Xử lý nợ xấu tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Đông Sài Gòn: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Trương Tuấn Hiệp ; Lê Đình Hạc người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----o0o-----

TRƢƠNG TUẤN HIỆP

XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÕN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

-----o0o-----

TRƢƠNG TUẤN HIỆP

XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÕN

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ ĐÌNH HẠC

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

i

TÓM TẮT

Tiêu đề: Xử lý nợ xấu tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam Chi nhánh Đông Sài Gòn

Tóm tắt:

Lý do chọn đề tài: Những năm gần đây thực trạng xử lý nợ xấu của Ngân hàng

thƣơng mại gặp nhiều khó khăn, do đó tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu nhƣ một

đóng góp vào những giải pháp để giải quyết những khoản nợ xấu đã tồn tại nhiều năm

qua.

Mục tiêu nghiên cứu: Nghiên cứu những tồn tại, vƣớng mắc và hạn chế trong xử

lý nợ xấu, từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm khắc phục, giải quyết những hạn chế,

tồn tại và vƣớng mắc trong quá trình xử lý nợ xấu tại Agribank Chi nhánh Đông Sài

Gòn.

Phƣơng pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định tính

kết hợp với mô tả thống kê, cơ sở là nghiên cứu thực trạng, các tài liệu có liên quan

đến công tác xử lý nợ xấu trong hệ thống Agribank, thực trạng xử lý nợ xấu tại

Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn.Ngoài ra luận văn đã nghiên cứu thực trạng về xử

lý nợ xấu của một số nƣớc trên thế giới và bài học cho Việt Nam trong xử lý nợ xấu.

Kết quả nghiên cứu: Luận văn đã cho thấy hoạt động kinh doanh, xử lý nợ của

Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn trong thời gian qua đã có những thành công nhất

định, tuy nhiên chƣa phát huy đƣợc tối đa do vẫn còn vƣớng mắc trong công tác xử lý

nợ xấu do có một số nguyên nhân khác nhau dẫn đến. Từ đó đề tài đã phân tích

nguyên nhân và nêu ra những giải pháp nhằm khắc phục, giải quyết những vƣớng

mắc khó khăn.

Kết luận và hàm ý: Kết quả nghiên cứu còn đƣa ra những giải pháp, kiến nghị

đối với Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Việt Nam, Ngân hàng nhà

nƣớc Việt Nam về những chính sách, hành lang pháp lý, phát triển thị trƣờng mua bán

nợ, tăng cƣờng công tác thanh kiểm tra hoạt động ngân hàng.Luận văn là tài liệu tham

khảo cho nhà quản trị Agribank, ban lãnh đạo Agribank Đông Sài Gòn nghiên cứu và

vận dụng các giải pháp vào công tác điều hành, xử lý nợ xấu.

Từ khóa: Nợ xấu, xử lý nợ xấu, Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn.

ii

ABSTRACT

Title: Settlement of bad debts at the Viet Nam Bank For Agriculture and Rural

Development - Dong Sai Gon Branch

Abstract:

Reasons for writing: In recent years, the situation of bad debt handling of

commercial banks has faced many difficulties, so the author chose the research topic

as a contribution to solutions to solving debts. Bad has existed for many years.

Research objectives: Studying the shortcomings, problems and limitations in bad

debt handling, thereby offering solutions to overcome and resolve the limitations,

shortcomings and problems in the debt settlement process, bad at Agribank Dong Sai

Gon Brand.

Research methods: The thesis uses qualitative research method combined with

statistical description, the basis is research on the current situation, documents related

to the handling of bad debts in Agribank system, NPL handling status at Agribank

Dong Sai Gon Brand. In addition, the thesis has studied the situation of bad debt

handling in some countries in the world and lessons for Vietnam in dealing with bad

debts.

Research results: The thesis has shown that business operations and debt

settlement of Agribank Dong Sai Gon Brand in recent years have had certain

successes, but have not been maximized due to problems. in dealing with bad debt

due to a number of different reasons. Since then, the topic has analyzed the causes and

proposed solutions to overcome and solve difficult problems.

Conclusions and implications: The research results also provide solutions and

recommendations to the Bank for Agriculture and Rural Development of Vietnam, the

State Bank of Vietnam on policies, legal corridors, and developing the debt trading

market, enhancing banking inspection and checking. The thesis is a reference for

Agribank's managers, Agribank Dong Sai Gon Brand leaders to study and apply

solutions to work. operating and handling bad debts.

Keywords: Bad debts, handling bad debts, Agribank Dong Sai Gon Brand.

iii

MỤC LỤC

ABSTRACT ..................................................................................................................ii

MỤC LỤC ....................................................................................................................iii

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................viii

LỜI CẢM ƠN ..............................................................................................................ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................x

DANH MỤC CÁC BẢNG .........................................................................................xii

DANH MỤC CÁC HÌNH .........................................................................................xiii

PHẦN MỞ ĐẦU ...........................................................................................................1

1. Sự cần thiết của đề tài.................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................................1

2.1 Mục tiêu tổng quát....................................................................................................1

2.2 Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu..............................................................................2

3.1 Đối tƣợng nghiên cứu...............................................................................................2

3.2 Phạm vi nghiên cứu..................................................................................................2

4. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................................2

5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu...............................................................................3

6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................................3

CHƢƠNG 1...................................................................................................................4

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NỢ XẤU VÀ XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN

HÀNG THƢƠNG MẠI................................................................................................4

1.1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NỢ XẤU ............................................................................4

1.1.1 Khái niệm nợ xấu ngân hàng.................................................................................4

1.1.2 Tiêu chí phân loại nợ và cách xác định nợ xấu .....................................................5

1.1.2.1 Tiêu chí phân loại nợ..........................................................................................5

1.1.2.2 Cách xác định nợ xấu .........................................................................................7

1.1.3 Hệ quả của nợ xấu .................................................................................................7

1.1.3.1 Đối với nền kinh tế xã hội..................................................................................7

1.1.3.2 Đối với các ngân hàng........................................................................................9

1.1.3.3 Đối với khách hàng ..........................................................................................11

iv

1.1.4 Nguyên nhân phát sinh nợ xấu ............................................................................11

1.1.4.1 Nguyên nhân từ phía ngân hàng.......................................................................11

1.1.4.2 Nguyên nhân từ phía khách hàng.....................................................................13

1.1.4.3 Nguyên nhân khách quan .................................................................................16

1.2 XỬ LÝ NỢ XẤU ...................................................................................................19

1.2.1 Khái niệm xử lý nợ xấu .......................................................................................19

1.2.2 Các biện pháp xử lý nợ xấu.................................................................................20

1.2.2.1 Giao cán bộ tín dụng xử lý ...............................................................................20

1.2.2.2 Giao bộ phận xử lý nợ Chi nhánh xử lý ...........................................................21

1.2.2.3 Chuyển công ty xử lý nợ xấu của ngân hàng xử lý..........................................22

1.2.2.4 Bán khoản nợ xấu............................................................................................23

1.2.3 Vai trò của xử lý nợ xấu ......................................................................................24

1.2.4 Sơ lƣợc thực trạng xử lý nợ xấu..........................................................................26

1.2.4.1 Tại Việt Nam....................................................................................................26

1.2.3.2 Tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam.....................27

1.3.1 Kinh nghiệm về xử lý nợ xấu tại một số nƣớc trên thế giới................................27

1.3.1.2 Kinh nghiệm xử lý nợ của Thái Lan ................................................................29

1.3.1.3 Kinh nghiệm xử lý nợ của Nhật Bản................................................................31

1.3.1.4 Kinh nghiệm xử lý nợ của Hàn Quốc...............................................................32

1.3.2 Bài học rút ra từ kinh nghiệm xử lý nợ xấu của các nƣớc trên thế giới cho Việt

Nam. .............................................................................................................................33

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.............................................................................................36

CHƢƠNG 2.................................................................................................................37

THỰC TRẠNG VỀ XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ

PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÕN ......37

2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIÊT NAM CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÒN.....................................37

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn ...............37

2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn. ..................................39

2.1.2.1 Cơ cấu tổ chức..................................................................................................39

v

2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn trong

giai đoạn 2017-2019.....................................................................................................41

2.1.3.2 Hoạt động tín dụng...........................................................................................42

2.1.3.3 Lợi nhuận hoạt động kinh doanh......................................................................43

2.2 TÌNH HÌNH NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN

NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÒN ..................................44

2.2.1 Tình nợ xấu tại Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn (giai đoạn từ năm 2017-

2019).............................................................................................................................44

2.2.1.1 Phân tích nợ xấu theo nhóm nợ........................................................................45

2.2.1.2 Phân tích nợ xấu theo thời hạn vay ..................................................................47

2.2.1.3 Phân tích nợ xấu theo thành phần kinh tế ........................................................47

2.2.1.4 Phân tích nợ xấu theo ngành nghề kinh doanh.................................................48

2.2.2 Nguyên nhân gây ra nợ xấu tại Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn..................49

2.2.2.1 Nguyên nhân từ kinh tế vĩ mô..........................................................................49

2.2.2.2 Nguyên nhân từ ngân hàng...............................................................................50

2.2.2.3 Nguyên nhân từ khách hàng.............................................................................52

2.3 THỰC TRẠNG VỀ VIỆC XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG

NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI

GÒN GIAI ĐOẠN 2017-2019.....................................................................................53

2.3.1 Cở sở pháp lý thực hiện xử lý nợ xấu tại Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn...53

2.3.2 Quy trình phân tích, xử lý nợ tại Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn ...............56

2.3.3 Các biện pháp xử lý thu hồi nợ tại Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn.............58

2.3.3.1 Bám sát, đôn đốc thu hồi nợ.............................................................................58

2.3.3.2 Xử lý nợ bằng biện pháp cơ cấu nợ..................................................................59

2.3.3.3 Xử lý nợ bằng biện pháp miễn, giảm lãi ..........................................................60

2.3.3.4 Xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ ................................................................60

2.3.3.5 Bán khoản nợ....................................................................................................61

2.3.3.6 Thu giữ tài sản bảo đảm ...................................................................................63

2.3.3.7 Khởi kiện khách hàng ra toà.............................................................................67

2.3.4 Kết quả xử lý nợ theo các biện pháp ...................................................................70

vi

2.4 ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI GÒN......71

2.4.1 Kết quả đạt đƣợc của Agribank Chi nhánh Đông Sài Gòn .................................71

2.4.2 Những hạn chế và nguyên nhân trong xử lý nợ xấu tại Agribank Chi nhánh

Đông Sài Gòn ...............................................................................................................72

2.4.2.1 Những điểm còn hạn chế..................................................................................72

2.4.2.2 Nguyên nhân của những hạn chế .....................................................................73

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.............................................................................................76

CHƢƠNG 3.................................................................................................................77

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN

HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI

NHÁNH ĐÔNG SÀI GÕN ........................................................................................77

3.1 CƠ SỞ ĐỀ RA GIẢI PHÁP...................................................................................77

3.1.1 Hội nhập kinh tế quốc tế và quản lý hoạt động ngân hàng theo chuẩn mực quốc

tế ...................................................................................................................................77

3.1.2 Định hƣớng của Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam đối với hoạt động quản lý của

các ngân hàng thƣơng mại đến năm 2022....................................................................78

3.1.3 Chiến lƣợc phát triển của Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt

Nam và Ngân hàng nông nghiệp và phát triển Nông thôn Chi nhánh Đông Sài Gòn

trong thời gian tới.........................................................................................................81

3.1.3.1 Chiến lƣợc phát triển của Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt

Nam ..............................................................................................................................81

3.1.3.1 Chiến lƣợc phát triển của Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt

Nam Chi nhánh Đông Sài Gòn trong những năm tới...................................................82

3.2 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN XỬ LÝ NỢ XẤU TẠI NGÂN HÀNG NÔNG

NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM CHI NHÁNH ĐÔNG SÀI

GÒN .............................................................................................................................84

3.2.1 Giải pháp tháo gỡ những vƣớng mắc trong quy định của pháp luật liên quan đến

xử lý nợ xấu..................................................................................................................84

3.2.2 Giải pháp về sự hợp tác của khách hàng vay và bên bảo đảm............................85

3.3.3 Giải pháp hoàn thiện công tác lập phƣơng án xử lý nợ.......................................85

vii

3.3.4 Giải pháp công tác thẩm định khi cho vay và khi xử lý nợ.................................86

3.3.5 Giải pháp tăng cƣờng công tác thanh, kiểm tra:..................................................86

3.3.6 Giải pháp nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực..................................................88

3.3.7 Giải pháp xây dựng chính sách khen thƣởng, kỷ luật phù hợp...........................88

3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ...........................................................................................89

3.3.1 Kiến nghị đối với Ngân hàng nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt

Nam…………………………………………………………………………………..89

3.3.1.1 Xây dựng chính sách tín dụng hiệu quả ...........................................................89

3.3.1.2 Chính sách lãi suất cho vay hợp lý...................................................................89

3.3.1.3 Hoàn thiện công tác xây dựng hệ thống xử lý nợ ............................................90

3.3.1.5 Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng ..................................................................90

3.2.2 Kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nƣớc Việt Nam..............................................91

3.2.2.1 Hoàn thiện hành lang pháp lý về xử lý nợ .......................................................91

3.2.2.2 Tăng cƣờng thanh tra, giám sát các tổ chức tín dụng và xây dựng hệ thống cảnh

báo sớm.........................................................................................................................92

3.2.2.3 Nâng cao vai trò của Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia...............................94

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3...........................................................................................95

KẾT LUẬN .................................................................................................................96

TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................97

PHỤ LỤC ..................................................................................................................100

viii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả

nêu trong Luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công

trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này

đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

TRƢƠNG TUẤN HIỆP

ix

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Thầy TS. Lê Đình Hạc

ngƣời đã hƣớng dẫn, hết lòng giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành

luận văn này.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quý thầy cô trong Trƣờng Đại học

Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng

nhƣ tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và

cho đến khi thực hiện đề tài luận văn.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông

thôn Việt Nam - Chi nhánh Đông Sài Gòn đã không ngừng hỗ trợ và tạo mọi điều kiện

tốt nhất cho tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh chị và các bạn đồng

nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề

tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh.

Tác giả luận văn

TRƢƠNG TUẤN HIỆP

x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa tiếng anh (nếu có) Nghĩa tiếng việt

Agribank Viet Nam Bank For Agriculture

and Rural Development

Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt

Nam

Agribank Chi

nhánh Đông Sài

Gòn

Viet Nam Bank For Agriculture

And Rural Development Dong

Sai Gon Branch.

Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt

Nam Chi nhánh Đông Sài

Gòn

AMC Công ty quản lý tài sản

Agribank AMC Agribank Asset Management

company Limited.

Công ty TNHH MTV quản

lý nợ và khai thác tài sản

Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt

Nam.

VAMC Asset Management Company

Limited of Vietnamese credit

institutions

Công ty TNHH MTV quản

lý tài sản của các tổ chức tín

dụng Việt Nam.

TAMC Thai Asset Management

Corporation – TAMC

Công ty quản lý tài sản Thái

Lan

CIC Credit Information Center Trung tâm thông tin tín dụng

TSBĐ Tài sản bảo đảm

TCTD Tổ chức tín dụng

NHNN The bank of VietNam Ngân hàng nhà nƣớc Việt

Nam

NHTM Commercial Bank Ngân hàng thƣơng mại

IAS International Accounting

Standards

Chuẩn mực kế toán quốc tế

KH Khách hàng