Ảnh hưởng của tăng trưởng tín dụng đến khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Thị Thảo; Trầm Thị Xuân Hương người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------------------------------------------

NGUYỄN THỊ THẢO

ẢNH HƯỞNG CỦA TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG ĐẾN KHẢ

NĂNG SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

CỔ PHẦN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh, Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------------------------------------------

NGUYỄN THỊ THẢO

ẢNH HƯỞNG CỦA TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG ĐẾN KHẢ

NĂNG SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

CỔ PHẦN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã ngành: 8340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS TRẦM THỊ XUÂN HƯƠNG

Thành phố Hồ Chí Minh, Năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Ảnh hưởng của tăng trưởng tín dụng

đến khả năng sinh lời của các Ngân hàng Thương mại Cổ phần Việt Nam” đây là

công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Ngoại trừ tài liệu tham khảo

được trích dẫn trong luận văn này, các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có

nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong

luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp

với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ

nghiên cứu nào khác. Đồng thời được sự góp ý hướng dẫn của PGS.TS Trầm Thị

Xuân Hương để hoàn tất luận văn.

Tp. HCM, ngày 22 tháng 06 năm 2020

Học viên

ii

LỜI CÁM ƠN

Đầu tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn đến toàn thể Quý Thầy Cô tham gia giảng

dạy, truyền đạt kiến thức cho tôi, cũng như các Thầy Cô quản lý thuộc Khoa đào tạo

sau đại học trong suốt thời gian tham gia lớp học.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến PGS. TS Trầm Thị Xuân Hương,

người đã trực tiếp hướng dẫn, truyền đạt các kiến thức, các kinh nghiệm quý báu và

tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu để tôi thực hiện tốt được luận văn

này.

Cảm ơn các Anh/chị em học viên chung lớp đã giúp đỡ, chia sẻ thông tin hữu

ích với tôi trong quá trình nghiên cứu.

Cuối cùng, tôi trân trọng gửi lời cảm ơn đến gia đình tôi, những người

than luôn bên cạnh động viên, hỗ trợ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn

thành luận văn này.

Kính chúc sức khỏe và thành công tất cả mọi người!

NGUYỄN THỊ THẢO

iii

TÓM TẮT

Đề tài nghiên cứu ảnh hưởng của tăng trưởng tín dụng đến khả năng sinh

lời của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Mẫu nghiên cứu là 23

ngân hàng thương mại trong giai đoạn 2009 – 2018, sử dụng dữ liệu thứ cấp

được thu thập từ báo cáo tài chính đã được kiểm toán của các ngân hàng và dữ

liệu từ Tổng cục thống kê Việt Nam.

Phân tích hồi quy theo GLS cho thấy tăng trưởng tín dụng, quy mô ngân

hàng, khả năng tăng trưởng, tỷ lệ cho vay trên tiền gửi của khách hàng, đòn bẩy

tài chính ảnh hưởng cùng chiều đến khả năng sinh lời; trong khi tỷ lệ nợ xấu và

hiệu quả quản lý chi phí ảnh hưởng ngược chiều đến khả năng sinh lời; bên cạnh

đó, đề tài còn tìm thấy ảnh hưởng phi tuyến của tăng trưởng tín dụng đến khả

năng sinh lời dạng chữ U. Dựa vào kết quả nghiên cứu, đề tài đưa ra các gợi ý,

khuyến nghị nhằm mục tiêu gia tăng khả năng sinh lời, phòng ngừa và kiểm soát

cũng như là giảm thiểu rủi ro tín dụng.

iv

ABSTRACT

The study examines the factors affecting loan growth in Vietnamese

Commercial Banks. Research data is collected from audited financial

statements of 23 commercial banks, and macroeconomic data from

General Statistics Office of Vietnam in the period of 2009 - 2018.

Regression analysis with GLS shows that loan growth, bank size,

growth, loan to deposit and financial leverage have strong and statistically

significant positive effects on the profitability; while credit risk and

efficiency have negative effects on the profitability. Regression results

according to GLS also find nonlinear effects of loan growth on the

profitability with U-shape. According to research results, this thesis

provides some recommendations related to the target of increase

profitability, prevention and control objectives as well as minimizing credit

risks.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................... I

LỜI CÁM ƠN ........................................................................................................ II

TÓM TẮT.............................................................................................................III

ABSTRACT..........................................................................................................IV

MỤC LỤC .............................................................................................................V

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................... VII

DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................. VIII

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI.................................................................2

1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI................................................................................2

1.1.1 Đặt vấn đề............................................................................................2

1.1.2 Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................3

1.2 MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI............................................................................4

1.3 CÂU HỎI NGHIÊN CỨU............................................................................5

1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU...............................................5

1.4.1 Đối tượng nghiên cứu...........................................................................5

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu..............................................................................5

1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................6

1.6 Ý NGHĨA, ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI.........................................................6

1.7 KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI..............................................................................7

TÓM TẮT CHƯƠNG 1 ..........................................................................................7

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC..................8

2.1 LÝ THUYẾT VỀ TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG .........................................8

2.1.1 Khái niệm tăng trưởng tín dụng............................................................8

2.1.2 Các chỉ tiêu đo lường tăng trưởng tín dụng...........................................8

2.2 LÝ THUYẾT VỀ KHẢ NĂNG SINH LỜI.................................................10

2.2.1 Khái quát lý thuyết về khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại...10

2.2.2 Các chỉ tiêu đo lường khả năng sinh lời của ngân hàng thương mại....12

2.3 SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA TĂNG TRƯỞNG TÍN DỤNG ĐẾN KHẢ NĂNG

SINH LỜI CỦA CÁC NGÂN HÀNG ................................................................14

2.4 LÝ THUYẾT GIẢI THÍCH ẢNH HƯỞNG PHI TUYẾN ..........................16

2.5 CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC....................................................................17

2.5.1 Các nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam .........................................17

2.5.2 Các nghiên cứu trước tại các quốc gia khác ........................................18

2.5.3 Thảo luận các bằng chứng thực nghiệm và khoảng trống nghiên cứu

của đề tài. ......................................................................................................19

TÓM TẮT CHƯƠNG 2 ........................................................................................23

CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................24

vi

3.1 QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU.....................................................................24

3.2 MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU.........................................................................26

3.2.1 Khái quát mô hình nghiên cứu ...........................................................26

3.2.2 Giải thích các biến trong mô hình nghiên cứu ....................................27

3.2.3 Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................28

3.3 MẪU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU..........................................................34

3.3.1 Mẫu nghiên cứu .................................................................................34

3.3.2 Dữ liệu nghiên cứu.............................................................................34

3.3.3 Công cụ nghiên cứu ...........................................................................34

3.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...............................................................35

3.4.1 Phương pháp nghiên cứu định tính .....................................................35

3.4.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng..................................................35

TÓM TẮT CHƯƠNG 3 ........................................................................................37

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................39

4.1 THỐNG KÊ MÔ TẢ..................................................................................39

4.2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN....................................................................44

4.3 PHÂN TÍCH HỒI QUY .............................................................................47

4.3.1 Kết quả hồi quy..................................................................................47

4.3.2 Lựa chọn kết quả hồi quy ...................................................................50

4.3.3 Kiểm định các khuyết tật của mô hình................................................51

4.3.4 Khắc phục phương sai sai số thay đổi.................................................52

4.4 THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..................................................53

4.4.1 Ảnh hưởng của tăng trưởng tín dụng đến khả năng sinh lời của các

NHTMCP Việt Nam......................................................................................53

4.4.2 Ảnh hưởng phi tuyến của tăng trưởng tín dụng đến khả năng sinh lời 54

4.4.3 Ảnh hưởng phi tuyến của quy mô NHTMCP đến khả năng sinh lời ...56

4.4.4 Các yếu tố khác ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của các NHTMCP

Việt Nam.......................................................................................................57

TÓM TẮT CHƯƠNG 4 ........................................................................................60

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý, KHUYẾN NGHỊ......................................61

5.1 KẾT LUẬN ...................................................................................................61

5.2 GỢI Ý, KHUYẾN NGHỊ ...........................................................................62

5.3 HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO CỦA ĐỀ TÀI .........67

5.3.1 Hạn chế của đề tài..............................................................................67

5.3.2 Hướng nghiên cứu tiếp theo ...............................................................67

TÓM TẮT CHƯƠNG 5 ........................................................................................68

TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................69

PHỤ LỤC 1...........................................................................................................75

PHỤ LỤC 2...........................................................................................................76

PHỤ LỤC 3...........................................................................................................82