Chuyên đề thực tập kiểm toán khoản vay ngắn trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU

LỜI NÓI ĐẦU

CHƯƠNG 1. ĐẶC ĐIỂM CỦA KHOẢN MỤC VAY NGẮN HẠN ẢNH HƯỚNG

ĐẾN KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN

ĐỘC LẬP QUỐC GIA VIỆT NAM 1

1.1.Đặc điểm của khoản mục vay ngắn hạn ảnh hưởng đến kiểm toán báo cáo tài chính

của Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam...........................................1

1.2.Mục tiêu kiểm toán đối với khoản mục vay ngắn hạn trong kiểm toán BCTC do

Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện..................................2

1.3.Rủi ro thường gặp khi kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn.......................................3

1.4.Quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán BCTC do Công ty TNHH

Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện...........................................................5

1.4.1.Chuẩn bị kiểm toán..............................................................................................5

1.4.2.Thực hiện kiểm toán..........................................................................................17

1.4.3.Kết thúc kiểm toán.............................................................................................20

CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC VAY NGẮN HẠN

TRONG KIỂM TOÁN BCTC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP

QUỐC GIA VIỆT NAM THỰC HIỆN 23

2.1.Thực trạng kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn trong kiểm toán BCTC do Công ty

TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện tại Công ty ABC.................23

2.1.1.Thực hiện công việc trước kiểm toán................................................................23

2.1.2.Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán............................................................................27

2.1.3.Giai đoạn thực hiện kiểm toán...........................................................................34

2.1.4.Kết thúc kiểm toán.............................................................................................48

2.2.Thực trạng kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn trong kiểm toán BCTC do Công ty

TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện tại Công ty XYZ.................48

2.2.1.Thực hiện công việc trước kiểm toán................................................................48

2.2.2.Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán............................................................................54

2.2.3.Thực hiện kiểm toán..........................................................................................58

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

2.2.4.Kết thúc kiểm toán.............................................................................................72

2.3.So sánh quy trình kiểm toán vay ngắn hạn và lãi vay tại hai đơn vị khách hàng.....72

2.3.1. Quy trình kiểm toán chung vay ngắn hạn............................................................72

CHƯƠNG III. MỘT SỐ NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ VÀ KIẾN NGHỊ VỀ QUY

TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC VAY NGẮN HẠN TRONG KIỂM TOÁN

BCTC DO CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP QUỐC GIA VIỆT NAM

THỰC HIỆN 77

3.1.Nhận xét về quy trình kiểm toán các khoản vay ngắn hạn trong kiểm toán BCTC do

Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện................................77

3.1.1.Những ưu điểm..................................................................................................77

3.1.2.Những hạn chế:..................................................................................................78

3.2.Giải pháp hoàn hiện vận dụng quy trình kiểm toán vào kiểm toán khoản mục vay

ngắn hặn trong kiểm toán BCTC do Công ty Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam

thực hiện.........................................................................................................................81

3.2.1.Sự cần thiết hoàn thiện quy trình kiểm toán vay ngắn hạn tại Công ty TNHH

Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam......................................................................81

3.2.2.Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán vay ngắn hạn tại

KTĐLQGVN..............................................................................................................82

3.3.Điều kiện hoàn thiện kiểm toán các khoản vay và kiến nghị...................................87

KẾT LUẬN 90

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Từ viết tắt

KTĐLQGVN Kiểm toán độc lập quốc gia Việt Nam

BCTC Báo cáo Tài chính

BCĐKT Bảng cân đối kế toán

BCĐPS Bảng cân đối số phát sinh

TS Tài sản

HTK Hàng tồn kho

VCSH Vốn chủ sở hữu

KTV Kiểm toán viên

TLKTV Trợ lý kiểm toán viên

KSNB Kiểm soát nội nộ

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Bảng mục tiêu khi kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn2

Bảng 1.2: Các chỉ tiêu khi phân tích BCTC 7

Bảng 1.3: Bảng đánh giá hệ thống KSNB 9

Bảng 1.4: Bảng ước tính mức trọng yếu 15

Bảng 1.5: tỷ suất khi thực hiện thủ tục phân tích 19

Bảng 2.1: Bảng thông tin khách hàng ABC 23

Bảng 2.2: Bảng đánh giá chấp nhận khách hàng cũ 24

Bảng 2.3: Bảng ước tính mức trọng yếu Công ty ABC 30

Bảng 2.4: Thủ tục kiểm toán vay ngắn hạn 31

Bảng 2.5: danh mục tài liệu cần cung cấp cho kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn

34

Bảng 2.6: Thử nghiệm kiểm soát 35

Bảng 2.7: Kiểm tra tổng hợp 36

Bảng 2.8: Thủ tục phân tích vay ngắn hạn 38

Bảng 2.9 : Thư xác nhận số dư vay nợ TCE Corporation 40

Bảng 2.10: Đối chiếu số dư vay ngắn hạn 40

Bảng 2.11: Tổng hợp nghiệp vụ phát sinh vay ngắn hạn 41

Bảng 2.12: Bảng tổng hợp và tính lãi Ocean Bank 44

Bảng 2.13: Bảng tính lãi vay của Mrs Seo 46

Bảng 2.14: Tổng hợp lại đối ứng tk 635 sau điều chỉnh 46

Bảng 2.15: Kết luận kiểm toán khoản mục vay 47

Bảng 2.14: Bảng thông tin khách hàng XYZ 49

Bảng 2.15: Bảng đánh giá khách hàng mới 50

Bảng 2.18: Bảng ước tính mức trọng yếu kế hoạch Công ty XYZ 57

Bảng 2.19: Thủ tục kiểm soát đối với khách hàng XYZ 59

Bảng 2.20: Kiểm tra tổng hợp khoản mục vay ngắn hạn khách hàng XYZ 60

Bảng 2.21: Thủ tục phân tích vay ngắn hạn khách hàng XYZ 61

Bảng 2.22: Bảng đối chiếu số dư vay tiền 64

Bảng 2.23: Tổng hợp nghiệp vụ phát sinh vay ngắn hạn 65

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

Bảng 2.24: Tính lãi vay ngân hàng Quý I/2011 68

Bảng 2.25: Tổng hợp lại TK 635 sau điều chỉnh 71

Bảng 2.26: Kết luận kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn và lãi vay 71

Bảng 2.27: Sơ đồ quy trình kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn 73

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

LỜI NÓI ĐẦU

Nghề kiểm toán đã trải qua hơn 20 năm hình thành và phát triển, đó là một quãng

thời gian không quá dài nhưng đủ để xây dựng được những quan niệm, những nhận thức

về nghề được gọi là “ quan tòa công minh của quá khứ, người dẫn dắt hiện tại và là nhà

cố vấn sáng suốt của tương lai”. Từ những ngày đầu thành lập năm 1991 với 2 công ty,

giờ đây cùng với nhu cầu về sự minh bạch trong tài chính, kinh tế, số lượng các công ty

kiểm toán đã tăng lên nhanh chóng với gần 200 công ty. Cùng trong xu hướng phát triển

đó, Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam đã ra đời và hoạt động đến

ngày nay.

Trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt

Nam, em đã có cơ hội tìm hiểu và và vận dụng, so sánh lý thuyết với thực tế kiểm toán

khoản mục vay ngắn hạn trong Kiểm toán BCTC và hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp “

Hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản vay ngắn trong kiểm toán Báo cáo Tài chính do

Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện”. Vay ngắn hạn có vai

trò hết sức quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp duy trì, ổn định chu kỳ kinh doanh

của mình. Cùng với lãi vay, vay ngắn hạn là chỉ tiêu được nhiều nhà đầu tư, ban lãnh đạo

cũng như người cho vay rất quan tâm. Khoản vay ngắn hạn có thể được hình thành từ

nhiều nguồn như: ngân hàng, tổ chức tín dụng, tổ chức kinh tế, các cá nhân,… gắn với

mỗi khoản vay là chi phí lãi vay. Do còn hạn chế về điều kiện thời gian cũng như kiến

thức chuyên môn, trong khóa luận tốt nghiệp này em xin đề cập đến một hình thức là vay

ngắn hạn và chi phí lãi vay với thực tế nghiên cứu tại Công ty ABC và XYZ.

Ngoài phần Lời nói đầu và Kết luận, khóa luận tốt nghiệp này được chia làm ba

phần:

Chương I: Đặc điểm của khoản mục vay ngắn hạn ảnh hưởng đến kiểm toán

Báo cáo Tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán Độc lâp Quốc gia Việt Nam.

Chương II: Thực trang quy trình kiểm toán các khoản vay ngắn hạn trong kiểm

toán BCTC do Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện.

Chương III: Một số nhận xét và các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện quy

trình kiểm toán các khoản vay ngắn hạn trong kiểm toán BCTC tại Công ty TNHH

Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam.

Trong thời gian thực tập, em đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các anh chị

trong Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam. Các anh chị đã từng bước

hướng dẫn và chỉ dạy em làm quen với những khác biệt trong thực tế kiểm toán và lý

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

thuyết học từ trường Đại học. Đây sẽ là những kinh nghiệm quý báu cho em trong quá

trình học tập và làm việc sau này. Kết thúc đợt thực tập tổng hợp, em xin bày tỏ lòng cảm

ơn sâu sắc tới toàn thể các anh chị trong công ty, đặc biệt là các anh chị trong Phòng

Nghiệp vụ I, nơi em trực tiếp thực tập đã giúp đỡ em trong thời gian qua.

Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô giáo TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy,

người đã trực tiếp hướng dẫn em về mặt lý luận trong thời gian thực tập. Cô giáo đã

hướng dẫn em tận tình từ những ngày đầu thực tập để em có thể hoàn thành được báo cáo

này.

Em xin chân thành cảm ơn!

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

CHƯƠNG 1

ĐẶC ĐIỂM CỦA KHOẢN MỤC VAY NGẮN HẠN ẢNH HƯỚNG ĐẾN KIỂM

TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP

QUỐC GIA VIỆT NAM.

1.1.Đặc điểm của khoản mục vay ngắn hạn ảnh hưởng đến kiểm toán báo cáo tài

chính của Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam.

Sau 6 năm hình thành và phát triển, với phương châm hoạt động là cung cấp các

dịch vụ chuyên ngành tốt nhất và luôn đảm bảo quyền lợi, lợi ích cao nhất đối với khách

hàng, cho tới nay, KTĐLQGVN đã có một hệ thống khách hàng phong phú, thuộc nhiều

lĩnh vực, nhiều thành phần kinh tế khác nhau như: Viễn thông, điện lực, công nghiệp

than, thép, xi măng,… Với vai trò là phẩn bổ sung vốn chủ sở hữu, đảm bảo cho doanh

nghiệp có đủ điều kiện hoạt động bình thường, các khoản vay nói chung và vay ngắn hạn

nói riêng đều có vai trò nhất định đối với mỗi khách hàng. Đặc biệt, đối với các doanh

nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, thương mại hoặc đầu tư tư xây dựng cơ bản,

khoản vay ngắn hạn là vô cùng quan trọng:

- Trong hoạt động sản xuất, các khoản vay ngắn hạn được dùng để chi trả các chi

phí liên quan đến hoạt động sản xuất như: chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công,…

trong thời điểm

- Trong hoạt động thương mại: với đặc điểm thời gian luân chuyển hàng hóa

nhanh, số vòng luân chuyển lớn, thì khoản vay ngắn hạn là giải pháp tối ưu để đáp ứng

nhu cầu tạm về vốn, các khoản vay này thường được sử dụng vào mục đích mua sắm

hàng hóa.

- Với hoạt động xây dựng cơ bản: khoản vay ngắn hạn phục vụ chi trả chi phí

phát sinh trong từng giai đoạn công trình (các công trình nghiệm thu theo từng giai đoạn)

hoặc công trình trong giai đoạn sắp hoàn thành, nhằm giảm thiểu tối đa khoản chi phí lãi

vay không được vốn hóa.

Với vai trò như trên, nên trong thực tế, các khoản vay ngắn hạn có liên quan tới

nhiều khoản mục, chỉ tiêu trên Báo cáo tài chính bao gồm cả Bảng cân đối Kế toán, Báo

cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn,

KTĐLQGVN thực hiện trên 2 khía cạnh: Kiểm toán số dư vay ngắn hạn (tài khoản 311)

và kiểm toán chi phí lãi vay, bao gồm chi phí lãi vay không được vốn hóa (tài khoản

635), chi phí lãi vay được vốn hóa (tài khoản 241,…). Lấy mức độ phức tạp của hai khía

cạnh trên làm tiêu chí, các khách hàng của KTĐLQGVN được chia làm hai nhóm chính:

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B 1

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

- Nhóm khách hàng mới

- Nhóm khách hàng truyền thống

Đối với nhóm khách hàng mới, khía cạnh số dư vay được chú trọng và kiểm tra

chi tiết hơn so với khách hàng truyền thống nhằm đảm bảo số dư cuối kỳ và các khoản

chi phí phải trả, đã trả trong kỳ là chính xác.

1.2.Mục tiêu kiểm toán đối với khoản mục vay ngắn hạn trong kiểm toán BCTC do

Công ty TNHH Kiểm toán Độc lập Quốc gia Việt Nam thực hiện

 Mục tiêu kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn

Đối với bất kỳ khoản mục, chỉ tiêu nào trên Báo cáo tài chính, mục tiêu kiểm toán

chung và bao quát nhất vẫn là xác minh tính trung thực hợp lý của thông tin đưa ra. Từ

những mục tiêu chung đó kết hợp với việc xác định bản chất, rủi ro tiềm tàng cùng các

yếu tổ ảnh hưởng như : Lĩnh vực hoạt động, các yếu tố thuộc hệ thống KSNB, những

thay đổi trong chính sách tài chính chung của chính phủ, việc thay đổi các chính sách tài

chính của đơn vị, các sai phạm có tính lặp lại và mục đích kiểm toán của đơn vị khách

hàng, cùng kinh nghiệm về các sai phạm thường gặp khi kiểm toán các khoản vay và lãi

vay, KTĐLQGVN xây dựng một hệ thống mục tiêu kiểm toán đặc thù khi kiểm toán các

khoản mục này:

Bảng 1.1: Bảng mục tiêu khi kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn

Đối tượng

Mục tiêu

kiểm toán Các khoản vay Lãi vay

Mục tiêu

hợp lý chung

Tất cả các khoản vay phải đảm bảo tính hợp

lý, phù hợp với điều kiện và mục tiêu của

đơn vị, số dư các khoản vay nêu trên Bảng

cân đối đều có căn cứ đầy đủ và hợp lý

Đảm bảo các khoản lãi vay tính dồn

đều hợp lý

Mục tiêu đầy đủ Đảm bảo tất cả nghiệp vụ phát sinh vay đều

được phản ánh đầy đủ trên sổ sách

Đảm bảo mọi khoản lãi vay đã được

tính và ghi nhận đầy đủ

Mục tiêu

có thực

Nhằm kiểm tra các khoản vay trình bày trên

sổ sách, báo cáo là thực tế phát sinh

Nhằm kiểm tra các khoản lãi vay

trong kỳ được ghi nhận theo thực tế

từ các khoản vay đã xảy ra

Mục tiêu Đảm bảo các khoản vay đã trình bày khớp Đảm bảo các khoản lãi vay đã được

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B 2

Chuyên đề thực tập chuyên ngành GVHD: TS. Nguyễn Thị Hồng Thúy

định giá đúng với các hợp đồng vay và khế ước vay,

kiểm tra đánh giá cuối kỳ đối với các khoản

vay có gốc ngoại tệ.

tính đúng theo điều kiện trên hợp

đồng vay

Mục tiêu

đúng kỳ

Kiểm tra xem thời điểm ghi nhận các khoản

vay có đúng niên độ kế toán

Kiểm tra xem các khoản lãi vay đã

được ghi nhận đúng kỳ kế toán chưa

Mục tiêu

phân loại,

trình bày

Kiểm tra việc phân loại giữa vay ngắn hạn

và vay dài hạn, các khoản vay có bị phân

loại sang các TK kế toán nào khác nữa

không, các khoản vay có được chi tiết theo

đúng đối tượng không

Kiểm tra việc kết chuyển chi phí lãi

vay vào chi phí tài chính và các

trường hợp vốn hóa chi phí đi vay

Mục tiêu

chính xác số học

Kiểm tra việc cộng dồn, chuyển sổ, sang

trang của các TK vay

Kiểm tra việc cộng dồn, chuyển sổ,

sang trang của các TK lãi vay

Mục tiêu

quyền và nghĩa vụ

Xem xét với các khoản vay hiện tại, đơn vị

có nghĩa vụ phải trả nữa hay không

Xem xét về nghĩa vụ trả lãi tại thời

điểm 31/12 của đơn vị

KTV tập trung vào kiểm tra, xác minh các vấn đề sau:

- Khoản vay được phản ánh đầy đủ, có thật, đúng kỳ và đúng về giá trị.

- Chi phí lãi vay được tính toán hợp lý dựa theo điều kiện hợp đồng.

1.3.Rủi ro thường gặp khi kiểm toán khoản mục vay ngắn hạn

Đúc kết từ kinh nghiệm kiểm toán nhiều năm, KTĐLQGVN đã đưa ra và lưu ý

các KTV tới một số các sai sót thường gặp đối với khoản mục vay ngắn hạn:

- Sai sót khi thực hiện vay:

+ Không có kế hoạch vay, kế hoạch vay chưa được phê chuẩn bởi người có thẩm

quyền

+ Không lập hợp đồng vay hoặc hợp đồng vay không hợp lệ (thiếu chữ ký, thiếu

thời hạn vay,…)

+ Không báo cáo người có thẩm quyền về số tiền đã nhận được

- Sai sót trong ghi nhận, quản lý khoản vay:

+ Phân loại sai khoản vay ngắn hạn và dài hạn

Nguyễn Thanh Tùng_Kiểm toán 50B 3