Chuyên đề thực tập công tác thẩm định dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài tại bộ kế hoạch và đầu tư

"Công tác thẩm định dự án đầu tư FDI tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư"

MỞ BÀI

Quan hệ đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế là một xu hướng vân động

tất yếu của nền kinh tế thế giới trong điều kiện hiện nay, khi quá trình toàn cầu

hoá, khu vực hoá và quốc tế đang diễn ra hết sức nhanh chóng dưới sự tác động

mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ. Trong bối cảnh nền kinh

tế đang có những bước thay đổi và phát triển vượt bậc, hình thức đầu tư trực tiếp

nước ngoài ngày càng có quan trọng.

Trong những năm qua, thực hiện chủ trương phát huy nội lực, nâng cao

hiệu quả hợp tác quốc tế của Đảng và Nhà nước nhằm tranh thủ mọi tiềm năng,

cơ hội để phát triển kinh tế, đầu tư trực tiếp nước ngoài đã trở thành một bộ

phận không thể thiếu, đóng góp ngày càng lớn vào việc thực hiện các nhiệm vụ

kinh tế xã hội của đất nước. Là một nguồn vốn giữ vai trò quan trọng và được

triển khai theo những dự án lớn, Việt Nam cần nhận những dự án đầu tư trực

tiếp nước ngoài tốt mang lại lợi ích cho tổng thể nền kinh tế và loại bỏ những dự

án xấu. Để thực hiện được mục tiêu đó, quá trình đánh giá các dự án đầu tư trực

tiếp nước ngoài trên cơ sở thẩm định là hết sức quan trọng. Bộ Kế hoạch và Đầu

tư với tư cách là cơ quan đầu mối trong việc thu hút, quản lý các dự án đầu tư

trực tiếp nước ngoài thường xuyên chú trọng tới công tác thẩm định dự án đầu

tư để ra quyết định đầu tư hoặc đề xuất báo cáo trình Chính Phủ quyết định.

. Xuất phát từ lý do trên, cùng với lòng nhiệt tình muốn nâng cao hiểu biết

về lĩnh vực thẩm định dự án, em đã tập trung đi sâu tìm hiểu công tác thẩm định

đối với các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài và đã quyết định chọn đề tài

nghiên cứu “Công tác thẩm định dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Bộ

Kế hoạch và Đầu tư ”. Mặc dù đã được tham khảo rất nhiều tài liệu có giá trị

cũng như sự giúp đỡ nhiệt tình của cô giáo hướng dẫn nhưng cũng không tránh

khỏi sai sót trong các vấn đề đã đưa ra. Em rất mong có sự đóng góp của thầy cô

để đề án của em được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn TS. Đinh Đào Ánh Thủy đã giúp đỡ em hoàn

thành đề tài này.

Nguyễn Thị Loan 1 Lớp: Kinh tế Đầu tư 47A

"Công tác thẩm định dự án đầu tư FDI tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư"

CHƯƠNG I

LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU

TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

I. Dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

1. Khái niệm và đặc điểm dự án.

1.1. Khái niệm.

Đầu tư là sự hi sinh các nguồn lực ở hiện tại để tiến hành các hoạt động

nhằm thu hút được các kết quả, thực hiện được những mục tiêu nhất định trong

tương lai. Đầu tư có vai trò quan trong đối với sự phát triển của một quốc gia, là

lĩnh vực hoạt động nhằm tạo ra và duy trì sự hoạt động của các cơ sở vật chất và

kỹ thuật của nền kinh tế. Đối với sản xuất, kinh doanh dịch vụ, hoạt động đầu tư

là một bộ phận trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nhằm tăng thêm cơ sở vật

chất, kỹ thuật mới, duy trì sự hoạt động của cơ sở vật chất hiện có. Vì thế để tiến

hành công cuộc đầu tư đòi hỏi phải có sự chuẩn bị cẩn thận và nghiêm túc. Sự

chuẩn bị này được thể hiện ở việc soản thảo dự án. Có nghĩa là mọi công cuộc

đầu tư phải được thực hiện theo dự án thì mới đạt hiểu quả mong muốn.

Dự án đầu tư là tổng thể các hoạt động và chi phí cần thiết, được bố trí theo

một kế hoạch chặt chẽ với lịch thời gian và địa điểm xác định để tạo mới, mở

rộng hoặc cải tạo những cơ sở vật chất nhất định nhằm thực hiện những mục

tiêu nhất định trong tương lai.

Dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài là một văn bản phản ánh một cách khoa

học, khách quan và trung thực những kết quả nghiên cứu cụ thể toàn bộ các yêu

tố : thị trường, công nghệ - kỹ thuật … có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới

quá trình triển khai và khả năng sinh lợi của hoạt động đầu tư.

1.2. Đặc điểm dự án.

Một dự án đầu tư bao gồm 4 thành phần chính:

Mục tiêu của dự án được thể hiện ở hai mức:

Nguyễn Thị Loan 2 Lớp: Kinh tế Đầu tư 47A

"Công tác thẩm định dự án đầu tư FDI tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư"

Mục tiêu phát triển là những lợi ích kinh tế xã hội do thực hiện dự án đem

lại.

Mục tiêu trước mắt là các mục đích cụ thể cần đạt được của việc thực hiện

dự án

Các kết quả: là những kết quả cụ thể, có định lượng, được tạo ra từ các

hoạt động khác nhau của dự án . Đây là điều kiện cần thiết để thực hiện được

các mục tiêu của dự án

Các hoạt động: là những nhiệm vụ hoặc hành động được thực hiện trong

dự án để tạo ra các kết quả nhất định. Những nhiệm vụ hoặc hành động này

cùng với một lịch biểu và trách nhiệm cụ thể của các bộ phận thực hiện sẽ tạo

thành kế hoạch làm việc của dự án .

Các nguồn lực: về vật chất, tài chính và con người cần thiết để tiến hành

các hoạt động của dự án . Giá trị hoặc chi phí của các nguồn lực này chính là

vốn đầu tư cần cho dự án .

Trong 4 thành phần trên thì các kết quả được coi là cột mốc đánh dấu tiến

độ của dự án . Vì vậy, trong quá trình thực hiện dự án phải thường xuyên theo

dõi các đánh giá kết quả đạt được.

2. Dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

2.1.Khái niệm, đặc điểm và vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài.

2.1.1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài.

“Đầu tư trực tiếp nước ngoài là hình thức đầu tư quốc tế mà chủ đầu tư

nước ngoài đóng góp một số vốn, kĩ thuật và công nghệ vào lĩnh vực sản xuất

hoặc dịch vụ, cho phép họ trực tiếp tham gia điều hành đối tượng họ bỏ vốn đầu

tư, cùng các đối tác nước sở tại chia sẽ rủi ro và thuận lợi “

Về bản chất đầu tư trực tiếp nước ngoài là những hình thức xuất khẩu tư

bản, một hình thức cao hơn của xuất khẩu hàng hóa. Đây là hai hình thức được

các tập đoàn nước ngoài sử dụng triệt để trong chính sách thâm nhập và chiếm

lĩnh thị trường hiện nay.

Nguyễn Thị Loan 3 Lớp: Kinh tế Đầu tư 47A

"Công tác thẩm định dự án đầu tư FDI tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư"

2.1.2. Đặc điểm FDI.

FDI là xu thế tất yếu một xu thế của ngày nay. Việc các nước phát triển đầu

tư ra nước ngoài là vì quyền lợi của chính họ, nhằm mục đích để kiếm nhiều lợi

nhuận hơn. Còn nước tiếp nhận đầu tư cũng vì quyền lợi của bản thân mình.

Tóm lại FDI mang lại quyền lợi cho cả hai bên ( bên đầu tư, bên tiếp nhận đầu

tư ). Như vậy FDI sẽ phát triển một cách bền vững và lâu dài.

FDI có những đặc điểm chủ yếu sau:

 Đây là hình thức đầu tư bằng vốn của tư nhân do các chủ đầu tư tự

quyết định đầu tư, quyết định sản xuất kinh doanh và tự chịu trách nhiệm về lỗ

lãi. Hình thức này mang tính khả thi và hiệu quả kinh tế cao, không có những

ràng buộc về chính trị, không để lại gánh nặng nợ nần cho nền kinh tế.

 Chủ đầu tư nước ngoài điều hành toàn bộ mọi hoạt động đầu tư nếu là

doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, hoặc tham gia điều hành doanh nghiệp liên

doanh tuỳ theo tỷ lệ góp vốn của mình. Đối với nhiều nước trong khu vực, chủ

đầu tư chỉ được thành lập doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài trong một số lĩnh

vực nhất định và chỉ được tham gia liên doanh với số vốn cổ phần của bên nước

ngoài nhỏ hơn hoặc bằng 49%, 51% cổ phần còn lại do nước chủ nhà nắm giữ.

Trong khi đó, Luật đầu tư nước ngoài của Việt Nam cho phép rộng rãi hơn đối

với hình thức 100% vốn nước ngoài và quy định bên nước ngoài phải góp tối

thiểu 30% vốn pháp định của dự án .

 Thông qua đầu tư nước ngoài, nước chủ nhà có thể tiếp nhận được

công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, học hỏi kinh nghiệm quản lý. Đây là những mục

tiêu mà các hình thức đầu tư khác không giải quyết được.

 Nguồn vốn đầu tư này không chỉ bao gồm vốn đầu tư ban đầu của chủ

đầu tư dưới hình thức vốn pháp định mà trong quá trình hoạt động, nó còn bao

gồm cả vốn vay của doanh nghiệp để triển khai và mở rộng dự án cũng như vốn

đầu tư từ nguồn lợi nhuận thu được.

Nguyễn Thị Loan 4 Lớp: Kinh tế Đầu tư 47A

"Công tác thẩm định dự án đầu tư FDI tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư"

2.2.3. Vai tro của FDI đối với các nước tham gia đầu tư.

FDI càng ngày càng khẳng định vai trò to lớn của mình trong sự nghiệp

phát triển của nền kinh tế thế giới. FDI không những mang lại lợi nhuận cho

nước đầu tư mà còn giúp các nước tiếp nhận đầu tư phát triển và phục hồi kinh

tế.

2.2.3.1. Đối với các nước đầu tư.

Đầu tư ra nước ngoài mục đớch là tỡm kiếm lợi nhuận bằng cỏch sử dụng

nguồn lao động rẻ mạt, tận dụng được những cụng nghệ đó củ; giúp nâng cao

hiệu quả sử dụng những lợi thế sản xuất ở nơi tiếp nhận đầu tư ; hạ giá thành sản

phẩm và nâng cao tỷ suất lợi nhuận của vốn đầu tư và xây dựng; được thị trường

cung cấp nguyên liệu ổn định với giá phải chăng. Mặt khác, đầu tư ra nước

ngoài giúp bành trướng sức mạnh kinh tế và nâng cao uy tín chính trị. Thông

qua việc xây dựng nhà máy sản xuất và thị trường tiêu thụ ở nước ngoài mà các

nước đầu tư mở rộng được thị trường tiêu thụ, tránh được hàng rào bảo hộ mậu

dịch của các nước.

Trong trường hợp các nước phát triển đầu tư sang nhau thì mục rõ rệt

nhất là hợp tác và liên kết để phát triển, hạn chế bớt sự cạnh tranh không cần

thiết.

2.2.3.2. Đối với nước tiếp nhận đầu tư.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế

của một quốc gia, tác động trực tiếp đến mọi mặt của đời sống, kinh tế - xã hội

và chính trị của nước tiếp nhận đầu tư.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Đầu tư nước ngoài có vai trò quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế, giúp

cho nước tiếp nhân đầu tư huy động mọi nguồn lực sản xuất (vốn, lao động, tài

nguyên thiên nhiên và công nghệ).

Đầu tư trực tiếp nước ngoài bổ sung nguồn vốn cho phát triển kinh tế. Thực

tế cho thấy tăng trưởng kinh tế cao thướng gắn với tỷ lệ đầu tư cao. Vốn đầu tư

Nguyễn Thị Loan 5 Lớp: Kinh tế Đầu tư 47A

"Công tác thẩm định dự án đầu tư FDI tại Bộ Kế hoạch & Đầu tư"

cho phát triển kinh tế được huy động từ hai nguồn chủ yếu là vốn trong nước và

vốn ngoài nước.:

Đầu tư trực tiếp nước ngoài không tạo ra khoản nợ giữa nước đi đầu tư và

nước tiếp nhận đầu tư

Lợi nhuận chỉ được chuyển về nước khi dự án đầu tư tạo ra lợi nhuận và

một phần lợi nhuận được các nhà đầu tư sử dụng để tái đầu tư.

Đầu tư nước ngoài có sự ổn định cao và không thuận lợi cho việc rút vốn

về nước như các khoản vay thương mại, ngân hang hoặc đầu tư gián tiếp khác

-Đầu tư trực tiếp nước ngoài góp phần vào quá trình phát triển công nghệ. Công

nghệ có một vai trò hết sức quan trọng đối với tốc độ tăng trưởng kinh tế và làm

chu kỳ sống của sản phẩm ngắn hơn. Hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài có

vai trò quan trọng đối với quá trình phát triển khoa học – công nghệ, nâng cao

năng lực sản xuất và năng lực lao động tại nước tiếp nhận đầu tư thông qua hiệu

ứng tích cực. FDI có tác động đến phát triển công nghệ của một quốc gia thông

qua: Chuyển giao công nghệ, phổ biến công nghệ và phát minh công nghệ.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài góp phần nâng cao chất lượng lao động, phát triển

nguồn nhân lực. Trình độ, năng lực và kỹ năng của người lao động có tác động

không nhỏ đến tốc độ tăng trưởng của một quốc gia. FDI tác động đến vấn đề

lao động của nước tiếp nhận đậu tư liên quan đến cả số lượng và chất lượng lao

động. Số lượng lao động ở đây là vấn đề giải quyết việc làm cho người lao động.

Còn đối với chất lượng lao động, FDI đã làm thay đổi cơ bản, nâng cao năng

lực, kỹ năng lao động và quản trị doanh nghiệp thông qua trực tiếp đào tạo lao

động và gián tiếp nâng cao trình độ lao động

Trực tiếp đào tạo lao động, các chi nhánh công ty nước ngoài hoặc các

công ty nước ngoài hoặc doanh nghiệp có vốn FDI phải tuyển dụng lao động địa

phương, chính vì vậy để có thể sử dụng thành thạo những công nghệ tiên tiến đã

được chuyển giao thì các doanh nghiệp FDI phải có kế hoạch đào tạo họ.

Phương thức đào tạo của các doanh nghiệp FDI rất đa dạng, có thể tiến hành đào

tạo trực tiếp người lao động thông qua các khoá học do các chuyên gia của công

Nguyễn Thị Loan 6 Lớp: Kinh tế Đầu tư 47A