Viện trợ phát triển chính thức (ODA) của Nhật Bản dành cho Việt Nam từ sau khi Việt Nam trở thành thành viên của tổ chức WTO đến nay (2010)

Bùi Thị Kim Thu Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 87(11): 149 - 154

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 149 http://www.lrc-tnu.edu.vn

VIỆN TRỢ PHÁT TRIỂN CHÍNH THỨC (ODA) CỦA NHẬT BẢN DÀNH CHO

VIỆT NAM TỪ SAU KHI VIỆT NAM TRỞ THÀNH THÀNH VIÊN

CỦA TỔ CHỨC WTO ĐẾN NAY (2010)

Bùi Thị Kim Thu*

Trường Đại học Khoa học – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Kể từ năm 1992, mối quan hệ giữa Việt Nam - Nhật Bản chính thức được tái thiết sau 13 năm gián

đoạn (1979 - 1992). Quan hệ kinh tế Việt Nam-Nhật Bản được thể hiện qua các lĩnh vực: quan hệ

thương mại, quan hệ đầu tư (FDI), và viện trợ phát triển chính thức (ODA). Ba lĩnh vực này cũng

là những mục tiêu chính mà Chính phủ Việt Nam đang đặt ra trong kế hoạch phát triển kinh tế và

xoá đói giảm nghèo. Trong đó, viện trợ ODA là lĩnh vực đã có vai trò rất lớn trong sự phát triển

kinh tế-xã hội Việt Nam. Đặc biệt, từ khi Việt Nam trở thành thành viên chính thức của WTO thì

nguồn viện trợ đó ngày càng tăng lên bất chấp những khó khăn mà cuộc khủng hoảng 2008 ở Mỹ

đưa đến. Có thể nói hình thức ODA là “chiếc chìa khoá” ngoại giao kinh tế để từ đó mà Nhật Bản

có thể mở rộng hoạt động sang các lĩnh vực kinh tế khác.

Từ khoá: Viện trợ phát triển chính thức (ODA), kinh tế, xã hội, Việt Nam, Nhật Bản.

Trước khi Việt Nam trở thành thành viên chính

thức thứ 150 của tổ chức WTO vào ngày

11.7.2006 thì việc viện trợ ODA của Nhật Bản

dành cho Việt Nam đã đạt được những thành

tựu khả quan. Nhật Bản thường phát huy vai

trò của mình ở châu Á bằng các chương trình

viện trợ phát triển chính thức ODA to lớn. Với

Việt Nam cũng vậy, họ thực hiện các hoạt

động cho vay ưu đãi ngay từ trước khi đẩy

mạnh các hoạt động đầu tư và thương mại.

Mục đích ODA của Nhật Bản là giúp Việt

Nam khôi phục kinh tế-xã hội và cải cách thị

trường nhằm góp phần tăng cường sự phát

triển ổn định và hợp tác trong khu vực, trước

hết là sự chuẩn bị để hợp tác với chính phủ

Nhật Bản. Do đó, ODA Nhật Bản được coi là

những bước đi đầu của việc tạo lập nền móng

cho đầu tư trực tiếp và phát triển buôn bán.

VIỆN TRỢ CỦA NHẬT BẢN CHO VIỆT

NAM TRƯỚC 2006

Nhật Bản quyết định nối lại viện trợ chính

thức ODA cho Việt Nam từ tháng 11.1992

sau khi có “Hội thảo quốc tế về chuyển sang

kinh tế thị trường”. Chính phủ Nhật Bản đã

thông báo quyết định viện trợ ODA trở lại



Tel: 0976 1985 86, Email: [email protected]

cho Việt Nam với một khoản tín dụng ưu đãi

bằng hàng hoá trị giá 45,5 tỷ yên với ưu đãi

1,7%/năm trong vòng 30 năm trong đó 10

năm đầu không phải trả lãi [1 tr.43]. Như vậy,

sau 14 năm gián đoạn (1979-1992) mà

nguyên cớ là từ phía Nhật Bản đã thực thi cái

gọi là “phạt” Việt Nam vì đã đưa quân đội

vào Campuchia đến nay đã được giải toả cũng

chính là từ phía Nhật Bản chủ động thực thi.

Việc Nhật Bản quyết định nối lại viện trợ Việt

Nam, không chỉ thúc đẩy mối quan hệ giữa

hai nước, đặc biệt trong lĩnh vực ngoại giao

và kinh tế. Đồng thời còn có tác động không

nhỏ tới các quan hệ đối ngoại khác, các tổ

chức quốc tế khác cũng đã quyết định nối lại

viện trợ cho Việt Nam, hỗ trợ quá trình

chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường của

Việt Nam

Hiện nay, Nhật Bản là nước tài trợ ODA lớn

nhất cho Việt Nam. Tính đến cuối năm 2005,

tổng số ODA của Nhật Bản dành cho Việt

Nam đã vượt qua con số 10 tỷ USD, xấp xỉ

10,5 tỷ USD trong đó trên 10% là viện trợ

không hoàn lại, phần còn lại là các khoản ưu

đãi tín dụng với lãi suất thấp và thời gian tài

trợ dài. Tại Hội nghị nhóm tư vấn các nhà tài

trợ cho Việt Nam (CG) những năm vừa qua,

Nhật Bản tiếp tục khẳng định vị trí là nhà tài