Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam về chính trị từ năm 2001 đến năm 2011

BỘ QUỐC PHÒNG

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

NGUYỄN NGỌC TOÀN

§¶NG CéNG S¶N VIÖT NAM L·NH §¹O

X¢Y DùNG QU¢N §éI NH¢N D¢N VIÖT NAM

VÒ CHÝNH TRÞ Tõ N¡M 2001 §ÕN N¡M 2011

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ

Hµ NéI - 2014

BỘ QUỐC PHÒNG

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ

NGUYỄN NGỌC TOÀN

§¶NG CéNG S¶N VIÖT NAM L·NH §¹O

X¢Y DùNG QU¢N §éI NH¢N D¢N VIÖT NAM

VÒ CHÝNH TRÞ Tõ N¡M 2001 §ÕN N¡M 2011

Chuyên ngành: Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam

Mã số : 62 22 03 15

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LỊCH SỬ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS, TS Vũ Nhƣ Khôi

2. PGS, TS Nguyễn Xuân Tú

Hµ NéI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu

của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận

án là trung thực, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng

TÁC GIẢ LUẬN

Nguyễn Ngọc Toàn

MỤC LỤC

Trang

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 4

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 8

Chƣơng 1 ĐẢNG LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI VỀ

CHÍNH TRỊ (2001 - 2011) 28

1.1. Yêu cầu khách quan và chủ trương của Đảng xây dựng quân

đội về chính trị (2001 - 2005) 28

1.2. Đảng chỉ đạo xây dựng quân đội về chính trị (2001- 2005) 62

Chƣơng 2 ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐẨY MẠNH XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI

VỀ CHÍNH TRỊ (2006 - 2011) 77

2.1. Những nhân tố mới tác động và chủ trương đẩy mạnh xây

dựng quân đội về chính trị (2006 - 2011) 77

2.2. Đảng chỉ đạo xây dựng quân đội về chính trị (2006 - 2011) 95

Chƣơng 3 KẾT QUẢ VÀ KINH NGHIỆM ĐẢNG LÃNH ĐẠO XÂY

DỰNG QUÂN ĐỘI VỀ CHÍNH TRỊ (2001 - 2011) 113

3.1. Kết quả và nguyên nhân 113

3.2. Một số kinh nghiệm của quá trình Đảng lãnh đạo xây dựng

quân đội về chính trị (2001 - 2011) 130

KẾT LUẬN 151

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG

BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 154

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 155

PHỤ LỤC 168

4

MỞ ĐẦU

1. Giới thiệu khái quát về luận án

Đề tài "Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo xây dựng Quân đội nhân

dân Việt Nam về chính trị từ năm 2001 đến năm 2011" là vấn đề nghiên cứu

đã được tác giả luận án quan tâm, ấp ủ và trăn trở từ lâu. Trên cơ sở tích luỹ

kiến thức, tham khảo kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học trong và

ngoài nước có liên quan, đồng thời dựa vào kết quả thực tiễn xây dựng quân

đội về chính trị trong toàn quân, thông qua số liệu điều tra, khảo sát về chất

lượng chính trị ở một số đơn vị tiêu biểu từ năm 2001 đến năm 2011, được sự

giúp đỡ của, các nhà khoa học đã cho phép tác giả triển khai đề tài này.

Trong đề tài luận án, tác giả tập trung đi sâu làm rõ cơ sở lý luận và

thực tiễn để luận giải quá trình Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo xây dựng

Quân đội nhân dân Việt Nam về chính trị từ năm 2001 đến năm 2011, qua đó

rút ra những kinh nghiệm có thể vận dụng vào quá trình xây dựng quân đội về

chính trị hiện nay. Đây là một công trình khoa học độc lập, không trùng lặp

với bất cứ công trình khoa học nào đã công bố.

Kết cấu luận án gồm: Mở đầu, tổng quan về vấn đề nghiên cứu, 3

chương (6 tiết), kết luận, danh mục các công trình của tác giả đã công bố liên

quan đến luận án, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

2. Lý do lựa chọn đề tài

Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội của dân, do dân, vì dân, ra

đời do nhu cầu của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp ở

nước ta. Sức mạnh chiến đấu của quân đội là sức mạnh tổng hợp của nhiều

yếu tố, trong đó yếu tố chính trị - tinh thần là nền tảng, là ưu thế tuyệt đối.

Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch

Hồ Chí Minh tổ chức, lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện, mang bản chất giai cấp

công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc sâu sắc. Quân đội nhân dân Việt

5

Nam đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản

Việt Nam. Bản chất của Đảng quy định bản chất giai cấp và mục tiêu, lý

tưởng chiến đấu của quân đội. Chính vì vậy, trong suốt quá trình xây dựng,

lãnh đạo, giáo dục rèn luyện quân đội, Đảng luôn luôn coi xây dựng quân đội

nhân dân vững mạnh về chính trị là một nguyên tắc cơ bản nhằm làm cho

quân đội luôn là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy

của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Thực tiễn xây dựng, trưởng thành, chiến đấu và chiến thắng của quân đội

gần 70 năm qua đã khẳng định xây dựng quân đội về chính trị là nhân tố quyết

định sức mạnh của quân đội. Kể từ khi xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng

đầu tiên đến khi thành lập quân đội cách mạng (ngày 22-12-1944), trải qua

Cách mạng Tháng Tám, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cuộc kháng

chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, cũng như trong thời kỳ hoà bình xây dựng

và bảo vệ đất nước, Đảng luôn luôn kiên định phương hướng xây dựng quân

đội về chính trị, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất lượng

tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội.

Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng quân đội về chính trị trong bối

cảnh tình hình thế giới, khu vực, trong nước biến đổi nhanh chóng, phức tạp,

vừa có những thời cơ, thuận lợi mới, vừa phải đối mặt với những nguy cơ,

khó khăn, thách thức mới. Vì thế xây dựng quân đội về chính trị trong giai

đọan hiện nay đang đặt ra những vấn đề rất mới cả về nhận thức, tổ chức và

hoạt động thực tiễn, đòi hỏi phải tiếp tục đi sâu nghiên cứu làm sáng tỏ những

vấn đề lý luận và thực tiễn xây dựng quân đội về chính trị, nâng chất lượng

tổng hợp, trước hết là chất lượng chính trị của quân đội để đáp ứng yêu cầu,

nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Việc, đi

sâu làm rõ quá trình Đảng lãnh đạo xây dựng quân đội về chính trị trong thời

kỳ cách mạng mới, đặc biệt từ năm 2001 đến năm 2011, qua đó, góp phần đập

6

tan mọi âm mưu, thủ đoạn nham hiểm hòng "phi chính trị hoá quân đội" của

kẻ thù, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh

nhuệ, từng bước hiện đại, bảo đảm cho quân đội luôn xứng đáng là lực lượng

nòng cốt trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc và góp phần xây dựng xã hội chủ

nghĩa là cần thiết và cấp bách. Với những lý do trên, tác giả lựa chọn đề tài:

"Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam

về chính trị từ năm 2001 đến năm 2011" làm luận án tiến sĩ Lịch sử, chuyên

ngành Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam là vấn đề có ý nghĩa cấp thiết cả lý

luận và thực tiễn.

3. Mục đích nghiên cứu của luận án

Luận án làm sáng tỏ quá trình Đảng lãnh đạo xây dựng quân đội về

chính trị từ năm 2001 đến năm 2011, tổng kết những kinh nghiệm, qua đó

nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả xây dựng quân đội về chính trị

trong tình hình mới.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

* Đối tượng nghiên cứu

Hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong xây

dựng Quân đội nhân dân Việt Nam về chính trị từ năm 2001 đến năm 2011.

* Phạm vi nghiên cứu

Thời gian từ năm 2001 đến năm 2011, với quá trình Đảng lãnh đạo xây

dựng quân đội về chính trị trong toàn quân, trên phạm vi cả nước.

Phạm vi khảo sát: khảo sát điểm ở một số đơn vị, nhà trường trong toàn

quân, số liệu nghiên cứu từ năm 2001 đến năm 2011.

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án

* Đóng góp mới của luận án

- Đánh giá khái quát kết quả Đảng lãnh đạo xây dựng quân đội về chính

trị từ năm 2001 đến năm 2011.

7

- Rút ra những kinh nghiệm trong quá trình Đảng lãnh đạo xây dựng

quân đội về chính trị từ năm 2001 đến năm 2011.

* Ý nghĩa lý luận, thực tiễn

- Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần vào tổng kết quá trình Đảng

lãnh đạo xây dựng quân đội về chính trị trong giai đoạn cách mạng mới. Kết

quả này góp thêm luận cứ để đấu tranh chống lại các luận điểm sai trái cố tình

xuyên tạc, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với quân đội.

- Đề tài có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu,

giảng dạy Lịch sử Đảng trong các nhà trường quân đội và làm tài liệu giáo

dục truyền thống cho các đơn vị trong toàn quân.

8

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

1.1. Tài liệu nước ngoài liên quan đến đề tài

Đã có nhiều công trình, nhóm công trình của nước ngoài nghiên cứu liên

quan đến Đảng Cộng sản lãnh đạo xây dựng quân đội về chính trị. Tuy nhiên,

tác giả tập trung làm rõ các công trình, nhóm công trình khoa học của các tác

giả Liên Xô trước đây và Trung Quốc, vì thực tiễn ở các nước này Đảng Cộng

sản đã thực hiện xây dựng quân đội về chính trị qua các thời kỳ lịch sử.

1.1.1. Những công trình khoa học xuất bản ở Liên Xô (trước đây)

V. I. Lênin vĩ đại là người sáng lập ra nhà nước xã hội chủ nghĩa và

quân đội của nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới. Chính Người

cũng xác lập ra chế độ công tác đảng, công tác chính trị trong xây dựng quân

đội kiểu mới và để lại những căn cứ lý luận khoa học và cách mạng của mặt

công tác này. Trong tác phẩm Tất cả mọi người hãy đấu tranh chống Đênikin,

Người khẳng định: “…Ở đâu mà công tác chính trị trong quân đội, công tác

của các chính uỷ làm được chu đáo nhất, thì... ở đấy không hề có tình trạng

lỏng lẻo trong quân đội, quân đội giữ gìn được trật tự tốt hơn, và tinh thần của

họ cũng cao hơn; ở đấy thu được nhiều thắng lợi hơn” [51, tr. 66].

Cuốn Tóm tắt lịch sử công tác đảng, công tác chính trị trong các lực

lượng vũ trang Liên Xô từ 1918 - 1973, của tập thể nhiều tướng lĩnh, do Đại

tướng A.A.Ê-pi-sép - Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội và Hải quân

Liên Xô (Chủ biên) [122]. Là công trình khoa học tổng kết sâu sắc về quá

trình hình thành và phát triển chế độ công tác đảng, công tác chính trị trong

lực lượng vũ trang Liên Xô qua các giai đoạn lịch sử xây dựng và bảo vệ Tổ

quốc Liên Xô xã hội chủ nghĩa từ 1918 -1973. Tác phẩm đã trích lời của Lênin:

“Hãy chú ý đến công tác chính trị, đừng làm yếu công tác chính trị”; Người đã

gửi các cán bộ Đảng có trách nhiệm cho mặt trận với “mục đích kiểm tra công

9

tác chính trị, thúc đẩy, làm sống lại, đẩy nhanh toàn bộ nhịp điệu, làm khác đi

thì sẽ không có bước ngoặt nào về khí thế của bộ đội cả” [122, tr.5].

Cuốn giáo trình Công tác đảng - công tác chính trị trong các lực lượng

vũ trang Xô - viết, của tập thể nhiều tác giả biên soạn, do Phó Tiến sĩ sử học,

Phó Giáo sư, thiếu tướng P.I.Các-pen-cô làm chủ biên [16]. Nội dung cuốn

sách đã đề cập một cách hoàn chỉnh và súc tích về công tác đảng - công tác

chính trị ở đơn vị cơ sở, vừa có tính lý luận chặt chẽ, vừa có tính thực tiễn cụ

thể và phong phú. Giáo trình coi trọng việc nghiên cứu kinh nghiệm cụ thể

của công tác đảng, công tác chính trị, sự tổng kết một cách khoa học toàn bộ

thực tiễn của những cán bộ chỉ huy, chính trị, kỹ sư và kỹ thuật tiên tiến; sự

phát triển những phương pháp sáng tạo trong việc giải quyết những nhiệm vụ

giáo dục cộng sản chủ nghĩa và huấn luyện chiến đấu. Là cuốn sách tham

khảo tốt đối với cơ quan chính trị, cán bộ chỉ huy, cán bộ chính trị, chính ủy,

chính trị viên và các trường, lớp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Cuốn sách đề cập

nhiều đến công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhất là đối với đội ngũ

cán bộ chính trị, chính ủy, chính trị viên: “Các cơ quan chính trị nghiên cứu,

lựa chọn, giáo dục đội ngũ cán bộ chính trị, chăm lo phát triển khả năng

nghiệp vụ của họ, đặc biệt chú ý đến số lượng rất lớn cán bộ chính trị ở đại

đội và các phân đội tương đương” [16, tr. 70].

Cuốn sách "Một số vấn đề công tác đảng - công tác chính trị trong các

lực lượng vũ trang Liên Xô" của Viện Lịch sử quân sự Bộ Quốc phòng Liên Xô

do Đại tướng A.A.Ê - pi - sép - Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội và Hải

quân Liên Xô (Chủ biên) [38]. Với cương vị là một nhà lãnh đạo chủ chốt về

công tác đảng, công tác chính trị của quân đội Liên Xô, tác giả đã bàn sâu

những vấn đề cơ bản như: Nên tăng cường sức mạnh của các lực lượng vũ

trang; tổ chức và nội dung của cơ quan chính trị và các tổ chức đảng; vấn đề

trọng điểm của công tác đảng, công tác chính trị, công tác tư tưởng, rèn luyện

10

tư tưởng và bồi dưỡng lý luận cho đội ngũ sĩ quan nói chung và nhất là đội ngũ

cán bộ chính trị trong Quân đội và Hải quân Xô - viết nói riêng.

Bàn về vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Liên Xô đối với các lực lượng

vũ trang Liên Xô tại chương 1, tác giả đề cập: Cương lĩnh của Đảng Cộng sản

Liên Xô cho rằng việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các lực lượng vũ

trang là một quy luật khách quan chi phối công cuộc xây dựng quân đội, đồng thời

vai trò và ảnh hưởng của các tổ chức Đảng trong Quân đội và Hải đội đã tăng lên.

Điều đó được chứng minh là đúng đắn [38, tr. 98]. Tính quyết định sự lãnh đạo

của Đảng đối với các lực lượng vũ trang Liên Xô trong cuốn sách cũng đề cập rất

rõ: Nhiệm vụ chính của các lực lượng vũ trang Liên Xô trong giai đoạn hiện nay

là duy trì sự sẵn sàng chiến đấu thường xuyên. Nhiệm vụ đó chỉ có thể thực hiện

thắng lợi khi các chỉ thị và nghị quyết của Đảng và Bộ chỉ huy chiến đấu của

Đảng là Ban Chấp hành Trung ương Đảng, được chấp hành một cách triệt để [38,

tr. 98]. Đảng Cộng sản và Ban Chấp hành Trung ương Đảng kiểm tra việc thực

hiện một loạt biện pháp thực tiễn trong lĩnh vực quân sự - từ việc xây dựng những

nguyên tắc về lý luận và phương pháp luận quyết định phương hướng xây dựng

quân đội đến việc hoàn thành thực tế các nhiệm vụ cụ thể có liên quan đến công

tác huấn luyện và giáo dục cán bộ và chiến sĩ [38, tr. 99].

Trong cuốn sách, tác giả cũng nhấn mạnh vai trò của công tác giáo dục

chính trị - tư tưởng cho Quân đội và Hải đội: Trong khi rất chú trọng đến

trang bị kỹ thuật của Quân đội và Hải quân và phát triển nghệ thuật chiến

tranh, Đảng cho rằng con người xưa và nay bao giờ cũng là lực lượng chủ yếu

trong chiến tranh. Vai trò của công tác tư tưởng của Đảng trong Quân đội và

Hải quân, vai trò của công tác giáo dục chính trị - tinh thần và tâm lý cho cán

bộ và chiến sĩ nhằm đối phó với chiến tranh hiện đại đang tăng lên rõ rệt. Do

đó, vai trò của Đảng trong việc lãnh đạo các lực lượng vũ trang tăng lên cũng

do những nhân tố tinh thần và tư tưởng quyết định [38, tr.102].

11

Ở chương 3, tác giả đề cập khá rõ đến vị trí, tầm quan trọng của công tác

đảng, công tác chính trị đối với các lực lượng vũ trang: M.V. Phun-de gọi công

tác đảng, công tác chính trị là một loại vũ khí bổ trợ mới, đáng sợ đối với quân

thù. Định nghĩa đúng đắn ấy ngày nay vẫn còn giá trị của nó. Công tác đảng,

công tác chính trị tích cực, có mục đích, thấm sâu vào tất cả mọi mặt của đời

sống và hoạt động của các lực lượng vũ trang [38, tr.214-215]. Về vấn đề

quyết định nội dung của công tác đảng, công tác chính trị tác giả chỉ rõ: Nội

dung của công tác đảng, công tác chính trị được quyết định bởi nhiệm vụ cụ

thể của quân đội và bởi sự cần thiết phải thường xuyên tăng cường sức mạnh

chiến đấu của các lực lượng vũ trang và rèn luyện nó để đánh thắng bất kỳ kẻ

xâm lược nào trong những điều kiện khác nhau và phức tạp của chiến tranh

hiện đại [38, tr. 215].

Như vậy, trong các công trình khoa học của Liên Xô, các tác giả đã đề

cập đến vị trí vai trò lãnh đạo của Đảng đối với các lực lượng vũ trang Xô

viết; sự cần thiết phải tiến hành công tác đảng, công tác chính trị đối với lực

lượng vũ trang; mục đích, nội dung và cách thức tiến hành công tác đảng,

công tác chính trị của các lực lượng vũ trang; về vị trí tầm quan trọng của việc

thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên trong quân đội. Đây là những vấn đề

cơ bản, thiết thực để thực hiện xây dựng quân đội về chính trị.

1.1.2. Những công trình khoa học xuất bản ở Trung Quốc

Cuốn Giáo trình công tác chính trị của Quân Giải phóng nhân dân

Trung Quốc dùng trong các học viện, nhà trường trong thời kỳ mới do Chương

Tư Nghị làm Chủ biên [39]. Nội dung cuốn sách gồm lời nói đầu và mười phần.

Cuốn sách đề cập tương đối toàn diện về lĩnh vực công tác chính trị trong Quân

Giải phóng nhân dân Trung Quốc: Khái luận về công tác chính trị tư tưởng; nội

dung biện pháp xây dựng tư tưởng - văn hoá; xây dựng đảng bộ (đảng uỷ); xây

dựng cơ quan chính trị; xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị; xây dựng công tác

12

chính trị cơ sở (thực chất là xây dựng đội ngũ chính trị viên đại đội); công tác

chính trị trong ngành hậu cần, các quân binh chủng, của học viện và nghiên

cứu khoa học quốc phòng, trong huấn luyện quân sự và chấp hành các nhiệm

vụ và công tác chính trị dân quân và nghĩa vụ quân sự.

Bàn về bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, tại phần I,

chương 2, các tác giả khẳng định: "Kiên trì sự lãnh đạo của Đảng đối với

quân đội là nguyên tắc cơ bản xây dựng quân đội ta. Nhiệm vụ cơ bản của

công tác chính trị quân đội chính là bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với

quân đội về chính trị, tư tưởng và tổ chức" [39, tr. 56].

Về nguyên tắc cơ bản về sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội:

Thứ nhất là, Quân Giải phóng phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng một

cách hoàn toàn tuyệt đối, vô điều kiện. Trong bất kỳ tình huống nào quyết

không cho phép bất kỳ người nào tranh quyền với Đảng.

Thứ hai là, ngoài Đảng Cộng sản và cánh tay đắc lực của Đảng Cộng sản

là Đoàn Thanh niên cộng sản, có thể căn cứ theo chỉ thị của Ban Chấp hành

Trung ương Đảng được phát triển hoạt động trong quân đội.

Thứ ba là, mọi hoạt động của Quân Giải phóng nhân dân đều phải phục

tùng cho cương lĩnh đường lối, phương châm, chính sách của Đảng.

Xây dựng chế độ tổ chức đảng thực thi lãnh đạo hoàn bị đối với quân đội:

Trong thời kỳ đầu Hồng quân mới thành lập, Mao Trạch Đông đã thành

lập chi bộ đảng ở cấp đại đội, từ cấp tiểu đoàn trở lên thì thành lập đảng uỷ, từ

cấp đại đội trở lên đều thành lập đại biểu đảng (sau này đổi tên là uỷ viên chính

trị hay còn gọi là chính trị viên), cấp trung đoàn trở lên thì thành lập cục chính

trị và làm cho tổ chức này trở thành chế độ quy định, dựa vào chế độ này, làm

cho quân đội thay đổi tốt lên. Một số chế độ tổ chức này phát triển theo tình thế

phong phú dần lên. Chủ yếu những nội dung sau:

13

Một là, quyền lãnh đạo và chỉ huy cao nhất tập trung vào Trung ương và

Quân uỷ Trung ương.

Hai là, đơn vị cấp trung đoàn trở lên xây dựng ban chấp hành Đảng bộ

(tiểu đoàn thì xây dựng ban chấp hành Đảng uỷ cơ sở) để làm cho bộ đội thực

hiện chức năng là hạt nhân đoàn kết và lãnh đạo thống nhất. Xác định thực hiện

chế độ "Thủ trưởng phân công phụ trách dưới sự lãnh đạo tập thể thống nhất

của Đảng uỷ, thực hiện chế độ cơ bản Đảng lãnh đạo quân đội".

Ba là, đơn vị từ cấp trung đoàn và tương đương trở lên thiết lập chính uỷ

(uỷ viên chính trị)

Bốn là, từ cấp trung đoàn và tương đương trở lên thiết lập cơ quan chính trị.

Năm là, đơn vị đại đội hoặc đơn vị cơ sở thì xây dựng cơ sở đảng. Ngoài

ra còn xây dựng hệ thống quân sự và chế độ song quyền lãnh đạo của ban chấp

hành đảng bộ địa phương dưới sự lãnh đạo thống nhất của Trung ương Đảng

trở thành sự đảm bảo của tổ chức và quân đội quán triệt chấp hành đường lối,

phương châm lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. [39, tr. 56-57].

Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội là nhiệm vụ cơ bản của

công tác chính trị trong quân đội.

Đảng thông qua cái gì để thực hiện việc lãnh đạo quân đội? Vấn đề quan

trọng là thông qua công tác chính trị. Có hai cách làm cụ thể:

Thứ nhất là, công tác chính trị trong quân đội của Đảng thực hiện tư

tưởng lãnh đạo của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Mao Trạch Đông quán

triệt đường lối chính sách phương châm của Đảng, hoàn thành mọi nhiệm vụ

của Đảng đã quy định.

Thứ hai là, xây dựng cơ quan chính trị và thiết lập nhân viên công

tác chính trị, quản lý công tác tư tưởng và công tác tổ chức của Đảng trong

quân đội. Toàn bộ hoạt động của công tác chính trị được tiến hành dưới sự

lãnh đạo của Đảng và cũng đều đảm bảo phục vụ cho sự lãnh đạo của Đảng

trong quân đội.

14

"Cương lĩnh Đảng Cộng sản Trung Quốc" được thông qua trong Đại hội

12 đã chỉ rõ: Sự lãnh đạo của Đảng chủ yếu là sự lãnh đạo về chính trị, tư

tưởng và tổ chức.

Sự lãnh đạo của Đảng về chính trị chủ yếu là đường lối, phương châm,

chính sách của Đảng trong các thời kỳ khác nhau là sự thể hiện cụ thể cương

lĩnh của Đảng, là xuất phát từ thực tế, căn cứ vào tình hình thực tế khách quan

và chế định yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng, là biểu hiện tập trung của giai

cấp vô sản và lợi ích căn bản của đông đảo nhân dân [39, tr. 58].

Như vậy, các công trình khoa học nước ngoài đã góp phần khẳng định:

Vị trí, vai trò Đảng lãnh đạo quân đội; thực hiện chế độ công tác đảng, công

tác chính trị; chế độ chính uỷ, chính trị viên là qui luật khách quan trọng xây

dựng quân đội kiểu mới của giai cấp vô sản. Các công trình khoa học trên

cũng làm rõ yêu cầu khách quan phải tăng cường công tác chính trị của Đảng

đối với lực lượng vũ trang trong tình hình mới. Có một số công trình đề cập

khá toàn diện nội dung công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội qua

các thời kỳ lịch sử của nước mình.

1.2. Tài liệu trong nước liên quan đến đề tài

Vấn đề Đảng lãnh đạo sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc và bảo

vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa nói chung, lãnh đạo xây dựng quân đội về chính

trị nói riêng, đã có nhiều công trình khoa học, nhiều bài báo đề cập đến với

những mức độ khác nhau, góp phần quan trọng vào quá trình tổng kết lịch sử

chiến tranh cách mạng và khẳng định truyền thống cách mạng vẻ vang của

quân đội ta. Có một số công trình nghiên cứu tương đối toàn diện về quá trình

Đảng lãnh đạo xây dựng quân đội về chính trị, tổng kết xây dựng Quân đội

nhân dân Việt Nam về chính trị qua các thời kỳ cách mạng …

1.2.1. Bàn về những yếu tố tác động và yêu cầu xây dựng quân đội về

chính trị trong thời kỳ mới

Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, "Tác động của

những biến đổi kinh tế - xã hội ở nước ta đến xây dựng quân đội nhân dân