Vận dụng tình huống trong dạy học môn chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BOUNTHANOME SILIMANOTHAM

VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC

MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM

KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG,

NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

BOUNTHANOME SILIMANOTHAM

VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC

MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM

KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG,

NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

Ngành: LL&PPDH Bộ môn Lý luận chính trị

Mã ngành: 8.14.01.11

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGÔ THỊ LAN ANH

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa

học của TS. Ngô Thị Lan Anh - giảng viên Khoa Giáo dục Chính trị, trường

Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên.

Các kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và

chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Mọi thông tin trích

dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả

Bounthanome Silimanotham

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn “Vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường

Cao đẳng sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ

nhân dân Lào” được hoàn thiện, trước hết tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối

với TS. Ngô Thị Lan Anh, người đã hướng dẫn và tạo mọi điều kiện để tôi

nghiên cứu và hoàn thành luận văn đúng tiến độ.

Tôi xin trân trọng cảm ơn thầy cô giáo Khoa Giáo dục Chính trị, đặc biệt

là các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy các chuyên đề của toàn khoá học đã giúp

tôi có nền tảng kiến thức để hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn tới Khoa Giáo dục Chính trị, phòng Đào

tạo trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, Trường Cao đẳng sư phạm

Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào đã tạo

điều kiện, giúp đỡ, để tôi hoàn thành luận văn này.

Sau cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn tới anh em, bạn bè, gia đình đã động

viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả

Bounthanome Silimanotham

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................ i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................ii

MỤC LỤC..................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................ vi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .............................................................vii

MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài..................................................................................... 1

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ......................................... 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài .......................................... 3

4. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................. 3

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài............................. 4

6. Những đóng góp mới của đề tài.............................................................. 5

7. Kết cấu của đề tài .................................................................................... 5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG

TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ

PHẠM LÀO............................................................................................... 6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................. 6

1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài về vận dụng tình huống trong

dạy học ........................................................................................................ 6

1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước về vận dụng tình huống trong

dạy học đối với môn Chính trị .................................................................... 8

1.1.3. Những nội dung luận văn tiếp tục nghiên cứu................................ 10

1.2. Cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính

trị ở các trường Cao đẳng sư phạm Lào.................................................... 11

1.2.1. Tình huống trong dạy học ............................................................... 11

1.2.2. Vị trí, vai trò và cấu trúc chương trình môn Chính trị ở các trường

Cao đẳng sư phạm Lào............................................................................... 25

Kết luận chương 1 ..................................................................................... 30

iv

Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ QUY TRÌNH VẬN DỤNG TÌNH

HUỐNG TRONG DẠY HỌC MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO

ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC

CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO......................................... 31

2.1. Thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở

trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai.................................................... 31

2.1.1. Khái quát về trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ...................... 31

2.1.2. Việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường

Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng............................... 36

2.1.3. Sự cần thiết của việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính

trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ........... 49

2.2. Đề xuất quy trình vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở

trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai.................................................... 52

2.2.1. Một số nguyên tắc đảm bảo khi xây dựng quy trình vận dụng tình huống

trong dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai........ 52

2.2.2. Quy trình thực hiện việc vận dụng tình huống trong dạy học môn

Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ................................. 57

2.3. Những điều kiện cần thiết để vận dụng tình huống trong dạy học môn

Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng .... 63

2.3.1. Điều kiện đối với giảng viên........................................................... 63

2.3.2. Điều kiện đối với sinh viên ............................................................. 66

2.3.4. Điều kiện về cơ sở vật chất ............................................................. 69

Kết luận chương 2 ..................................................................................... 70

Chương 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO

HIỆU QUẢ VIỆC VẬN DỤNG TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC

MÔN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM KHANG

KHAI, TỈNH XIÊNG KHOẢNG, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ

NHÂN DÂN LÀO.................................................................................... 71

3.1. Thực nghiệm sư phạm........................................................................ 71

3.1.1. Kế hoạch thực nghiệm...................................................................... 71

3.1.2. Nội dung thực nghiệm...................................................................... 73

v

3.1.3. Quy trình thực nghiệm .................................................................... 75

3.1.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm .......................................................... 76

3.1.5. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm sư phạm.......................... 82

3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy

học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng

Khoảng, nước CHDCND Lào................................................................... 83

3.2.1. Giải pháp đối với nhà trường và các cấp quản lý giáo dục............. 83

3.2.2. Giải pháp đối với đội ngũ giảng viên giảng dạy các môn Lý luận

chính trị ..................................................................................................... 84

3.2.3. Giải pháp phát huy tính tích cực, chủ động của sinh viên trong học

tập môn Chính trị....................................................................................... 86

Kết luận chương 3 ..................................................................................... 88

KẾT LUẬN.............................................................................................. 89

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................... 91

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Cộng hòa dân chủ nhân dân : CHDCND

Nhà xuất bản : Nxb

Phương pháp dạy học : PPDH

Trung học phổ thông : THPT

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng

Bảng 2.1. Thống kê trình độ của giảng viên Lý luận chính trị, trường

Cao đẳng Sư phạm Khang Khai.......................................... 35

Bảng 2.1. Sự nhận thức của giảng viên về đặc trưng của phương pháp

vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ............. 38

Bảng 2.2. Nhận thức của giảng viên về tầm quan trọng của việc vận

dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao

đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................ 39

Bảng 2.3. Mức độ vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2

của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh

Xiêng Khoảng ..................................................................... 40

Bảng 2.4. Mục đích vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2

của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh

Xiêng Khoảng ..................................................................... 42

Bảng 2.5. Ý kiến của giảng viên về sự kết hợp việc vận dụng tình huống

trong dạy học môn Chính trị 2 với các phương pháp dạy học

khác ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng

Khoảng ................................................................................ 43

Bảng 2.6. Những khó khăn của giảng viên khi vận dụng tình huống

trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm

Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng......................................... 44

Bảng 2.7. Sự nhận thức của sinh viên về đặc trưng của phương pháp vận

dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị.................... 47

Bảng 2.8. Mức độ vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2

của giảng viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh

Xiêng Khoảng qua ý kiến của sinh viên ............................. 48

viii

Bảng 2.9. Mức độ hứng thú sinh viên khi được học phương pháp vận

dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị 2 ở trường Cao

đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng ................ 49

Bảng 3.1. Điểm kiểm tra học môn Chính trị 2 giữa lớp thực nghiệm và

lớp đối chứng trước khi thực nghiệm sư phạm ở trường Cao

đẳng Sư phạm Khang Khai ................................................. 76

Bảng 3.2. Kết quả kiểm tra của nhóm lớp thực nghiệm và đối chứng ở

trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai.............................. 77

Bảng 3.3. Mức độ hứng thú của sinh viên khi học theo phương pháp vận

dụng tình huống trong dạy học............................................ 79

Bảng 3.4. Thái độ học tập của sinh viên lớp thực nghiệm khi theo học

phương pháp vận dụng tình huống trong dạy học ................. 80

Biểu

Biểu đồ 3.1. So sánh kết quả kiểm tra của nhóm lớp thực nghiệm và đối

chứng ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai ........... 78

Biểu đồ 3.2. Mức độ hứng thú của sinh viên khi học theo phương pháp

vận dụng tình huống trong dạy học ................................ 79

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai là một trong những trường sư phạm

trọng điểm của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Trường có nhiệm vụ đào

tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cho các trường từ Mầm non, Tiểu học đến Trung

học cơ sở, góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển giáo dục - đào tạo của

các tỉnh miền núi phía Bắc nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Do đó, để hoàn

thành được nhiệm vụ của nhà trường, việc đổi mới công tác giáo dục nói chung

trong đó có yêu cầu về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển tính

tích cực, chủ động cho người học là một tất yếu khách quan. Nhiều phương pháp

dạy học tích cực đã được giảng viên nhà trường sử dụng trong quá trình học như

phương pháp nêu vấn đề, phương pháp hợp tác, phương pháp đóng vai… nhằm

nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của nhà trường.

Trong chương trình đào tạo của trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai

cùng với các môn khoa học khác, môn học Chính trị có vai trò đặc biệt quan

trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục nghề nghiệp, giáo dục thế hệ trẻ.

Môn học đã trang bị cho người học thế giới quan khoa học, nhân sinh quan

cách mạng, khơi dậy ở sinh viên lòng tự hào dân tộc, tinh thần yêu nước, ý thức

trách nhiệm đối với sự nghiệp xây dựng bảo vệ và phát triển đất nước.

Tuy nhiên, thực tiễn những năm qua chất lượng dạy và học môn Chính

trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra,

chưa phát huy được thế mạnh của bộ môn trong việc giáo dục toàn diện cho

sinh viên. Phương pháp dạy học chủ yếu vẫn là thầy giữ vai trò chủ đạo sinh

viên học tập một cách thụ động. Những quan điểm chỉ đạo, tư tưởng đổi mới

chưa tạo ra sự chuyển biến căn bản về chất lượng dạy học bộ môn. Vì thế, để

phát huy được vị trí, vai trò của môn học này đáp ứng nhu cầu giáo dục đào tạo

của nhà trường, một trong những yêu cầu tất yếu là cần phải đổi mới phương

pháp dạy học. Thay vì lấy “Dạy” làm trung tâm, chuyển sang lấy “Học” làm

2

trung tâm nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo, rèn luyện

khả năng tự học, tinh thần hợp tác, kĩ năng vận dụng kiến thức vào những tình

huống khác nhau trong học tập cũng như trong thực tiễn đời sống, tạo hứng thú

học tập cho sinh viên, giúp dạy học trở thành quá trình kiến tạo, hình thành,

phát triển các năng lực tự học, sáng tạo, hợp tác để đáp ứng những yêu cầu đổi

mới giáo dục và đào tạo của nhà trường.

Một trong những phương pháp dạy học tích cực được giảng viên sử dụng

trong dạy học môn Chính trị cho sinh viên đó là sử dụng tình huống trong dạy học,

thiết kế bài giảng dưới hình thức những vấn đề, câu hỏi, các tình huống để sinh viên

tích cực, chủ động giải quyết vấn đề, phát huy tính sáng tạo và phát triển năng lực

của người học. Tuy vậy, trong quá trình vận dụng phương pháp dạy học này, giảng

viên môn Chính trị của nhà trường vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn

tình huống. Tính thực tiễn, tính thời sự mà các tình huống nêu ra chưa cao, chưa

gắn kết với các kiến thức trọng tâm của bài học, tình giáo dục đến người học chưa

nhiều. Khi sử dụng các tình huống, giảng viên chưa thật sự khơi gợi được tính chủ

động, sáng tạo của sinh viên trong học tập đối với môn học. Hiệu quả giáo dục còn

thấp. Do đó, để giảng viên có thể vận dụng dạy học tình huống vào dạy học môn

Chính trị cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, cần phải có giải

pháp nhằm giúp giảng viên hiểu và nắm vững quy trình vận dụng tình huống trong

dạy học, sử dụng có hiệu quả các tình huống liên quan đến kiến thức của môn học,

phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo của sinh viên đáp ứng được mục

tiêu giáo dục đào tạo của nhà trường.

Từ thực tế công tác giảng dạy và việc nhận thức được tầm quan trọng của

vấn đề trên, tôi lựa chọn đề tài “Vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính

trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước Cộng

hòa dân chủ nhân dân Lào” làm luận văn cao học với mong muốn góp phần

nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn, tạo sự hứng thú của sinh viên đối với môn

Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng.

3

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy

học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng,

nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào; đề xuất quy trình dạy học và giải pháp nhằm

nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở trường

Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc vận dụng tình huống trong dạy học

môn Chính trị ở các trường Cao đẳng sư phạm nước CHDCND Lào.

- Nghiên cứu thực trạng việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính

trị ở trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND

Lào.

- Đề xuất quy trình dạy học, thực nghiệm sư phạm và nêu ra các giải pháp

nhằm nâng cao hiệu quả việc vận dụng tình huống trong dạy học môn Chính trị ở

trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

3.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài

Đề tài nghiên cứu việc vận dụng tình huống vào dạy học môn Chính trị ở

trường Cao đẳng Sư phạm Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.

3.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài

Đề tài nghiên cứu việc vận dụng tình huống vào dạy học môn Chính trị 2

phần II: “Kinh tế chính trị” cho sinh viên năm thứ 2 ở trường Cao đẳng Sư phạm

Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào năm học 2019 - 2020.

4. Giả thuyết nghiên cứu

Nếu quy trình dạy học và các giải pháp về nâng cao hiệu quả việc vận

dụng tình huống vào dạy học môn Chính trị ở trường Cao đẳng Sư phạm

Khang Khai, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào được áp dụng sẽ phát