

4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 3

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài................................................... 3

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 4

1.1. Đại cương về muỗi truyền bệnh SXHD .............................................. 4

1.1.1. Véc tơ và đặc tính muỗi Aedes trong chu trình truyền bệnh SXHD 4

1.1.2. Các biện pháp phòng chống bệnh SXHD......................................... 6

1.1.2.1. Biện pháp vật lý - Vệ sinh môi trường ....................................... 7

1.1.2.2. Biện pháp sinh học ..................................................................... 7

1.1.2.3. Biện pháp hóa học ...................................................................... 7

1.2. Tình hình bệnh SXHD trên thế giới và ở Việt Nam .......................... 9

1.2.1. SXHD trên thế giới và khu vực Đông Nam Á ................................. 9

1.2.2. Tình hình bệnh SXHD tại Việt Nam.............................................. 11

1.2.3. Tình hình bệnh SXHD tại Bình Định............................................. 13

1.3. Một số thông tin chung về bẫy GAT ................................................. 14

1.3.1. Giới thiệu bẫy GAT........................................................................ 14

1.3.2. Cấu tạo và kĩ thuật lắp đặt bẫy GAT .............................................. 14

1.3.3. Nguyên lý hoạt động của bẫy GAT................................................ 16

1.4. Một số nghiên cứu bẫy GAT và hiệu quả thu thập muỗi SXHD.... 16

1.4.1. Trên thế giới.................................................................................... 16

1.4.2. Ở Việt Nam..................................................................................... 19

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 22

2.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 22

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ..................................................... 22

2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 23

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu ........................................................................ 23

2.3.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu................................................ 23

2.3.3. Phương pháp triển khai thí nghiệm ................................................ 24

2.3.4. Phương pháp theo dõi bẫy .............................................................. 25

2.3.5. Phương pháp điều tra cắt ngang ..................................................... 26

2.3.6. Phương pháp thu thập thông tin và phân tích số liệu ..................... 26

2.4. Các chỉ số mật độ muỗi và hiệu quả của bẫy GAT.......................... 27

2.5. Đạo đức trong nghiên cứu.................................................................. 27

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN .................................................. 28

3.1. Hiệu quả thu thập các loài muỗi Aedes của bẫy GAT..................... 28

3.1.1. Kết quả thu thập muỗi bằng bẫy GAT trong năm đợt.................... 28

3.1.2. Thành phần, số lượng và đặc điểm phân bố muỗi tại các điểm nghiên

cứu............................................................................................................. 33

3.1.2.1. Thành phần và tỉ lệ muỗi thu thập được tại các khu vực phường

Nhơn Hòa............................................................................................... 33

3.1.2.2. Đặc điểm phân bố muỗi Aedes qua các lần thu thập trong mỗi đợt

đặt bẫy GAT .......................................................................................... 38

3.1.2.3. Hiệu quả của bẫy GAT trong thu thập muỗi Aedes với BTN và

BNN....................................................................................................... 42

3.1.2.4. Sự xuất hiện của lăng quăng/bọ gậy trong bẫy GAT ............... 46

3.2. Chỉ số mật độ muỗi SXHD trong thời gian đặt bẫy GAT ở các điểm

nghiên cứu................................................................................................... 47

3.3. Sự chấp nhận của người dân trong việc sử dụng bẫy GAT để thu

thập muỗi truyền bệnh SXHD .................................................................. 50

3.3.1. Một số yếu tố liên quan tới sự chấp nhận của người dân trong thu

thập muỗi truyền bệnh SXHD của bẫy GAT............................................ 50

3.3.2. Sự chấp nhận của người dân sử dụng bẫy GAT............................ 52

KẾT LUẬN.................................................................................................... 55

KIẾN NGHỊ................................................................................................... 56

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................ 57

PHỤ LỤC

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (bản sao)