Xây dựng và sử dụng graph trong dạy học chương cơ chế di truyền và biến di, sinh học 12 trung học

Xây dựng và sử dụng graph trong dạy học

chương “Cơ chế di truyền và biến dị”, Sinh học

12 trung học phổ thông

Nguyễn Mạnh Hùng

Trường Đại học Giáo dục

Luận văn ThS ngành: Lý luận và PP giảng dạy; Mã số: 60 14 10

Người hướng dẫn: PGS. TS. Lê Đình Trung

Năm bảo vệ: 2012

Abstract: Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xây dụng và sử dụng graph

trong dạy học sinh học nói chung và dạy học chương “Cơ chế di truyền và biến dị”, Sinh

học 12 trung học phổ thông nói riêng. Điều tra thực trạng việc dạy và học chương “Cơ

chế di truyền và biến dị”, Sinh học 12 trung học phổ thông bằng sử dụng phương tiện

graph. Đề xuất các nguyên tắc, quy trình xây dựng graph nội dung trong dạy học chương

“Cơ chế di truyền và biến dị”, sinh học 12 trung học phổ thông. Xây dựng các graph để

sử dụng graph vào dạy học chương “Cơ chế di truyền và biến dị”, sinh học 12 trung học

phổ thông. Đề xuất các nguyên tắc và quy trình sử dụng graph vào dạy học chương “Cơ

chế di truyền và biến dị”, sinh học 12 trung học phổ thông vào các khâu của quá trình dạy

học. Sử dụng phương pháp graph để xây dựng các giáo án và triển khai thực nghiệm để

chứng minh cho giả thuyết đã nêu ra.

Keywords: Phương pháp giảng dạy; Sinh học; Lớp 11; Sử dụng Graph

Content

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay

Nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo là một mục tiêu quan trọng của sự nghiệp đổi

mới giáo dục hiện nay ở nước ta, trong đó đổi mới phương pháp dạy học được coi là một trong

những nhiệm vụ chiến lược. Xu thế chung của việc đổi mới phương pháp dạy học có nhiều tiềm

năng phát huy cao độ tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh, chuyển từ hình thức giáo

viên chỉ giới hạn vào việc truyền đạt thông tin cho học sinh sang hình thức giáo viên tổ chức hoạt

động độc lập nhận thức của học sinh qua đó phát huy tính tích cực, độc lập và sáng tạo của học

sinh.

1.2. Xuất phát từ các đặc trưng cơ bản của chương trình Sinh học cấp THPT

Đó là các kiến thức khái niệm, hiện tượng, quy luật, cơ chế, quá trình Sinh học và kiến

thức ứng dụng thực tiễn... đều xuất phát từ các kết quả thực nghiệm. Phần Di truyền học, đặc biệt

là chương “Cơ chế di truyền và biến dị”, Sinh học 12 được trình bày logic và mang tính hệ thống

cao, có mối liên hệ mật thiết, gắn kết với nhiều nội dung Sinh học khác, đồng thời cũng rất trừu

tượng. Tuy nhiên, khối lượng kiến thức ấy lại có mối liên thông với nhau rất rõ ràng, logic. Nếu

biết cách hệ thống hóa, khái quát hóa thành những sơ đồ, bảng biểu trong những hệ thống nhất

điịnh thì lại đem lại hiệu quả cao đối với việc học của người học. Giúp HS rèn luyện được nhiều

kĩ năng phát huy tính tích cực, chủ động trong học tập.

1.3. Xuất phát từ tình hình và thực trạng dạy học hiện nay của giáo viên

Tình hình và thực trạng dạy học hiện nay của GV mà cụ thể là GV bộ môn Sinh học cấp

THPT là chưa tận dụng tối ưu và tối đa các phương pháp và phương tiện dạy học. Giờ học Sinh

học từ trước đến nay chủ yếu vẫn là giảng dạy theo phương pháp truyền thống, thầy truyền đạt

kiến thức, trò thụ động tiếp thu tri thức, ít tính tích cực và sáng tạo. Các phương pháp dạy học

tích cực ít được sử dụng hoặc chủ yếu chỉ sử dụng trong các giờ thao giảng. Vì vậy HS chưa yêu

thích môn học và khả năng vận dụng kiến thức kém.

1.4. Xuất phát từ lợi thế của phương tiện graph trong dạy học

Do lợi thế của phương tiện graph trong dạy học có thể đem lại hiệu quả cao: Mỗi graph

được xây dựng phải trải qua các phân tích, so sánh, tổng hợp, phát hiện cái chung và cái riêng

nên rất thuận lợi cho quá trình dạy học trong các khâu như dạy học hình thành kiến thức mới,

dạy học củng cố, ôn tập, hoàn thiện kiến thức và trong kiểm tra, đánh giá. Như vậy, nếu sử dụng

sơ đồ, bản đồ khái niệm trong dạy học Sinh học sẽ rất thuận lợi trong việc mô hình hoá, hệ thống

hoá kiến thức.

1.5. Xuất phát từ thực trạng sử dụng phương pháp graph của giáo viên trung học phổ thông

hiện nay

Hiện nay, việc sử dụng phương pháp graph trong dạy học của GV không còn là điều mới

mẻ. Tuy nhiên, về phương pháp xây dựng và cách sử dụng chúng như thế nào sao cho hiệu quả

thì vẫn chưa được quan tâm nghiên cứu đúng mức, đặc biệt là trong lĩnh vực dạy học Sinh học và