Chuyên đề thực tập quá trình hình thành và phát triển khu vực mậu dịch tự do asean

LỜI MỞ ĐẦU

Ngày nay, mọi người đều nhận thức được rằng một

quốc gia không thể phát triển đầy đủ và giàu có nếu không

có sự giao lưu về chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội... với

cộng đồng thế giới. Sự thật này đã khiến nhiều quốc gia xoá

bỏ hận thù, hiềm khích, vượt qua không gian và những bất

đồng về quan điểm... để thực hiện hợp tác và phát triển các

quan hệ kinh tế.

Việt Nam cũng là một quốc gia không nằm ngoài qui

luật này. Trải qua chiến tranh với Pháp, Mỹ, Nhật... nhưng

giờ đây các quốc gia này không những là bạn hàng kinh tế

lớn mà còn không thể thiếu của Việt Nam. Đã có lúc Việt

Nam bị nhiều nước thế giới cũng như trong khu vực Đông

Nam Á hiểu lầm trong chiến tranh biên giới phía Tây Nam

nhưng nhu cầu hợp tác phát triển giữa các quốc gia đã khiến

Việt Nam xích lại gần hơn với Đông Nam Á và trở thành một

thành viên quan trọng trong Hiệp hội ASEAN. Là một quốc

gia có nền kinh tế chưa phát triển còn kém so với Singapore,

Thái Lan, Indonesia, Malaysia... nhưng Việt Nam vẫn luôn cố

gắng hoàn thành mọi chương trình trong khuôn khổ Hiệp

hội: từ các chương trình hợp tác trong lĩnh vực xã hội cho

đến các chương trình hợp tác kinh tế như AFTA, CEPT. Có thể

nói, việc Việt Nam gia nhập vào ASEAN cũng như thực hiện

CEPT/AFTA là phù hợp với xu hướng chung của thòi đại. Việc

gia nhập này không những có lợi cho Việt Nam mà còn cho

cả các nước ASEAN trên phương diện chính tĩị lẫn kinh tế.

Việc gia nhập này sẽ mang lại những cơ hội mói đổng thòi

cũng đặt ra không ít khó khăn thử thách trong quá trình phát

triển khi mà hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt

Nam còn thấp. Vì vậy, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc

lần thứ IX đã khẳng định: “Nắm bắt cơ hội, vượt qua thách

thức, phát triển mạnh mẽ trong thời kì đổi mới, đó là vấn đề

có ý nghĩa sôhg còn đối với Đảng và nhân dân ta. Nhiều thay

đổi chắc chắn sẽ diễn ra trong hoạt động kinh tế - xã hội,

ảnh hưởng trực tiếp đến công tác điều hành và nguồn thu

của Chính phủ, các cơ sở sản xuất, kỉnh doanh, người tiêu

dùng và các tầng lớp xã hội...'”

I. Quá trình hình thành và phát triển khu vực mậu

dịch tự do ASEAN

1. Quá trình hình thành

Ngày 08/08/1967 tại Thái Lan 5 nước khu vực Đông Nam Á

gồm Thái Lan, Indonesia, Philippin, Malaysia, Singapore đã

cùng nhau ký tuyên bố Bankok- Hiệp hội các quốc gia Đông

Nam Á (ASEAN) chính thức được thành lập. Sau hơn 30 năm

hoạt động, đến nay số thành viên hiệp hội đã tăng lên là 10

thành viên với hơn 604,9 triệu dân, GDP đạt khoảng 632, 5

tỷ USD và tổng kim ngạch xuất khẩu là 339,2 tỷ USD (thêm

Brunei, Việt Nam, Lào, Campuchia, Myama).

Trong những năm đầu, hoạt động giữa các nước ASEAN chỉ

giới hạn trong lĩnh vực chính trị quốc tế và an ninh nội bộ.

Chỉ đến năm 1992, khi các nước thành viên ASEAN ký kết

một hiệp định về khu vực mậu dịch tự do AFTA, thì hợp tác

kinh tế giữa các nước ASEAN mới thực sự được đưa lên một

tầm mức mới.

Trước khi AFTA ra đời, hợp tác kinh tế ASEAN đã trải qua

nhiều kế hoạch hợp tác kinh tế khác nhau, đó là:

*Thoả thuận thương mại ưu đãi (PTA).

*Các dự án công nghiệp ASEAN (AIP).

*Kế hoạch kết hợp công nghiệp ASEAN và kết hợp từng lĩnh

vực.

*Liên doanh công nghiệp ASEAN (AUV).

Các kế hoạch kinh tế trên tuy đã thể hiện nỗ lực để thúc đẩy

sự liên kết kinh tế nhưng tác động của nó chỉ ảnh hưởng đến

một phần nhỏ trong thương mại nội bộ khối và không đủ khả

năng ảnh hưởng đến đầu tư trong khối.

Các hoạt động hợp tác kinh tế của ASEAN đã có khuynh

hưổng tiến đến hiệu quả hơn từ AIP đến AIJV. Khu vực tư

nhân đã được chú trọng hơn, quy luật thị trường dần được

tuân thủ, các thủ tục liên quan đã được đơn giản hoá và một

số trường hợp các thủ tục rườm rà đã được loại bỏ, mức ưu

đãi được tăng cường. Do đó, tuy không đạt được kết quả

mong đợi nhưng các kế hoạch hợp tác kinh tế này thực sự là

những bài học quý báu cho việc hợp tác kinh tế giữa các

nước đang phát triển. AFTA đã ra đời trên cơ sở rút kinh

nghiệm từ những kế hoạch hợp tác kinh tế trước AFTA.

2. Những mục tiêu chính của AFTA

Việc thành lập AFTA năm 1992 là một mốc quan trọng trong

lịch sử tự do hoá thương mại nội bộ ASEAN, đánh dấu sự

phát triển về chất trong hợp tác thương mại khu vực.

Sáng kiến thành lập khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA)

do Thủ tướng Thái Lan đưa ra vào năm 1991. Hội nghị Bộ

trưởng Kinh tế ASEAN lần thứ 23 tháng 10/1991 đã nhất trí

thành lập Khu vực mậu dịch tự do của ASEAN và Hội nghị

cấp cao ASEAN lần thứ IV tháng 01/1992 họp tại Singapore

quyết định thành lập AFTA với 3 mục tiêu cơ bản sau:

*Tự do hoá thương mại ASEAN bằng việc loại bỏ các hàng

rào thuế quan trong nội bộ khu vực và cuối cùng là các rào

cản phi thuế quan.

*Thu hút các nhà đầu tư nước ngoài vào khu vực bằng việc

đưa ra một khối thị trường thống nhất. Đây là mục tiêu trung

tâm của việc thành lập AFTA. AFTA tạo ra một nền tảng sản

xuất thống nhất trong ASEAN, điều đó cho phép hợp lí hoá

sản xuất, chuyên môn hoá trong nội bộ khu vực và khai thác

các thế mạnh của các nền kinh tế thành viên khác nhau.

*Làm cho ASEAN thích nghi với những điều kiện kinh tế quốc

tế đang thay đổi, đặc biệt là trong sự phát triển của xu thế

tự do hoá thương mại.

3. Những qui định của AFTA/CEPT

Khu vực mậu dịch tự do sẽ trở thành hiện thực thông qua

những cơ chế hoạt động sau:

*Chương trình ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung (Common

effective Preferential Tariff: CEPT).

*Hoà hợp chuẩn mực giữa các nước ASEAN.

*Công nhận công tác kinh tế và cấp chứng nhận của nhau.

*Xoá bỏ những quy định hạn chế đầu tư nước ngoài.

*Nguyên tắc cạnh tranh bình đẳng

*Khuyến khích vốn kinh doanh

Tuy nhiên, công cụ quan trọng và chủ yếu để biến ASEAN

thành khu vực mậu dịch tự do và thực hiện các mục tiêu của