Ảnh hưởng của vật liệu làm mão răng lên interleukin 1 beta (il 1b) trong dịch khe nướu ở răng cối

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

---oOo---

NGUYỄN CÔNG KIỀU TRANG

ẢNH HƯỞNG CỦA VẬT LIỆU LÀM MÃO RĂNG LÊN

INTERLEUKIN – 1 BETA (IL-1ß) TRONG DỊCH KHE NƯỚU Ở

RĂNG CỐI LỚN HÀM TRÊN ĐÃ ĐIỀU TRỊ NỘI NHA

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

---oOo---

NGUYỄN CÔNG KIỀU TRANG

ẢNH HƯỞNG CỦA VẬT LIỆU LÀM MÃO RĂNG LÊN

INTERLEUKIN – 1 BETA (IL-1ß) TRONG DỊCH KHE NƯỚU Ở

RĂNG CỐI LỚN HÀM TRÊN ĐÃ ĐIỀU TRỊ NỘI NHA

CHUYÊN NGÀNH: RĂNG – HÀM – MẶT

MÃ SỐ: NT 62 72 28 01

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐOÀN MINH TRÍ

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả nêu

trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào

khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Công Kiều Trang

.

.

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT..........................................................................................i

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT........................................................................ii

DANH MỤC BẢNG..................................................................................................... iii

DANH MỤC HÌNH.......................................................................................................iv

DANH MỤC BIỂU ĐỒ..................................................................................................v

MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU.......................................................................3

1.1. Vật liệu chế tác phục hình mão răng.........................................................................3

1.2. Vật liệu chế tác mão răng ảnh hưởng đến mô nha chu ...........................................15

1.3. Dịch khe nướu (Gingival crevicular fluid – GCF)..................................................16

1.4. Vai trò của Interleukin 1 beta (IL-1β) trong dịch khe nướu ...................................19

1.5. Phương pháp xét nghiệm miễn dịch liên kết với enzyme (ELISA)........................25

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................30

2.1. Thiết kế nghiên cứu.................................................................................................30

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu...........................................................................30

2.3. Đối tượng nghiên cứu..............................................................................................30

2.4. Cỡ mẫu của nghiên cứu...........................................................................................31

2.5. Xác định các biến số trong nghiên cứu ...................................................................32

2.6. Phương pháp và công cụ đo lường..........................................................................32

2.7. Tiến trình nghiên cứu ..............................................................................................35

2.8. Tóm tắt quy trình nghiên cứu..................................................................................41

2.9. Phương pháp phân tích dữ liệu ...............................................................................42

2.10. Kiểm soát sai lệch .................................................................................................42

2.11. Đạo đức trong nghiên cứu.....................................................................................42

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ..............................................................................................44

3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu.......................................................................................44

3.2. Chỉ số lâm sàng của điều trị mão răng ở hai nhóm toàn sứ và nhóm sứ - kim loại 44

.

.

3.3. Sự thay đổi nồng độ IL-1β trong dịch khe nướu của nhóm mão toàn sứ và mão sứ -

kim loại...........................................................................................................................54

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ...........................................................................................59

4.1. Bàn luận về đối tượng và phương pháp nghiên cứu ...............................................59

4.2. Bàn luận về kết quả nghiên cứu ..............................................................................64

4.3. Ý nghĩa ứng dụng và hạn chế của đề tài .................................................................73

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN ...........................................................................................75

CHƯƠNG 6: KIẾN NGHỊ..........................................................................................76

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1. PHIẾU KHÁM RĂNG, TÌNH TRẠNG NHA CHU

PHỤ LỤC 2. QUY TRÌNH SỬA SOẠN MÃO TOÀN PHẦN

PHỤ LỤC 3. PHIẾU ĐỒNG Ý THAM GIA NGHIÊN CỨU

PHỤ LỤC 4. ĐỊNH CHUẨN ĐÁNH GIÁ ĐỘ KIÊN ĐỊNH

PHỤ LỤC 5. HÌNH ẢNH TRONG NGHIÊN CỨU

.

.

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

GCF Gingival Crevicular Fluid

GI Gingival Index

PI Plaque Index

BOP Bleeding On Probing

PD Pocket Depth

ELISA Enzym-linked immunosorbent assay

IL-1 Interleukin 1

.

.

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT

TÊN TIẾNG ANH TÊN TIẾNG VIỆT

Gingival Crevicular Fluid Dịch khe nướu

Gingival Index Chỉ số nướu

Plaque Index Chỉ số mảng bám

Bleeding On Probing Chỉ số chảy máu nướu khi thăm khám

Pocket Depth Độ sâu túi

.

.

i

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1. 1: Một số hợp kim Cr-Co được sử dụng trong nha khoa phục hồi................4

Bảng 1. 2: Đặc điểm cơ bản của Y-TZP Zirconia.....................................................11

Bảng 1. 3: Các yếu tố ảnh hưởng đến lưu lượng GCF .............................................18

Bảng 1. 4: Tổng hợp nghiên cứu Interleukin liên quan bệnh nha chu......................21

Bảng 2. 1: Biến số nghiên cứu ..................................................................................32

Bảng 2. 2: Bảng câu hỏi trước khi sửa soạn mão từng phần.....................................36

Bảng 2. 3: Thông số của từng loại mão. ...................................................................37

Bảng 2. 4: Tiêu chuẩn chỉ số mảng bám theo Loe và Silness (1964).......................39

Bảng 2. 5: Tiêu chuẩn chỉ số mảng bám theo Loe và Silness (1964).......................39

Bảng 3. 1: Số lượng bệnh nhân và tuổi trung bình của từng nhóm ..........................44

Bảng 3. 2: So sánh các chỉ số PI, GI, BOP, PD ở vị trí răng chứng của hai nhóm

ngay sau khi gắn mão răng (T0). ...............................................................................45

Bảng 3. 3: So sánh các chỉ số PI, GI, BOP, PD tại vị trí răng phục hình giữa hai

nhóm toàn sứ và sứ - kim loại ngay sau khi gắn mão răng (T0) ...............................46

Bảng 3. 4: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP, PD ở răng chứng của nhóm mão

toàn sứ qua các thời điểm sau khi gắn mão 45 ngày (T1) và 90 ngày (T2) ...............47

Bảng 3. 5: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP, PD ở răng phục hình mão toàn

sứ qua các thời điểm sau khi gắn mão 45 ngày (T1) và 90 ngày (T2).......................48

Bảng 3. 6: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP, PD ở răng chứng của nhóm mão

sứ - kim loại qua các thời điểm sau khi gắn mão 45 ngày (T1) và 90 ngày (T2).......49

Bảng 3. 7: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP, PD ở răng phục mão sứ - kim

loại qua các thời điểm sau khi gắn mão 45 ngày (T1) và 90 ngày (T2).....................51

Bảng 3. 8: So sánh các chỉ số nha chu lâm sàng PI, GI, BOP, PD giữa 2 nhóm răng

chứng ở từng thời điểm T0, T1, T2 .............................................................................52

Bảng 3. 9: So sánh các chỉ số nha chu lâm sàng PI, GI, BOP, PD giữa 2 nhóm mão

răng ở từng thời điểm T0, T1, T2 ................................................................................53

Bảng 3. 10: Nồng độ IL-1β ở tại thời điểm T0 ..........................................................54

.

.

DANH MỤC HÌNH

Hình 1. 1: Liên quan nhiệt độ và 3 pha tinh thể của zirconia .....................................9

Hình 1. 2: Cơ chế lan truyền sự nứt gãy của zirconia.................................................9

Hình 1. 3: Kính hiển vi điện tử quét (SEM) bề mặt zirconia ....................................10

Hình 1. 4: Chế tác zirconia........................................................................................13

Hình 1. 5: Giải phẫu dịch khe nướu ..........................................................................17

Hình 1. 6: Chi tiết về thành phần GCF .....................................................................17

Hình 1. 7: Cách thu thâp dịch khe nướu ...................................................................19

Hình 1. 8: Quá trình hình thành viêm nướu ..............................................................21

Hình 1. 9: Cơ chế hoạt động của ELISA trực tiếp. ...................................................26

Hình 1. 10: Cơ chế hoạt động của ELISA gián tiếp..................................................27

Hình 1. 11: Quy trình ELISA sandwich....................................................................28

Hình 1. 12: Quy trình ELISA cạnh tranh ..................................................................29

Hình 2. 1: Bộ mũi khoan sửa soạn mão toàn phần. ..................................................33

Hình 2. 2: Ống lưu trữ mẫu giấy thấm dịch khe nướu ..............................................33

Hình 2. 3: Bộ kit ELISA IL-1 β ................................................................................34

Hình 2. 4: Máy li tâm ................................................................................................34

Hình 2. 5: Máy rửa tự động.......................................................................................34

Hình 2. 6: Máy đọc kết quả ELISA ..........................................................................35

Hình 2. 7: Thu thập dịch khe nướu bằng giấy thấm..................................................38

Hình 2. 8: Eppendorf chứa giấy thấm có dịch khe nướu và dung dịch đệm.............38

Hình 2. 9: Bộ kit nghiên cứu.....................................................................................41

.

.

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3. 1: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP và PD tại vị trí răng chứng của

nhóm mão toàn sứ thời điểm ngay sau gắn mão, sau gắn mão 45 ngày, 90 ngày (T0,

T1, T2)........................................................................................................................48

Biểu đồ 3. 2: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP và PD tại vị trí răng phục hình

của nhóm mão toàn sứ thời điểm ngay sau gắn mão, sau gắn mão 45 ngày, 90 ngày

(T0, T1, T2).................................................................................................................49

Biểu đồ 3. 3: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP và PD tại vị trí răng chứng của

nhóm sứ - kim loại thời điểm ngay sau gắn mão, sau gắn mão 45 ngày, 90 ngày (T0,

T1, T2)........................................................................................................................51

Biểu đồ 3. 4: So sánh sự thay đổi chỉ số PI, GI, BOP và PD tại vị trí răng phục hình

của nhóm sứ - kim loại thời điểm ngay sau gắn mão, sau gắn mão 45 ngày, 90 ngày

(T0, T1, T2).................................................................................................................52

Biểu đồ 3. 5: So sánh IL-1β răng chứng và răng can thiệp thời điểm T0..................55

Biểu đồ 3. 6: So sánh IL-1β giữa nhóm mão toàn sứ và mão sứ -kim loại tại thời

điểm T0 ......................................................................................................................55

Biểu đồ 3. 7: So sánh nồng độ IL-1β của nhóm mão toàn sứ qua các thời điểm T0,

T1, T2. ........................................................................................................................56

Biểu đồ 3. 8: So sánh nồng độ IL-1β mão sứ - kim loại qua các thời điểm T0, T1, T2.

...................................................................................................................................57

Biểu đồ 3. 9: So sánh nồng độ IL-1β giữa hai nhóm mão toàn sứ và mão sứ - kim

loại qua từng thời điểm T0, T1, T2..............................................................................58

.

.