Xây dựng và sử dụng biểu đồ nhằm nâng cao hiệu quả dạy học khoá trình lịch sử thế giới cận đại (lớp 10)

X A Y DUN G V A S U DUN G BIE U D O

• • • m

O ThS. NGUYEN HA GIANG *

Thirc hien quan diem cua Oang, chinh sach

cua Nha nuac ve ddi mai nang cao chdt

luqng GD-DT, Nganh Giao dye da tien hdnh

ddi mdi todn dien, ddng bd cd ve td chuc, qudn

li, ndi dung chuong trinh vd phuong phdp dqy

hoc (PPDH). Qud trinh dd budc ddu dd dqt ket

qua, cho thdy su phu hqp vdi yeu cdu cua thuc

tien. Ddi mdi PPDH Lich su (LS) khdng ndm ngodi

qua trinh neu tren, dd gdp phdn phdt huy tinh tich

cue, chu ddng tu duy vd hoqt ddng sdng tqo cua

hoc sinh (HS). Trong dd, bieu dd (BD) Id mdt trong

nhung loqi do dung true quan cd uu the ddc biet

ddi vdi viec ndng cao hieu qud dqy hoc LS.

1. Vai trd, y nghia cua BD trong dqy hoc LS

Do ddc diem cua qud trinh hoc tap LS - khdng

true tiep quan sdt cdc su kien, nen viec su dyng

dd dung true quan ndi chung, BD ndi rieng cd y

nghia quan trqng trong viec tdi hien sy kien, hien

tuqng LS, giup HS hieu sdu sdc han bdn chdt cua

LS vd nhd Idu hon nhung kien thuc dd hoc. Ddng

thdi, cdn ren luyen cho HS khd ndng quan sdt,

phdn tich nhung sy kien, hien tuqng dien ra trong

cudc sdng.

BD thudc nhdm do dung true quan quy udc,

duqc su dyng trong qud trinh dqy hoc d cdc

trudng THPT. Su dyng BD trong dqy hoc LS tqo

cho HS nhung hinh dnh tuqng trung khi phdn dnh

nhung mat chdt luqng vd so luqng cua qud trinh

LS. Qua dd, cy the hda hien tuqng LS Idm ca sd

de hinh thdnh khdi niem. Ddng thdi, gdp phdn

vdo viec phdt trien ndng lyc quan sdt, tri tudng

tuqng, tu duy vd ngdn ngu cho HS.

Su dyng BD trong dqy hoc LS nhdm dien td

vd so sanh sy thay ddi trong co cdu hay cdu tqo

cua mdt hien tuqng LS, giai doan LS. BD ngodi

viec phdt trien ndng lyc quan sdt, thyc hdnh cdn

cd tdc dyng Idn trong viec phdt trien tu duy HS,

gdp phdn khdc phuc duqc khodng cdch to Idn

giua viec tiep thu li thuyet vd thyc tien. Do dd,

phdt huy tinh tich cue hoqt ddng nhdn thuc cua

HS, ren luyen tu duy phdn tich, giup HS thdy

duqc bdn chdt cua sy kien, hien tuqng dn sau

cdc hinh thuc bieu hien ben ngodi. Ddng thdi,

qua phdn tich, so sanh HS se rut ra nhdn xet,

ddnh gid ve sy kien LS, nhung kien thuc dd se

khd phai md bdi dd Id nhung kien thuc cdc em

ty tim ra. Mat khdc, su dyng BD trong dqy hoc

cdn giup gido vien (GV) trau ddi kien thuc

chuyen mdn, ndng cao trinh dd nghiep vy vd

tqo dieu kien cho sy sdng tqo cua hq trong dqy

hoc. Tdm Iqi, BD Id mdt trong nhung cdng cy td

chuc hoqt ddng nhdn thuc ty hoc, tich cue vd

sdng tqo cua HS trong qud trinh dqy hoc LS. Su

dyng BD trong dqy hoc Id mdt trong nhung

phuang phdp dqy ty hoc trong he thdng PPDH

tich cue lay HS Idm trung tdm.

De bdi gidng sinh ddng vd cd hieu qud, GV

cd the xdy dyng cdc BD nhdm myc dich so sanh

sy thay ddi ca cdu hay cdu tqo cua mdt hien

tuqng LS. Tu dd, hinh thdnh khdi niem LS cho HS,

vi chi khi ndm chdc khdi niem, HS mdi hieu bdn

chdt cua sy kien LS. Bdi viet ndy chi de cap den

viec xay dung va su dyng BD qua vi dy mpt so

bai trong khoa trinh lich su the gidi (LSTCj can

dqi lop 10-THPT.

2. Xdy dyng BD trong dqy hoc khoa trinh

LSTG can dqi Idp 10

BD cd nhieu loqi, nhung trong dqy hoc LS

thudng su dyng BD hinh trdn, hinh cdt hodc BD

dudng (do thi, dudng bieu dien). Tuy nhien, trong

dqy hoc LSTG can dqi (Idp 10) chu yeu cd the

xdy dyng BD hinh cdt vd BD dudng.

- BD hinh cot: Duqc bieu dien tren hai cot: true

dung (true tung) vd true ngang (true hodnh). True

tung thudng dung de ghi sd lieu ve cdc sy kien

LS; true hodnh thudng duqc dung de the hien cdc

mdc thdi gian. Mdi cot dung de the hien sy khdc

biet ve quy md, sd luqng cua mpt dpi luang ndo

* Trudng Dai hpc su pham - Dai hpc Thai Nguyen

Tap chi Giao due so 23 3 p . 1 • 3/2010)