Ảnh hưởng của điều kiện nuôi cấy đến khả năng sản xuất cellulase của chủng nấm sò pleurotus saijor – caju trong điều kiện lên men xốp

Trịnh Đình Khá và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 90(02): 31 - 35

31

ẢNH HƢỞNG CỦA ĐIỀU KIỆN NUÔI CẤY ĐẾN KHẢ NĂNG SẢN XUẤT

CELLULASE CỦA CHỦNG NẤM SÕ Pleurotus saijor – caju TRONG ĐIỀU KIỆN

LÊN MEN XỐP

Trịnh Đình Khá*

, Nguyễn Thị Huyền

Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

Cellulase là enzyme xúc tác thủy phân liên kết β-1,4-glycoside trong phân tử cellulose. Cellulase

có nhiều ứng dụng trong công nghiệp thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, sản xuất bia, bột giấy, công

nghiệp chất tẩy rửa, công nghiệp diệt may, nhiên liệu, công nghiệp hóa chất, trong quản lý chất

thải và xử lý ô nhiễm. Hiện nay, cellulase đƣợc sản xuất bằng phƣơng pháp lên men lỏng (LSF) và

lên men xốp (SSF).

Trong nghiên cứu này, chúng tôi mô tả ảnh hƣởng của một số điều kiện nuôi cấy đến khả năng sản

xuất cellulase của chủng nấm sò Pleurotus saijor – caju bằng lên men xốp: ảnh hƣởng của nguồn

cơ chất, tỷ lệ lõi ngô/bột đậu tƣơng, hàm lƣợng nƣớc, thời gian nuôi cấy, nhiệt độ nuôi cấy, pH ban

đầu của môi trƣờng. Tỷ lệ lõi ngô/bột đậu tƣơng (4/1), độ ẩm ban đầu là 70% (v/w cơ chất), thời

gian nuôi cấy 7 ngày, nhiệt độ nuôi cấy 30°C, pH ban đầu 5,0 là tối ƣu cho sản xuất cellulase của

chủng Pleurotus saijor – caju.

Từ khóa: Cellulase, lên men xốp, nấm sò, Pleurotus saijor – caju, tối ưu.

MỞ ĐẦU*

Cellulase thủy phân liên kết β-1,4-glycoside

trong chuỗi cellulose tạo thành các

polysaccharide mạch ngắn, dextrin và

glucose. Do đó, cellulase có ý nghĩa lớn trong

việc chuyển hóa sinh học nguyên liệu sinh

khối một cách thân thiện với môi trƣờng.

Cellulase có nhiều ứng dụng khác nhau nhƣ:

sản xuất bột giặt, sản xuất thức ăn gia súc [6],

trong ngành công nghiệp dệt, bột giấy và

công nghiệp giấy, chế biến tinh bột, lên men

rƣợu ngũ cốc, mạch nha và sản xuất bia, chế

biến các loại nƣớc trái cây và nƣớc rau ép [1],

sản xuất dung môi hữu cơ [5]. Cellulase đƣợc

sản xuất bởi nhiều loại vi sinh vật nhƣ vi

khuẩn, xạ khuẩn và nấm mốc bằng phƣơng

pháp lên men lỏng và lên men xốp [7, 9].

Trên thế giới, một số chủng nấm đảm nhƣ:

Volvariella volvacea [4], Fomitosis sp. [2],

Lentinus edodes [8], Irpex lacteus [3] đã

đƣợc nghiên cứu để sản xuất cellulase. Tuy

nhiên, những nghiên cứu về lên men xốp

sản xuất cellulase bởi nấm đảm ở Việt Nam

thì chƣa nhiều.

* *

Tel: 0983 034876

Trong bài báo này, chúng tôi xác định ảnh

hƣởng của một số điều kiện nuôi cấy đến khả

năng sản xuất cellulase của chủng nấm sò

bằng lên men xốp trên nguồn nguyên liệu sẵn

có ở Việt Nam.

VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP

Vật liệu

Chủng nấm sò đƣợc cung cấp bởi Viện Di

truyền Nông nghiệp Việt Nam. Một số

nguyên liệu nhƣ bã mía, mùn cƣa, vỏ trấu, lõi

ngô, bột đậu tƣơng đƣợc thu thập tại Thái

Nguyên.

Phƣơng pháp

- Xác định nguồn cơ chất lên men và tỷ lệ bột

đậu tương/cơ chất cellulose thích hợp

Nguồn cơ chất thích hợp đƣợc tối ƣu bằng

cách lên men với 85% từng loại cơ chất

cellulose trộn với 15% bột đậu tƣơng. Tỷ lệ

bột đậu tƣơng/ lõi ngô thay đổi (0,5:9,5; 1:9;

1,5:8,5; 2:8; 2,5:7,5; 3:7; 3,5:6,5) để xác định

tỷ lệ thích hợp. Tổng lƣợng cơ chất lên men

10 g/bình tam giác 250 ml; độ ẩm 80%; pH

ban đầu 6,0; nhiệt độ lên men 30°C. Sau 5

ngày lên men, enzyme đƣợc trích ly và xác

định hoạt tính.

- Xác định độ ẩm ban đầu thích hợp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn