ảnh hưởng của các hình thái tôn giáo tín ngưỡng trong lễ cấp sắc của người dao =The influence of religious beliefs morphological level ceremony Dao ethnic people

Mai Thi H6ng VTnh T9P chi KHOA HOC & CONG NGHE 126(12): 129- 133

ANH HirdN G CUA CAC HINH THAI TON GIAO TIN NGlTONG

TRONG LE CAP SAC CUA NGlTdl DAO

Mai Thj Hong VTnh" Trudng Dai hoc Khoa hoc - DH Thdi Nguyen

TOM TAT

Moi mgt ddn tpc trong lich sir tfln tai vd phdt triln da hinh thanh nhung yiu tfl vdn hoa dac trung

tgo ngn ban sac van hfla rigng. Doi vdi ngudi Dao, cap sdc Id mgt ttong nhung nghi le van hda tao

nSn ban sdc cua tflc ngudi. Tuc cap sdc phdn dnh dien mao buc tranh van hda cua tpc ngudi ttr

quan nigm, tam IJ- din cac gid tri nghg thudt, gia tri lich sii, gia tri xa hfli. Dflng thdi, cfing cliiia

dyng gid tti ve mgt tfln gido tin nguong, dnh hudng ciia nhieu hinh thdi ton gido tin nguOng khde

nhau ttong ddi sflng tfln gido tin nguong ciia ngudi Dao.

Til- kh6a: Tdc ngudi Dao, vdn hda tinh thdn, tdn gido lin ngudng, tue edp sde

Ngudi Dao la mdt ttong 54 dan tdc sinh sdng

d Viet Nam, dan sd xlp hang thii 9 ttong danh

myc cac dan tpc Viet Nam vdi 620.538 ngudi

[5,fr.2] va dung thir 2 trong sd cac nudc cd

ngudi Dao tgp trung ddng tren thi gidi. Ngudi

Dao cu tru phan tan d nhieu dja phuang chit

yeu cac tinh mien niii phia Bac Viet Nam.

Trong qua trinh tdn tgi hp da tao nen nhiing

sac thai vdn hda rieng hinh thanh ban sdc van

hda tdc ngudi, mdt trong nhifng hilu hien do

la tuc cdp sdc. Day la van de nhan dupc sy

quan tam ciia nhieu nha Khoa hgc nhu: Be

Viet Dang ciing tap thd tac gia (1971), Dd

Dire Lpi (2002), Pham Quang Hoan ciing tap

the tac gia (1999), Ly Hanh Son (2003),.,,

Thdng qua cac cdng trinh nghiSn ciru cac hpc

gid da tim hieu Ie cap sac d nhiing ITnh vuc

khac nhau: Ten gpi, tiln ttinh le cap sdc, y

nghTa cung nhu mdt so hgn che ciia nghi ll

nay,... Trong bai viet nay, chiing tdi chi dl

cap din ll cdp sac vdi su tac ddng ciia cac

hinh thai tdn giao tin ngudng khac nhau.

TUC CA P SA C CU A NGLTCJI DA O

Cap sdc la mpt nghi ll quan ttpng trong ddi

sdng ciia dong bao Dao, khdng chi tdn tgi d

ngudi Dao ma chiing ta cdn thay d mdt sd tpc

ngudi anh em khac nhu San Diu. Tuy nhien,

dilm khac biet vdi ngudi San Diu chi tiln

hanh ie cdp sdc ddi vdi nhimg ngudi mudn trd

thanh thdy ciing, d ngudi Dao day la nghi ll

' Tel: 0982 050611. Email hongvinh.dhkhtn@gmaill com

gan nhu mang tinh bdt budc vdi nam gidi va

tham chi neu phan logi cac nghi le ttong mdt

chu ky ddi ngudi: sinh de, cudi xin, tang ma

thi vdi t^c ngudi Dao cdn bao gdm ca tyc cap

sac hay cdn goi la le "lap ljch".

Ten gpi cdp sdc xuat phat tir dac diem la

ngudi trai qua nghi le nay dugc thay cung cap

cho mpt ban sdc ghi bang chii Ndm Dao vdi

npi dung the hien: li lich ciia ngudi dugc cap

sac, ly do cap sac, cac dieu giao huan va ten,

dau an ciia cac dng thay cap sac.

Nghi le cap sdc Id mdc danh dau chuyen tir tte

con sang ngudi ldn, dugc tham gia vao cac

sinh boat ciia cdng ddng nhu mdt thanh vien

binh thudng trong xa hpi: dugc ngdi ciing vdi

cac gia lang ban bgc cdng viec ciia lang, lam

mai moi trong hdn nhan, cung td tien. Ban

Vuong Dong thdi cd trai qua le cap sac

mdi dupc xem la con chau Ban Vuong va khi

chet ma dupc doan ty vdi td tien va quan

trpng trd thanh thdy ciing, thay cung cao tay

khi ngudi do dupc cap sdc tir 7 - 12 den (tire

cap sdc d bac cao hon "Qua tang" la 3 den),

cdp sac ttd thanh nghi le bdt bupc ddi vdi

ngudi con ttai Dao, nd nhu spi day vd hinh

rang budc con ngudi ta vao mot tuc le bdt

thanh van.

ANH HLTCNG CA C HINH THA I TON

GIAO TIN NGUON G

Anh hirdng tam gido

Dgo gido: Bieu hien trudc hit d sy anh hudng

ciia Dao giao do chinh la muc dich ciia viec

129