Vai trò của vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với phát triển kinh tế Việt Nam

Đề tài : Vai trò của vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài với

phát triển kinh tế Việt Nam

***********

Lời nói đầu

Trong gần 20 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Việt Nam đã đạt

được những thành tựu khá thuyết phục về kinh tế và xã hội. Tốc độ tăng

trưởng kinh tế đạt trung bình 7,3% giai đoạn 1990 - 2004 và GDP bình

quân đầu người tăng trung bình 5,7% hàng năm. Tỷ lệ nghèo giảm từ gần

80% năm 1986 xuống còn 29% vào năm 2002. Trong hơn một thập kỷ

qua, Việt Nam luôn được xếp vào nhóm nước có tốc độ tăng trưởng cao,

đồng thời có thành tích giảm nghèo nhanh nhất thế giới .

Những thành tựu đó cho thấy sự nỗ lực rất lớn của chính phủ Việt

Nam trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi nền kinh tế theo hướng

công nghiệp hoá , hiện đại hoá , phát triển nền kinh tế thị trường theo

định hướng xã hội chủ nghĩa , và mở của nền kinh tế theo xu hướng toàn

cầu hoá kinh tế thế giới.

Bên cạnh sự nỗ lực từ trong nước , còn phải kể đến những tác động

rất lớn từ các yếu tố bên ngoài mà trong đó đầu tư trực tiếp nước ngoài

( FDI ) là một yếu tố hết sức quan trọng đối với phát triển kinh tế Việt

Nam . Khi nước ta là một nước có xuất phát điểm thấp thì FDI đã góp

phần bổ sung vốn cho đầu tư , là một kênh để chuyển giao công nghệ, là

một giải pháp tạo việc làm và thu nhập cho người lao động , tăng kim

1

ngạch xuất khẩu , tạo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước và giúp đẩy

nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế và cho đến nay đã được

coi la` một bộ phận cấu thành của nền kinh tế với mức đóng góp vào

GDP ngày càng tăng .

Ngày nay , FDI đã trở thành một tất yếu kinh tế trong điều kiện quốc

tế hoá sản xuất và lưu thông . Không có quốc gia nào dù lớn hay nhỏ , dù

phát triển kinh tế theo con đường tư bản chủ nghĩa hay xã hội chủ nghĩa

lại không cần đến FDI và tất cả đều coi đó là nguồn lực quốc tế quan

trọng để khai thác và hoà nhập với cộng đồng quốc tế . Ngay cả những

cường quốc như Mỹ , Nhật cũng không thể tự giải quyết những vấn đề

kinh tế , xã hội đã , đang và sẽ diễn ra . Chỉ có thể bằng con đường hợp

tác mới đem lại hướng giải quyết tốt nhất những vấn đề đó .

Chính vì vậy , việc phân tích tác động của FDI đối với phát triển

kinh tế Việt Nam giúp ta có một cái nhìn sâu sắc hơn về FDI để từ đó

đánh giá đúng vai trò của nó , phát huy những mặt tích cực , hạn chế

những mặt tiêu cực của FDI , đồng thời tìm ra những vấn đề còn bức xúc

trong việc sử dụng nguồn vốn FDI và đưa ra những biện pháp thích hợp

nhằm tận dụng tối đa cơ hội mà nguồn vốn này mang lại , phục vụ cho sự

nghiệp phát triển kinh tế nước nhà.

Chương 1 / Lý luận chung về đầu tư trực tiếp nước

ngoài

I / Khái niệm và bản chất của FDI

1/ Khái niệm

2

Đầu tư trực tiếp nước ngoài ( FDI _ Foreign Direct Investment ) là

một hình thức đầu tư từ nước ngoài của các nhà đầu tư đối với một nước

tiếp nhận . Sự ra đời của FDI là một tất yếu của quá trình phân công lao

động quốc tế và xu hướng toàn cầu hoá kinh tế . Trên thực tế có rất nhiều

quan niệm khác nhau về FDI và ở mỗi nước lại có khái niệm khác nhau

về FDI . FDI theo quan niệm chung là một hoạt động kinh doanh ở đó có

yếu tố di chuyển vốn quốc tế và kèm theo sự di chuyển vốn là chuyển

giao công nghệ, kỹ năng quản lý và các ảnh hưởng kinh tế xã hội khác

đối với nước nhận đầu tư .

Theo Luật đầu tư nước ngoài Việt Nam, đầu tư trực tiếp nước ngoài

được hiểu là việc các tổ chức, các cá nhân nước ngoài trực tiếp đưa vào

Việt Nam vốn bằng tiền hoặc bất cứ tài sản nào được Chính phủ Việt

Nam chấp nhận để hợp tác với bên Việt Nam hoặc tự mình tổ chức các

hoạt động sản xuất kinh doanh trên lãnh thổ Việt Nam .

Nhìn từ góc độ kinh tế có thể hiểu đầu tư trực tiếp nước ngoài là hình

thức di chuyển vốn quốc tế trong đó người sở hữu đồng thời trực tiếp

tham gia điều hành và quản lý hoạt động sử dụng vốn đầu tư . Về thực

chất, đầu tư trực tiếp nước ngoài là sự đầu tư của các cá nhân, tổ chức

nhằm xây dựng các cơ sở, chi nhánh ở nước ngoài và làm chủ toàn bộ hay

từng phần cơ sở đó . Tiền đề của việc xuất khẩu tư bản là “tư bản thừa”

xuất hiện trong các nước tiên tiến. Nhưng thực chất vấn đề đó là một hiện

tượng kinh tế mang tính tất yếu khách quan, khi mà quá trình tích tụ và

tập trung đã đạt đến một mức độ nhất định sẽ xuất hiện nhu cầu đầu tư ra

nước ngoài nhằm tìm kiếm lợi nhuận. Đó chính là quá trình phát triển của

sức sản xuất xã hội, đến độ đã vượt ra khỏi khuôn khổ chật hẹp của một

quốc gia, hình thành nên quy mô sản xuất trên phạm vi quốc tế .

3

Theo Luật Đầu tư nước ngoài của Việt Nam, đầu tư trực tiếp nước

ngoài vào Việt Nam gồm có 4 hình thức sau:

- Hợp đồng hợp tác kinh doanh : là văn bản ký kết giữa hai hoặc

nhiều bên để cùng nhau tiến hành một hoặc nhiều hoạt động kinh doanh

tại Việt Nam trên cơ sở quy định trách nhiệm và phân chia kết quả kinh

doanh cho mỗi bên mà không thành lập một pháp nhân mới. Hợp đồng

hợp tác kinh doanh phi được đại diện có thẩm quyền của các bên ký kết.

- Doanh nghiệp liên doanh : là doanh nghiệp được thành lập tại

Việt Nam trên cơ sở hợp đồng liên doanh được ký kết giữa các bên (bên

nước ngoài và bên Việt Nam). Doanh nghiệp liên doanh có tư cách pháp

nhân, các bên tham gia liên doanh được chia lợi nhuận và chia rủi ro theo

tỷ lệ góp vốn của mỗi bên vào phần vốn pháp định của liên doanh.

- Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài : là doanh nghiệp hoàn toàn

thuộc sở hữu của các cá nhân, tổ chức nước ngoài do họ thành lập và

quản lý. Nó là một pháp nhân mới của Việt Nam dưới hình thức công ty

trách nhiệm hữu hạn.

- Đầu tư theo các hình thức BOT, BT, BTO : đây là các hình thức

đầu tư đặc biệt thường áp dụng cho các công trình xây dựng cơ sở hạ

tầng. Sự ra đời của các phương thức này nhằm tạo thêm nguồn vốn, xúc

tiến nhanh chóng việc ưu tiên phát triển cơ sở hạ tầng, đồng thời san sẻ

một phần gánh nặng đầu tư cho cơ sở hạ tầng của ngân sách Nhà nước

2/ Bản chất của FDI

Bản chất của FDI là các hoạt động đầu tư ra nước ngoài trên cơ sở

khai thác lợi thế so sánh trong phân công lao động quốc tế nhằm tìm kiếm

4