Vai trò của ISO 9000 trong việc nâng cao sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam.doc.DOC

Lêi më ®Çu

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, chÊt lîng hµng ho¸ vµ qu¶n lý chÊt lîng ë níc

ta cã nhiÒu chuyÓn biÕn tèt ®¸ng khÝch lÖ. TÝnh c¹nh tranh gay g¾t trªn quy m«

toµn cÇu ®· t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc míi trong kinh doanh, khiÕn c¸c doanh

nghiÖp nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña chÊt lîng vµ ®a chÊt lîng vµo néi

dung qu¶n lý lµ mét yªu cÇu bøc b¸ch.

§Æc biÖt lµ sau héi nghÞ chÊt lîng lÇn thø 2 t¹i Hµ Néi n¨m 1999 cïng víi

viÖc ViÖt Nam hoµ nhËp céng ®ång ASEAN vµ thÕ giíi, lµ thµnh viªn cña

APEC... ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt lîng t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i

chuyÓn sang giai ®o¹n míi, trong ®ã cã viÖc nghiªn cøu triÎn khai ¸p dông c¸c

m« h×nh qu¶n lý chÊt lîng tiªn tiÕn phï hîp víi yªu cÇu chÊt lîng cña khu vùc

vµ thÕ giíi ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. Bé tiªu chuÈn ISO 9000

lµ mét trong nh÷ng m« h×nh ®ã, m« h×nh ®· ®îc thõa nhËn réng r·i mang tÝnh

toµn cÇu.

Víi lý do trªn, trong bµi viÕt nµy em chän ®Ò tµi “Vai trß cña ISO 9000

trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam” nh»m

gãp phÇn lµm râ h¬n t¸c dông, vai trß cña bé tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9000 trong

viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cña c¸c doanh

nghiÖp ViÖt Nam trong t×nh h×nh hiÖn nay.

Qua ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n vµ ®Æc biÖt lµ

c« gi¸o Th¹c sü §ç ThÞ §«ng ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.

1

PhÇn I

TÝnh tÊt yÕu cña viÖc n©ng cao

søc m¹nh c¹nh tranh b»ng chÊt lîng s¶n phÈm

I. C¸c kh¸i niÖm

I.1. S¶n phÈm

S¶n phÈm-hµng ho¸ lµ tÊt c¶ nh÷ng c¸i, nh÷ng yÕu tè cã thÓ tho¶ m·n nhu

cÇu hay íc muèn cña kh¸ch hµng, cèng hiÕn nh÷ng lîi Ých cho hä vµ cã kh¶

n¨ng ®a ra chµo b¸n trªn thÞ trêng víi môc ®Ých thu hót sù chó ý mua s¾m, sö

dông hay tiªu dïng.

Theo quan niÖm nµy th× s¶n phÈm-hµng ho¸ bao hµm c¶ nh÷ng vËt thÓ h÷u

h×nh vµ v« h×nh, bao hµm c¶ yÕu tè vËt chÊt vµ phi vËt chÊt. Vµ s¶n phÈm lµ

“®Çu ra” cña doanh nghiÖp.

I.2. Søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm

ThuËt ng÷ “c¹nh tranh” cã nguån gèc La Tinh “Concurrentia” víi nghÜa

“®èi chäi nhau”. Tríc ®©y, ngêi ta ®· tõng quan niÖm mét c¸ch m¸y mãc r»ng

c¹nh tranh lµ thuéc tÝnh cè h÷u cña nÒn kinh tÕ T b¶n chñ nghÜa khi mµ chÕ ®é

t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt cßn díi chÕ ®é X· héi chñ nghÜa th× kh¸i niÖm “c¹nh

tranh” ®· ®îc thõa nhËn vµ ®îc hiÓu mét c¸ch mÒm dÎo vµ linh ho¹t h¬n.

Chóng ta ®· thõa nhËn bªn c¹nh nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¹nh tranh lµ vai trß

®éng lùc cña c¹nh tranh trong viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x· héi.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh ®îc hiÓu lµ: sù ganh ®ua, thi ®ua

trªn thÞ trêng gi÷a c¸c doanh nghiÖp cã cïng mét môc ®Ých lµ ®¶m b¶o nh÷ng

2

kh¶ n¨ng tèt nhÊt vÒ tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh nh»m tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu

®a d¹ng cña ngêi mua.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n ph¶i c¹nh

tranh, cã nhiÒu lý do nhng nh÷ng lý do sau ®©y lµ nh÷ng lý do mang tÝnh b¶n

chÊt:

- XuÊt hiÖn ®èi thñ (c¸c bªn, c¸c thÕ lùc ®èi chäi nhau, ganh ®ua víi nhau

kh«ng giíi h¹n trong ph¹m vi mét ®Þa lý nµo)

- Lîi nhuËn (môc ®Ých chÝnh cña c¹nh tranh còng lµ nh»m thu ®îc lîi

nhuËn cao h¬n.

- V× sù tån t¹i sèng cßn (trong m«i trêng c¹nh tranh gay g¾t vµ khèc liÖt

c¸c ®èi thñ cã thÓ “tiªu diÖt” lÉn nhau b»ng mäi biÖn ph¸p vµ thñ ®o¹n)

VËy trong m«i trêng kinh tÕ hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp lu«n ph¶i c¹nh

tranh. Vµ sù c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ®îc tËp trung ë s¶n phÈm . VËy

søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô lµ g×?

Søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô chÝnh lµ ®Æc tÝnh ®îc tæng

ho¸ tõ nh÷ng thuéc tÝnh vèn cã cña s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô hoÆc ®îc g¸n

cho chóng, ph©n biÖt chóng víi c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô ®îc ®a ra ®Ó

c¹nh tranh víi chóng vÒ kh¶ n¨ng ®¸p øng cao h¬n ®èi víi nh÷ng nhu cÇu x¸c

®Þnh. Søc c¹nh tranh cã thÓ hiÓu lµ n¨ng lùc (kh¶ n¨ng) c¹nh tranh cña s¶n

phÈm víi ý nghÜa thu hót ®îc nhiÒu ngêi mua, sö dông h¬n nh÷ng s¶n phÈm

kh¸c cïng lo¹i ®ang ®îc tiªu thô trªn cïng mét thÞ trêng. ChÝnh v× vËy søc c¹nh

tranh ®îc sö dông ®Ó ®o lêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp vµ tæ

chøc.

Nh vËy muèn cho s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô cña m×nh cã kh¶ n¨ng ®¸p

øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng cao h¬n so víi c¸c ®èi thñ th× c¸c nhµ s¶n xuÊt

ph¶i ®¶m b¶o sao cho chóng cã ®îc nh÷ng u thÕ vît tréi. Nh÷ng yÕu tè t¹o ra u

thÕ vît tréi. Nh÷ng yÕu tè t¹o ra u thÕ vît tréi hay nãi c¸ch kh¸c t¹o nªn søc

c¹nh tranh cao cho s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô lµ: møc chÊt lîng (theo nghÜa

3

hÑp); gi¸ c¶; ®iÒu kiÖn cung cÊp; h×nh thøc thanh to¸n; ph¬ng thøc vËn chuyÓn

vµ giao nhËn, m«i trêng c¹nh tranh; vÞ thÕ so s¸nh...

I.3. ChÊt lîng s¶n phÈm (tæng hîp)

Trong m«i trêng s¶n xuÊt kinh doanh chÞu ¸p lùc c¹nh tranh gay g¾t hiÖn

nay, c¶ nhµ s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng ®· kh«ng cßn sö dông kh¸i niÖm chÊt l￾îng s¶n phÈm theo nghÜa hÑp nh tríc kia n÷a (nh tÝnh n¨ng, h×nh d¸ng, mµu

s¾c...) mµ xu híng lµ hä quan t©m vµ sö dông kh¸i niÖm chÊt lîng tæng hîp.

ChÊt lîng tæng hîp lµ tæng hoµ c¸c thuéc tÝnh vèn cã cña s¶n phÈm vµ nã

bao gåm 3 ph¹m trï chÝnh nh sau:

- ChÊt lîng cña s¶n phÈm (hµng ho¸ , dÞch vô) vµ cña c¸c qu¸ tr×nh t¹o ra

s¶n phÈm.

- Gi¸ c¶ cã tÝnh c¹nh tranh (gi¶m l·ng phÝ, gi¶m vµ lo¹i bá khuyÕt tËt phÕ

phÈm, gi¶m c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt, t¨ng n¨ng suÊt... t¹o ra gi¸ thµnh thÊp)

- DÞch vô trong vµ sau khi b¸n cho kh¸ch hµng (cung cÊp ®óng lóc cÇn mét

c¸ch nhanh chãng vµ thuËn tiÖn, híng dÉn vµ b¶o hµnh trong qu¸ tr×nh sö

dông...).

Víi kh¸i niÖm chÊt lîng nh trªn ta cã thÓ nãi søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm

®ã chÝnh lµ chÊt lîng.

II. TÝnh tÊt yÕu cña viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh b»ng

chÊt lîng s¶n phÈm

II.1. §Æc ®iÓm cña chÊt lîng s¶n phÈm

Ta kh¸i niÖm chÊt lîng nh trªn th× ta cã thÓ nhËn thÊy chÊt lîng lµ yÕu tè

hµng ®Çu ®Ó th¾ng thÕ trong c¹nh tranh. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn râ ë ®Æc ®iÓm

cña chÊt lîng s¶n phÈm.

Thø nhÊt kh¸ch hµng cÇn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ dÞch vô chø kh«ng

ph¶i lµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ dÞch vô ®ã. Cho nªn kh¸ch hµng thêng chØ chän

mua nhng hµng ho¸ cã chÊt lîng cao h¬n hoÆc t¬ng ®¬ng nhng gi¸ thÊp h¬n

4