Vai trò của nữ giới trong gia đình qua một số nghiên cứu xã hội học

Nguyễn Đỗ Hương Giang và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 112(12)/1: 213 - 217

213

VAI TRÒ CỦA NỮ GIỚI TRONG GIA ĐÌNH

QUA MỘT SỐ NGHIÊN CỨU XÃ HỘI HỌC

Nguyễn Đỗ Hương Giang*

, Lèng Thị Lan

Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và đạt được công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước vào

năm 2020, Việt Nam đã đề ra hàng loạt những chủ trương lớn cũng như các chính sách cụ thể. Bên

cạnh vấn đề xóa đói giảm nghèo là những vấn đề xã hội khác như khả năng tiếp nhận cơ hội của

hộ gia đình được tạo ra do chuyển đổi cơ cấu kinh tế, thay đổi mô hình chi tiêu, giảm mức sinh,

nâng cao trình độ học vấn, chăm sóc sức khỏe. Trong các vấn đề đặt ra, bình đẳng giới - nâng cao

địa vị phụ nữ cần phải được lồng ghép trong các giải pháp và là điều kiện tiên quyết nhằm hướng

đến phát triển bền vững trong giai đoạn tới. Nghiên cứu này tập trung phân tích vai trò của phụ nữ

trong gia đình qua một số nghiên cứu xã hội học trong những năm qua.

Từ khoá: Vai trò, giới, gia đình,, nghiên cứu, xã hội học.

MỞ ĐẦU

*

Bàn về phụ nữ, chủ tịch Hồ Chí Minh đã dẫn

lời của C.Mác: “Ai đã biết lịch sử thì biết

rằng muốn sửa sang xã hội mà không có phụ

nữ giúp vào thì chắc chắn không làm nổi.

Xem tư tưởng và việc làm của đàn bà con gái

thì biết xã hội tiến bộ thế nào”. Người cũng

dẫn lời của Lênin: “Đảng cách mệnh phải

làm sao dạy cho đàn bà nấu ăn cũng biết làm

việc nước, như thế cách mệnh mới gọi là

thành công” (Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb

Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 1995, tập 2, tr.

288) [11]. Tư tưởng này được khẳng định

trong Hiến pháp nước Việt Nam dân chủ cộng

hoà năm 1946 và được khẳng định lại trong

Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa

Việt Nam năm 1992 (được sửa đổi và bổ sung

năm 2001): “Công dân nam nữ có quyền

ngang nhau về mọi mặt chính trị, kinh tế, xã

hội và gia đình. Nhà nước và xã hội tạo điều

kiện để phụ nữ nâng cao trình độ mọi mặt,

không ngừng phát huy vai trò của mình trong

xã hội” (Điều 63). Việc giải phóng phụ nữ,

nâng cao vị thế của phụ nữ, thực hiện “nam

nữ bình quyền” là một trong những mục tiêu

đấu tranh cơ bản của sự nghiệp các mạng xã

hội. Việc phụ nữ tham gia vào mọi lĩnh vực

của đời sống xã hội là tất yếu của lịch sử phát

triển con người và xã hội.

*

Nghị quyết số 04/NQ-TW của Bộ Chính trị ra

ngày 27-7-1993 đã khẳng định: “Phụ nữ có vai

trò quan trọng trong xây dựng gia đình cần tạo

điều kiện để phụ nữ kết hợp hài hòa giữa nghĩa

vụ công dân và chức năng người mẹ trong việc

xây dựng gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ,

hạnh phúc”. Trong mỗi gia đình, phụ nữ là

người đảm nhiệm các vai trò sản xuất và đóng

vai chính trong vai trò tái sản xuất: tái sản xuất

sinh học, tái sản xuất sức lao động và tái sản

xuất ra cơ cấu cộng đồng.

Trong các mục tiêu và giải pháp nhằm phát

triển bền vững kinh tế, văn hóa, xã hội và môi

trường, công bằng và tiến bộ xã hội trong đó

có bình đẳng giới và nâng cao địa vị phụ nữ

đồng thời là mục tiêu và điều kiện để đạt

được phát triển bền vững. Khi đánh giá sự

phát triển từ lăng kính giới, phát triển bền

vững đòi hỏi sự tham gia đầy đủ và bình đẳng

của phụ nữ ở các cấp độ. Trong phạm vi bài

viết này, chúng tôi bước đầu khái lược những

nghiên cứu về vai trò giới mà cụ thể ở đây là

phụ nữ để làm rõ hơn bức tranh về vai trò của

phụ nữ trong nghiên cứu khoa học xã hội, đặc

biệt là xã hội học để từ đó chỉ ra những

khoảng trống trong nghiên cứu về giới và vai

trò của phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc

thiểu số.

NHỮNG KHÁI NIỆM LIÊN QUAN

Vai trò: Theo từ điển xã hội học Oxford: Vai

trò là một khái niệm then chốt trong lý thuyết