Chính sách tiền tệ ở Việt Nam dưới góc nhìn so sánh giữa quy tắc Taylor và quy tắc McCallum

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----------------------------------------------

NGUYỄN NGỌC KHÁNH

CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Ở VIỆT NAM – DƯỚI GÓC NHÌN SO

SÁNH GIỮA QUY TẮC TAYLOR VÀ QUY TẮC MCCALLUM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HỌC

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

----------------------------------------

Nguyễn Ngọc Khánh

CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Ở VIỆT NAM – DƯỚI GÓC NHÌN SO SÁNH

GIỮA QUY TẮC TAYLOR VÀ QUY TẮC MCCALLUM

Chuyên ngành: Kinh tế học

Mã số chuyên ngành: 60 31 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ HỌC

Người hướng dẫn khoa học:

Tiến sĩ Phạm Đình Long

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Chính sách tiền tệ ở Việt Nam – Dưới góc

nhìn so sánh giữa quy tắc Taylor và quy tắc McCallum” là bài nghiên cứu của

chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi

cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được

công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong

luận văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

Nguyễn Ngọc Khánh

ii

LỜI CÁM ƠN

Để thực hiện và hoàn thành đề tài luận văn này, em đã nhận được sự hỗ trợ, giúp

đỡ cũng như sự quan tâm, động viên từ nhiều cơ quan, tổ chức và cá nhân. Bài luận

văn cũng được hoàn thành dựa trên sự tham khảo, học tập kinh nghiệm từ các kết quả

nghiên cứu liên quan, các sách, báo chuyên ngành của nhiều tác giả ở các trường Đại

học, các tổ chức nghiên cứu, …Đặc biệt hơn nữa là sự giúp đỡ, tạo điều kiện về vật

chất và tinh thần từ phía gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp.

Trước hết, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Thầy Phạm Đình Long – người

trực tiếp hướng dẫn khoa học đã luôn dành nhiều thời gian, công sức hướng dẫn em

trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu và hoàn thành đề tài luận văn.

Em xin trân trọng cám ơn Ban giám hiệu, lãnh đạo Khoa đào tạo sau đại học

trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minhcùng toàn thể các thầy cô giáo công tác

trong trường đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ em trong quá

trình học tập và nghiên cứu.

Tuy có nhiều cố gắng, nhưng trong đề tài nghiên cứu này không tránh khỏi

những thiếu sót. Em kính mong Quý thầy cô, các chuyên gia, những người quan tâm

đến đề tài, đồng nghiệp, gia đình và bạn bè tiếp tục có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ

để đề tài được hoàn thiện hơn.

Một lần nữa em xin chân thành cám ơn!

TP. Hồ Chí Minh, năm 2019

Nguyễn Ngọc Khánh

iii

TÓM TẮT

Việc ổn định và tạo môi trường tốt cho việc phát triển kinh tế quốc gia là vấn đề

mà bất kỳ Chính phủ nào cũng đặt lên hàng đầu. Chính sách kinh tế thích hợp mới có

thể thúc đẩy kinh tế phát triển bền vững và khỏe mạnh. Trong đó, Chính sách tiền tệ

giữ một vai trò rất quan trọng trong việc bình ổn kinh tế vĩ mô trong nước, tạo nội lực

để phát triển kinh tế quốc gia. Bài viết lựa chọn đề tài: “Chính sách tiền tệ ở Việt Nam

– Dưới góc nhìn so sánh giữa quy tắc Taylor và quy tắc McCallum” để làm rõ hành

động của Chính phủ trong các trường hợp khác nhau để tìm ra quy tắc phù hợp cho

việc thực hiện chính sách tiền tệ tại Việt Nam, đồng thời cung cấp thêm một kênh tham

khảo cho các nhà hoạch định chính sách trong thực thi chính sách tiền tệ.

Luận văn này tập trung chủ yếu vào việc xác định quy tắc phù hợp cho quá trình

thực thi chính sách tiền tệ tại Việt Nam. Trên cơ sở so sánh giữa quy tắc Taylor (quy

tắc về giá) và quy tắc McCallum (quy tắc về lượng). Trong bài luận văn, tác giả lần

lượt đánh giá hai quy tắc trên trong các trường hợp nguyên bản cũng như trường hợp

mở rộng các quy tắc cho phù hợp với trình độ phát triển kinh tế của thế giới nói chung

cũng như Việt Nam nói riêng.

Trong quá trình thực hiện thông qua việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu

định lượng, định tính, so sánh phân tích, đánh giá tình hình kinh tế vĩ mô trên cơ sở mô

hình lượng hóa hai quy tắc Taylor và quy tắc McCallum, tác giả tìm ra được kết quả là

quy tắc Taylor nguyên bản và mở rộng với nền kinh tế mở và ràng buộc bình ổn tỷ giá

hối đoái không phù hợp khi xem xét việc thực thi chính sách tiền tệ tại Việt Nam. Quy

tắc McCallum mở rộng với nền kinh tế mở và ràng buộc bình ổn tỷ giá hối đoái phù

hợp khi xem xét việc thực thi chính sách tiền tệ tại Việt Nam. Qua kết quả mô hình

định lượng, cũng cho thấy yếu tố nước ngoài giữ một vai trò tương đối lớn trong việc

xác định và thực thi chính sách tiền tệ ở Việt Nam. Tỷ giá hối đoái được điều tiết thông

qua việc thay đổi lượng cung tiền M2.

Từ khóa : Chính sách tiền tệ, quy tắc Taylor, quy tắc McCallum.

iv

SUMMARY

Stabilizing and creating a good environment for national economic development

is a priority issue of every goverment. Appropriate economic policies can promote

sustainable and healthy economic development. In particular, monetary policy plays a

very important role in stabilizing the domestic macro-economy, creating internal

resources for national economic development. The main purpose of the article:

"Monetary policy in Vietnam - from a comparative perspective between the Taylor rule

and the McCallum rule" is to clarify the actions of the Government in applying

different monetary policies that appropriate in different cases. The article also provides

an additional reference channel for policy makers in implementing monetary policy.

This article focuses mainly on identifying appropriate rules for the

implementation of monetary policy in Vietnam, based on a comparison between Taylor

rule (rule of price) and McCallum rule (rule of quantity). The author in turn evaluated

the two rules above in the original cases as well as the case of expanding the rules to

suit the level of economic development of the world in general as well as Vietnam in

particular.

In the process of implementation through the use of quantitative, qualitative

research methods, comparative analysis, and evaluation of the macroeconomic

situation on the basis of the quantization model of Taylor and McCallum rules, The

author found that the original Taylor rule and extended Taylor rule with an open

economy and the binding of exchange rate stabilization constraints were not

appropriate when considering the implementation of monetary policy in Vietnam.

The McCallum rule expands with an open economy and constrains the exchange rate

stabilization constraint appropriately when considering monetary policy

implementation in Vietnam. The results of the quantitative model also show that

foreign factors play a relatively large role in defining and implementing monetary

v

policy in Vietnam. The exchange rate is governed by changing the amount of money

M2.

Keywords: Monetary policy, Taylor rule, McCallum rule.

vi

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan ......................................................................................... …………... i

Lời cám ơn ............................................................................................................... ii

Tóm tắt ..................................................................................................................... iii

Mục lục ..................................................................................................................... vi

Danh mục đồ thị ....................................................................................................... ix

Danh mục bảng ........................................................................................................ x

Danh mục từ viết tắt ................................................................................................. xi

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ....................................... Error! Bookmark not defined.

1.1. Căn cứ hình thành luận văn ............................ Error! Bookmark not defined.

1.2. Mục tiêu của luận văn.................................... Error! Bookmark not defined.

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ......................................... Error! Bookmark not defined.

1.4. Đối tượng, phạm vi và dữ liệu nghiên cứu ..... Error! Bookmark not defined.

1.5. Phương pháp tiến hành nghiên cứu và phân tích dữ liệu .... Error! Bookmark

not defined.

1.6. Ý nghĩa của đề tài ........................................... Error! Bookmark not defined.

1.7. Kết cấu luận văn ............................................. Error! Bookmark not defined.

1.8. Giả thuyết nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC

VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ .................................... Error! Bookmark not defined.

2.1. Chính sách tiền tệ ........................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.1 Khái niệm CSTT ....................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Công cụ của CSTT ................................... Error! Bookmark not defined.

2.1.3. Vai trò của CSTT ..................................... Error! Bookmark not defined.

2.2. Các hình thức CSTT trong lịch sử .................. Error! Bookmark not defined.

2.2.1. CSTT tỷ giá mục tiêu ............................... Error! Bookmark not defined.

vii

2.2.2. CSTT tiền tệ mục tiêu .............................. Error! Bookmark not defined.

2.2.3. CSTT lãi suất mục tiêu ............................ Error! Bookmark not defined.

2.2.4. CSTT lạm phát mục tiêu .......................... Error! Bookmark not defined.

2.3. Tổng quan nghiên cứu trước .......................... Error! Bookmark not defined.

2.3.1. Tổng quan nghiên cứu về quy tắc Taylor trong thực thi CSTT....... Error!

Bookmark not defined.

2.3.2. Tổng quan các nghiên cứu trước về quy tắc McCallum trong thực thi

CSTT .................................................................. Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ CÔNG CỤ GIÁ

VÀ LƯỢNG TRONG THỰC THI CSTT ................ Error! Bookmark not defined.

3.1. Mô hình nghiên cứu ........................................ Error! Bookmark not defined.

3.2. Phương pháp nghiên cứu ................................ Error! Bookmark not defined.

3.3. Mô hình quy tắc Taylor nguyên bản và quy tắc McCallum nguyên bản Error!

Bookmark not defined.

3.4. Quy tắc Taylor mở rộng và quy tắc McCallum mở rộng với ràng buộc kinh tế

mở .......................................................................... Error! Bookmark not defined.

3.4.1. Tác động cuộc khủng hoảng tài chính 1997 đến Việt Nam............. Error!

Bookmark not defined.

3.4.2. Tác động của khủng hoảng kinh tế Mỹ đến Việt Nam . Error! Bookmark

not defined.

3.4.3. Mô hình nghiên cứu ................................. Error! Bookmark not defined.

3.5. Mô hình quy tắc Taylor mở rộng và quy tắc McCallum mở rộng với ràng

buộc ổn định tỷ giá hối đoái .................................. Error! Bookmark not defined.

3.6. Quy tắc Taylor mở rộng và quy tắc McCallum mở rộng trong điều kiện kinh

tế mở với mục tiêu ổn định tỷ giá hối đoái. ........... Error! Bookmark not defined.

3.7. Mô hình quy tắc McCallum mở rộng trong điều kiện kinh tế mở với mục tiêu

ổn định tỷ giá hối đoái ........................................... Error! Bookmark not defined.

viii

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨUError! Bookmark not defined.

4.1. Sơ lược tình hình kinh tế của Việt Nam thời kỳ 2000-2018 ................. Error!

Bookmark not defined.

4.1.1. Tốc độ tăng trưởng không ngừng nâng cao ........... Error! Bookmark not

defined.

4.1.2. Xuất, nhập khẩu hàng hóa ....................... Error! Bookmark not defined.

4.1.3. Thu hút đầu tư nước ngoài ....................... Error! Bookmark not defined.

4.1.4. Lạm phát và tỷ giá hối đoái .................... Error! Bookmark not defined.

4.2. Hành động của NHNN về CSTT trong giai đoạn 2000-2018 ................ Error!

Bookmark not defined.

4.3. Kết quả kiểm định bộ dữ liệu ......................... Error! Bookmark not defined.

4.3.1. Kiểm định tính dừng ................................ Error! Bookmark not defined.

4.3.2. Kiểm định đa cộng tuyến ......................... Error! Bookmark not defined.

4.4. Phân tích kết quả hồi quy ............................... Error! Bookmark not defined.

4.4.1. Mô hình quy tắc Taylor nguyên bản và quy tắc McCallum nguyên bản

........................................................................... Error! Bookmark not defined.

4.4.2. Quy tắc Taylor mở rộng và quy tắc McCallum mở rộng với ràng buộc

kinh tế mở .......................................................... Error! Bookmark not defined.

4.4.3. Mô hình quy tắc Taylor mở rộng và quy tắc McCallum mở rộng với ràng

buộc ổn định tỷ giá hối đoái .............................. Error! Bookmark not defined.

4.4.4. Quy tắc Taylor mở rộng và quy tắc McCallum mở rộng trong điều kiện

kinh tế mở với mục tiêu ổn định tỷ giá hối đoái. ............. Error! Bookmark not

defined.

4.4.5. Mô hình quy tắc McCallum mở rộng trong điều kiện kinh tế mở với mục

tiêu ổn định tỷ giá hối đoái ................................ Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .... Error! Bookmark not defined.

5.1. Kết quả nghiên cứu ......................................... Error! Bookmark not defined.