Vai trò của Hội người cao tuổi và Hội cựu chiến binh tham gia chống tham nhũng ở cơ sở

1

ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi ViÖt nam

Vai trß cña Héi ng−êi cao tuæi vµ Héi cùu chiÕn binh

tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së

(B¸o c¸o kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp bé ë Th¸i B×nh vµ H¶i Phßng)

6601

08/10/2007

Hµ Néi. 2007

2

ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi ViÖt nam

Vai trß cña Héi ng−êi cao tuæi vµ Héi cùu chiÕn binh

tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së

(B¸o c¸o kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp bé ë Th¸i B×nh vµ H¶i Phßng)

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. NguyÔn ThÕ HuÖ

Hµ Néi. 2007

3

Môc lôc

Nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh 5

Danh môc ch÷ c¸i viÕt t¾t 6

Më ®Çu 7

1. TÝnh cÊp thiÕt 7

2. Môc tiªu 9

3. Néi dung 9

4. Ph−¬ng ph¸p 10

5. Tæ chøc thùc hiÖn 11

PhÇn I. Kh¸i qu¸t chung vÒ phßng, chèng tham nhòng 13

I. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ chèng tham nhòng, tham «, quan liªu, l·ng

phÝ

13

II. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham

nhòng

14

2.1. VÒ môc ®Ých phßng, chèng tham nhòng 14

2.2. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham

nhòng

15

2.3. §¶ng víi viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng 17

2.4. Mèi quan hÖ gi÷a §¶ng víi nh©n d©n trong viÖc thùc hiÖn phßng,

chèng tham nhòng

19

III. HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt N−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam 31

3.1. HiÕn ph¸p 31

3.2. Ph¸p lÖnh vµ LuËt phßng, chèng tham nhòng 31

3.3. LuËt thi ®ua khen th−ëng 34

PhÇn II. Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh ë Th¸i B×nh vµ

H¶i Phßng tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së

35

1. VÞ trÝ, vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi CCB 35

1.1. VÞ trÝ, vai trß cña Héi NCT vµ NCT 35

1.2. VÞ trÝ, vai trß cña Héi CCB vµ CCB 38

2. Mét sè ®Æc ®iÓm ®Þa ph−¬ng ®−îc kh¶o s¸t, nghiªn cøu 39

2.1. §èi víi Th¸i B×nh 39

2.2. §èi víi H¶i Phßng 44

3. §Æc ®iÓm ®èi t−îng ®−îc nghiªn cøu 46

4

3.1. §Æc ®iÓm ®èi t−îng nghiªn cøu 46

3.2. Nhãm tuæi cña NCT vµ CCB ®−îc ®iÒu tra 49

3.3. Tr×nh ®é häc vÊn cña NCT vµ CCB ®−îc ®iÒu tra 51

3.4. NghÒ nghiÖp cña ng−êi ®−îc ®iÒu tra 53

3.5. T×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®−îc ®iÒu tra 56

3.6. Sè NCT vµ CCB ®−îc ®iÒu tra lµ ®¶ng viªn 57

4. Héi NCT, Héi CCB vµ héi viªn hai héi tham gia phßng, chèng tham

nhòng

59

4.1. Th¸i ®é cña Héi NCT vµ Héi CCB tr−íc c¸c hiÖn t−îng tham

nhòng

59

4.2. Héi NCT vµ Héi CCB ph¸t hiÖn vô viÖc tham nhòng ë c¬ së 66

4.3. Tham gia gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn c¬ së 75

4.4. Phèi hîp víi nh©n d©n ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, quan

liªu, l·ng phÝ c¬ së

83

4.5. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc nh©n d©n vÒ t¸c h¹i cña tÖ tham nhòng,

quan liªu, l·ng phÝ

91

4.6. Nguyªn nh©n NCT vµ CCB kh«ng nãi ra c¸c hiÖn t−îng, c¸c vô

tham nhòng ë ®Þa ph−¬ng

98

5. ChÝnh s¸ch, chÕ ®é cho Héi NCT, Héi CCB vµ c¸c thµnh viªn khi

tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së

102

5.1. Tæ chøc §¶ng, ChÝnh quyÒn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Héi NCT vµ Héi

CCB tham gia phßng, chèng tham nhòng

102

5.2. C¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho Héi NCT vµ Héi CCB tham gia phßng,

chèng tham nhòng

110

PhÇn III. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 116

1. KÕt luËn 116

2. KiÕn nghÞ 123

2.1. §èi víi Trung −¬ng 124

2.2. §èi víi Ban, phßng chèng tham nhòng 125

Phô lôc 127

Phô lôc 1 127

Phô lôc 2 136

Tµi liÖu tham kh¶o 140

5

Nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh

1. TS. NguyÔn ThÕ HuÖ, ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi VN

2. TS. Lª Trung TrÊn, ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi VN

3. TS. NguyÔn V¨n Tiªm, Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam

4. TS. Lª Ngäc V¨n, ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam

6

Danh môc ch÷ c¸i viÕt t¾t

CAB§: C«ng an, bé ®éi

CBVC: C¸n bé viªn chøc

C§: Cao ®¼ng

CCB: Cùu chiÕn binh

§H: §¹i häc

H§ND: Héi ®ång nh©n d©n

HN: H«n nh©n

ND: Nh©n d©n

NCT: Ng−êi cao tuæi

UBND: Uû ban nh©n d©n

7

Më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt

ë ViÖt Nam, sinh thêi B¸c Hå ®· c¶nh b¸o: tÖ tham nhòng, tiªu cùc, l·ng

phÝ '' nã lµ kÎ thï kh¸ nguy hiÓm. V× nã kh«ng mang g−¬m, mang sóng, mµ nã

n»m trong tæ chøc cña ta, ®Ó lµm háng c«ng viÖc cña ta'', '' lµm háng tinh thÇn

trong s¹ch vµ ý chÝ v−ît khã kh¨n cña c¸n bé ta. Nã ph¸ ho¹i ®¹o ®øc c¸ch

m¹ng cña ta''. B¸c coi téi tham «, l·ng phÝ, quan liªu'' còng nÆng nh− téi lçi viÖt

gian, mËt th¸m'' vµ '' chèng tham «, l·ng phÝ vµ bÖnh quan liªu còng quan träng

vµ cÇn kÝp nh− viÖc ®¸nh giÆc trªn mÆt trËn''. V× thÕ, B¸c nãi:'' ph¶i tÈy s¹ch n¹n

tham «, l·ng phÝ vµ bÖnh quan liªu''(1

).

Trong nhiÒu thËp kû qua, ®Æc biÖt lµ tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr−êng,

më cöa vµ héi nhËp, tÖ tham nhòng cïng víi c¸c nguy c¬: tôt hËu ngµy cµng xa

vÒ kinh tÕ, chÖch h−íng x· héi chñ nghÜa vµ diÔn biÕn hoµ b×nh, ®ang lµm cho ''

c¸c chñ tr−¬ng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc bÞ thi hµnh sai lÖch dÉn tíi

chÖch h−íng; ®ã lµ m¶nh ®Êt thuËn lîi cho diÔn biÕn hoµ b×nh''(

2

).

Nh÷ng NghÞ quyÕt, chØ thÞ cña §¶ng, hÖ thèng ph¸p luËt cña Nhµ n−íc

còng ®· dÇn ®−îc hoµn thiÖn ®Ó thÓ chÕ ho¸ c¸c NghÞ quyÕt cña §¶ng vÒ c«ng

t¸c chèng tham nhòng, thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ... vµ nhiÒu v¨n b¶n

d−íi luËt, liªn quan ®Õn tham nhòng. §iÒu nµy cho thÊy, §¶ng, Nhµ n−íc ta ®· ý

thøc rÊt s©u s¾c tÇm quan träng vµ quyÕt t©m s¾t ®¸ cña m×nh trong viÖc phßng,

chèng tham nhòng, vµ ®iÒu nµy ®· ®¸p øng ®−îc kh¸t väng cña nh©n d©n ta, t¨ng

thªm niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng, víi Nhµ n−íc. Trong nh÷ng n¨m qua,

cuéc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, l·ng phÝ do §¶ng vµ Nhµ n−íc ta chñ

tr−¬ng, ph¸t ®éng ®· ®−îc c¸c b¸o chÝ, ®µi ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh tõ Trung

−¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng tÝch cùc h−ëng øng. NhiÒu bµi viÕt, bµi nãi vÒ tham nhòng

cã gi¸ trÞ ®· ®−îc ®¨ng t¶i vµ ®−a tin. Trong sù nghiÖp nµy, quÇn chóng nh©n d©n

1

Hå ChÝ Minh Toµn tËp ,t©p 5 tr.125.

2

NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn 6 (lÇn 2)

8

còng ®· cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá ( ph¸t hiÖn cho §¶ng vµ Nhµ n−íc nhiÒu

tr−êng hîp tham nhòng.. .). Song sè vô tham nhòng ®−îc ph¸t hiÖn tõ c¬ së vµ

néi bé ®¬n vÞ cßn qu¸ Ýt so víi thùc tÕ.

Tham nhòng lµ mét trong nh÷ng hiÖn t−îng x· héi cã tõ rÊt l©u trong lÞch sö

loµi ng−êi, tõ thêi kú xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc ban ®Çu cña Nhµ n−íc. TÖ tham

nhòng vµ c«ng cuéc phßng, chèng tham nhòng vèn tõ bao thÕ kû nay lu«n lµ vÊn

®Ò cña mäi quèc gia. Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, nghiªn cøu vÒ tham

nhòng ®−îc ®Æc biÖt chó ý, nhÊt lµ trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y khi mµ n¹n tham

nhòng trë thµnh vÊn ®Ò cã tÝnh toµn cÇu.

Cho ®Õn nay còng ®· cã mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ tham nhòng vµ

chèng tham nhòng ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ: X©y dùng ®¶ng, Lý luËn, nghiªn cøu

LËp ph¸p, Nghiªn cøu Nhµ n−íc vµ ph¸p luËt... Song sè l−îng c¸c nghiªn cøu

cßn qu¸ Ýt so víi yªu cÇu cña cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng.

ViÖc tæ chøc c¸c Héi th¶o khoa häc vÒ vÊn ®Ò chèng tham nhòng còng cßn

qu¸ khiªm tèn vµ còng chØ do Thanh tra ChÝnh phñ vµ Ban chØ ®¹o Trung −¬ng

6(2) tiÕn hµnh.

ViÖc nghiªn cøu, ®iÒu tra vÒ tham nhòng vµ chèng tham nhòng míi ®−îc

tiÕn hµnh trong vµi n¨m gÇn ®©y víi sè l−îng cßn qu¸ Ýt.

Tr−íc thùc tr¹ng ®ã, ngµy 14 th¸ng 4 n¨m 2004, trong buæi lµm viÖc víi

Ban Th−êng vô Trung −¬ng Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam t¹i trô së ChÝnh phñ,

nguyªn Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i ®· yªu cÇu Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam ®i

®Çu trong viÖc chèng tham nhòng. §©y lµ mét nhiÖm vô v« cïng quan träng, ®Çy

khã kh¨n, thö th¸ch, nh−ng còng rÊt vinh dù ®èi víi Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt

Nam. Tr−íc yªu cÇu cña thùc tiÔn, ®Ò tµi:'' Vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi

Cùu chiÕn binh tham gia chèng tham nhòng ë c¬ së'' ®· ®−îc Thanh tra ChÝnh

phñ giao nhiÖm vô vµ kinh phÝ ®Ó triÓn khai. §Ò tµi nµy sÏ thu ®−îc nh÷ng kÕt

qu¶ h÷u Ých, cung cÊp thªm c¬ së vµ luËn cø khoa häc cho viÖc ®Êu tranh chèng

tham nhòng ë ViÖt Nam.

9

2. Môc tiªu

2.1. Nghiªn cøu, ®iÒu tra vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn

binh trong viÖc tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së.

2.2. Gãp phÇn cung cÊp c¬ së vµ luËn cø khoa häc cho viÖc ®Êu tranh

phßng, chèng tham nhòng ë ViÖt Nam.

3. Néi dung

3.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ phßng, chèng tham nhòng

3.1.1. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ phßng, chèng tham nhòng

3.1.2. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham nhòng

* VÒ môc ®Ých phßng, chèng tham nhòng

* Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham nhòng

* §¶ng víi viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng

* Mèi quan hÖ gi÷a §¶ng víi nh©n d©n trontg viÖc thùc hiÖn phßng, chèng

tham nhòng

3.1.3. HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt N−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam

* HiÕn ph¸p

* Ph¸p lÖnh vµ LuËt phßng, chèng tham nhòng

* LuËt thi ®ua khen th−ëng

3.2. Héi Ng−êi cao tuæi, Héi Cùu chiÕn binh ë Th¸i B×nh vµ H¶i tham gia

phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së.

3.2.1. VÞ trÝ, vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh

3.2.2. Mét sè ®Æc ®iÓm ®Þa ph−¬ng ®−îc kh¶o s¸t, nghiªn cøu

3.2.3. §Æc ®iÓm ®èi t−îng ®−îc nghiªn cøu

3.2.4. Héi NCT, Héi CCB vµ héi viªn hai héi tham gia phßng, chèng tham

nhòng

3.2.5. ChÝnh s¸ch, chÕ ®é cho Héi NCT, Héi CCB vµ c¸c thµnh viªn khi tham

gia phßng, chèng tham nhòng

3.3. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

10

4. Ph−¬ng ph¸p

4.1. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra ®Þnh l−îng

- §Ò tµi chän 2 tØnh/thµnh phè ®Ó ®iÒu tra thùc tr¹ng Héi Ng−êi cao tuæi vµ

Héi Cùu chiÕn binh trong cuéc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së.

- Mçi tØnh/thµnh phè chän 02 quËn (huyÖn/ thÞ )

- Mçi quËn /huyÖn, thÞ chän 2 x·, ph−êng, hoÆc thÞ trÊn. Mçi x·/ph−êng

®iÒu tra 50 phiÕu. Sè phiÕu ®iÒu tra ë mçi quËn /huyÖn lµ 100.

- Tæng sè phiÕu ®iÒu tra ë 2 tØnh/thµnh phè lµ: 400.

- §Ò tµi tæ chøc ®iÒu tra ®Þnh l−îng th«ng qua phiÕu ®· ®−îc chuÈn bÞ s½n

theo néi dung cña ®Ò tµi. Nh÷ng ng−êi ®−îc ®iÒu tra ph¶i lµ nh÷ng ng−êi ho¹t

®éng trong 2 tæ chøc trªn t¹i nh÷ng n¬i ®ang cã ®iÓm nãng.

4.2. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh

Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh th«ng qua pháng vÊn s©u, th¶o luËn nhãm, nh»m

thu thËp nh÷ng ý kiÕn cña ng−êi cao tuæi vµ cùu chiÕn binh trong cuéc ®Êu

tranh phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së.

- Pháng vÊn s©u: mçi x· 10 tr−êng hîp gåm:

+ 04 tr−êng hîp ng−êi cao tuæi;

+ 01 tr−êng hîp thµnh viªn MÆt trËn tæ quèc x·/ph−êng;

+ 03 tr−êng hîp cùu chiÕn binh;

+ 02 tr−êng hîp lµ Héi n«ng d©n vµ Héi phô n÷ x·/ph−êng.

Th¶o luËn nhãm víi ng−êi cao tuæi, thµnh viªn MÆt trËn, cùu chiÕn binh,

n«ng d©n vµ phô n÷. Mçi nhãm cã tõ 12 ®Õn 15 ng−êi gåm c¸c ®èi t−îng trªn.

4.3. Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia vµ ph©n tÝch

- Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia: Tranh thñ kinh nghiÖm cña c¸c chuyªn gia

tõng lÜnh vùc phßng, chèng tham nhòng liªn quan tíi néi dung cña ®Ò tµi.

- Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch: Dïng c¸c sè liÖu ®· thu thËp ®−îc qua pháng

vÊn s©u, th¶o luËn nhãm vµ tiÕn hµnh xö lý phiÕu ®iÒu tra th«ng qua viÖc ph©n

11

tÝch, tæng hîp vµ ph©n lo¹i ... Trªn c¬ së ®ã, tiÕn hµnh viÕt b¸o c¸o tõng phÇn vµ

b¸o c¸o chung cña ®Ò tµi.

5. Tæ chøc thùc hiÖn

5. 1. Chän ®Þa bµn nghiªn cøu, ®iÒu tra

- §Þa bµn ®−îc chän ®Ó nghiªn cøu, ®iÒu tra t¹i 2 tØnh/thµnh phè: H¶i

Phßng, Th¸i B×nh. §©y lµ hai ®Þa bµn mµ vai trß cña NCT vµ CCB tham gia

phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së rÊt hiÖu qu¶.

- §Ò tµi sÏ phèi hîp víi Ban ®¹i diÖn Héi ng−êi cao tuæi, MÆt trËn vµ Héi

Cùu chiÕn binh tØnh/thµnh phè, Ban ®¹i diÖn Héi ng−êi cao tuæi, MÆt trËn Tæ

quèc vµ Héi Cùu chiÕn binh quËn/huyÖn/thÞ mµ ®Ò tµi dù ®Þnh tæ chøc nghiªn

cøu, ®iÒu tra ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ x·/ph−êng nghiªn cøu, ®iÒu tra. §ång thêi n¾m

t×nh h×nh chung tr−íc khi xuèng ®Þa bµn nghiªn cøu, ®iÒu tra.

- Nh÷ng ng−êi ®−îc chän ®Ó ®iÒu tra ph¶i lµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn cho

Ng−êi cao tuæi vµ Cùu chiÕn binh ë ®Þa ph−¬ng m×nh vµ cho vïng theo c¸c néi

dung trªn.

5.2. Chän ®èi t−îng kh¶o s¸t vµ ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh

5.2.1. §èi t−îng kh¶o s¸t:

- Héi viªn Héi Ng−êi cao tuæi, trong ®ã gåm:

+ Ng−êi cao tuæi

+ Cùu chiÕn binh

+ MÆt trËn Tæ quèc (thµnh viªn).

5.2.2. Ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh:

- Pháng vÊn s©u: TÊt c¶ nh÷ng ®èi t−îng nãi trªn theo c¸c néi dung cña

®Ò tµi.

- Th¶o luËn nhãm: T¹i c¸c x· ®−îc nghiªn cøu, ®iÒu tra. LËp danh s¸ch

nh÷ng cô cao tuæi vµ cùu chiÕn binh, thµnh viªn MÆt trËn hiÓu biÕt s©u vÒ

phßng, chèng tham nhòng ®Ó th¶o luËn nhãm.

- §iÒu tra ®Þnh l−îng b»ng b¶ng hái:

12

§iÒu tra ngÉu nhiªn, mçi x· 50 phiÕu, gåm ng−êi cao tuæi vµ cùu chiÕn

binh.

- Xö lý vµ ph©n tÝch th«ng tin:

- Xö lý phÇn mÒm SPSS 13.0 ®Ó tËp hîp, thèng kª, kiÓm tra, xö lý c¸c

th«ng tin thu ®−îc tõ ®iÒu tra, gåm 400 phiÕu

- TËp hîp sè liÖu theo môc tiªu cña ®Ò tµi.

+ TËp hîp c¸c ý kiÕn pháng vÊn s©u vµ th¶o luËn nhãm.

+ Dïng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp ®Ó viÕt b¸o c¸o cña ®Ò tµi.

5.3. §Þa ph−¬ng kh¶o s¸t

5.3.1. TØnh Th¸i B×nh

- HuyÖn Vò Th−: ThÞ trÊn Vò Th− vµ x· Minh Quang.

- HuyÖn Quúnh Phô: x· Quúnh H−ng vµ §ång TiÕn.

5.3.2 Thµnh phè H¶i phßng

- ThÞ x· §å S¬n: Ph−êng V¹n S¬n; ph−êng Ngäc Xuyªn

- QuËn KiÕn An: Ph−êng B¾c S¬n; ph−êng Qu¸n Tr÷.

13

PhÇn I

Kh¸i qu¸t chung vÒ phßng, chèng tham nhòng

I. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ chèng tham nhòng, tham «, quan liªu,

l·ng phÝ

C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng ch−a ®−îc bao l©u, ®Êt n−íc ®· b−íc

vµo cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. MÆc dï ph¶i tËp trung cho kh¸ng

chiÕn, song B¸c vÉn quan t©m ®Õn tham nhòng, tham «, quan liªu, l·ng phÝ. B¸c

coi ®ã lµ “ giÆc néi x©m” vµ téi lçi Êy còng nÆng nh− téi lçi ViÖt gian, mËt

th¸m”. B¸c nãi “ V× quan liªu, tham «, l·ng phÝ cã h¹i cho nh©n d©n, cho ChÝnh

phñ, cho ®oµn thÓ, cho kh¸ng chiÕn vµ kiÕn quèc, nªn mäi ng−êi cã quyÒn vµ cã

nghÜa vô ph¶i chèng.

Quan liªu, tham «, l·ng phÝ lµ téi ¸c. Ph¶i tÈy s¹ch nã ®Ó thùc hiÖn cÇn

kiÖm liªm chÝnh, ®Èy m¹nh thi ®ua s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm, ®Ó ®−a kh¸ng chiÕn ®Õn

th¾ng lîi, kiÕn quèc ®Õn thµnh c«ng, ®Ó x©y dùng thuÇn phong mü tôc trong toµn

d©n, toµn quèc. §ã lµ mét nhiÖm vô quan träng cña mçi ng−êi chóng ta”. ( Hå ChÝ

Minh Toµn tËp, T6, tr 290-291). Ch¾c mäi ng−êi cßn nhí, B¸c ®· phª duyÖt ¸n tö

h×nh TrÇn Dô Ch©u, Côc tr−ëng Côc hËu cÇn Qu©n ®éi trong Kh¸ng chiÕn chèng

Ph¸p v× ph¹m téi tham « rÊt nÆng, dï ®· cã kh«ng Ýt cèng hiÕn cho c¸ch m¹ng.

Sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn phñ, miÒn B¾c tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt vµ

tiÕn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi, B¸c d¹y: “ Tham « lµ hµnh ®éng xÊu xa nhÊt

trong x· héi, tham « lµ trém c¾p cña c«ng, chiÕm cña c«ng lµm cña t−. Nã lµm

h¹i ®Õn sù nghiÖp x©y dùng n−íc nhµ, h¹i ®Õn c«ng viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cña

nh©n d©n; h¹i ®Õn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña ng−êi c¸n bé vµ c«ng nh©n”.

Bªn c¹nh tham «, B¸c cßn chØ ra mèi quan hÖ gi÷a quan liªu víi tham «,

l·ng phÝ, B¸c viªt: “ Quan liªu lµ ng−êi c¸n bé phô tr¸ch nh−ng xa rêi thùc tÕ, xa

rêi quÇn chóng. ®èi víi c«ng viÖc th× kh«ng ®iÒu tra kü l−ìng. ChØ ®¹o th× ®¹i

kh¸i, chung chung. Kh«ng l¾ng nghe ý kiÕn cña quÇn chóng, t¸c phong kh«ng

14

d©n chñ. Sî phª b×nh vµ tù phª b×nh. Kh«ng gi÷ ®óng nguyªn t¾c l·nh ®¹o tËp

thÓ, ph©n c«ng phô tr¸ch... V× vËy, ë ®©u cã bÖnh quan liªu th× ë ®ã cã n¹n tham

«, l·ng phÝ”.(Hå ChÝ Minh Toµn tËp, T9, tr 530-531).

T¹i Héi nghÞ phæ biÕn NghÞ quyÕt Bé ChÝnh trÞ vÒ cuéc vËn ®éng “N©ng cao

tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, t¨ng c−êng qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, c¶i tiÕn kü thuËt,

chèng tham «, l·ng phÝ, quan liªu”, ngµy 27 th¸ng 7 n¨m 1963, B¸c ®· nãi vÒ néi

dung cuéc vËn ®éng “3 x©y”, “3 chèng”, B¸c nãi: “Cuéc vËn ®éng nµy lÊy gi¸o

dôc lµ chÝnh: khen ngîi nh÷ng ng−êi tèt, viÖc tèt; khuyÕn khÝch ng−êi cã khuyÕt

®iÓm tù gi¸c tù ®éng cè g¾ng söa ch÷a ®Ó trë nªn ng−êi tèt. Ph¶i tiÕn hµnh khÈn

tr−¬ng, nh−ng kh«ng nãng véi... lµm n¬i nµo ph¶i thËt tèt n¬i Êy, ®Ó rót kinh

nghiÖm phæ biÕn cho n¬i kh¸c. §ång thêi, B¸c còng giµnh thêi gian ®Ó nãi vÒ

“chèng tham «, l·ng phÝ, quan liªu”.

Nh− vËy, mÆc dï bËn tr¨m c«ng ngh×n viÖc, song B¸c Hå vÉn ®Æc biÖt quan

t©m ®Õn vÊn ®Ò tham nhòng, tham «, l·ng phÝ, quan liªu. ChÝnh v× thÕ, tõ sau c¸ch

m¹ng th¸ng T¸m ®Õn khi B¸c qua ®êi, tÖ tham nhòng, l·ng phÝ, quan liªu, xuÊt

hiÖn kh«ng nhiÒu, c¸n bé, ®¶ng viªn thËt sù lµ “c«ng béc” cña nh©n d©n.

II. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham

nhòng

2.1. VÒ môc ®Ých phßng, chèng tham nhòng

§Êu tranh chèng tham nhòng ph¶i g¾n chÆt víi ®æi míi kinh tÕ – x· héi ®Ó

n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ. Tham nhòng lµ mét

trong nh÷ng nguy c¬ ®ang lµm c¶n trë c«ng cuéc ®æi míi cña nh©n d©n ta d−íi

sù l·nh ®¹o cña §¶ng. V× vËy, chèng tham nhòng cã hiÖu qu¶ lµ tiÒn ®Ò thuËn lîi

thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, lµ c¬ së gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ,

cñng cè niÒm tin vµ sù g¾n bã gi÷a nh©n d©n víi §¶ng vµ Nhµ n−íc, tr¸nh ®−îc

sù chèng ph¸ cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch. §ång thêi thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc

15

®æi míi, sÏ kiÖn toµn ®−îc tæ chøc bé m¸y ®ñ m¹nh, x©y dùng ®−îc hÖ thèng

ph¸p luËt ®ång bé, t¹o ®iÒu kiÖn phßng, chèng tham nhòng hiÖu qu¶ h¬n.

2.2. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham

nhòng

Tõ nh÷ng n¨m 1963, Bé ChÝnh trÞ ®· ra NghÞ quyÕt vÒ chèng tham «, l·ng

phÝ, quan liªu. NghÞ quyÕt ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò “Chèng tham «, l·ng phÝ, quan

liªu”: “CÇn gi¸o dôc c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng nh©n, viªn chøc nhËn thøc râ tham

«, l·ng phÝ lµ tr¸i víi ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, lµ téi lçi ®èi víi Nhµ n−íc vµ nh©n

d©n”.3

N¨m 1992, t¹i Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng (kho¸

VII) nªu: “TÖ tham nhòng, hèi lé, bu«n lËu, ¨n ch¬i vung phÝ tµi s¶n cña nh©n

d©n rÊt nghiªm träng vµ kÐo dµi. Nh÷ng hiÖn t−îng ®ã g©y t¸c h¹i lín lµm tæn

h¹i thanh danh cña §¶ng”4

Th¸ng 1/1994, Héi nghÞ toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII, ®¸nh gi¸ l¹i:

“tÖ quan liªu tham nhòng vµ suy tho¸i vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña mét bé phËn

c¸n bé, ®¶ng viªn lµm cho bé m¸y §¶ng vµ Nhµ n−¬c suy yÕu, lßng tin cña nh©n

d©n ®èi víi §¶ng, ®èi víi chÕ ®é bÞ xãi mßn”5

.

Th¸ng 6/1996, §¹i héi lÇn thø VIII cña §¶ng chØ râ: “mét bé phËn kh«ng

nhá c¸n bé ®¶ng viªn thiÕu tu d−ìng b¶n th©n, phai nh¹t lý t−ëng, mÊt c¶nh gi¸c,

gi¶m ý chÝ, kÐm ý thøc tæ chøc kû luËt, sa ®o¹ vÒ ®¹o ®øc lèi sèng”6

.

Th¸ng 6/1997, Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸

VIII, nhËn ®Þnh: “Mét bé phËn c¸n bé tho¸i ho¸, biÕn chÊt vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng,

lîi dông chøc quyÒn ®Ó tham nhòng, bu«n lËu, lµm giµu bÊt chÝnh, l·ng phÝ cña

c«ng, quan liªu øc hiÕp d©n, gia tr−ëng ®éc ®o¸n, ®¸ng chó ý lµ nh÷ng biÓu hiÖn

tiªu cùc nµy ®ang cã chiÒu h−íng ph¸t triÓn, lµm xãi mßn b¶n chÊt c¸ch m¹ng

3

V¨n kiÖn ®¶ng toµn tËp, tËp 24,tr. 618.

4

V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng, kho¸ VII,6/1992; tr.26. 5

V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng, kho¸ VIII NXBCTQG, HN.1997 ,tr.68 6

V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII, NXB, CTQG, HN, 1996,tr.137.