Ảnh hưởng của bức xạ tia X, tia gamma 60Co và chùm tia proton đến khả năng sống và phát sinh một số đột biến kiểu hình ở hoa cúc

KHOA HQC CdNG NGH|

Al\!H HUOIVIG CO A BU C X A TIA X , TIA EiAMIVIA °°Ca VA

CHIJIVI TIA PROTOIM DEIM KH A IXIAIXIG SOIXIG V A PHAT

5IIMH IVIOT s d DOT BIEIM KIEL! HIIVH Q HOA CLIC

[ChrysantheMTMum marifalium Ramat.)

L6 Ngpc Tri^uS L6 Ti^n TTiAnhS Khu£t Him Trung^, L6 Huy Him^

T6MTAT

Nham tao ra cac dot bien kilu hinh va xay dung quy trinh chi^u xa phue vu cong tac chpn tao gidng hoa

cue, hat nhan tao ciia gidng hoa ciic White Artfarm sau khi chi^u xa tia X tia gamma vA chum tia proton

voi cac li^u 10, 20. 30, 40 va 50 Gy dugc cho tdi sinh in vitro va tr6ng khao nghidm trfen d6ng ru0ng. Ket

qua da ghi nh$n va thu thSp dupe 45 th^ dpt bidn kidu hinh a tit cd cdc phuong thiic chieu. gom 13 thd

dpt bidn thu nbSn tir phuong thiic chidu xa gama; 17 thd dpt bidn tir phuong thiic chidu xa tia X va 15 thd

dot bien tu phuong thiic chidu xa chiim tia proton. Trong do. 12 thd dpt bidn co cdc dae diem hinh thai

uu viet, CO thd dung lam nguyfen vdt li$u cho cong tac tao gidng moi. Kdt qua nghiSn ciiu cung da cho

thSiy: lieu chidu tia gama hi^u qua nhat lam phat sinh dfit bidn la 30 Gy va dai lieu chidu dd nghi la 30 - 40

Gy; lieu chidu tia X hidu qua nhat lam phat sinh dot bidn la 20 Gy va dai lieu chidu dd nghi la 20 - 30 Gy;

ddi voi chiim tia proton, lieu chidu hi$u qua nh£t lam phat sinh dot bidn kidu hinh la 50 Gy va dai lidu

chidu dd nghi la 40 - 50 Gy.

Ta kh6a: Dqt bien kieu hinh, hoa cue, tia gama, tia X, tia proton.

LMOiUu

Chpn giong bang phuong phap chieu xa gSy dot

bi^n da duoc sii dung rong rai trong vi^c cai tao nang

cao chat lugng cac giong cay trong va tao ra nhiing

giong cay moi voi mot vai tinh trang quan trong dugc

cai ti^n ma khong lam thay doi nen di truydn ciia

giong goe. Bang phuong phap chieu xa nhi^u giong

cay trong moi da duoc tao ra va ling dung trong san

xuat nhir liia. dau tuong. khoai tay. ca chua va cac

loai hoa cay canh nhu hoa Ian. dong ti^n. hoa hong,

cam chuong, w...

Dae biet la hoa cue, do co muc do da hoi khac

nhau, ti \k di hop ciing nhu kha nSng tu bat tuong

hop cao dan d^n kho khan khi sir dung cac phirong

phap lai tao va san xuat hat giong. B^ g phuong

phap chi^u xa boi cac tia ion hoa nhu tia gamma,

chiim ion ket hpp voi ky thuait nhan giong in vitro da

tao ra cac giong cue moi trong mot thoi gian ngin,

hi^u qua hon so voi cac phuong phap chpn tao gidng

truydn thong.

' Trung tarn IJng d\ing KT H^it nhan trong Cong nghifp

^ Vi$n Di truyen Nong nghi$p

Nhung thong tin v^ su anh hudng ciia cac loai tia

phong xa den kha nSng gky tao dot bi^n va su ttrong

quan giiia tia phong xa vk Mu chi^u rat hiiu ich cho

cong tkc chpn gidng hoa ciic. Chinh vi vky Ak. tai

nghifin cuu: "Anh hudng ctia biicxa tiaX tia gamma

va chiim tia proton dSn kha nSng sdng va phit sinh

mot so dot bien kieu hinh d hoa ciid" da dupe tidn

hanh.

L V^T14U VA PHUONG PHAP NGHfiH GUI

1. V$t li$u nghidn oiu

Vat Mu sii dung trong nghifen ciiu la gidng hoa

ciic White Artfarm dupe nhap npi tir Ha Lan. Gidng

hoa cue White Artfarm da dupe trong san xuat nhi^u

tren dia ban Da Lat tir nam 2006 d^n nay co dae

diem: cSy cao trung binh 112,67 em; la co hinh oval

mpe tir than hay nhanh, thuong chia thiiy 3-5 thiiy.

Cay c6 khoang 7-11 cum hoa, tnmg binh lii 8,33

eum/c4y. Cum hoa c6 kich thuoc khi no dao d6ng tir

5.8 ddn 8,7 em, trung bmh la 6,87 cm. Cum hoa tron

d^u; edc e^nh hoa 6 ngoai vi e6 mau trdng, xdp xen

ke khoang tir 6 ddn 8 lop; phin trung tSm hoa la

nhirng dinh nhd e6 mau xanh nhat, xdp sit nhau.

Thdi gian ra hoa phu thupc vao didu kidn chidu sang:

trong didu kiSn canh tic d Da Lat la 88-93 ngay sau

khi trdng, trung binh la 90,6 ngay.

16 NON G NGHIEP VA PHAT TRIEN NON G THON KY 2 THANG 7/2011