Vai trò của hội nông dân trong kết nối cung cầu tín dụng nông nghiệp, góp phần thúc đẩy quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LƯU THỊ BÍCH HIỀN

VAI TRÒ CỦA HỘI NÔNG DÂN TRONG KẾT NỐI CUNG -

CẦU TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP, GÓP PHẦN THÚC ĐẨY

QUÁ TRÌNH TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KAN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LƯU THỊ BÍCH HIỀN

VAI TRÒ CỦA HỘI NÔNG DÂN TRONG KẾT NỐI CUNG -

CẦU TÍN DỤNG NÔNG NGHIỆP, GÓP PHẦN THÚC ĐẨY

QUÁ TRÌNH TÁI CƠ CẤU NGÀNH NÔNG NGHIỆP

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KAN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8620115

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ XUÂN LUẬN

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Những số

liệu, thông tin và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được sử

dụng để bảo vệ bất cứ một luận văn nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn

này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên,ngày15tháng 3năm 2019

Tác giả

Lưu Thị Bích Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Vai trò của Hội Nông dân trong kết nối

cung - cầu tín dụng nông nghiệp, góp phần thúc đẩy quá trình tái cơ cấu ngành

nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ,

động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất

tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên

cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các khoa, phòng của

Trường Đại học Nông lâm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi

mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn TS. Đỗ

Xuân Luận.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa

học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Nông lâm - Đại học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các

đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng

nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, tháng 3năm 2019

Tác giả

Lưu Thị Bích Hiền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, HÌNH....................................................... x

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN.......................................................................xi

MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1

1.Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 3

3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 3

4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 3

5. Ý nghĩa khoa học của luận văn ............................................................. 4

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI.................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận ................................................................................. 5

1.1.1. Cơ sở lý luận về tín dụng .............................................................. 5

1.1.2. Tiếp cận tín dụng ........................................................................ 11

1.1.3. Vai trò của Hội Nông dân trong kết nối cung cầu tín dụng........ 19

1.2. Cơ sở thực tiễn trong cung ứng tín dụng .................................... 21

1.2.1. Kinh nghiệm cung ứng tín dụng ở tỉnh Lâm Đồng..................... 21

1.2.2. Kinh nghiệm cung ứng tín dụng ở tỉnh Khánh Hòa ................... 22

1.2.3. Kinh nghiệm cung ứng tín dụng ở tỉnh Tuyên Quang................ 22

1.2.4. Một số bài học kinh nghiệm đối với Bắc Kạn trong phát huy vai trò

của Hội nông dân trong kết nối cung cầu tín dụng nông nghiệp ... 23

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU .......................................................................................................27

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu...................................................... 27

2.1.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................... 27

iv

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội............................................................ 29

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................... 34

2.3. Các phương pháp nghiên cứu ..................................................... 34

2.3.1. Phương pháp thu thập thông tin thứ cấp..................................... 34

2.3.2. Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp....................................... 34

2.3.3. Phương pháp xử lý thông tin....................................................... 35

2.3.4. Phương pháp phân tích số liệu.................................................... 36

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu...................................................... 37

2.4.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh vai tròHội Nông dân thông qua hoạt

động tín dụng.............................................................................. 37

2.4.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả sử dụng vốn vay...................... 38

2.4.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh tình hình của hộ vay vốn thông qua tổ

chức Hội Nông dân ..................................................................... 38

2.4.4. Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn........................... 39

Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN................. 40

3.1. Hệ thống chính sách tín dụng nông nghiệp được triển khai trên địa

bàn tỉnh Bắc Kạn......................................................................... 40

3.1.1. Một số chính sách tín dụng nông nghiệp được triển khai trên địa

bàn tỉnh Bắc Kạn......................................................................... 40

3.1.2. Hệ thống tín dụng chính thống trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn ......... 41

3.1.3. Thực trạng vay vốn từ nguồn tín dụng chính thức của các hộ nông

dân trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn..................................................... 44

3.1.4. Đặc điểm của các hộ điều tra ...................................................... 46

3.2. Thực trạng vai trò của Nội Nông dân trong kết nối cung - cầu tín

dụng nông nghiệp........................................................................ 48

3.2.1. Vai trò của hội nông dân trong xác định nhu cầu vay vốn của hội

viên .............................................................................................. 48

3.2.2. Vai trò của Hội Nông dân trong công tác giải ngân vốn vay ..... 55

3.2.3. Thực trạng sử dụng vốn vay của các hộ ..................................... 57

v

3.2.4. Vai trò của Hội Nông dân trong hoạt động kiểm tra, giám sát quá

trình sử dụng vốn vay của hội viên............................................. 62

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới lượng vốn vay nhận được của các hộ

nông dân tỉnh Bắc Kạn................................................................ 65

3.4. Đánh giá khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các hộ nông dân tỉnh

Bắc Kạn....................................................................................... 67

3.4.1. Những thuận lợi khi tiếp cận vốn tín dụng của các hộ nông dân

tỉnh Bắc Kạn................................................................................ 67

3.4.2. Những khó khăn, nguyên nhân của khó khăn khi tiếp cận vốn tín

dụng của các hộ nông dân tỉnh Bắc Kạn..................................... 68

3.5. Định hướng kết nối cung cầu tín dụng góp phần tái cơ cấu

ngành nông nghiệp.................................................................... 69

3.5.1. Tăng cường các hoạt động tín dụng để đẩy nhanh CNH - HĐH

nông nghiệp, nông thôn............................................................... 69

3.5.2. Đẩy mạnh thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi đối với người

nông dân và các đối tượng chính sách khác ở nông thôn ........... 70

3.5.2. Đa dạng hoá các hình thức huy động vốn và cho vay vốn ......... 70

3.5.3. Huy động vốn gắn với sử dụng vốn hiệu quả ............................. 70

3.6. Giải pháp nâng cao vai trò của Hội Nông dân trongkết nối cung -

cầu tín dụng nông nghiệp góp phần thực hiện tái cơ cấu ngành

nông nghiệp................................................................................. 71

3.6.1. Nhóm giải pháp nâng cao vai trò của Hội Nông dân.................. 71

3.6.2. Nhóm giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của hộ nông

dân ............................................................................................... 75

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................. 80

1. Kết luận ............................................................................................... 80

2. Kiến nghị............................................................................................. 82

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 83

vi

PHỤ LỤC............................................................................................... 85

vii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BQ : Bình quân

GTGT : Giá trị gia tăng

NHCSXH : Ngân hàng chính sách xã hội

NHNN : Ngân hàng nhà nước

NHNNo&PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn

NHTM : Ngân hàng thương mại

NNNT : Nông nghiệp nông thôn

TCTD : Tổ chức tín dụng

TK&VV : Tiết kiệm và vay vốn

TSCĐ : Tài sản cố định

UBND : Ủy ban nhân dân

VV : Vay vốn

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Dân số tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015-2017 phân theo giới và phân

theo thành thị, nông thôn..............................................................30

Bảng 2.2. Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên phân theo giới tính và phân

theo thành thị, nông thôn..............................................................31

Bảng 2.3. Thu nhập bình quân đầu người một tháng theo giá hiện hành .....32

Bảng 2.4. Tổng sản phẩm trong tỉnh theo giá hiện hành phân theo khu vực

kinh tế...........................................................................................33

Bảng 2.5. Cơ cấu kinh tế trong tỉnh phân theo khu vực kinh tế theo giá so

sánh...............................................................................................33

Bảng 3.1. Tình hình cho vay của ngân hàng nông nghiệp............................42

Bảng 3.2. Tình hình cho vay theo ngành của các hộ nông dân ....................43

Bảng 3.3. Lãi suất ngân hàng Agribank cho nông dân vay vốn ...................44

Bảng 3.4. Lượng vốn trung bình khi vay vốn của hộ nông dân ...................45

Bảng 3.5. Lãi suất cho vay ngân hàng chính sách ........................................45

Bảng 3.6. Kết quả cho vay ủy thác qua các tổ chức chính trị.......................46

Bảng 3.7. Thông tin cơ bản của hộ điều tra ...................................................47

Bảng 3.8. Sự tham gia của các cán bộ Hội cơ sở trong các lớp tập huấn.....49

Bảng 3.9. Kết quả tiếp nhận thông tin tuyên truyền của hội viên nông dân ở

các huyện nghiên cứu...................................................................50

Bảng 3.10. Kết quả hiểu biết về tác dụng và ý nghĩa của hoạt động vay vốn

của hội viên nông dân ở các huyện nghiên cứu ...........................52

Bảng 3.11. Vai trò của Hội nông dân trong việc bình xét cho vay công khai 53

Bảng 3.12. Đánh giá của hội viên số lượng vốn vay đáp ứng nhu cầu vay

vốn................................................................................................53

Bảng 3.13. Đánh giá của hội viên nông dân về một số chỉ tiêu trong vay

vốn................................................................................................54

Bảng 3.14. Vai trò của Hội Nông dân trong công tác giải ngân vốn vay của

các tổ chức tín dụng năm 2017 ....................................................55